Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
06-05-2006
Donder in mei !
Hoe deze uitzonderlijk mooie dagen ons gaan verlaten is zeer de vraag, maar mocht dit gepaard gaan met een onweer, dan raad ik u aan van volgende weerspreuk toch erg indachtig te zijn :
" Als het dondert in mei, valt er dikwijls hagel bij. "
En voor de tuinders onder ons, en dat zijn er heel wat heb ik begrepen, heb ik volgende weerspreuk weerhouden :
" Donder en weerlicht in mei, slecht voor ajuin en prei. "
In 't Gents is dat "slecht voor antzuun en preie ! " In de loop van de maand, breng ik zeker nog wel enkele weerspreuken in verband met donder in deze maand.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
6 Mei 2005 was een bewolkte dag waar de zon soms heel even kwam piepen. De maximum temperatuur bedroeg 15,4° om 17u04 opgetekend. De minimum temperatuur die dag lag met 10,3° nauwelijks 5 graden lager, die werd om 4u 04 genoteerd. 6 Mei 2004 was een bijna dezelfde dag als deze van 2005. Een bewolkte dag met even zon en een maximum temperatuur van 16,8° om 13u22 gemeten. De minimum temperatuur bedroeg toen slechts 2,8° om 4u50 opgetekend. De warmste 6de mei ooit kwam in 1990 voor met 27°
Vandaag is het de feestdag van H. Joannes In D' Olie, in de volksmond ook wel eens "Kleine Jan" genoemd. Deze apostel werd op bevel van Domitiaan van Ephese naar Rome gevoerd en er in een vat ziedende olie geworpen, waarin hij ongedeerd bleef ! Dit geschiedde bij de Roomsepoort, Latijnsepoort genaamd. In Brussel werd hij destijds gediend tegen "den overschreeuw" der kinderen. Dat gebeurde er in de ondertussen al lang verdwenen Augustijnen. Men ging dan bij Sint Jan den Krijter, omdat de heilige er wenend was afgebeeld op een schilderij. Sint Jan Baptist werd vooral tegen "den overschreeuw" gediend, nochtans mag men de toepassing bij de Apostel Joannes zoeken door het feit dat Sint Jan dikwijls aangeduid werd onder de naam van Sint Jan van Lateranen (laat tranen) Mocht het vandaag een nieuwe maan zijn, dan zegt een oude weerspreuk dat het bij oosterwind erg goed is om radijs, kolen, erwten en meloenen te zaaien. Helaas is het op die nieuwe maan nog wachten tot 27 mei e.k. De komende dagen komen de H. Macharius, Sint Job en uiteraaard ook de IJsheiligen uitvoerig in de belangstelling. U kan er hier alles over lezen, tot dan ?
Inderdaad morgen 6 mei is het de feestdag van Sint-Jan-in-de-Olie, in de volksmond ook wel eens " Kleine Jan" genoemd. "Grote Jan" komt er pas op 24 juni aan. Een weerspreuk voor deze dag leert ons 't volgende :
" Zaai op droge grond, als de wind uit 't oosten komt. "
De volksweerkunde zegt dat Kleine Jan altijd wel 6 mooie dagen meebrengt, zouden we daar nu niet aan bezig zijn ? Een andere spreuk leert ons dan weer van toch maar voorzichtig te zijn, en zeker niet teveel kledij uit te laten :
" Een landman, trouw aan de mode, mist met Sint-Jan zijn pels nog node. "
Deze wijze spreuk indachtig, wees dus toch maar op u hoede wat u kledij betreft !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
5 Mei 2005 was een zonnige dag desondanks het toen niet warmer werd dan 14,8° om 16u02 opgetekend. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 7,7° en die werd 's morgens om 6u50 genoteerd. 5 Mei 2004 was een bewolkte en winderige dag met een maximum temperatuur van 13,6° om 12u53 genoteerd. De minimum temperatuur bedroeg dan 6,1° om 6u51 's morgens ! De warmste 5de mei ooit kwam in 1995 voor met 27° !
Zoals gisteren beloofd, vertel ik u vandaag een kort verhaal over een oud volksgebruik dat vroeger op kruisvinding (3 mei ) plaats had. Het was in Vlaanderen de gewoonte dat op die dag de knechten en de meiden van dienst veranderden. Van een tijd tevoren al pleegde men hen te vragen of ze bleven. Was het antwoord dan ontkennend, dan werd er uiteraard uitgekeken naar een nieuwe dienst. De 3de mei werd die nieuwe knecht of meid dan stoetsgewijs naar de nieuwe baas of bazin gebracht. De ouders vergezelden hun jongens of meisjes, en die werden er vergast met pannenkoeken of wafels, dat noemde men toen " den ineet ". Na zes maanden kwamen ze terug om " vast t' eten ". Aan de dienstboden die bleven, en dus niet van dienst veranderde, schonk de boer " Blijfwafels ". Tot dit tractement werden ook de ouders weer mee uitgenodigd. Een Volgsgezegde zei van iemand die niet gelukkig was in de huwelijkestaat : " Hij is op 3 mei getrouwd of m.a.w. hij heeft zijn kruis gevonden ! Zo gaan we stilaan richting IJsheiligen en over of van hen vertel ik u een dezer dagen ook weer erg uitvoerig. Maar morgen heb ik het eerst nog even over H. Joannes in D' Olie, dan is het imeers zijn naamfeest, tot dan ?
In afwachting van Sint-Jan-in-de-Olie waar u morgen alles over leest, geef ik u nog een weerspreuk onder de vorm van boerenwijsheid mee. Dit ten gerieven van de tuinliefhebbers onder ons :
" Als de eikels in mei goed bloeien, zal alles volop gaan groeien. "
't Is een weet zoals een andere, maar wel een waarheid zo groot als een koe ! ! !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden !
4 Mei 2005 was een bewolkte dag met regen waar het kwik niet hoger opliep dan 15,3° om 14u30 gemeten. De minimum temperatuur bedroeg die dag 10,3° en die werd 's nachts om 3u55 opgetekend. 4 Mei 2004 was een bewolkte en winderige dag met af en toe regen. De maximum temperatuur bedroeg toen 13,2° om 11 uur opgetekend. De minimum temperatuur die dag werd om 6u11 genoteerd en die bedroeg 6,4° De warmste 4 mei ooit kwam in 1990 voor met 25° ! Wordt dit record vandaag verbeterd ???
Ik beloofde u gisteren de legende over de 2 kruisen die men op kruisvinding in Asse vereerde. De overlevering vertelt dat er een vrouw die in nood verkeerde, door de joden verzocht werd om hen een H. Hostie te bezorgen. De vrouw naderde de H. Tafel, nam de Hostie terug uit haar mond en begaf zich naar de Joden. Maar onderweg kreeg ze plots berouw en ze verstopte de Hostie in een hol van een verdroogde elzenboom. En wonder boven wonder, ogenblikelijk herleefde de boom en er kwamen honderden vogels rond gevlogen die er dag en nacht zongen. De inwoners van het dorp kwamen naar het wonder zien en verschillende zieken werden er genezen. Maar de boom stond midden in een veld en de talrijke gelovigen veroorzaakte er serieuze schade aan het bezaaide land. De eigenaar wilde de boom omhakken, en toen hij daar aan begon, gebeurde er een nieuw wonder. Bij iedere bijlslag vielen de spijkers kruisgewijs op de grond. Nu bekende de vrouw uiteindelijk haar heiligschenende daad en van de boom werd een kruisbeeld gemaakt en in de kerk vereerd. Op de plaats waar de boom stond, bouwde men een kapel naast dewelke er een bron ontsproot : de Cruysborre die een genezende kracht bezat. Niet alleen op kruisvinding, maar ook op tweede Paasdag, kwam men naar daar op bewegen. Naast dit kruis vereerde men in Asse nog een tweede kruis dat op het gehucht Vrijthout plots in een notelaar zou verschenen zijn. De eigenaar, een boer, zou tegen vermoeide pelgrims gezegd hebben dat het kruis in Asse een kruis was zoals een ander. Zijn woorden waren nog niet koud toen er al een christusbeeld te midden van de takken, in zijn notelaar verscheen. De boer bekeerde zich en ze brachten het kruis naar de parochiekerk waar het dus ook vereerd werd. Morgen vertel ik nog een klein stukje over een heel oud volksgebruik dat in Vlaanderen op kruisvinding plaats had, tot dan ?
Samen met het betere weer gaan we mogelijk ook al de eerste bijtjes zien, en als je er eentje ziet weet dan dat :
" Zwiert hier en daar, in mei een bij, dat maakt de landman blij ! "
Vandaag wil ik uitzonderlijk eens afsluiten met een iets heel mooi van Guido Gezelle :
De nachtegalen klinken, en 't licht doet overal de bladerholten blinken tienduizend in 't getal de verschgekruide boomen ze staan al in den Mei, te dampen en te doomen, zoo geurig en zoo vei.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Mei 2005 was een dag met onweer en waar er op sommige plaatsen in ons land hagelstenen vielen als knikkers zo dik ! De maximum temperatuur bedroeg die dag 20,4° om 16u43 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg 11,8° en die werd 's morgens om 8u57 opgetekend. 3 Mei 2004 was een zonnige dag met een enkele wolk. Het kwik steeg tot 21,1° om 15u20. De minimum temperatuur van 5,7° werd om 6u23 opgetekend De warmste 3 mei ooit kwam in 1990 voor met 26°
Vandaag viert de Kerk de vinding van het H. Kruis in 320 door de H. Helena, moeder van Constantinus. Het kruis werd gevonden samen met de kruisen van de twee moordenaars. Om nu te weten welk het kruis van de Zaligmaker was, beval de bisschop Macharius ze achtereenvolgens op een kranke vrouw te leggen, en toen het derde, het Kruis van Onze Heer, de zieke aanraakte, was ze van haar krankheid genezen. De grootste reliek van het H. Kruis dat ons land bezit, berust in het bisdom Gent. Het komt voort van de Engelse Jezuïeten die, bij het verlaten van ons land, het in bewaring gaven aan de bisschop in 1773. Vroeger vereerde men in meerdere plaatsen wondere kruisen en hadden er grote begankenissen plaats zoals deze van : Asse - Berchem - Eine - Gooik - Hoboken - Mechelen - Moortsel - Sint-Pieters-Leeuw - Ursel en Wenduine. Te Asse(Brabant) vereerde men twee kruisen en wat de overlevering daar van melt, is wel eens de moeite om te vertellen, en dat doe ik hier morgen, tot dan ?
Soms zijn dieren veel slimmer dan gelijk welke weerman, geloof mij het is zo ! En waarom zouden we eens niet een poes inschakelen om ons het weer te laten voorspellen, al zal ze dat natuurlijk niet alle dagen willen doen, hou ze deze tijd toch maar eens goed in de "gaten" want........
" Wast het snoetje zich de kat, met heur pootjes glad en nat, van een weerke schoon en fijn, moogt ge wis verzekerd zijn ! "
Wedden dat ze het u vandaag of morgen gaat tonen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Mei 2005 was een bewolkte dag met nu en dan een bui. De maximum temperatuur liep op tot 21,3° om 16u57 genoteerd. De minimum voor die dag bedroeg 12,6° om 4u 54 opgetekend. 2 Mei 2004 was een mooie dag met zon en een maximum temperatuur van 21,8° om 15u38 waargenomen. De minimum van die dag bedroeg 8,3° en die werd 's morgens om 5u 05 opgetekend. De warmste 2 mei ooit kwam in 1966 voor met 27°
Vroeger leefde de kinderen in mei als het ware in de wijde natuur waar ze een wreed genoegen vonden. Verschillende diertjes moesten het ontgelden, ook al omdat ze toen niet beter wisten. Zo had men de meikevers, die vroeger in grote getallen in de meimaand te vinden en te zien waren. Van 's morgens vroeg al gingen de kinderen er op zoek naar. Aan al de hagen werd er geschud en de diertjes vielen in hun handen. Ze werden in een doosje gestoken waar enige bladeren tot hun voedsel moesten dienen. Lucht ontvingen ze door enige kleine gaatjes in het deksel gemaakt met een speld. De meikever droeg verschillende namen, al naar de hoedanigheid en de kleur. Zo had je de Meulenaar, mulder, bakker, ronker, preekheer, keuningske tot zelfs een schouwvager. Vele onder ons zullen zich zeker die namen nog herinneren als de dag van gisteren. De meikever was aan 't preken, wanneer hij de voelhoorns open spreiden, hij telde zijn geld wanneer hij gereed was om te vliegen. Hij schreef wanneer hij onregelmatige schreefkens maakte in 't zand. En nu dan dat wreedzame, doorgaans bond het kind een draadje aan een poot of stak een draad in de griffel van het achterlijf, en deed hem dan vliegen. Haasten hij zich niet, dan werd er op een pootje geduwd. Op sommige plaatsen werden zelfs de vleugels van de kever uitgetrokken om hem in kleine papieren rijtuigjes te spannen. Geen wonder dat de meikevers hier in grote getallen zijn weggebleven zeker ? Al ligt de ware reden wel bij wat anders natuurlijk. Vlinders vangen was een ander erg gebruikelijk vermaak, net als nesten van de vogels roven, die kwajongens van vroeger toch !!! Morgen vertel ik een en ander over de Kruisvinding die op 3 mei gevierd werd, tot dan ?
Over het weer in de meimaand bestaan nogal wat misverstanden. Het volk heeft de algemene indruk dat mei een mooie maand zou zijn. Mooi, JA, maar dan wel in de natuur want over het algemeen is mei een koele en eerder natte maand, meer zelfs want lees eens wat volgende weerspreuk ons vertelt :
" Het is een wenk, reeds lang verjaard, 't vriest even vaak in mei als in de maart. "
Onze voorouders hadden het immers niet met een warme maand mei, integendeel zelfs, zij beweerde 't volgende :
" Een koude mei, is een gouden ei. "
OF.....zeiden de boerkens :
" Is het weer in mei zeer mooi, dan ziet de schuur maar weinig hooi. "
Ik vind dat we recht hebben op een mooie maand mei, zeker na alles wat de lente ons tot vandaag nog niet gaf ! Daarom ga ik straks bij de weerheiligen eens aankloppen, wedden dat het help ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Mei 2005 was een schitterende dag ! Om 15u03 werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos een maximum temperatuur van 31,1 ° gemeten. Meteen goed voor een nieuw record. De minimum temperatuur bedroeg die dag 12,3° en die werd 's nachts om 2u39 opgetekend. 1 Mei 2004 was een zonnige dag met af en toe toch wat bewolking. De maximum temperatuur bedroeg 19,7° en die werd om 16u07 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg 8,3° en die werd 's morgens om 6u38 genoteerd. Ik vrees dat we vandaag met minder moeten tevreden zijn ! De spreuk ontstaan rond de dag van de arbeid, " Ons Heer is met de socialisten " zou wel eens in gedrang kunnen komen !
Over de herkomst van de naam mei, lopen de meningen zeer uiteen. Volgens sommigen komt de naam voort van MAJORES (voorouders), omdat deze maand bij de Romeinen aan de ouderlingen werd opgedragen. Ook zou hij voortkomen van het Latijn MAJUS, van Maja, moeder van Mercurius. MAJUS ook verwant aan MACTUS of MAGNUS, wat betekent : groots, heerlijk. Het Kristendom volgde die voorbeelden op en wijdde deze maand aan Maria moeder-maagd van Jezus Christus. Alzo heeft de meimaand als synoniem MARIA- of O.L.VROUWMAAND. Er zijn nog andere volkse namen : Karel de Grote herdoopte haar in WINNEMANOTH, WUNNEMANOTH, WONNEMAAND. (wonne is vreugde of genot) Het betekend ook weide of genoegen die de Lente verschaft. Best ware de naam BLOEIMAAND te zeggen, wanneer gans de natuur in bloei komt om de mens te laten genieten. Ook BLOEMENMAAND omdat tal van bloemen ontluiken en bloeien. In zijn duikalmanak noemt Guido Gezelle ze verschilliglijk : MEIE - of MEIMAAND, VROUWENMAAND, WONNE, WOENSTE-, of JONGSTEMAAND, WINNEMAAND, KNAPENMAAND, BLOMMENMAAND, O.L.V.-MAAND, en tenslotte ook BLOEIMAAND.
Morgen vieren we het feest van de arbeid maar dat is niet altijd zo geweest. Dat feest is er maar gekomen sinds Wereldoorlog II. Voordien vierde of vereerde men de feestdag van Filippus en Jacobus en een weerspreuk zegt ons :
" Als het met Filippus regent, is de oogst gezegend. "
En dan de spreuk die iedereen kent maar weinig met het weer te maken heeft :
" In mei leggen alle vogels een ei, behalve koekoek en spriet want die kennen hun nest nog niet. "
Dit is wel de enige juiste spreuk, hoewel de vogels in april al aan leggen toe zijn !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 April 2005 was een bewolkte dag, afgewisseld met zon. De maximum temperatuur bedroeg toen 23,7° om 14u17 gemeten. De minimum temperatuur bedroeg 13,9° en die werd om 6u36 genoteerd. 30 April 2004 was een dag waarop men lang op de zon diende te wachten maar die, eens ze er was de temperatuur tot 22,5° deed stijgen. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 10,9° om 4u36 op de morgen genoteerd. De warmste 30ste april ooit kwam in 1993 voor met 26° !
