Günter Wallraff: Heerlijke Nieuwe Wereld.

De bij ons vooral van Ik, Ali bekende Duitse onderzoeksjournalist Günter Wallraff heeft met Heerlijke Nieuwe Wereld al enige tijd een boek uit dat vol staat met reportages van hoe het er in het huidige Duitsland aan toe gaat.

Hij kruipt in de huid van een zwarte man die zich tussen de Duitsers probeert te bewegen. Hij laat ons zien hoe het racisme welig tiert. Hij wordt een dakloze tussen de daklozen en hij legt haarfijn bloot hoe de hulpverlening met deze verschoppelingen omgaat. Hij gaat werken in callcenters en in een industriële bakkerij die broodjes levert aan Lidl. Uit de eerste hand vernemen we ook hoe toprestaurants hun personeel uitbuiten, hoe het er aan toe gaat bij koffiegigant Starbucks, welke methodes er bij de Duitse spoorwegen gebruikt worden om vrij baan te geven aan de privatisering en hoe gewetenloze advocaten bedrijven adviseren om de wet gewoon niet na te leven.

Het is onthutsend om vast te stellen dat steeds meer Duitsers, zelfs heel velen met een voltijdse baan, de armoede worden ingedreven. Nog onthutsender is het vast te stellen dat de politiek hier niets aan doet. Integendeel, het bedrijfs- en zakenleven krijgt overal en altijd zijn zin. De sociaal-democraat is er mee begonnen en zijn werk wordt verder gezet door de huidige kanselier Merkel en haar regering. Merkel wil zelfs dat Europa het Duitse model overneemt en de kans is groot dat dat ook zal gebeuren.

In zijn Nawoord bij zijn boek schrijft Wallraff het volgende:

"(...)Ik had niet v erwacht dat iemand in een callcenter door de daar permanent uitgeoefende psychische druk tot oplichter kon worden, en ik had het niet voor mogelijk gehouden dat men daklozen (...) bij vijftien graden onder nul gewoon aan hun lot zou overlaten. Even onmogelijk kwam het me voor dat onder druk van grootafnemers de arbeidsomstandigheden bij toeleveranciers terug waren op het niveau van de begintijd van het kapitalisme-alsof de arbeiders- en vakbewegingen nooit bestaan en nooit successen geboekt hebben. Tenslotte was ik me ook niet bewust van de hevige mate waarin het alledaags racisme zich manifesteert totdat ik dat aan den lijve ondervond.

(...) Michaël Rogowski, voorzitter van het Duitse industrieverbond, eiste al in 2004: 'Een baan is geen gegeven, maar een kwestie van vraag en aanbod. En dus een kwestie van prijs. Daarom hebben we geen behoefte aan minimumlonen. Integendeel, we moeten zorgen dat we de wettelijk vastgelegde minima doorbreken. Norbert Walter, hoofdeconoom van de Deutsche Bank, zei in 2008 triomfantelijk, terwijl de crisis om zich heen greep: 'Veel Duitsers moeten zich er op voorbereiden dat ze in de toekomst een salaris zullen ontvangen dat niet voldoende is van te kunnen leven.' (...)"

Tenslotte refereert Wallraff aan Huxley's Brave New World die er in 1932 met zijn sombere toekomstvisie blijkbaar niet heel ver naast zat. Consumentisme en amusementsdwang beletten mensen na te denken over hun lot, zich kritisch op te stellen en in opstand te komen. Daarom doen de meeste mensen alsof er niets aan de hand is en leven er maar vrolijk verder op los.