Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
06-10-2006
O.L.Vrouw van de Rozenkrans
Morgen is het inderdaad Rozenkransdag en een erg mooie weerspreuk voor die dag leert ons 't volgende :
" Kan nauw met Rozenkrans, een gans aan de spurrie zich verzaden, dan is er toch nog kans dat Sint-Rafaël een koe er ziet in waden. "
Met andere woorden, is het rond 7 oktober nog zacht weer, dan is er kans dat het zo blijft tot de 24ste (St. Rafaël) Ander en veel minder goed nieuws is dan weer dat morgen ook Serguis langs komt, en een weerspeuk zegt ons :
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Oktober 2005 was een bewolkte nevelige dag met een maximum temperatuur van 15,8° die om 17u28 opgetekend werd. De minimum temperatuur bedroeg die dag 7,8° en die werd 's nacht om 2u46 waargenomen. 6 Oktober 2004 was een dag waar bewolking en zon elkaar afloste, om 12u36 werd toen het warmste moment van de dag opgetekend met 16,8°. De minimum temperatuur werd om 5u29 genoteerd en die bedroeg 11,2° De warmste 6de oktober ooit kwam in 1997 voor met 25° !
Morgen is het Rozenkransdag en wellicht is de oudste broederschap of verering van O.L.Vrouw van den H. Rozenkrans in Vlaanderen, te Mere. Het beeld, de Moeder Gods zittende op den stoel der wijsheid, heeft haar kind op den arm. Dit beeld dagtekend van de 14de eeuw. In de 16de eeuw werd het tijdens de beroerten in de grond gedolven, en, daar deze tijden zo lang duurden, was stilaan de plaats vergeten geraakt. Op zekere nacht ontwaarde men in het veld een licht dat op ene plaats rustte; men ging er naartoe, dolf in de grond en vond het Mariabeeld weer. Men richtte in de ommegang de vijtien statiën der mysteriën op. Op O.L.Vrouwgeboorte en heden komt (kwam) men van heinde en verre Maria vereren. Te Antwerpen vierde men in het klooster der predikheeren den verjaardag van de slag van Lepante (1571) door eene plechtige processie, de Keerskensprocessie genaamd. Den eerste dinsdag van de maand gaat (ging) men uit Antwerpen naar Lier bij de Predikheeren ter ere der Bruine Lieve Vrouw, een beeldeke dat vroeger buiten de stad in het Mechels kapelleke stond.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Oktober 2005 was een bewolkte dag zonder zon, het werd niet warmer dan 14,6° en die temperatuur werd om 14u57 waargenomen. De minumum temperatuur bedroeg die dag 9,6° en die werd 's nachts om 3u34 opgetekend. 5 Oktober 2004 was een bewokte dag met motregen en met een maximum temperatuur van 16,4° die 's nachts om 4u33 werd opgetekend. De minimum temperatuur werd om 8u33 waargenomen en die bedroeg toen 14,4°. De warmste 5de oktober ooit kwam in 1986 voor met 24° !
Met Placidus krijgen we morgen wel een speciaal iemand op bezoek, en morgen mogen we een ding zeker niet vergeten, lees eens :
" Vergeet niet te bidden voor Sint-Placied, of 't zal regenen dat het giet. "
U weet dus wat u morgen te doen staat, tenzij u van regen zou houden? Sint-Remigius komt ons ook geen prettig nieuws vertellen, ik laat het u volgende weerspreuken zelf vertellen :
" Dominus Vobiscum ! Sint-Remi draait 't blaadje om, en 't nieuwe kapittel draagt "winter" als titel. "
OF......
" Mee Sinte Remi, geiren of nie, begint er de winter. "
Niks aan te doen, 't is herfst en dat dit de zomer niet is, is ook een waarheid zo groot als een koe !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
4 Oktober 2005 was een bewolkte dag waar we de zon niet te zien kregen. De maximum temperatuur bedroeg die dag 16,2° en die werd om 15u37 opgetekend. De minimum temperatuur werd om 8u05 waargenomen en die bedroeg 8,8° 4 Oktober 2004 was een dag met bewolking en wat zon die er om 14u30 voor zorgde dat men toen 21,8° kon noteren. De minimum temperatuur bedroeg toen 14° en die werd om 3u08 opgetekend De warmste 4de oktober ooit kwam in 1983 voor met 26° ! Ik kan hier misschien nog aan toevoegen dat het in oktober nog nooit warmer is geweest dan 26°
Morgen komt Sint-Franciskus van Assisie op bezoek ! ! !
Sint-Franciskus is niet direct een weerheilige maar hij komt de biezenstekkers wel een handje helpen. De biezenstekkers die vóór de winter hun voorraad opdoen, trekken er best op 4 oktober op uit want :
" Sint Fransiskus van Assiezen, maakt sterk de tenen en de biezen. "
Veel biezenstekkers zullen er wel niet meer zijn, helaas zou ik zeggen want die mooi oud ambacht zal vermoedelijk verloren gaan.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Oktober 2005 was een zonnige met om 15u30 een maximum temperatuur van 17,6°. De minimum temperatuur bedroeg die dag 4,3° en die werd om 7u47 waargenomen. 3 Oktober 2004 was een dag waar bewolking en zon elkaar afloste, om 15u52 had het kwik zijn hoogste punt bereikt en dat bedroeg 19,5°. De minimum temperatuur werd toen om 4u13v opgetekend en die bedroeg 10,4°. De warmste 3de oktober ooit kwam in 1985 voor met 26° !
Terwijl de late appelen van de boomgaard naar de zolder verhuizen, en de dieren zoals de veldmuis, de wilde konijnen enz. op zoek gaan naar veiliger oorden, zo kunnen wij met zekerheid zeggen, ja de winter is op komst ! En hoe die winter er zal uitzien ? ? ? misschien brengt volgende weerspreuk daar wat duidelijkheid in ?
" Is oktober warm en fijn, het zal een scherpe winter zijn, maar is het nat en koel, 't is van een zachte winter 't voorgevoel. "
Met deze wijsheid zou ik zeggen, laat het dan maar nat en koel worden, en wedden dat ik niet alleen zo denk ? Wat misschien ook kan helpen is 't volgende : Vandaag is het de dag van de HH. Engelen-Bewaarders en een schietgebedeke op deze dag luidt : Engel-Bewaarder sta mij bij, en maakt de winter rap voorbij ! Veel tijd hebben we niet nodig om dat schietgebedeke even op te zeggen , waarom het dan niet doen ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Oktober 2005 was een dag met zon en bewolking, maar ook met een bui ! Om 14u25 had het kwik met 17,2° zijn hoogste punt bereikt. De minimum temperatuur bedroeg toen 7,6° en die werd 's nachts om 2u20 opgetekend. 2 Oktober 2004 was eveneens een dag met bewolking en zon, maar wel zonder regen. Om 15u20 noteerde men toen de hoogste temperatuur die 16,9° bedroeg. De minimum temperatuur bedroeg die dag 10,9° en die werd om 8u 07 waargenomen. De warmste 2de oktober ooit kwam in 1959 voor met 26° !
Zoals ik eergisteren beloofde breng ik vandaag het vervolg en het slot van de betekenis der noten, uit de tijd van onze voorouders. De notelaar was niet enkel een vruchtbaarheids-, maar ook een levenssymbool en dat bewijst het feit dat er bij de geboorte van een kind, zowel in Duitsland en Zwitserland, als in Frankrijk, notebomen geplant werden. In menig Vlaams dorp kende men ook dit geboorteboompje, doorgaans door de vader in de tuin geplant als zijn vrouw hem een telg schonk : dit boompje zal met het kind, als zijn evenbeeld, opgroeien en bloeien om eenmaal te verdorren. Voor de jongens koos men een note- of appelboom, voor de meisjes een pereboom. Ook bij het voorspellen van de toekomst speelden de noten een rol. om ons bij de volksweerkunde te beperken, gaven het aantal en de kwaliteit van de volgroeide noten een aanduiding van de te verwachten winter. Onvermijdelijk riep een overvloedige oogst van die harde vruchten het idee op van veel en hard; alzo volgde er een lange en harde winter. Stak er een vliegje of een wormpje in, dan was dit een aanduiding van een korte of lange winter : we vlogen of kropen er door. Ook de schelpen kwamen van pas om zich aan voorspellingen te gewagen : notenschelpen, met een stukje brandende kaars op Kerstavond in 't water geplaatst, bepaalden de komende maanden : zoveel schelpen omvielen, zoveel natte maanden zouden er zijn. Misschien denkt u voortaan eens aan mijn verhaal wanneer u nog eens noot zit te kraken ?
1 Oktober is de feestdag van Sint-Bavo en men heeft deze voormalige graaf van Haspengouw altijd beschouwd als de " portier van de herfst " Hij is ook de patroon van de oogst en vroeger zou niemand nagelaten hebben van op zijn feestdag naar de mis te gaan. Die plechtigheid noemde men "Bavomis" en later heeft men dat ingekort en er gewoon Bamis van gemaakt.
" Als het regent op Bamis, dan komt er een natte Kerstmis. "
We weten dus waar we vandaag aan toe zijn ! Vroeger moesten de pachters hun pachtgeld in twee beurten betalen, en één van die betaaldagen was 1 oktober, op Bamisdag dus. Zo ook klein Warreke en die zei : " D'r zijn twee kwaai getijden in het jaar, Pasen, wanneer ik moet gaan zeggen, en Bamis, wanneer ik moet gaan leggen ".
Met deze maand worden ook de dagen korter en korter, van 1 tot 31 oktober verkorten ze met 1u 51 minuten. Oktober is ook de eerste der drie donkere maanden. Naast in 't begin van deze maand het rooien van de bieten en de mais, valt de veldarbeid praktisch stil, en een spreuk zegt ons dat zo :
" Verdwijnt de boer van de akker, dan worden hond en jager wakker. "
En hoe moet oktober zijn ? Wel ziehier een eerste tip :
" Is oktober nat en koel, wordt de winter zacht en zwoel. "
Ik ben echt geneigd om hier al voor te kiezen, en u ? Morgen kom ik met een tweede tip, kies dus nog niet te vlug !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Oktober 2005 was een zonnige maar wel winderige dag met een maximum temperatuur van 18,1° die om 14u40 werd waargenomen. De minimum temperatuur bedroeg toen 13,3° en die werd om 9u26 opgetelend. 1 Oktober 2004 was een dag met afwisselend bewolking en zon. Om 15u41 had het kwik toen zijn hoogste punt bereikt en dat wees 20,5° aan. De minimum temperatuur werd 's nachts om 3u10 genoteerd en die bedroeg 12,3° De warmste 1ste oktober ooit kwam in 1985 voor met 26° !
Oktober komt voort van octo = acht(ste), en hij was dan ook de achtste maand in de oud-Romeinse kalender. Een zeer oud versje zegt :
Ik was de achtste maend, als Meert de eerste was, en dus was toen mijn naem October, mij van pas : Ik kom met Regen, en een groot gedruys van Winden, past op uw' Dijk en Dak, eer ik die kom verslinden.
Door de Romeinen werd deze maand aan Bacchus, de god van de overvloed, van de wijn, toegewijd. Ook door de Saksers werd ze Windummemanoth genaamd, hetgeen wijnoogstmaand betekent. Sinds in Vlaanderen de druivernteelt niet meer zo in ere is, kreeg hij de naam van zaaimaand, omdat het zaaien van het winterkoren in deze maand de voornaamste bezigheid van de boer is.De benaming van reuzel-, rosel- of ruselmaand kwam welllicht voort door het feit dat in deze maand het slachten een aanvang nam. Daar de eikels nu uit hun bolsters springen, kreeg hij ook de naam van eikelmaand. Een andere benaming is hersel- of aarzelmaand, omdat het jaargetijde als het ware aarzelt. Rozenkransmaand is zijn jongste naam, doordat hij aan de rozenkrans toegewijd werd.
Vandaag wuiven we september uit, en morgen heten we oktober welkom ! Ik geef nog twee weerspreuken mee, waarmee we bepaalde weertypes kunnen voorspellen :
" Slaat 's avonds de nevel neer, dan brengt de ochtend helder weer. "
Heel toespasselijk voor deze tijd van 't jaar ! Nog een andere, en ook weer eigen aan deze periode van 't jaar :
" Valt het loof vroegtijdig van de bomen, dan is de winter niet te schromen. "
Hopelijk zien we dat loof de eerste weken nog niet vallen ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar gelden ?
30 September 2005 was een bewolkte en winderige dag waar het kwik om 12u39 zijn hoogste punt al bereikt had en was slechts 15,2° ! De minimum temperatuur bedroeg toen 7,3° en die werd om 2u35 waargenomen. 30 September 2004 was een bewolkte dag met om 17u49 een maximum temperatuur van 18,7°. De minimum temperatuur werd op 0u10 opgetekend en die bedroeg toen 8,1° De warmste 30ste september ooit kwam in 1985 voor met 25°
Wanneer wij de spreuken aandachtig nagaan, stellen wij vast, dat dikwijls en op verschillende data gewag gemaakt wordt van de nadelige invloed welke de regen op het wellukken van de noten allerlei uitoefent. Bij regen op Sint-Jan (24 juni) mag de boer zijn noten tellen en op de hoop toe komen er gaten in. De regen van 29 augustus bederft de noten. De Sinte-Margriet's regen doet de okkernoten afvallen en maakt de hazelnoten wormstekelig, en ga zo maar door. Dit bewijst dat de noten vroeger wel een onder de meest gewilde of gezochte vruchten gerekend werden. Ze speelden inderdaad een grote rol in het volksleven. In aloude tijden was de hazelnoot meer dan de okkernoot, algemeen aangezien als symbool van de vruchtbaarheid. Bij de Germanen was ze als dusdanig gewaardeerd en naar een oud spreekwoord zegt : " veel hazelnoten, veel kinderen. ", zagen onze voorouders in de hazelnootoogst een weergave van hun echtelijke vruchtbaarheid. Bij de Romeinen wierpen de jonggehuwden na de trouwplechtiheid noten onder het volk. Dat gebruuik is bewaard gebleven in verscheidene streken van Zuid-Europa, waar de bruid, na de zegening te hebben ontvangen, noten en amandels onder de kijkers te grabbelen gooit. In de middeleeuwen zette men zelfs een korf vol noten, welke door een priester gewijd waren, naast het bed der gehuwden. Bij de doop betekenen de noten de gelukkige uitval van de wens, dat het huwelijk steeds vruchtbaar moge zijn. Thans nog bestaat de doopsuiker eenvoudig uit noten of amandelen met een laag suiker bedekt. Overmorgen vertel ik hier verder over, morgen is deze plaats bestemd voor de voorstelling van de maand oktober ! Tot dan ?
Zoals beloofd, en uitzonderlijk op de dag zelf, geef ik de laatste weerspreuken mee rond Sint-Michiel die vandaag bij ons op bezoek is. Laat mij beginnen met de veel belovende weerspreuk die ons zegt :
" Acht dagen zonneschijn, brengt Sint-Michiel om wel te zijn. "
Rond deze periode zouden we dus het Sint-Michiels zomerke moeten krijgen, maar of dit zo is, wel dat weten we in de komende dagen dan wel. Nog een andere weerspreuk rond deze heilige man zegt ons 't volgende :
" Sint-Michiel steekt het licht aan, Maria-Boodschap blaast het uit. "
En Maria-Boodschap wel die komt er op 25 maart van vologend jaar aan ! En tot slot nog deze :
" Houdt Sint-Michiel nog hier het trekkend wild, dan blijft het weer lang zeer mild. "
Lager in een apart artikel vindt u nog een oud volksgebruik rond galnoten, u moet moet maar eens gaan kijken !
