|
Ik kon mijn eigen oren en ogen niet geloven toen ik hoorde dat de boeken van Roald Dahl moeten aangepast worden qua taalgebruik! Stom', 'dik' of 'lelijk'. Die woorden komen binnenkort niet meer voor in de boeken van Roald Dahl. Zijn Britse uitgeverij heeft enkele honderden 'kleine' aanpassingen gedaan zodat boeken als 'De Heksen', 'Sjakie en de Chocoladefabriek' en de 'Grote Vriendelijke Reus' "ook vandaag de dag door iedereen kunnen worden gelezen".
De nieuwste wijzigingen hebben vooral betrekking op het fysieke voorkomen van de personages. Iemand dik noemen zou niet meer van deze tijd zijn, dus dat is veranderd in enorm. Ook het ooit gebruikelijke en meestal onbewuste seksisme en racisme is verwijderd. Oempa Loempa's uit Sjakie en de Chocoladefabriek bijvoorbeeld waren oorspronkelijk tot slaaf gemaakte zwarte Afrikanen, nadat daar kritiek op werd geuit veranderde Dahl dat een aantal uitgaven later zelf. Ze werden fabrieksarbeiders, later werd dat veranderd in hippies, nog later in een soort robots en nu zijn ze van "kleine mannetjes" geëvolueerd in "kleine mensen".
Maar wordt hiermee niet de geest van de boeken geweld aangedaan? Is het aanpassen van de boeken van Roald Dahl geen literaire verminking'?
‘Roald Dahls werk is fantastisch, wreed en vol inktzwarte humor, een van de redenen waarom het al generaties kinderen laat lezen. Het laten aanpassen na het nalezen door "gevoelige lezers" is cultureel vandalisme. Lees het of lees het niet, maar van makers blijf je af en van hun werk evenzo’. Roald Dahl zou het er niet mee eens zijn vrees ik en op deze manier wordt de vrijheid van meningsuiting aangetast. Dat “pietsepeuterig” zijn met woorden wordt zorgwekkend maar zo gaat het de dag van vandaag met meerder dingen.
We kunnen dit erfgoed niet blijven ombuigen naar de huidige tijden. Dat is juist het mooie van boeken, lees ze tegen de achtergrond van het moment van schrijven en plaats ze tegenover het nu. Laat kinderen er zelf maar de verschillen uithalen ( bv zo zouden we het nu niet meer opschrijven), dat werkt twee kanten op nl inzicht in de tijdgeest van toen en begrip voor de tijdgeest van nu.
Literatuur is een uiting van een schrijver in de taal van de tijd waarin het verscheen en de levensloop en culturele/sociale positie van de schrijver. Daarom moeten we de werken van eender welke schrijver ongemoeid laten vind ik. Dik is dik. en dik vervangen door enorm is eigenlijk nog veel erger. Stop met dit soort aanpassingen. Kinderen zijn zeer gevoelig voor humor en overdrijving. Zij voelen heel goed aan wat fantasie is en gaan daar heel goed mee om. De boeken van Dahl zijn niet voor niets al zo lang ontzettend populair.
Afblijven zeg ik.
Wat vind jij of snap je het wel dat boeken mee moeten gaan in de tijd en moeten daarom bepaalde woorden aangepast worden!
|
)
