Ik weet het, het is eigenlijk al lang geen nieuws meer. Goed nieuws heeft enkel nieuws­waarde als het gaat over sport of over feesten of verjaardagen. Of als het gaat over oorlogssituaties, maar dan is dat goed nieuws dikwijls zodanig gemanipuleerd dat het misschien wel interessant is voor de media, maar als informatie waardeloos is.

Eigenlijk gaat het om het verschil tussen “nieuws” en “informatie”. “Nieuws” is in de eerste plaats niet meer dan wat onze nieuws­gierigheid weet te bevredigen. En onze nieuwsgierigheid wordt natuurlijk in de eerste plaats gewekt door wat er in onze onmiddellijke omgeving gebeurt, wat ons onmiddellijk aanbelangt.

In de tweede plaats wordt onze nieuws­gierigheid gewekt door wat uitzonderlijk is. Vandaar dat we allemaal wel de waterval van Coo gezien hebben, of dat we ons allemaal zo een brilletje aanschaffen als er een zonsverduistering is, vandaar ook het succes van het “Guiness Book of Records”.

Nu is het één van de merkwaardige trekken van onze soort dat we niet alleen nieuwsgierig zijn naar dat uitzonderlijke, maar ook dat we allemaal wel eens uitzonderlijk willen zijn. Zelfs wie liever op de achtergrond blijft (of toch die indruk wil geven) streeft naar die “vijf minuten roem” waar ieder recht op schijnt te hebben. En zelfs als die roem ons niet interesseert, dan hebben we allemaal nog wel iemand voor wie we bijzonder willen zijn. Voor die ene persoon (of die enkele personen) zal alles wat we doen dan ook wel nieuwswaarde hebben.

Voor de rest beperkt onze belangstelling zich tot uitzonderlijke personen of uitzonderlijke gebeurtenissen. Maar belang­stelling kan ook gekweekt worden. De media hebben er een handje van weg om personen als veel uitzonderlijker voor te stellen dan ze werkelijk zijn. Want voor de media zijn deze beroemde personen uiteindelijk hun broodwinning. Wat ze doen heeft nieuws­waarde, en brengt dus op. Ze proberen dan ook om letterlijk alles wat die beroemdheden doen als uitzonderlijk voor te stellen, waardoor de beroemdheid nog beroemder wordt, en dus nog meer nieuwswaarde krijgt.

De nieuwe tendens van docu-soaps speelt daar zeer handig op in. Door ettelijke zenduren te wijden aan de Pfaffs en de Planckaerts en wie nog al meer wakkeren zij de vervagende roem van de figuren in kwestie weer aan, en worden banale personen tot rolmodel verheven.

Daarbij vervaagt ook het onderscheid tussen feit en fictie. Blijkbaar zijn er nog altijd personen die niet geloven dat “Het Geslacht Depauw” fictie was.- hoewel, ik kan nog altijd moeilijk geloven dat “De Pfaffs” geen fictie was, dus wat zou ik me druk maken.

Nieuws lijkt daarenboven ook alleen nieuws te zijn als je er bewegende beelden kan bijgeven. Vandaar de overweldigende media-aandacht voor de tsunami : er waren massa’s bewegende beelden, en er waren Europese toeristen bij betrokken wat de zaak dichter bij huis bracht.

Al zullen heel wat mensen belangstelling hebben voor wat er gebeurt met het geld dat ze na die ramp gestort hebben, toch mogen niet dezelfde media-aandacht verwachten Hier geldt het klassieke scenario : als een groep Belgische soldaten terugkeert van een humanitaire missie in dat gebied, dan krijgen ze drie minuten nieuws (of misschien vijf minuten als de minister erbij is), en nog wat extra zendtijd op dat programma van het leger. Programma’s die er wel op willen ingaan, worden blijkbaar nauwelijks bekeken of beluisterd, en zeker niet herhaald. En dat gaat net zo goed op voor de geschreven pers.

Dan is het natuurlijk de vraag in hoeverre we daar zelf iets kunnen aan doen. Je kan je mening al eens kwijt in een column in een blog bijvoorbeeld, maar de respons blijft beperkt. Of je kan op een discussieforum op zoek naar mensen met dezelfde vragen, en hopen dat je op die manier ooit een koortje kan vormen dat meer gehoor vindt dan ieder afzonderlijk als solozanger. En je kan er vooral voor zorgen dat je tenminste zelf altijd oog blijft hebben voor het goede nieuws.

18-06-2005, 11:47 Geschreven door eric l
Reageren (0)

14-06-2005, 19:34 Geschreven door eric l
Reageren (0)

18 juni 2005 wordt de 190° verjaar­dag van de slag bij Waterloo.  Dit zal wer weer aanleiding worden om Napoleon op alle denkbare manieren in het zonnetje te zetten, en de overwinnaar van de slag zal wel weer in de schaduw blijven staan.  Maar is dat wel terecht ?

Na de slag moet Wellington iets gezegd hebben in de zin van “er is maar één ding erger dan de aanblik van het slagveld na een gewonnen veldslag”.  Uiteraard zal dat ergere de aanblik van het slagveld na een nederlaag geweest zijn, maar van Napoleon kunnen we dergelijke bedenking niet verwachten.

Wellington is hetblijkbaar eens met Clausewitz, één van de belangrijkste militaire denkers van de laatste 200 jaar.  Die stelt namelijk dat “oorlog een ongewest maar soms noodzakelijk verlengstuk is van de politiek”.  Oorlog is ongewenst, omdat de kost aan mensen en materiaal nooit kan opwegen tegen het resultaat.  Niet zo voor Napoleon.  Voor hem is oorlog zijn natuurlijk biotoop.

Na zijn staatsgreep kent Frankrijk geen vrede meer.  Er is wel een korte periode (minder dan twee jaar) waarin geen oorlog gevoerd wordt, maar die volledig opgaat in de voorbereiding ervan.  Zo wordt Antwerpen uitgebouwd tot een oorlogshaven, “als een pistool gericht op het hart van Engeland”.  Napoeleon is geen staatsman, maar een krijgsheer.

Als kind komt Napoleon terecht op één van de koninklijke militaire scholen, maar moet daar al gauw vaststellen dat hem geen brilliante carrière in het koninklijke leger wacht.  Een snelle promotie veronderstelt nameijk ofwel een hoge adelijke titel, ofwel de juiste relaties aan het hof, ofwel een goed gevulde beurs om op het juiste moment voldoende steekpenningen in de juiste richting te kunnen schuiven.

Met de revolutie verbeteren zijn kansen, maar Napoleon toont zich niet bepaald loyaal – behalve tegenover Napoleon zelf.  Hij deserteert uit het republikijnse leger om mee te doen aan een Corsicaanse bevrijdingsoorlog.  Maar na een conflict met één van de leiders deserteert hij ook uit dit Corsicaanse leger, om zich weer te melden bij het republikijnse leger.  En daar is de nood aan officieren zo hoog dat hij met open armen wordt ontvangen. 

Een aantal succesvolle acties maakt dat hij snel promoveert, en als generaal een leger mag aanvoeren in de Italiaanse campagne.  Een volgende opdracht is een invasie tegen Engeland voor te bereiden.  Maar Napoleon verkiest Egypte aan te vallen om Engeland in zijn koloniale rijk aan te vallen.  Engeland zit helemaal niet in Egypte,  het zijn de Turken die daar de plak zwaaien.  De Egyptische campagne wordt ook een succes, vooral omdat Napoleon met een deel van zijn leger weet te ontsnappen na een zeeslag tegen de Engelsen.  Het gedeelte van het leger dat in Egypte achterblijft wordt vernietigd door een Turks-Engelse coalitie.

Terug in Frankrijk pleegt Napoleon zijn staatsgreep, wordt eerst consul, daarna consul voor het leven en tenslotte keizer.  Hij doet een aantal hervormingen, waarbij hij systematisch de verworvenheden van de revolutie terugschroeft.  Zo laat hij het burgerlijk wetboek opstellen, de befaamde “Code Napoleon” om iedereeen rechtszekerheid te garanderen, maar tegelijk heft hij bijvoorbeeld het gelijkheidsprincipe op door de adel opnieuw in te stellen, waarbij hij uiteraard zijn familie en zijn omgeving van de beste postjes te voorzien.

Het is merkwaardig dat Napoleon na zijn nederlaag tegen Rusland door het Congres van Wenen nog zo vriendelijk bejegend wordt :  hij wordt vorst van Elba – in het geval van die andere krijgsheer Hitler zou dat overeenkomen met een benoeming tot president van bijvoorbeeld Oberbayern.  Blijkbaar stond dat Congres van Wenen af­keriger tegenover de Revolutie dan tegenover Napoleon.

Verering van krijgsheren is blijkbaar van alle tijden :  de Illias van Homerus is hier­van een voorbeeld.  Maar dat betekent niet dat krijgsheren bijdragen tot de vooruit­gang van de mensheid !

14-06-2005, 10:19 Geschreven door eric l
Reageren (0)