Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
03-05-2006
Een bij in mei !
Samen met het betere weer gaan we mogelijk ook al de eerste bijtjes zien, en als je er eentje ziet weet dan dat :
" Zwiert hier en daar, in mei een bij, dat maakt de landman blij ! "
Vandaag wil ik uitzonderlijk eens afsluiten met een iets heel mooi van Guido Gezelle :
De nachtegalen klinken, en 't licht doet overal de bladerholten blinken tienduizend in 't getal de verschgekruide boomen ze staan al in den Mei, te dampen en te doomen, zoo geurig en zoo vei.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
3 Mei 2005 was een dag met onweer en waar er op sommige plaatsen in ons land hagelstenen vielen als knikkers zo dik ! De maximum temperatuur bedroeg die dag 20,4° om 16u43 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg 11,8° en die werd 's morgens om 8u57 opgetekend. 3 Mei 2004 was een zonnige dag met een enkele wolk. Het kwik steeg tot 21,1° om 15u20. De minimum temperatuur van 5,7° werd om 6u23 opgetekend De warmste 3 mei ooit kwam in 1990 voor met 26°
Vandaag viert de Kerk de vinding van het H. Kruis in 320 door de H. Helena, moeder van Constantinus. Het kruis werd gevonden samen met de kruisen van de twee moordenaars. Om nu te weten welk het kruis van de Zaligmaker was, beval de bisschop Macharius ze achtereenvolgens op een kranke vrouw te leggen, en toen het derde, het Kruis van Onze Heer, de zieke aanraakte, was ze van haar krankheid genezen. De grootste reliek van het H. Kruis dat ons land bezit, berust in het bisdom Gent. Het komt voort van de Engelse Jezuïeten die, bij het verlaten van ons land, het in bewaring gaven aan de bisschop in 1773. Vroeger vereerde men in meerdere plaatsen wondere kruisen en hadden er grote begankenissen plaats zoals deze van : Asse - Berchem - Eine - Gooik - Hoboken - Mechelen - Moortsel - Sint-Pieters-Leeuw - Ursel en Wenduine. Te Asse(Brabant) vereerde men twee kruisen en wat de overlevering daar van melt, is wel eens de moeite om te vertellen, en dat doe ik hier morgen, tot dan ?
Soms zijn dieren veel slimmer dan gelijk welke weerman, geloof mij het is zo ! En waarom zouden we eens niet een poes inschakelen om ons het weer te laten voorspellen, al zal ze dat natuurlijk niet alle dagen willen doen, hou ze deze tijd toch maar eens goed in de "gaten" want........
" Wast het snoetje zich de kat, met heur pootjes glad en nat, van een weerke schoon en fijn, moogt ge wis verzekerd zijn ! "
Wedden dat ze het u vandaag of morgen gaat tonen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
2 Mei 2005 was een bewolkte dag met nu en dan een bui. De maximum temperatuur liep op tot 21,3° om 16u57 genoteerd. De minimum voor die dag bedroeg 12,6° om 4u 54 opgetekend. 2 Mei 2004 was een mooie dag met zon en een maximum temperatuur van 21,8° om 15u38 waargenomen. De minimum van die dag bedroeg 8,3° en die werd 's morgens om 5u 05 opgetekend. De warmste 2 mei ooit kwam in 1966 voor met 27°
Vroeger leefde de kinderen in mei als het ware in de wijde natuur waar ze een wreed genoegen vonden. Verschillende diertjes moesten het ontgelden, ook al omdat ze toen niet beter wisten. Zo had men de meikevers, die vroeger in grote getallen in de meimaand te vinden en te zien waren. Van 's morgens vroeg al gingen de kinderen er op zoek naar. Aan al de hagen werd er geschud en de diertjes vielen in hun handen. Ze werden in een doosje gestoken waar enige bladeren tot hun voedsel moesten dienen. Lucht ontvingen ze door enige kleine gaatjes in het deksel gemaakt met een speld. De meikever droeg verschillende namen, al naar de hoedanigheid en de kleur. Zo had je de Meulenaar, mulder, bakker, ronker, preekheer, keuningske tot zelfs een schouwvager. Vele onder ons zullen zich zeker die namen nog herinneren als de dag van gisteren. De meikever was aan 't preken, wanneer hij de voelhoorns open spreiden, hij telde zijn geld wanneer hij gereed was om te vliegen. Hij schreef wanneer hij onregelmatige schreefkens maakte in 't zand. En nu dan dat wreedzame, doorgaans bond het kind een draadje aan een poot of stak een draad in de griffel van het achterlijf, en deed hem dan vliegen. Haasten hij zich niet, dan werd er op een pootje geduwd. Op sommige plaatsen werden zelfs de vleugels van de kever uitgetrokken om hem in kleine papieren rijtuigjes te spannen. Geen wonder dat de meikevers hier in grote getallen zijn weggebleven zeker ? Al ligt de ware reden wel bij wat anders natuurlijk. Vlinders vangen was een ander erg gebruikelijk vermaak, net als nesten van de vogels roven, die kwajongens van vroeger toch !!! Morgen vertel ik een en ander over de Kruisvinding die op 3 mei gevierd werd, tot dan ?
Over het weer in de meimaand bestaan nogal wat misverstanden. Het volk heeft de algemene indruk dat mei een mooie maand zou zijn. Mooi, JA, maar dan wel in de natuur want over het algemeen is mei een koele en eerder natte maand, meer zelfs want lees eens wat volgende weerspreuk ons vertelt :
" Het is een wenk, reeds lang verjaard, 't vriest even vaak in mei als in de maart. "
Onze voorouders hadden het immers niet met een warme maand mei, integendeel zelfs, zij beweerde 't volgende :
" Een koude mei, is een gouden ei. "
OF.....zeiden de boerkens :
" Is het weer in mei zeer mooi, dan ziet de schuur maar weinig hooi. "
Ik vind dat we recht hebben op een mooie maand mei, zeker na alles wat de lente ons tot vandaag nog niet gaf ! Daarom ga ik straks bij de weerheiligen eens aankloppen, wedden dat het help ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
1 Mei 2005 was een schitterende dag ! Om 15u03 werd in het weerstation van Kapelle o/d Bos een maximum temperatuur van 31,1 ° gemeten. Meteen goed voor een nieuw record. De minimum temperatuur bedroeg die dag 12,3° en die werd 's nachts om 2u39 opgetekend. 1 Mei 2004 was een zonnige dag met af en toe toch wat bewolking. De maximum temperatuur bedroeg 19,7° en die werd om 16u07 opgetekend. De minimum temperatuur bedroeg 8,3° en die werd 's morgens om 6u38 genoteerd. Ik vrees dat we vandaag met minder moeten tevreden zijn ! De spreuk ontstaan rond de dag van de arbeid, " Ons Heer is met de socialisten " zou wel eens in gedrang kunnen komen !
Over de herkomst van de naam mei, lopen de meningen zeer uiteen. Volgens sommigen komt de naam voort van MAJORES (voorouders), omdat deze maand bij de Romeinen aan de ouderlingen werd opgedragen. Ook zou hij voortkomen van het Latijn MAJUS, van Maja, moeder van Mercurius. MAJUS ook verwant aan MACTUS of MAGNUS, wat betekent : groots, heerlijk. Het Kristendom volgde die voorbeelden op en wijdde deze maand aan Maria moeder-maagd van Jezus Christus. Alzo heeft de meimaand als synoniem MARIA- of O.L.VROUWMAAND. Er zijn nog andere volkse namen : Karel de Grote herdoopte haar in WINNEMANOTH, WUNNEMANOTH, WONNEMAAND. (wonne is vreugde of genot) Het betekend ook weide of genoegen die de Lente verschaft. Best ware de naam BLOEIMAAND te zeggen, wanneer gans de natuur in bloei komt om de mens te laten genieten. Ook BLOEMENMAAND omdat tal van bloemen ontluiken en bloeien. In zijn duikalmanak noemt Guido Gezelle ze verschilliglijk : MEIE - of MEIMAAND, VROUWENMAAND, WONNE, WOENSTE-, of JONGSTEMAAND, WINNEMAAND, KNAPENMAAND, BLOMMENMAAND, O.L.V.-MAAND, en tenslotte ook BLOEIMAAND.
Morgen vieren we het feest van de arbeid maar dat is niet altijd zo geweest. Dat feest is er maar gekomen sinds Wereldoorlog II. Voordien vierde of vereerde men de feestdag van Filippus en Jacobus en een weerspreuk zegt ons :
" Als het met Filippus regent, is de oogst gezegend. "
En dan de spreuk die iedereen kent maar weinig met het weer te maken heeft :
" In mei leggen alle vogels een ei, behalve koekoek en spriet want die kennen hun nest nog niet. "
Dit is wel de enige juiste spreuk, hoewel de vogels in april al aan leggen toe zijn !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
30 April 2005 was een bewolkte dag, afgewisseld met zon. De maximum temperatuur bedroeg toen 23,7° om 14u17 gemeten. De minimum temperatuur bedroeg 13,9° en die werd om 6u36 genoteerd. 30 April 2004 was een dag waarop men lang op de zon diende te wachten maar die, eens ze er was de temperatuur tot 22,5° deed stijgen. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 10,9° om 4u36 op de morgen genoteerd. De warmste 30ste april ooit kwam in 1993 voor met 26° !
Te Nazareth maar ook nog op tal van andere plaatsen in Oost-Vlaanderen zag men vroeger tal van kindergroepen met versierde takken in de hand, de dorpen aflopen. Al zingende gingen ze van deur tot deur ! Soms waren het ook ouderlingen of zelfs gewone schooiers die afzonderlijk, of in groep de gemeente doorliepen en overal gingen aankloppen, tot 's nachts toe om te zingen : Ik plantte mijnen mei, en ik brak een ei, en de dooier viel uit mijn schale, vrouwke, wilde mij geen ander eiken geven ? Ik zal uw dochterken niet halen, schiet diep in den nest, de zwarte hoenderkens leggen best, de witte niet te min, schiet er tot over den kop den elleboog in. Vrouwke van den neste langt er van de beste, langt er zeventiene, 'k zal ze wel verdiene, 'k zal er mee naar huis gaan en in mijn moeders koekepanneke slaan. Wanneer het spinnewiel nog in ere was, hadden de spinsters te Waregem de gewoonte van hun eerste garen op meiavond aan O.L.Vrouw op te offeren. Zij vergaderden rond de achtkantige kapel, de Gaverkapel geheten, op de oude steenweg van Gent naar Kortrijk. Daar zongen ze dan verscheidene meiliedjes terwijl de jongelingen dan weer hun roeren afschoten. Die "goede oude tijd" toch ! ! ! Morgen vertel ik weer wel wat, helaas was het vandaag 't laatste van meiavond, en morgen....dat lees je dan wel, tot dan ?
Inderdaad de laatste weerspreuk voor april want morgen leest u hier al de eerste voor mei ! En deze laatste weerspreuk laat alleen maar veel goeds voor de boerkes voorzien.
" April veranderlijk en guur, brengt hooi en koren in de schuur. "
En veranderlijk en zeker guur, was april in ieder geval !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
29 April 2005 was een bewolkte dag waar de temperatuur om 15u37 zijn hoogtepunt bereikt had met 17,4°. De minimum temperatuur bedroeg die dag 13,2° en die werd om 2u55 's nachts opgetekend. 29 April 2004 was eveneens een bewolkte dag met af en toe toch een glimp van de zon. De maximum temperatuur bedroeg ook toen 17,4° om 13u35 genoteerd. De minimum temperatuur van die dag bedroeg 11,6° en die werd om 6u20 opgetekend De warmste 29ste april ooit kwam in 1955 voor met 28° ! Speciaal voor de tuinliefhebbers toch dit : Op 16 mei 1941 werd toen als minimum temperatuur een min 2° opgetekend, en op 8 mei 1944 zelfs nog een min 3° !
Vroeger bestond er in menig dorp een Meigilde en die gilde moest dan met de meigraaf de boom planten. De meigraaf die een groene kroon op zijn hoofd droeg, plaatste zich voor de boom en hield nog een kroon in zijn hand De meisjes schaarden zich allen rond hem, zongen en dansten tot de meigraaf de gravin koos. Dat deed hij door de kroon op het hoofd van een van de meisjes te werpen. Deze was dan de Meigravin van het jaar. . Het feest duurde tot de avond viel, de jonge lieden die hun geliefde reeds gekozen hadden, voegde zich bij de dans tot wanneer ze in een vriendenhuis allemaal vereinigd rond de tafel aan de dis zaten. Het schenken van de Meitak aan een "jonk" had een ernstige betekenis, het werd vaak aanzien als een liefdesverklaring. De vrijer had de gewoonte op meiavond voor het venster van zijn beminde, en soms ook wel boven op het dak, een meitak te plaatsen. Het eigenaardige bij dit gebruik was het verschil van de meitakken welke de jonge mannen de huwbare dochters aanboden. Gewoonlijk was dat een dennetak waarmee men de blijvende liefde voorstelde. Maar vaak ook was er spot te vinden in die aanbiedingen. Hierna de betekenis van de verschillende takken : Een doorntak betekende een kwade meid. Een populier stond voor onstandvastigheid. Een els was voor een klapaardige vrouw, een vliertak was dan weer voor een vrouw die kwaad deed. Een kersentak was voor een vrouw die met iedereen liep. Een berkentak was voor een braaf en deugdzaam meisje; Een sperretak was voor een hoogmoedig iemand. Een wilg was dan weer voor een meisje met een lange tong. Een dartele meid kreeg ook wel eens een strooien pop. Het zal u dan ook wel niet verwonderen neem ik aan, dat de meisjes 's morgens vroeg al, aan de deur kwamen zien welke tak hun huis versierde om alzo de mening te kennen van de jonge mannen van het dorp. Die mening ging toen ook een gans jaar mee, ze heeft zo'n of zo'n tak gekregen. Morgen vertel ik u dan weer over een oude gewoonte die te Nazareth en elders in Oost-Vlaanderen plaats had, tot dan ?
Voor het bezoek van Sint-Catharina hoeven we niets te vrezen, integendeel ze komt ons zeggen welke struiken of bomen afgestorven zijn, een handig hulpje toch ?
" Met Sinte - Catharina, heeft elk hout wortel. "
Al het hout dat morgen geen teken van leven meer geeft, kan je gerust verwijderen.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
28 April 2005 was een tamelijk zonnige dag met een maximum temperatuur van 17° om 12u01 opgetekend. De minimum temperatuur die dag bedroeg 5,8° en die werd 's morgens om 5u59 genoteerd. 28 April 2004 was een mooie lentedag maar wel met een onweer in de namiddag. Om 14u25 was het kwik opgelopen tot 21,9° terwijl de minimum temperatuur die dag 11,4° bedroeg om 6u55 's morgens. De warmste 28ste april ooit kwam in 1993 voor met 26° !!!
Of de Meiplanting vandaag (daar waar het nog zou geschiedde)nog zijn christelijke zin bewaard heeft, is zeer de vraag. Vroeger was dit wel het geval want nauwelijks was de boom toen geplant of de oudste van de gebuurte, de deken, door allen omringd, knielde en begon te bidden ter ere van Maria. Uit de kindermond weerklonk toen volgend lied : Christus ging naar Calvaren daar stond een boom geplant, tussen twee moordenaren met blommekens zo schoon. 't Is om de vreugde te vermeren dat wij hier komen staan. Wil hem in vreugd vereren, wil hem in vreugd ontvaan. Uit dat lied kon men merken dat de meiboom een zinnebeeld was : de boom was het kruis, de blommekens waren de wonden van Jezus of de Zaligmaker zelf. Na het einde van het lied en het gebed, stond iedereen recht, en begon het Meifeest dat bij de planting pasten. De ouderlingen verwijderde zich om plaats te maken voor de jeugd. Er werd een wijde kring gevormd rond de boom en de jonkheid gaf lucht aan 't gemoed door zang en dans. De kinderen kwamen eerst met een meitak in de hand vooruit, een meisje bleef in 't midden staan, terwijl de gezellinnetjes de ronde vormden en een oud liedje zongen : 'k Heb een meitak in mijn hand, aan wie zal ik hem geven? Aan een jonk(meiske) van nevens mij, zal ik hem presenteren. Dansen en springen, kermis houden en zingen, Hoepsa Falderiere, Hoepsa Faldera. Terwijl koos het alleenstaande meisje in de ronde een gezellin aan wie zij de tak gaf en dansten er mee in de ronde. Morgen vertel ik weer wat verder en dan komt de Meigilde ter sprake, tot dan ?
Moeten we nog een "nastoot" van de winter vrezen ? Op die vraag durf ik direct met een "ja" antwoorden wat niet wilt zeggen dat die "nastoot" er ook nog komt uiteraard. Maar lees eens met welke fameuze weerspreuk we morgen rekening dienen te houden :
" Vriest het op Sint - Vitaal, dan vriest het nog veertien maal. "
Dat kan in deze tijd van 't jaar al tellen dacht ik. Dus....laat ons hopen dat het morgen niet zal vriezen !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
27 April was een vrij zonnige dag met een maximum temperatuur van 17,5° om 16u44 opgetekend. De minimum temperatuur die dag bedroeg 9,8° en die werd 's morgens om 7u01 genoteerd. 27 April 2004 was een mooie zonnige lentedag, al de derde op rij dat jaar, met een maximum temperatuur van 22,5° om 17u15 genoteerd. De minimum temperatuur bedroeg toen 8,2° om 6u35 opgetekend De warmste 27ste april ooit kwam in 1946 voor met 25° !
