’t Soete Land van Waas! Dat stukje Vlaanderen onder Zeeland, geprangd tussen Durme en Schelde. Achter de Scheldedijken de broekpolders, bezaaid met vijvers, poelen en weelen. Deze laatste gevoed door twissels een Bazelse benaming voor brede grachten. Op de bolle akkers, afgezoomd met knotwilgen en canada’s, groeit er nu vooral maïs voor het melkvee, maar eertijds was dat vlas, koren, tarwe, haver ... Smalle kasseiwegjes verbonden de stille dorpen gelegen rond een spitse kerktoren. Waar de wegen elkaar kruisten, een Mariabeeldje tegen een linde of eik. In dat Waasland woonde de helft van mijn voorouders, want mijn moeder, een van Acker zag het levenslicht in Haasdonk. Mijn voorzaten waren arbeiders, boerenknechten, keuter- en herenboeren, wevers, chirurgen, brouwers, vlastelers, klompenmakers … Zij bevolkten vooral het Zuiden van het Waasland: Haasdonk met er omheen Nieuwkerken, Beveren, Melsele, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde en Temse. In deze prochies leefden mijn Wase Geslachten. Af en toe breng ik wat lokale geschiedenis, een brokje heemkunde of belicht een bepaalde familie uit mijn kwartierstaat.
Gebruikte afkortingen ss = peter en meter tt = getuigen bij huwelijk dr of fa = dochter van zn of fs = zoon van RABev = Rijksarchief Beveren GOA = Gemeente Oud Archief AOKLW = Annalen Oudheidkundige Kring Land van Waas
FAMILIEKUNDE of sibbenkunde, met een duur woord ook genealogie genoemd, is een hulpwetenschap van de geschiedenis. De beoefenaar ervan doet aan afstammingsonderzoek en gaat op zoek naar zijn voorouders. Vroeger uitsluitend beoefend door adel of burgerij, onderging de familiekunde in het interbellum een democratiseringsproces. Zij het In Vlaanderen iets later, vooral sinds de oprichting in 1964 van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde. De amateur-genealogen zijn nu de voornaamste bezoekers van onze archieven. De resultaten van hun onderzoek worden vastgelegd in kwartierstaten, stambomen of genealogieën, stamreeksen en parenteelstaten.
Een KWARTIERSTAAT geeft een overzicht van alle voorouders van iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Het aantal personen verdubbelt dus per generatie. De persoon wiens kwartierstaat men maakt noemt men ook wel probant of kwartierdrager. Hij krijgt het cijfer 1. Zijn vader wordt nummer 2 en zijn moeder nummer 3. Grootouders langs vaderszijde 4 en 5, en die langs moederszijde 6 en 7. Zo verder verdubbelen voor de overgrootouders, betovergrootouders, enz… Een even cijfer geeft steeds een mannelijke voorouder. Een oneven een vrouwelijke voorouder, namelijk die van hun man + 1. In een kwartierstaat noemt men de voorouders “kwartieren“. Ondanks de verdubbeling kan men niet oneindig doorgaan. Vroeg of laat stuit men op dezelfde voorouder(s). Bv. bij huwelijk van neef of nicht. Men krijgt dan dezelfde kwartieren. Men spreekt dan van kwartierverlies of kwartierherhaling.
Een STAMBOOM daarentegen vertrekt van de oudstgekende voorvader of stamvader en schetst een overzicht van al zijn nakomelingen met hun echtgenoten. Soms gebeurt dit in de vorm van een boom. De stamvader staat dan vanonder aan de stam; zijn nazaten in takken, zijtakken, twijgen en vruchten. Een onpraktische vorm die in onbruik is geraakt. Huidige publicatievormen opteren voor een tekst, waarin elke generatie aangeduid wordt met romeinse cijfers of hoofdletters uit het alfabet. Bv. de stamvader is nr. I, zijn zoon II, zijn kleinzoon III, enz… Of A, B, C … Zijn er meerdere zonen met nakomelingschap wordt dit bv. II-a, II-b, II-c … Worden in een stamboom alle takken van de mannelijke nazaten weergegeven, dan spreekt men van een GENEALOGIE.
In een PARENTEELSTAAT noteert men van een stamvader of ander ouderpaar alle nakomelingen, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn.
Een STAMREEKS geeft een overzicht van de mannelijke voorouders in rechte lijn, vertrekkend van de stamvader of van één der afstammelingen.
Met een FAMILIEGESCHIEDENIS poogt de genealoog de saaie opsomming van namen en data te vermijden. Zijn voorouders worden mensen van vlees en bloed. Hij situeert ze in het tijdskader en het milieu waarin ze leefden. Dit bij middel van foto’s, gegevens omtrent hun bezittingen, persoonsbeschrijvingen, beroepen, geschiedkundige feiten, kaarten, dorpsgebeurtenissen, bidprentjes, enz …
Beveren: Hof ter Welle Barbierbeek (Foto Sir Andro) Hoeve in Kruibeke Kerk van Haasdonk Beveren: Hof ter Saksen (Foto Sir Andro) Bazel: Polderkapelletje Kerk van Bazel Haasdonk: Westcademolen Kerk van Temse (Foto Sir Andro)
Kerktoren Tielrode In dorpskern Elvcrsele Temse: Huis De Klokke
Welke taak kan grootser en edeler zijn, dan het leven van zovele doden, de herinnering aan zovele vergetenen, en het licht van velerlei wat in het duister verscholen bleef,terug te geven.
H. de Sosa
WASE GESLACHTEN
04-04-2009
Wist u dat ... ?
WIST U DAT ...
... een dagwand vroeger de oppervlakte was die op één dag kon omgewend worden ? ... ene Christianus Brijs, geb. op 15.08.1634 te Temse als zoon van Frans en Anna Bocx, als 27-jarige overleed op 15.12.1661 in "Casteel Colombo" in Oost-Indië ? ... Kathelyne Duerincx in het land van Waas als heks verbrand werd in oktober 1538 ? ... Jan van Steene fs Jan, geb. te Waasmunster ca 1603 wegens hekserij op 19.01.1637 te Rupelmonde veroordeeld werd om gebracht te worden ter merct van Stekene, ende aldaer, alvooren geworcht zynde, gexecuteert te met den viere datter de doot naer volcht ? ... het celibaat voor priesters met het concilie van Trente (1545-1563) werd ingevoerd? ... daarvoor heel wat priesters getrouwd waren en kinderen hadden ? ... in de 15de eeuw Jan van der Dict, pastoor van Elversele, getrouwd was met Amelberch Polspoel ? ... hun zoon hem als pastoor opvolgde ? ... van Philips Metten Penninghen, geb. ca 1405 te Waasmunster en priester te Dendermonde, 4 kinderen gekend zijn ? ... zijn jongste zoon Jan, priester in het Dendermondse, ook meerdere kinderen had ? ... Gillis d Hertoghe, priester van adel, bij zijn huishoudster Barbele Pijps, een natuurlijke dochter had, met name Laurine dHertoghe die trouwde met Wouter van den Berckmoes, meier van Elversele ? ... de uitgaven in een taverne of herberg teercost werd genoemd ? ... een vettewaaier een verkoper is van vette waren als olie, kaarsen, smeer ? ... een kruidernierswinkel dan ook een winkel van vettewaeren werd genoemd? ... men in het ancien régime meerderjarig werd op 25 jaar ? ... wie onder de 25 was getrouwd ook als meerderjarig werd beschouwd ? ... een minderjarige toen onbejaarde werd genoemd ? ... bij overlijden van één der ouders ter bescherming van de wezen voorlopige voogden werden aangesteld die deelvoogden werden genoemd ? ... er gewoonlijk een voogd langs vaderszijde en een voogd langs moederszijde werd aangesteld, respectievelijk paternele of maternele voogd genoemd ? ... de deelvoogden nadien vervangen werden door de staande voogden ? ... momboir of momboor een andere naam voor voogd is ? ... de schepenen van de heerlijkheid deoppervoogden waren ? ... iemand die land bebouwde buiten zijn dorp een afdrijver was ? ... de inventaris van deze personen afdreft of afdrijf werd genoemd ? ... Bamis valt op 1 oktober, het feest van Sint-Bavo, dag waarop pachten, cijnzen, enz ... werden betaald ? ... het feest van Driekoningen ook Derthiendag werd genoemd omdat het 13 dagen na kerstmis valt ? ... een cijns een jaarlijkse rente in geld of natura is als permanente tegenprestatie voor afgestane grond of een verleende gunst ? ... cijnsplichtigen vermeld in een cijnsboek soms een opeenvolging van generaties zijn en derhalve een goudmijn zijn voor de familiekundige ? ... Catharina de Neve fa Jan geh. in 1447 met Jan van Steelandt - hoogschepen van het Land van Waas - op 08.01.1531 stierf in de leeftijd van 101 jaar ? ... Petrus Onghena fs Laurentius nà 79 jaar getrouwd te zijn met Catharina Vermeiren te Lokeren stierf op 13.06.1726 bijna 113 jaar oud ? ... Amalberga Vermiere wed. Maarten Beaval te Eksaarde stierf op 09.05.1756, oud 108 j. 6 m. en 21 d. ? ... Thomas Maes fs Vincent en Elisabeth Breys, weduwnaar van Anna Margriet Maernef, te Temse stierf op 01.02.1760, zijnde 101 j. 8 m. 18 d. ? ... Jacobus Weyns weduwnaar van Anna Catharina Claessens, te Temse stierf op 14.10.1773, oud 102 jaar en 4 maanden ?
Bronnen: Vlaamse Stam, jrg. 40 p. 410, 412, 422, 423 en 426; jrg. 43 nr. 4; Prof. J. Monballyu op Internet Heksen verbrand in het Graafschap Vlaanderen; J. Smet, op.cit.
Reacties op bericht (2)
27-04-2009
De tuingenieter is langs geweest...
Op blogronde ben ik hier blijven plakken, omdat het de moeite loont.De week staat weer in de startblokken. Hopelijk doet de zon mee.