EEN AMBITIEUS PROJECT
Na jaren toegankelijk maken van de rijke collectie in het Stadsarchief leek het best haalbaar: een overzicht van alle Eeklose huizen en hun bewoners in de laatste 400 jaar. De beschikbare documenten waren alleszins veelbelovend: landboeken uit 1638, 1673, 1709, 1796 en 1820, vrijwel ononderbroken rijen belastingboeken (geordend per straat) van 1622 tot 1796, volledig geklapperde verkopingen van gronden en huizen, volkstellingen van 1748 en 1795, gevolgd door tienjaarlijkse tellingen (per straat en per huis) van 1816 tot 1962. Nadien kadastrale leggers, kiezerslijsten, adresboeken en klappers, .. bijna te mooi om waar te zijn.
Dat de werkelijkheid enigszins anders is, heeft twee oorzaken: enerzijds gold bij de Eeklonaars altijd “hoe minder men op het stadhuis weet, hoe beter”. En anderzijds liepen de ambtenaren in de loop der eeuwen niet over van vlijt en precisie. Onze oude landboeken dragen daar zware sporen van: onderverhuring is bijna nooit te vinden, en de praktijk leert dat in de kolom “bewoners” soms zelfs driekwart van de namen ontbreekt.
Een gelijkaardig hiaat in de verkopingen. Hoe hoger iemand op de sociale ladder stond, hoe minder hij het nodig vond zijn transacties te melden op het stadhuis. Vaak liet zo iemand zijn aankopen vastleggen door een notaris in Gent, buiten medeweten van de Eeklose administratie om.
De belastinglijsten creëerden dan weer een andere hindernis. De namen staan in principe in de volgorde van de huizen. Bij een nieuwe bewoner zou je verwachten dat hij op de plaats van de oude werd genoteerd, maar de 17de- en 18de-eeuwse klerken plaatsten die doodleuk op het einde van de straat, waar na enkele jaren een ondoordringbare jungle onstond.
De 19de en 20ste eeuw zijn helaas dikwijls in hetzelfde bedje ziek: vele essentiële vakken op de formulieren bleven oningevuld, en de foutieve nummers en namen zijn niet te tellen of ontbreken gewoon.
Kort samengevat: de “400 jaar Eeklose bewoning” is in opbouw, maar is geen zaak van morgen of zelfs overmorgen …
(Freddy Pille)
|