Na een lange reis ben je blij dat je koffers allemaal op de lopende band liggen in de luchthaven van bestemming.
Je denkt dat je alle hindernissen met verve hebt genomen en dat alleen nog het vinden van een taxi als uitdaging overblijft. Think again!
Je hobbelt met het volgeladen karretje richting 'Exit' en dan denk je 'Verdorie ja! Ik moet nog voorbij de douane!'.
Vaak hangen er dan groen of rood oplichtende bordjes met respectievelijk 'Nothing to declare' en 'Goods to declare' en kies je als brave toerist voor het groene bordje. Heb je niet te veel koffers en zie je er een beetje betrouwbaar uit dan kan je zo richting taxi's.
In Denpasar zijn de rode en groene bordjes nergens te bespeuren. In de plaats daarvan een legertje geüniformeerde en streng kijkende ambtenaren die jou en je karretje bekijken met dollartekens in de hebzuchtige ogen.
Of je niets hebt aan te geven: voedingsprodukten, alcohol, sigaretten, ...?
'Neen hoor, alleen personal stuff' zeg je dan, toch een beetje onzeker want je weet maar nooit wat in dit land allemaal mag en niet mag.
Toch willen ze dan dat je een koffer openmaakt om er dan naar hartelust en met merkbaar genoegen in te kunnen graaien.
Alles wat er schoon uitziet beschouwen ze automatisch als nieuw en dus in aanmerking komend voor gepeperde invoerrechten.
Je mag dan weer palaveren en zoeken naar krasjes of tekenen van gebruik om de douanier ervan te overtuigen dat je die haardroger echt al jaren hebt.
Om in Indonesië, en waarschijnlijk in heel wat van de omliggende landen, dit stresserend intermezzo zo snel mogelijk achter de rug te hebben volstaat een eenvoudige strategie. Ten minste als er een vrouwelijke medereiziger aanwezig is.
Primo: Laat haar het woord voeren bij de inspectie van de koffers.
Secundo: Zorg er bij het inpakken van de koffers voor dat er bovenaan steeds een heleboel lingerie ligt.
Gooi daarom nooit oude slipjes en bh's weg. Bewaar die, speciaal voor dit soort gelegenheden.
Tertio: Zodra de koffer opengaat zorg je er, als woordvoerster voor niet te dicht in de buurt van de koffer te staan en negeer je straal elke hint om de inhoud van de koffer te beroeren. Je kijkt de beambte ook zo direct mogelijk aan. Je zal merken dat zijn enthousiasme om in de koffer te graaien tot dichtbij het nulpunt daalt op het moment dat hij de bh's en slipjes in het oog krijgt. Die werken als zovele stopborden en gevarendriehoeken op 's mans schaamtegevoel dat hij de koffer nog nauwelijks een blik waardig keurt, zeker niet wanneer de vermoedelijke eigenares van die niemendalletjes hem diep in de ogen blijft kijken.
Je zal merken dat het werkt.
p.s. Reis je als man alleen, vervang dan in de boven beschreven strategie enkele details:
- ga juist heel dicht bij de beambte staan.
- vervang de niemendalletjes door een laag, schijnbaar ongewassen, want verkreukte, onderbroeken.
Je hebt dan eindelijk je verblijfsvergunning (KITAS)! Je bent gepokt en gemazeld door de Indonesische bureaucratie en je hebt het gehaald! Dan is de voor de hand liggende volgende stap: het afhalen van een Balinees rijbewijs (SIM).
Je bent zo vooruitziend geweest om in je vaderland een internationaal rijbewijs aan te vragen dus dat wordt een akkefietje van niks. Even binnenspringen bij 'Kepolisian Kota Besar' (Poltabes) in Denpasar wanneer je toch in de stad bent voor boodschappen lijkt dan een goed plan. Daarmee toon je dus aan er nog niets van begrepen te hebben. Ondanks je KITAS en je mondje Bahasa Indonesia.
In Indonesië is iets administratiefs per definitie NOOIT eenvoudig. Dat kan eenvoudigweg niet. Administratie is iets duisters, geheimzinnigs, ondoorgrondelijks.
Ambtenaren zijn moderne alchemisten die in hun kantoortjes, achter hun loketten en met hun pc's allerlei mysterieuze dingen uitspoken waar wij, de buitenstaanders geen enkel besef van hebben. En: er zijn altijd veel mensen bij betrokken. Die alles door elkaar moeten laten nalezen, paraferen, afstempelen, aanvullen, ondertekenen, corrigeren, kopiëren enz.
Zelden is een handeling, hoe triviaal ook, gratis. De molen blijft alleen draaien als je er op tijd en stond een paar tienduizend Rupiah insteekt. Gelukkig lijkt dat meer dan het is, maar toch blijft het frustrerend. Voor een groentje.
Het is niet haalbaar in Indonesië te wonen en je over dit soort praktijken te blijven opwinden. Je moet meebuigen, als bamboe in de wind of je breekt vroeg of laat. Dit systeem zorgt natuurlijk voor een boel jobs. Iets wat je in Europa zelf zou afhandelen, via het internet bijvoorbeeld, wordt in Indonesië 'afgehandeld', en dat mag je bijna letterlijk nemen, door een batterij ambtenaren. Het kost tijd maar dat is geen argument. "Jam karet" zeggen de Indonesiërs. Vrij vertaald: "De tijd is rekbaar, elastisch". Karet betekent rubber. Wie maalt er in godsnaam om een uurtje vertraging?
Terug naar het Balinees rijbewijs. Wat heb je nodig om het aan te vragen?
1. KITAS; je verblijfsvergunning; 2. Je internationaal paspooort; 3. Het rijbewijs uit je vaderland; 4. Een registratiecertificaat uitgereikt door de politiediensten van je woonplaats.
En dan kan de molen beginnen draaien.
Stap 1 Ga naar het politiekantoor in Denpasar, Loket II, boven de garages en toon je documentatie. Je krijgt een stempel op je registratiecertificaat die bewijst dat het certificaat geldig is;
Stap 2 Ga naar de dokter - aan de overkant van de parkeerplaats. Betaal 25.000 Rp om je bloeddruk te laten meten en je ogen te laten checken. Je krijgt een dokterscertificaat;
Stap 3 Ga het kantoortje van Anisa Private Management binnen, naast het dokterskabinet, en betaal 85.000 Rp voor een 'Indonesian Drivers Certificate;
Stap 4 Ga opnieuw naar Loket II en toon je, inmiddels aangegroeide documentatie. Je kijgt een aanvraagformulier waarmee je voorlopig niets doet;
Stap 5 Ga naar Loket I (Loket Bank) in het hoofdgebouw, overhandig je papieren en betaal 75.000 Rp. Je krijgt een ontvangstbewijs en je documenten worden in een blauw mapje geniet;
Stap 6 Ga (vrolijk fluitend) terug naar Loket II waar je een testformulier krijgt, in het Engels opgesteld; Stap 7 Beantwoord de vragen in het kamertje naast Loket II. De leukste vraag is nummer 15:
"If you are involved in a accident where there is a fatal what do you do?" a. Leave the scene and change your number plate and your identity so the police cannot find you b. Take the body to your house and hide it c. Report the accident to the police
Stap 8 Breng je ingevulde test naar één van de politiemannen die vooraan in het lokaaltje zitten;
Stap 9 Ga met je blauwe mapje en je test opnieuw naar Loket II. Men zal je vragen het aanvraagformulier uit Stap 4 in te vullen. Het is in het Indonesisch opgesteld maar je krijgt hulp bij het invullen. Je krijgt een stempel op de test en een betalingsbewijs;
Stap 10 Ga naar buiten, over de parkeerplaats, voorbij het kantoortje van de dokter en Anisa en loop 500 meter door tot bij het testterrein. Geef je folder af, ga zitten en wacht tot je geroepen wordt; Stap 11 Je wordt geroepen voor een practische rijtest op een circuitje, uitgezet op het terrein van het politiekantoor. Je hoeft dus niet op de openbare weg. De test duurt 5 minuten maar pas op dat je de afgeleefde koppeling niet laat knarsen tijdens je testrit. Het resultaat van de test wordt genoteerd in je blauwe mapje;
Stap 12 Ga terug naar het hoofdgebouw en zoek 'Loket Koreksi SIM'. Geef je mapje af en wacht. Vergeet niet dat jam karet is;
Stap 13 Zodra je naam genoemd wordt, ga je naar het loket en je krijgt je mapje terug samen met een nummer. Ga daarmee het aangrenzende kamerje binnen waar 6 politiemannen achter computers zitten. Zodra je geroepen wordt ga je naar de poltieman toe en bevestig je alle gegevens die hij in zijn database invult. Deze gegevens komen op je rijbewijs dus controleer alles nauwkeurig om later misverstanden te vermijden;
Stap 14 Je krijgt je mapje terug en gaat ermee naar een klein, aangrenzend kamertje. Daar staan 3 computers, uitgerust voor het nemen van vingerafdrukken en foto's. Doe gewoon zoals je hebt gezien in Amerikaanse films en ga daarna naar buiten, neem plaats en wacht;
Stap 15 De politieman achter Loket 'Produksi SIM' zal je naam omroepen. Je loopt naar het loket, geeft je blauwe mapje af en hij overhandigt je Balinees rijbewijs. Zo eenvoudig is dat.
Het verkeer in Bali verloopt ongetwijfeld chaotisch. Zo chaotisch dat ik me afvraag of het wel verstandig is er, als niet Balinees, zelf te gaan rijden. Je hoort daarenboven allerhande cowboyverhalen over westerlingen die in een, al dan niet, uitgelokte aanrijding terechtkomen en door de politie, gesteund door talrijke getuigenverklaringen, als de veroorzaker van de aanrijding worden aangewezen.
Je houdt je hart vast als de bromfietsen je links en rechts inhalen, temeer omdat op zo'n bromfiets complete gezinnen zich verplaatsen. De pater familias aan het stuur, dat spreekt vanzelf. Zijn echtgenote is passagier.
Voor de bestuurder staat kind1 dat zich aan het stuur vasthoudt. Tussen vader en moeder in zit kind3, meestal een baby. Achter mama zit kind2. Vaak zijn zowel kind2 als kind3 aan de moeder vastgebonden met een sarong of een reep stof. De filosofie hierachter was me eerst niet erg duidelijk. Nu ik mensen heb zien slapen op de meest onmogelijke plaatsen en in de meest onmogelijke houdingen, begrijp ik dat het vastbinden een anti-inslaap beveiliging is, eerder dan een veiligheidsgordel. Welk traject moeder, verbonden met kind2+3 , aflegt ingeval van een aanrijding is me ook niet duidelijk. Is de gecombineerde schade groter bij één projectiel met een grotere massa of bij 3 aparte projectielen? De praktijk heeft ongetwijfeld uitgewezen dat het vastbinden een toegevoegde waarde biedt. Er zijn natuurlijk allerhande variaties mogelijk op het thema zoals mag blijken uit de foto hiernaast. Wat wel opvalt is het verschil in benadering van een verkeerssituatie door een Balinees en een Westerling. Een Balinese bromfietser, die net wat gegeten heeft bij een bakso-car (mobiel restaurantje), komt zonder uit te kijken de weg op, in de overtuiging dat de andere weggebruikers hem wel hebben gezien en hun snelheid aan hem zullen aanpassen. Niemand wordt agressief door dit soort weggedrag. Je hoort geen claxons, je ziet geen opgestoken middelvingers. Iedereen vindt dit normaal. Vaak dragen enkel de volwassenen een helm, de kinderen niet. Krijgen enkel de volwassenen een boete bij het niet-dragen van een helm? Vermoedelijk wel. Het heeft voor de Balinezen weinig te maken met veiligheid denk ik. Eerder met de angst voor het boekje van pak polisi. Een ander fenomeen in het straatbeeld zijn de krantenverkopers aan het stoplicht. Ze gaan de stilstaande auto's langs en proberen, vooral aan buitenlanders hun krantje te slijten. Een taxichauffeur, die wist dat we uit België kwamen, gaf ons ooit te raad op de vraag "Where are you from?" altijd in alle eerlijklheid te antwoorden: "from Belgium". Ofwel wist die krantenverkoper dan niet waar België lag en liet hij je met rust, ofwel wist hij het wel en had hij geen Belgische krant. Liet hij je ook met rust. Groot was dan ook onze verbazing toen na ons routine antwoord: "...from Belgium" , de krantenverkoper niet tereurgesteld afdroop, maar na enig zoeken een exemplaar van 'Le Soir' en één van 'Het Nieuwsblad' tevoorschijn toverde. Alleen al daarvoor hadden we die twee kranten moeten kopen. We waren echter zo van onze à propos dat het licht op groen sprong en de taxi vertrok voor we konden reageren. Ik zweer bij deze dat, wanneer dit zich nog eens mocht voordoen, ik de twee kranten koop. En zonder tawarren (afdingen).
Zou U in een taxi stappen wanneer de chauffeur trots een visitekaartje had gegeven waarop stond:
'I Made Swastika" - English speaking driver"?
In Bali, gewoon doen. Waarom? Dat is een enigszins ingewikkeld verhaal. Hier komt het. 'I' schrijf je in Bali voor de naam van een man, 'Ni' voor de naam van een vrouw. Waarom deze aanduiding? Omdat mannen en vrouwen dezelfde voornamen hebben en de 'I' en 'Ni' aangeven of het om een vrouw dan wel een man gaat. Tot hiertoe is het simpel nietwaar? 'I Made' is dus een man of jongen die 'Made' (spreek uit ma-dé) heet. Zoals in India heb je ook hier een kastensysteem. Er zijn 4 kasten, waarvan je de leden kunt herkennen aan hun naam:
de Brahmana, priesters
Ida Bagus of Bagus (de goede) voor een man
Ida Ayu of Dayu (de mooie) voor een vrouw
de Ksatria, vorsten en krijgers
Anak Agung, Agung, Dewa voor een man
Anak Agung, Agung, Dewi, Dewayu voor een vrouw
Cokorda, Dewa Agung voor leden van het koningshuis
deze kaste heeft vaak de volgende tweede namen:
- Raka - oudere zus of broer - Oka - kind - Rai - jongere zuster of broer - Anom - jonge vrouw - Ngurah - een aanduiding van gezag
de Wesia, kooplieden en ambtenaren
Gusti - heer, voor mannen en vrouwen
Dewa voor een man
Desak voor een vrouw
de Sudra, de laagste kaste, 90-95% van de bevolking 1. Wayan, Putu, Gede voor het eerst geboren, mannelijk kind Wayan, Putu, Iluh voor het eerstgeboren, vrouwelijk kind2. Made, Kadek voor het als tweede geboren, mannelijk kind Made, Kadek, Nengah voor het als tweede geboren, vrouwelijk kind3. Nyoman, Komang voor het als derde geboren kind 4. Ketut voor het als vierde geboren kind Het als vijfde geboren kind krijgt opnieuw de naam Wayan, Putu, Gede of Iluh.
Er zijn dus heel veel Wayans en Mades in Bali. Onze chauffeur is dus een man uit de Sudra kaste, het tweede kind in het gezin. Swastika kan in dit geval de familienaam zijn of een gekozen naam. De swastika is een symbool dat al lang gebruikt werd in het Hindoeïsme. Het heeft niets te maken met het de Nazisymbool.
I Made Swastika ben ik niet nog tegengekomen. Zijn oudere broer wel.
Komang, de tuinman, liet ons weten dat hij het hele weekend zou werken omdat hij de week erna Upacara (ceremonie) had en dan graag een dag vrij wilde. Die ene dag werden er in de praktijk twee maar dat doet er nu niet toe. Via Made, de huishoudster, vernamen we dat de ceremonie in kwestie de crematie was van Komang's grootvader, 87 jaar en de week ervoor overleden. Ik vroeg Komang of we de crematie mochten bijwonen en dat was geen probleem, in tegendeel, we waren welkom.
Voor ons, buitenlanders, zijn er geen specifieke kledingsvoorschriften. De Balinezen dragen een sarong, zowel de mannen als de vrouwen. We huurden een auto en gingen om elf uur richting Blahbatuh, het dorp waar de crematie zou plaatsvinden. We = Saar, Willy, Made en ik. Made voor de gelegenheid in traditionele klederdracht. Bij een zijstraat met een tijdelijk verkeersbord: "Hati hati, ada Upacara"("Voorzichtig, we hebben een ceremonie"), stopte de chauffeur. We zagen al op een afstand een kleurig bouwsel, verderop in de straat. Onze delegatie ging richting bouwsel waar een groot aantal mensen was verzameld. Komang, ook in traditionele kledij, stond ons al op te wachten. Hij leidde ons door een gangetje naar het huis van zijn grootvader. Er werden onmiddellijk stoelen aangedragen en we kregen een flesje Sprite en een stukje brood. Zoals alle Balinese huizen bestond ook dit huis uit een aantal aparte gebouwen en balés. In één van die balés lag het lichaam van de overledene in een kist met een wit doek erover en omringd door allerlei offergaven. Op mijn vraag hoe het lichaam in de warmte zo lang thuis kon blijven kreeg ik het korte antwoord: "Formol".
Op enige afstand zaten een man en een vrouw, voor mijn oren, op een verschrikkelijke manier te zingen en te declameren, de vrouw zong, de man declameerde. Het klonk griezelig en dreigend. Op de Balinezen maakte het geen enkele indruk. Ze liepen door elkaar, groetten links of rechts iemand, maakten een grapje of rookten een sigaret. Het leek eerder een receptie dan een begrafenis. Na drie kwartier stopte het gezang en begon men de balustrade van de balé waarin de overledene lag af te breken.De mensen stroomden toe en kregen takken met bloemen of offergaven uit de balé, waarna ze weer naar buiten gingen en zich , als een processie, voor de kleurige toren opstelden. Het was een bizar defilé, zowel kleine kinderen als ouderlingen met een wandelstok, die voorbijliepen met bloemen, gevlochten mandjes, een gebraden speenvarken of eend, aan een stok geregen, iets wat leek op een rituele speer of een tros bananen. Op het laatst werd de kist op de schouders getild en naar buiten gedragen. De muziek van het gamelanorkest werd alsmaar luider. De kist werd met man en macht helemaal bovenin de toren gehesen en daar, zo goed als mogelijk, vastgemaakt met witte repen stof. De priester en een aantal mannen bleven bovenop de toren, zo'n vijf meter boven de grond. Dan zette de stoet zich in beweging, mobiel gamelanorkest incluis. De overledene bracht een laatste bezoek aan zijn dorp. Op de kruispunten werd de toren een aantal malen rondgedraaid met alle gevolgen van dien voor het verkeer. Zo hoopt men de geest van de overledene in verwarring te brengen zodat hij de weg naar huis niet meer terug kan vinden. De Balinezen blijven daar rustig onder; je hoort geen enkele auto claxonneren.Morgen is het misschien jouw Upacara. We sloten als laatsten aan bij de stoet die richting kerkhof ging. We passeerden kleurig versierde zerken met Chinese opschriften. In tegenstelling tot de Hindoes worden de Chinezen gewoon begraven. Op de plaats van crematie aangekomen zagen we een groot beeld van een zwarte stier op een staketsel van bamboe. De bovenzijde van de rug was een deksel dat kon opengemaakt worden. Met man en macht werd de kist uit de toren gehaald en naar de stier gebracht. Het lichaam pastte in de buikholte van de stier en het deksel ging er opnieuw op. Intussen werd de versierde toren in brand gestoken. De rouwkransen, gemaakt van papieren bloemen belandden ook op de brandstapel. Het fikte flink en ik verwachtte dat de stier boven het vuur zou worden getild. Dat was niet zo. Ik rilde, ondanks de warmte ,heel even toen ik de gasflessen in het oog kreeg, een eindje van de stier, half verborgen tussen de struiken. Van onder de struiken liepen bruine slangen naar iets wat leek op twee gigantische hogedrukreinigers. De muziek zwol weer aan toen de hogedrukreinigers vuur spuwden en de stier in brand staken. Het bleken vlammenwerpers te zijn. Ook in Bali heeft de tijd niet stil gestaan en is de klassieke brandstapel vervangen door tuigen die mij, orang bulé (witte man), onwillekeurig doen denken aan stervende mensen in bunkers aan de Atlantische kust of naakte mannen met baarden in Auschwitz. Tien jaar geleden duurde een crematie drie tot vier uur. Nu is de klus geklaard in een uurtje. Het zal wel een vooruitgang zijn zeker? Want tijd is geld? Ik vond het macaber. De stier was in een mum van tijd verdwenen. De kleur van de rookwolken veranderde haast onophoudelijk. Na enkele minuten bleef enkel nog de basis over. Die bestond uit dikke, groene bananenboomstammen, evenwijdig naast elkaar met een ruimte ertussen van ongeveer zeventig centimeter. Daartussen vielen de botten van de verbrande overledene, de zwart geblakerde schedel duidelijk zichtbaar .
Willy heeft van het hele gebeuren niets gezien; ze zat op de grond, veilig verscholen achter de ruggen van de toeschouwers. Te rillen vermoed ik. De 'begrafenisondernemers', in dit geval twee jonge mannen met een doek om het hoofd gebonden tegen de hitte, legden een stuk golfplaat op de stammen zodat een oven ontstond, open aan de beide uiteinden. Er werd regelmatig in gepookt met lange bamboestokken en met een zekere regelmaat tilde één van hen de golfplaat een eindje op en gluurde naar binnen, de hand als een dakje boven de ogen. Over wat hij precies controleerde denk ik liever niet na.
Toen de gasbranders uitgingen namen we afscheid van de familie. We hoorden dat de ceremonie nog zou doorgaan tot 's avonds en dat een deel van de as dan zou worden uitgestrooid in zee bij Sanur. Een ander gedeelte wordt bewaard in de huistempel.
Op de terugweg vertelden we Willy dat wij ook wilden gecremeerd worden. Ze bekeek ons, een beetje ongelovig, en zei dat, als haar vader zo zou worden gecremeerd, ze achter hem in de vlammen zou springen.
Ze wist niet dat het in Bali, tot begin vorige eeuw, de gewoonte was dat de vrouwen van de koning hem achterna sprongen in het vuur bij zijn crematie.
We brachten een blitzbezoek aan Lombok, het zustereiland van Bali. Een vluchtje van een halfuur tussen Denpasar en Mataram, het vliegveld van Lombok, vlakbij de stad Senggigi. Merpati zet op deze lijn een CN-235 in, een door Spanje en Indonesië samen ontwikkeld, militair transportvliegtuig. Een aantal van deze toestellen is blijkbaar omgebouwd voor commercieel passagiersvervoer. Saar maakte zich al meteen zorgen over het feit dat er maar één van de twee schroeven draaide toen we instapten. "... en of die piloot dat wel wist?" vroeg ze. Toen er dan ook nog volop damp kwam uit de roosters in het plafond werd ze er niet rustiger op. Op geringe hoogte vliegen, in een relatief klein toestel (40 passagiers) staat natuurlijk garant voor een 'bumpy flight'. De landing was ook vrij heftig dus "...vliegen we nooit meer in zo'n toestel!!" Enfin, we waren 'veilig' geland en de chauffeur van het hotel stond ons netjes op te wachten. Het contrast met Bali was meteen duidelijk. Veel minder verkeer en nauwelijks hindoesymbolen (Lombok is overwegend moslim). De weg langs de kust is uitstekend en elke baai is opnieuw decor voor een Bountyreclame. In het straatbeeld zie je auto's, bromfietsen en karretjes, getrokken door kleine paardjes, broederlijk naast elkaar. Het ziet er authentieker uit dan Bali en lijkt toeristisch minder ontwikkeld.
Het hotel waar we logeerden is eigendom van de 'Bluebird'-groep, dé taximaatschappij van Indonesië en ligt op een halfuurtje van de luchthaven, net voorbij Senggigi. 's Avonds kregen we het bezoek van familie die een vakantiehuis hebben in Senggigi en naar ons hotel kwamen voor een gezellig diner met het geluid van de golven op de achtergrond.
Joost, de architect, had ons uitgenodigd om één van zijn realisaties, 'Qunci Pool Villas', te komen bekijken, vooral met het oog op materiaalkeuze. (foto rechts: receptie Qunci Pool Villas)
Er was de avond van ons bezoek een grote modeshow gepland en het was er een drukte van belang: diskjockeys, modellen, decorbouwers en bloemisten liepen er door elkaar. Joost leidde ons rond op het terrein van 8000m² met 24 villa's, een spa en restaurant. Erg mooi allemaal. Een mix van moderne architectuur met lokale invloeden en materialen. Genoeg inspiratie voor ons eigen projectje. (foto links: bad gehakt uit één rots)
Na dit werkbezoek volgde een tegenvisite aan de familie in Senggigi. Er stond een lekkere rijsttafel voor ons klaar en na afloop homemade Irish Coffee. Op doktersbevel hielden we onze vochthuishouding op peil middels enkele frisse Bintangs. Gezondheid is immers het allerbelangrijkste. In dit warme klimaat kun je niet voorzichtig genoeg zijn.
We bezochten de showroom van de firma TOTO in Ubud. Onze gasten en wijzelf willen natuurlijk op een comfortabele manier handjes wassen, douchen en grote- of kleine boodschappen doen. Er zijn boeiender dingen dan een wastafel kiezen maar het wordt toch weer even spannend als je 9 toiletten in één keer mag bestellen.
Daarna brachten we een bezoekje aan het hotel waar we in 1996 hebben gelogeerd met Oma Tua Pau, een tante van Saar en oma van Willy. Ze was toen 84 jaar en had nog nooit buiten Indonesië gereisd. Ze had zelfs geen identiteitspapieren.Het was dan ook een hele onderneming om voor haar een paspoort en een Belgisch visum te krijgen. Dat lukte na een tripje Denpasar-Jakarta-Denpasar en een interventie van de ere-consul in Kuta. Het hotel , Ulun Ubud, was nauwelijks veranderd in al die jaren. Jammer genoeg de pisang-goreng (gebakken banaan) wel. Stephan en Esther waren daar dol op. Lekker, met geraspte kokos en honing. Een paar dagen voor we vertrokken was de kokos op, daarna de honing. Op het laatst was pisang-goreng niet meer beschikbaar. Zo lekker dus.
We hadden een auto gehuurd voor 5 uur en moesten nog lunchen. De chauffeur van de (kraaknette) taxi stelde voor ons naar het restaurant Bebek Bengil te brengen. Bebek Bengil is Balinees voor 'Dirty Duck'. Op hun website volgende verklaring voor deze naam:
"Many people have asked us how we got the name 'Bebek Bengil', well here's the story... When we were building the restaurant, we thought long and hard about a name. Many good suggestions came from our friends, but none seemed just right. We knew we wanted a Balinese name that translated well into English. However, for a long time the metaphor eluded us. One tropical monsoon morning, when the restaurant was very close to being finished (we had the concrete floor down, and the tables in , a flock of ducks from the rice field across the road (yes, there were rice fields all around us then) ran quacking and squawking into the restaurant and across the floor and tables. They left muddy webbed footprints all over the place. They were our first guests - those dirty ducks !"
Het is een bekend restaurant waar Mick Jagger, Sting en president Bush op de gastenlijst staan. Toen we binnenkwamen bleek dat nu net het restaurant te zijn waar we een keer met Oma Tua hadden gegeten, en dat ons altijd was bijgebleven. Omdat ze tot tweemaal toe wat ik bestelde niet hadden en ook de witte wijn op was, beperkte ik me tot een biertje. Willy vroeg, ongegeneerd als altijd, een bordje en bestek erbij. We aten met z'n drieën de bestelde nasi -campur en gado-gado volledig op.
Ik betwijfel of we op de gastenlijst zullen komen.
Vorige zondag hoorde ik in de verte gezangen die me merkwaardig bekend voorkwamen. Saar en Willy werden erbij geroepen. Na enkele tellen kwam er een glimlach op Willy's gezicht. "Kerkliederen!" zei ze.
Ik stuurde Willy en Made er op de motor op uit om te zoeken waar dat gezang vandaan kwam. Wat bleek? In onze straat is er een Protestantse Kerk. Je kan de achterkant van het kerkgebouw zien vanuit onze tuin (zie foto)! De totale kristenpopulatie op Bali is 5% van de bevolking. Gelovige mensen zullen hier al snel de hand van God in zien. Ik, als overtuigd agnost, zag hierin een aangenaam toeval. Willy en Saar zijn namelijk gelovig en kunnen zo de zondagochtenden met gelijkgestemden doorbrengen en , en passant, hun zielenheil veilig stellen. Hopelijk doen ze ook een gebedje voor mij. Misschien is het nog niet te laat ;-)
Vandaag werden ze om beurten, in vol ornaat, achter op de brommer naar de kerk gebracht door Made.
Saar natuurlijk zonder helm. Haar kapsel moest eens in de war raken! Dat er fikse boetes worden uitgedeeld voor dit vergrijp was natuurlijk van ondergeschikt belang; Saar was flink bang geweest en had zich aan haar vastgeklemd als een drenkeling liet Made weten.
Toch enigszins in verwarring door deze religieuze uittocht en de stilte die erop volgde heb ik onze (katholieke?) kerkhaan diep in de ogen gekeken en hebben we ons samen voor het huisaltaartje geïnstalleerd, wachtend op een moment van verlichting.
Gezien dat niet kwam heb ik me dan maar bezig gehouden met het bestellen van het zondags ontbijt. Muffins, koffiekoeken, stokbrood en cinnamon rolls, thuisgeleverd door de mensen van Bali Buddha. Ze hadden wel moeite om ons huis te vinden en het kostte 3 telefoontjes om de koerierster hier te krijgen.
De kerkgangers konden zo ook de lichamelijke noden lenigen na de redding van hun zieltjes.
Bijna een halve eeuw geleden was er in mijn geboortedorp geen zwembad en was schoolzwemmen nog niet uitgevonden. Het dichtstbijzijnde zwembad was in Antwerpen, 11 km op de fiets, enkele reis. Na afloop terug naar huis fietsen was een hele opgave; je benen voelden als lood. Het "Stedelijke Zwemdok" heette het, en het rook er sterk naar chloor en de muffe geur van natte kleren. In het ondiepe gedeelte leerde je jezelf zwemmen. Iedereen ontwikkelde op die manier een eigen stijl; de ene al efficiënter dan de ander. Omdat ik als baby, door een operatie, lang met één been in het gips heb gezeten, ontwikkelde ik sterke armspieren door me noodgedwongen op te trekken aan de spijlen van de box. Mijn zwemstijl bestond dan ook uit een schoolslagbeweging met de armen en een wat onduidelijk gezwabber met de benen. Ik dacht dus in alle ernst dat ik het wel goed deed, tot op het moment dat de kinderen zwemles hadden en me met enkele krachtige beenslagen ter plaatse lieten. Jaren heb ik zo aangemodderd. Zwemmen was niet leuk en het deed pijn in m'n rug en nek.
Gijs Kerkhoven, de vader van Inge, Saar's hartsvriendin uit de middelbare school, was tot zijn pensionering directeur van het zwembad van Hoogeveen. Hij zwemt, dacht ik, nog vrijwel dagelijks en heeft me eens, tijdens een etentje, proberen te overtuigen van het heilzame van zwemmen, ook voor mensen met rugproblemen. Dat is me bijgebleven en ik ben blijven oefenen om de schoolslag onder de knie te krijgen.
Nu, in Ubud begin ik de indruk te krijgen dat het gaat lukken. Er komt coördinatie in de bewegingen en de pijn in nek en rug is weg. Ik probeer per dag 500 meter te zwemmen: 3 keer 10 baantjes van 15 meter en dan nog 4 om de 500 meter vol te maken. Na elke 10 baantjes ga ik even uitrusten door op m'n rug te drijven. Alleen ogen en neus (en waarschijnlijk ook buik, maar dat kan ik zelf niet zien) boven water. Het zwembad is zo gemaakt dat het lijkt of je op het einde de sawah zal inzwemmen. De zwaluwen komen achter mij aangevlogen, scheren rakelings over mijn hoofd en raken even met hun buik het water voor ze verder vliegen, net zoals de platte keien die we vroeger over het water lieten stuiteren. Zodra ik op de rug in het water lig is de rust compleet. Alleen het gebons van mijn hart in m'n trommelvliezen, de warmte van het water en de schijnbare gewichtsloosheid. Een foetuservaring. Wanneer ik mijn ogen opendoe zie ik de kroon van vijf palmbomen en spelende zwaluwen die vlak boven mijn neus voorbij flitsen. Als Made dan net de offertjes heeft neergezet, komt daar nog de geur van wierook bij. Hoe 'zen' wil je het hebben?
Neen hoor, zwemmen wordt mijn sport! Dank je wel Gijs.
