Hysterie en 'immaterieel kwaad'
Het materialisme heeft talloze rampzalige gevolgen en wellicht een van de ergste maar tegelijk meest miskende bestaat erin dat onder deze ideologie het immaterieel kwaad vrij spel krijgt.
In feite is kwaad altijd immaterieel en hier wordt dan ook het al dan niet materieel karakter van door het kwaad aangerichte schade bedoeld: diefstal is altijd diefstal van een zichtbaar of anderszins traceerbaar goed maar waar bijvoorbeeld de beschadiging van iemands naam aan de orde is, ofwel pestgedrag, bestaat een enorme wanverhouding tussen de omvang van de aangerichte schade en de zichtbaarheid (en derhalve ook de bewijsbaarheid) ervan. Ook is het in dat laatste geval vaak geen sinecure om het causale verband uit te tekenen tussen kwaad en schade of tussen enerzijds datgene wat een misdadiger aanricht en anderzijds datgene wat zijn slachtoffer te verduren krijgt.
1. Irrationele machten
Om te beginnen het volgende citaat (in blauwe kleur) uit een tekst d.d. Oktober 2019, getiteld: “Over het misbruik van macht” :
Ook al wordt de waarheid door iedereen gekend, dan nog zijn er machten die er kunnen voor zorgen dat mensen oordelen en handelen tegen beter weten in. Maar wat meer is: het zich voordoen van die machten is helemaal niet uitzonderlijk, het is veeleer de regel. Op een archetypische manier heeft zich deze werkelijkheid voorgedaan bij de veroordeling van Jezus van Nazareth door het Joodse volk ten tijde van de Romeinse overheersing: Pontius Pilatus, de toenmalige prefect van Judea onder het gezag van de Romeinse keizer Tiberius, was bekend als een onbuigzame man maar toch zwicht hij voor het volk dat zijn kruisiging eist en het verkiest om de moordenaar Barabbas vrij te laten. De beschrijving van de evangelist Lucas gaat als volgt: "En als Pilatus de overpriesters, en de oversten, en het volk bijeengeroepen had, zeide hij tot hen: Gij hebt dezen Mens tot mij gebracht, als een, die het volk afkerig maakt; en ziet, ik heb [Hem] in uw tegenwoordigheid ondervraagd, en heb in dezen Mens geen schuld gevonden, van hetgeen daar gij Hem mede beschuldigt; Ja, ook Herodes niet; want ik heb ulieden tot hem gezonden, en ziet, er is van Hem niets gedaan, dat des doods waardig is. Zo zal ik Hem dan kastijden en loslaten. En hij moest hun op het feest een loslaten. Doch al de menigte riep gelijkelijk, zeggende: Weg met Dezen, en laat ons Barabbas los. Dewelke was om zeker oproer, dat in de stad geschied was, en [om] een doodslag, in de gevangenis geworpen. Pilatus dan riep [hun] wederom toe, willende Jezus loslaten. Maar zij riepen daartegen, zeggende: Kruis [Hem], kruis Hem! En hij zeide ten derden male tot hen: Wat heeft Deze dan kwaads gedaan? Ik heb geen schuld des doods in Hem gevonden. Zo zal ik Hem dan kastijden en loslaten. Maar zij hielden aan met groot geroep, eisende, dat Hij zou gekruist worden; en hun en der overpriesteren geroep werd geweldiger. En Pilatus oordeelde, dat hun eis geschieden zou. En hij liet hun los degene, die om oproer en doodslag in de gevangenis geworpen was, welken zij geëist hadden; maar Jezus gaf hij over tot hun wil."
De machten die maken dat mensen tegen beter weten in oordelen en handelen waarbij aldus de aperte waarheid volstrekt genegeerd wordt, zijn altijd al alom onafgebroken werkzaam geweest in de wereld en de veroordeling van Socrates (eveneens op valse beschuldigingen van onder meer godslastering) in 399 voor Christus is ons bekend uit de Apologie van Socrates zoals opgetekend door Plato in zijn Dialogen. Een ander historisch voorbeeld is de veroordeling van Giordano Bruno in Rome in het jaar 1600. Wie in het bezit zijn van de waarheid lopen gevaar wanneer duistere machten die niet de waarheid nastreven maar bijvoorbeeld wél het persoonlijk gewin, willen verhinderen dat de waarheid aan het licht komt. Over de moordende machten die de waarheid tegenwerken publiceerde de Roemeens-Amerikaanse filosoof Costica Bradatan onlangs het boek: "Dying for ideas: The dangerous lives of the philosophers" De lijst op Wikipedia van vermoorde journalisten - mensen die beroepshalve pogen de waarheid te achterhalen om die openbaar te maken - telt vijftig bladzijden. Alleen al in 2018 werden 84 journalisten vermoord en de moord d.d. 2 oktober 2018 op de kritische journalist Jamal Khashoggi ligt nog vers in het geheugen.
Volgens het rapport van VN ging het daar om "een brutale moord met voorbedachten rade, gepland en uitgevoerd door overheidspersoneel van Saoedi-Arabië". Deze laffe en gruwelijke daad mag dan tot internationale verontwaardiging hebben geleid: president Trump blokkeerde de door het Huis Van Afgevaardigden voorgestelde sancties tegen Saoedi-Arabië omwille van economische belangen en vriendjespolitiek: Salman bezit een verdieping in de Trumptower en is close met Trumps schoonzoon Jared Kushner.
2. De heksen van Salem
In onze tekst van 28 januari l.l., getiteld: “De nieuwe Securitate – Aflevering 2: De heksenprocessen van Salem achterna” klinkt het als volgt (hierna een citaat in groene kleur):
Informatie begint met waarneming en waarneming is selectief. Die selectiviteit staat in functie van het beoogde maar zij kan ook voor een stuk een gevolg zijn van conditionering, manipulatie of zinsbegoocheling, om maar iets te zeggen.
Vooreerst geldt de regel dat men vindt wat men zoekt of, correcter uitgedrukt, dat men niet vindt wat men niet zoekt: men moet met andere woorden oog hebben voor zekere dingen om ze te kunnen zien. De waarneming wordt bovendien niet alleen gekleurd door wat men weet: ook emoties spelen een rol en zo bijvoorbeeld zullen mensen met specifieke angsten ook zaken registreren die daarmee te maken hebben.
Maar de waarneming wordt niet alleen geaccentueerd door wat we al in ons hebben en door wat we vrezen en wensen: zij wordt daardoor ook op het verkeerde been gezet en wel in die mate dat we niet alleen dingen die er zijn, helemaal niet zien omdat we er geen oog voor hebben maar ook dat we dingen gaan zien die er helemaal niet zijn.
En dan hebben we het nog niet gehad over de kloof tussen onze waarnemingen en het verslag dat wij daarover uitbrengen, niet alleen omdat het geven van een exacte beschrijving van het waargenomene op zich al uiterst moeilijk is, zoals bijvoorbeeld blijkt uit het problematisch karakter van diagnostisering, proces-verbaal of kennisextractie maar omdat bovendien de mogelijkheid van het al dan niet bewuste liegen om de hoek komt kijken, zoals bijvoorbeeld bij selffulfilling prophecy, bij het liegen om bestwil en bij het minimaliseren of het overdrijven van de 'feiten'. Want wat zijn tenslotte feiten?
“Het is een feit dat het negroïde ras minder intelligent is dan het blanke”, zo beweerde men ooit vanuit de 'rassenleer' die inmiddels allang naar de prullenmand werd verwezen omdat mensenrassen nu eenmaal helemaal niet bestaan. “Het is een feit dat mensen van adel edelmoediger zijn”, zo werd het volk ooit voorgehouden door gezagsdragers, totdat aan het licht kwam dat het misschien wel eens net andersom kon zijn: toen de Titanic zonk, sloten de opvarenden van eerste klas de hekkens van de verdiepingen van de lagere klassen zodat die mensen verdronken en wat later kieperden de mannen uit eerste klas ook hun vrouwen en kinderen uit de reddingssloepen overboord, zoals blijkt uit de cijfers welke pas werden vrijgegeven nadat alle 'daders' overleden waren: de sloepen bleken vrijwel uitsluitend bevolkt met volwassen mannen.
Met het feit van de onfeilbaarheid van de paus en de geloofspunten van de kerk wordt inmiddels zelfs de spot niet meer gedreven omdat de gevolgen van deze flagrante leugens al te veel slachtoffers hebben gemaakt en nog steeds maken en zo zou men de doop allang een bij wet verboden praktijk moeten zijn omdat zij weerloze kinderen inlijft bij een sekte opgericht door zelfverklaarde heiligen en hoogwaardigheidsbekleders die de geest van een groot deel van de mensheid manipuleren en die via die weg ook heersen over de mensen hun wil, hun lichamen, hun daden en hun bezittingen welke zij zich ostentatief toe-eigenen om daarmee 's werelds meest exuberante luxehotel Vaticaan op te smukken terwijl zij tegelijk geheel schaamteloos bij het door hen beroofde volk de armoede propageren - nota bene praktijken die in geval van secularisering lustig worden verdergezet door politici.
De waarneming op zich is geen sinecure, zoals de biologie ons leert en daarna ook de psychologie, de sociologie en ga zo maar door. Zonder microscoop ziet men de microben niet die echter een letaal karakter kunnen hebben maar even dodelijk zijn de 'waarnemers' van wie door hen bestempeld worden als een bedreiging omdat zij een andere taal of huidskleur hebben of omdat zij een al te povere indruk maken en dat leert ons de geschiedenis waarvoor de historie van de heksen van Salem exemplarisch is. Het gaat om heksenprocessen in het Amerikaanse Salem in 1692 en 1693 waarbij tenminste vierentwintig onschuldigen werden terechtgesteld - zij werden beschuldigd van hekserij.
Ingevolge wetteloosheid of het recht van de sterkste keert een meerderheid zich tegen een minderheid en omdat zij bij die minderheid geen kwaad kunnen vinden, nemen zij hun toevlucht tot valse beschuldigingen waaraan zij geloofwaardigheid trachten te doen toekennen middels het demoniseren van hun slachtoffers. De vreemde taal wordt 'gebrabbel' genoemd, wat de betekenis is van 'barbarij', waaruit dan alras wordt afgeleid dat het gaat om geestloze en derhalve onechte mensen. De zwarte huidskleur wordt uitgelegd als een teken van het ontbreken van de ziel en algauw neemt men aan dat het om dieren gaat die in bezit genomen kunnen worden en slavernij krijgt dan de vrije hand. Armoede lijkt zoals in het Bijbelse boek Job een goddelijke straf voor aangericht kwaad zodat armen rap doorgaan voor booswichten en hetzelfde lot delen 'lelijkaards', kreupelen, blinden en doofstommen alsook allen die kampen met rampspoed en die aldus twee keer onschuldig worden gestraft zonder hoop op ook maar enige vorm van zelfverdediging in een proces.
Het proces dient overigens voor een groot stuk om vast te leggen wat in feite werd waargenomen, wat de getuigen echt hebben gezien en gehoord, of de afgelegde verklaringen de analyse van de verzamelde alibi's kunnen doorstaan, of zij niet onderling tegenstrijdig zijn of überhaupt mogelijk. Waar echter zoals in de buurtinformatienetwerken dat alles onder de mat dreigt te worden geveegd, lijkt iets gelijkaardigs aan de gang als in de politieke benoemingen waarbij immers diploma's en opleidingscertificaten het onderspit moeten delven voor de willekeur in het nepotisme van politici wiens onbekwaamheid pas aan het licht komt tijdens hun ambtstermijn en voor hun verkiezingssucces wordt geen enkele andere competentie vereist dan voor dat van een venter wiens welslagen, dat gelijkstaat aan financiële winst, louter afhangt van de mate waarin hij de kunst beheerst om met liegen en bedriegen spullen te slijten die hun geld niet waard zijn. Maar dit zijn nog lang niet de gevaarlijkste kapers op de kust.
3. Hysterie
In de middeleeuwen geloofde men dat hysterie een onrust was veroorzaakt door een in het lichaam van de vrouw ronddolende baarmoeder op zoek naar een kind en in het zog van de neuroloog Jean-Martin Charcot (1825–1883) schreef Sigmund Freud (1856–1939) zekere lichamelijke ziektetekenen toe aan psychische oorzaken maar het zal alvast een feit zijn dat aan de basis van bepaalde vormen van hysterie frustraties liggen met een sterk sociaal karakter en zo is ook massahysterie een feit of dus de (psychische) besmettelijkheid van een psychische aandoening, welke uiteraard te maken heeft met inbeelding zoals dat ook het geval is bij placebo-effecten en nog meer inzake bijgeloof, geloof, incluis geloof in de wetenschappen, waaronder in de eerste plaats de medische die om die reden naast een kunde ook getypeerd worden als een kunst.
In de huidige tijd van (uit het Victoriaanse tijdperk) terugkerende preutsheid welke volgt op een periode van bevrijding welke aanving met de golden sixties, blijken onoverwonnen frustraties met dubbele kracht terug te keren en krijgt de revanche tegen wie terecht zekere teugels (van onderdrukking, discriminatie en slavernij) van zich afgeworpen hebben een wel bijzonder giftig karakter zoals blijkt uit de opkomst van extreemrechts in zowel de politiek als de religie. Gevreesd wordt in de eerste plaats een door gewezen potentaten geïnstrumentaliseerde massa waarvan vooral de achterlijkheid wordt bespeeld in functie van hardnekkige pogingen tot het herstel van de getaande machten welke er voor ijveren om alsnog de repressie her in te voeren en de eigen verloren voorrechten te herstellen. Uiteraard zal de economie slinken waar burgers voortaan de perversie afzweren om nog langer zichzelf te herleiden tot een louter instrument daarvan en die 'achteruitgang' (die echter alleen maar slaat op die specifieke, namelijk kapitalistische economie) wordt uiteraard tenietgedaan door de gigantische winst op emancipatorisch of bevrijdend gebied en derhalve inzake de humaniteit. Wie echter garen spinnen bij de instandhouding van de slavernij proberen met alle middelen zodanig te focussen op een zogenaamd economisch debacle dat de humanitaire winst erdoor verdonkeremaand wordt samen met die ingeburgerde en allerminst onschadelijke middeldoelomkering: het feit dat de economie een menselijk instrument is en in geen geval een doel.
Waar oude krokodillen van potentaten terrein herwinnen, doen zij dat met dank aan het onverstand dat zij dan ook met alle mogelijke en onmogelijke middelen proberen in stand te houden en te versterken en tot die middelen behoren in de eerste plaats allerlei vormen van waanzin zoals religie maar ook voorgewende wetenschappelijkheid, samen met de installatie van allerlei remsystemen op de verstandelijke ontwikkeling van het volk waarbij het schijnonderwijs (in de betekenis hieraan gegeven door de Braziliaanse cultuurfilosoof Paulo Freire met zijn Pedagogiek van de onderdrukten uit 1970) ongetwijfeld kan worden beschouwd als een van de meest effectieve. Het ware, het goede en het schone kunnen immers niet doeltreffender geliquideerd worden dan door hun schijnbeelden: het ware verdwijnt pas eerst waar zijn plaats wordt ingenomen door leugens, het goede waar het kwaad in de plaats treedt en het verdwijnen van de schone dingen gebeurt niet anders dan door hun plaats te laten innemen door kitsch. Een volk wordt op de meest effectieve wijze gefnuikt door het verlenen van macht aan onbenullen, zijn cultuur wordt efficiënt kapotgemaakt door de huldiging van cultuurbarbaren, zijn vooruitgang wordt het snelst geremd door het faciliteren van autoritarisme en het onderdrukken van democratie en diversiteit.
Het is nu in het kader van deze vormen van regressie dat de preutsheid terug voet aan wal krijgt en preutsheid is 'gemaakte eerbaarheid', het is een valse schijn zoals ook kitsch dat is: alles waarvan het uithangbord allerminst de lading dekt en derhalve vrijwel alle dingen eigen aan een wereld die gedijt op het bedrog. Waar het conflict tussen uithangbord en lading wordt verdonkeremaand, dreigen de voorwendsels die per definitie vals zijn, navolging te krijgen door een onnadenkende massa, wat uiteraard moet resulteren in een leger van gefrustreerde individuen die het eigen ongelijk pas (tijdelijk) weten te onderdrukken met het beproefde middel van het proselitisme of de bekeringsdrang waarvan men weet dat die in de eerste plaats dient om het gevoel van het eigen gelijk te versterken of dus om het besef van de eigen twijfel te verdoezelen. Vanzelfsprekend zwengelt de waanzin via deze weg zichzelf dan eindeloos aan, wat het vaak gigantische succes van de meest absurde ideologieën of geloofssystemen kan verklaren. De massa van de aldus gefrustreerden zijn hysterisch omdat zij nooit in staat zullen zijn om de twijfel voortspruitend uit de tegenstelling tussen enerzijds het voorgewende en anderzijds het ware te verzoenen, met massahysterie als resultaat. In het nazitijdperk veroorzaakte die malaise vernietigingskampen die het eigen gelijk moesten 'bewijzen' eenvoudigweg door allen die het anders zegden te liquideren. Deze blinde vernietigingsdrang welke zoals gezegd uit de genoemde massahysterie voortspruit, is het te vrezen wilde beest bij extreemrechts en in elke vorm van fanatisme.
In het woord 'fanatisme' zit het Latijnse 'fanum' dat 'heiligdom' betekent; de fanaticus beschermt zijn heiligdom met alle middelen en is per definitie redeloos, hij is bezeten door aan hemzelf externe machten. In deze tijden van regressie en van pogingen tot herstel van de slavernij en van de waanzin zijn hysterie en massahysterie tekenen van bezetenheid: zij demoniseren bij voorkeur de voortrekkers van het ware, het goede en het schone en zijn daarom een reminiscentie aan de heksenprocessen van Salem en jammer genoeg ook aan de meest duistere perioden uit de geschiedenis van de mensheid.
(J.B., 4 juli 2023)
|