Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
07-10-2005
Oktober in de mist
Deze en de twee volgende maanden vertellen de weerspreuken ons heel wat, en reken maar dat ze ook vaak de waarheid vertellen. Zo zeggen ze bijvoorbeeld 't volgende :
" Oktobermaand met dichte mist, brengt zeker vorst tot in de kist."
OF...
" In de wijnmaand zon, kent de winter geen pardon. "
Vandaag is het Rozenkransdag en in de volkskundige kalender las ik 't volgende : Wellicht is de oudste broederschap of vereering van O.L.Vrouw vanden H. Rozenkrans in Vlaanderen, te Meire(O-Vl.). Het beeld, de Moeder Gods zittende op den stoel der wijsheid, heeft haar kind op den arm. Dit beeld dagteekent van de 14e eeuw. In de 16e eeuw werd het tijdens de beroerten in den grond gedolven,en, daar deze tijden zoo lang duurden, was stilaan de plaats vergeten geraakt. Zekeren nacht ontwaarde men in het veld een licht dat op eene plaats rustte; men ging er naartoe, dolf in den grond en vond het Mariabeeld weer. Men richtte in den ommegang de vijftien statiën der mysteriën op. Op O.L.Vrouwgeboorte en heden komt men van heinde en verre Maria vereeren. Te Antwerpen vierde men in het klooster der Predikheeren den verjaardag van den slag van Lapante (1571) door eene plechtige processie, de Keerskensprocessiegenaamd. De eerste dinsdag der maand gaat men uit Antwerpen naar Lier bij de Predikheeren ter eere der Bruine Lieve Vrouw, een beeldeke dat vroeger buiten de stad in het Mechelsch kapelleke stond. Dit is een verhaal uit lang vervlogen tijden !
Vroeger vereerde men vandaag de Heilige Bruno, dat was de stichter der Karthuizers die vroeger in ons land verschillende kloosters bezaten, onder andere te Gent, Geraardsbergen, Lier en Leuven, waaruit grote geleerden gesproten zijn. Hij wordt (werd?) door de landman aanroepen tegen de masscher van de tarwe (zwamsoort). Men las een gebed over het graan ter ere van deze heilige. Uit Limburg gaat (ging?) men te Luik "beevaren" in de kerk van Sinte Foy tegen de mazelen.
Vroeger sprak men bijvoorbeeld van "VUUR IN DEN BUIK" wat neerkwam op pijn in de onderbuik brandend als vuur. Het kon gaan om tal van aandoeningen maar meestal ging het om een blindedarmontsteking. Een ander middel dan ijs leggen was er niet, doch dit was buiten de vorstperiode slechts in een ijskelder te vinden. Tegen buikpijn werd algemeen een druppel jenever gedronken, maar zoals in veel wanhopigen gevallen liet men de ziekte aflezen met een dergelijke spreuk : Al zo waarachtig als God, de drie goddelijke personen en Jezus en Maria en Jozef naar Egypte zijn gevlucht met hunne ezel beladen met buikpijn. Alzo zeer zal door het aanroepen van de H. Drievuldigheid, alzo zeer worden deze pijnen genezen. In veel gevallen volgde na een korte periode de dood.
Vroeger vereerde men vandaag de H. Remigius, BB. Deze heilige was bisschop te Reims toen hij Clodowich en 3000 man van zijn leger doopte. Hij wordt (werd ? ) te Beersel(Antw.) gediend tegen de Kinkhoest met volgende zeer oude spreuk of gezegde :
" Soeckt in Beersel voor uw Qualen medecyn Remigius sal hier een seker hulpe syn voor die den kinkhoest quelt. "
Vroeger vereerde men op deze dag Franciscus van Assisië. Deze heilige, stichter der orde, genaamd de Minderbroeders stierf in 1226. In ons land zijn er verschillende kloosters van die orde onder verschillende namen gekend : De Conventuele die in grote kloosters of conventen leven, de Observantynen die in de eenzaamheid verblijven, uit deze rank spruiten de Capucienen die een kap droegen. Frans, François en ook Swatje zijn vandaag aan hun naamfeest toe.
Vroeger vereerde men vandaag de heilige Gerardus, hoveling van den graaf van Namen, op jacht zijnde, verliet hij het gezelschap, om in eene kapel te bidden. Hij leerde er zijn roep kennen en verliet het hof om in eenzaamheid te leven. Hij stichtte de abdij van Brogne bij Namen en hervormde talrijke kloosters in Vlaanderen. Hij werd door Graaf Arnould den Oude naar Gent geroepen om de abdijen te Gent te hervormen en verbleef er eenige tijd. Hij wordt gediend tegen het steen, waarvan hij den graaf Arnould verloste. Hij wordt (of werd) ook nog vereerd door vrouwen die zwanger waren of dit wilde worden
Vroeger ging in ons land het zaaien met allerlei gebruiken gepaard. Sommige hadden wel iets van wangeloof en superstitie, doch algemeen erkende men het vroom geloof van den landman die in de algever hoopte om de oogst te laten gedeien. In sommige streken werd het Sint Jans Evangelie gebeden bij het bereiden van het zaaigraan; men voegde er ook processiestrooisel aan toe tegen het zwart, evenals eieren op Witte donderdag of Goede vrijdag gelegd. Het zaaigraan werd gewijd op Sint Denijsdag (9 oktober) en alvorens men dan begon te zaaien, maakte ze een kruisteken en zeiden ze :
"God zijn macht, is boven den duivel zijn kracht."
Het zaaien gebeurde altijd zwijgend of biddend. Hoe hoger men het graan wierp, hoe hoger het zou worden. Dit gelde ook voor het vlas en als grondregel bij het zaaien diende dan volgende spreuk :
" Zaait de rogge dat zij stuift, zij zal dragen dat zij buigt. Zaait de tarwe dat zij plakt, zij zal dragen dat zij zwakt. "
.gif)
