Vandaag, zondag is er opendeurdag op de molen van Rotselaar. De molen levert hernieuwbare energie voor x aantal gezinnen en vormt tevens de kern van de oudste woongemeenschap in Vlaanderen. Zou het kunnen dat dergelijke kleinschalige projecten een antwoord kunnen bieden aan de grootschalige problemen wereldwijd? In Rotselaar heeft men het antwoord niet afgewacht maar is men er als moderne Noahs tegenaangegaan, al zovele jaren lang. Er is geen excuus voor moedeloosheid, enkel de keuze zoals in de tekst van André De Cock tussen verantwoordelijkheid nemen of medeschuldig zijn.
Armoede is een onrecht en bovendien een discussie waar je niet zonder kleerscheuren uitgeraakt. In hoeverre is arm zijn, je eigen schuld en ik herinner mij de herdenking van 40 jaar bevrijding van Hongarije waar men na het communisme de vrijheid van het westen en meteen ook het vrije marktsysteem ging belijden. Voor een aantal mensen betekende deze omschakeling nieuwe kanden die welstand en rijkdom opleverden, voor anderen bittere armoede en geen toekomst of eind zien aan de tunnel. Degenen voor wie de vrijheid welstand opleverden, hadden een antwoord op de armoede van de anderen. Welstand komt niet vanzelf maar is het gevolg van hard werken. Hard werken levert tot nader bericht niet iedereen eenzelfde loon op.
Een vriend vroeg mij de volgende teksten te kalligraferen. Ik geef je een talisman. Wanneer je twijfelt of wanneer je ik zich teveel opdringt, probeer dan dit: Herinner je het gelaat van de armste en de zwakste persoon die je ooit ontmoette en vraag je af of wat je van plan bent voor hem nuttig zal zijn. Zal hij er mee vooruitgaan? Zal het hem controle over zijn leven en zijn toekomst teruggeven. Anders gezegd, zal het de miljoenen mensen die honger hebben in hun lichaam en geest leiden tot de swaraj (vrijheid). Dan zal je je twijfel en je ik zien wegsmelten. (een van de laatste notities van Gandhi (1948) In het midden van die tekst, komt de volgende gedachte van père Joseph Wresinski. Waar mensen gedoemd zijn in armoede te leven, worden de rechten van de mens geschonden. Wij zijn verplicht ons te verenigen om die rechten te doen respecteren. Als derde en laatste tekst, een tekst op naam van André De Cock, stichter van de beweging van mensen met een laag inkomen en kinderen. De zin die ik aan mijn leven geef, is een bijdrage te zijn tot het overleven van de soort 'mens'. Ik meen dat armoede, slavernij en geweld dat leven sterk bedreigen. Ik heb slechts de keuze, of mijn verantwoordelijkheid te dragen of medeschuldig zijn aan de ellende van velen. Ik kan niet beweren dat hun ongeluk mij niet aangaat of dat ik het niet ken. Het mogen schrijven van deze teksten vervult mij met vreugde. Er is een relatie tussen keuzes die we maken als mens en als samenleving en het onrecht dat mensen vandaag treft. Armoede is geen natuurwet. Als we andere keuzes maken, houdt ook het onrecht op.
In 1000 zonnen een bijzonder item. De architect Bart Lens heeft samen met de jonge vormgever Ben een bad ontworpen dat de naam beninbad meekreeg. Het bad heeft een bijzondere vorm, gebaseerd op een liggende lichaamsvorm en het oppervlakte is (hoe) verwarmd. Vooral voor kleine kinderen is het bijzonder leuk. Het bevat gevuld 95 liter water waar een normaal ligbad tussen de 160 liter en 300 liter bevat. Het zit volgens de commentaar van Geena Lisa, die het uitprobeerde bijzonder comfortabel en luxueus. Zo zie je maar dat ecologisch niet noodzakelijk een synoniem behoort te zijn van gebrek aan comfort.
Expodochters van Lut Geypens is een verzameling getuigenissen van vrouwen, verwekt in het expojaar 1958. Precies mijn generatie en inderdaad veel van de getuigenissen, hoe oorspronkelijk en persoonlijk ook, zijn uiterst herkenbaar voor mij. 50 jaar, een jaar om balans op te maken, een jaar om achteruit te kijken om adem te vinden voor de weg vooruit. Je denkt anders, je voelt anders, je 'ziet' zaken die anderen niet zien. Abraham of Sarah zien, het gezegde krijgt betekenis. Expodochters leert mij dat ik veel heb laten liggen dat genietenswaardig was. Een vingerwijzing om zoiets in de toekomst te vermijden. Zo kent elke generatie zijn vreugde en verdriet. Als we maar onthouden dat het leven leefbaar is en leefbaar hoort te blijven. We hebben er alles voor in huis, kennis, mogelijkheden, inzet, liefde. Aan al mijn reisgenoten, behouden reis.
Ik ben geen voorstander van vijandsdenken maar het blijft een feit dat anderen mogelijk andere belangen verdedigen dan de jouwe. Het getuigt van omzichtigheid om hiermee rekening te houden.
Vanmorgen in de krant, Obama afgebeeld als The Joker uit Batman. Het offensief tegen president Barrack Obama krijgt nu ook in de internationale pers vorm en aandacht. Aan de bron wellicht de voorgestelde hervormingen van de Amerikaanse gezondheidszorg. Een groot aantal Amerikanen zijn uitgesloten van de gezondheidszorg omdat ze de verzekering daarvoor niet kunnen betalen. Obama wil hierin verandering brengen en de gezondheidszorg toegankelijk houden voor meer Amerikanen, zeker in deze tijden van recessie. Voor een aantal Amerikanen is dit een socialistisch voorstel van een linkse president en bijzonder zondig, aldus het artikel.
Op Nederland loopt een programma over de afgelopen decennia. Vanavond is het de beurt aan de Seventies en ik kom erop uit bij het zappen. Het is niet mijn muziekscene maar het programma roept herinneringen op. Echt interessant word het als de link naar de toenmalige actualiteit wordt gelegd. Het gaat over een stroming die autoautoritair opvoeden heet. Een leraar en studente getuigen over een school waar antiautoritair en maatschappijbetrokken werd onderwezen. Er wordt gegeten en gerookt in de klas, de leraar staat tussen de rondhangende jongeren. Men werkt aan projecten op vraag van de leerlingen. Het filmpje en de getuigenissen werpen een blik op een andere manier van leven dan het gangbare, een andere manier van zijn ook. En het hele verhaal schijnt nog positief uit te draaien ook. Twee Surinaamse zussen, bekende namen van dochters van de Surinaamse leider Ferrier, bij de onafhankelijkheid in 1975, zitten aan de tafel bij de presentator. Ze zijn behalve Surinaams, goed opgeleide, bekwame vrouwen en hun getuigenis getuigt oa van een evolutie in het denken rond vreemdelingen. Het is beschamend te vernemen dat men vandaag in Nederland achteloos zou berichten over feiten die in de Seventies nog veroordeeld werden als rassenhaat en onoirbaar gedrag tegenover vreemdelingen. Ik vraag mij af hoe het de Belgische situatie in dat licht bekeken vergaat. Ik heb de indruk dat wij niet toleranter, wel minder explosief tewerkgaan. Ik heb ook niet meteen weet van Rostocktoestanden, zoals die zich volgens het filmpje ook in Rotterdam voordeden. Het programma blijft ondanks zijn air van ernst, luchtig, gelardeerd met seventiesmuziek. Het idee lijkt op momenten gepikt van de prehistorie van Guy Depré. Men besluit in het tafelgesprek dat de Seventies op zijn minst heftige tijden waren, afhankelijk van de plaats waar je je bevond. Het is de periode van de babyboomers, een tijd ook voor de grote emancipatiebeweging van vrouwen, seksueel andersgeaarden maar ook van zwarte mensen. De Seventies waren volgens de tafelspecialisten, ondanks vele positieve ontwikkelingen niet echt tolerant te noemen. Wellicht speelde hier ook zeer sterk het actie, tegenreactiemodel. Persoonlijk kreeg ik heel sterk het idee van 'woelige' tijden. Tijden met inzet zoals ik dat ook heel vaak in deze tijd ervaar.
De aarde vanuit de hemel, de documentairereeks van Yann Arthus Bertrand heeft een vervolg gekregen op DVD, zag ik in de boekhandel. Zoals wel vaker, durf ik dergelijke zaken hardop opmerken. De boekhandelaar stelde dat hij mogelijk depressief werd van de reeks. Maar hoe word je depressief van de waarheid? Yann Arthus Bertrand registreert enkel en hij doet dit sec, zonder een zweem van negativiteit. Wel heeft hij zeer veel aandacht voor elke vorm van activisme tegen wat men gemeenzaam aanduidt als de achteruitgang van de vooruitgang. Zoals de bekende fotograaf het toont, zo is het. Oordelen mag de kijker en depressief wordt degene die de waarheid niet durft zien of ontkent. Al de rest wordt activist.
