|
Bezoars !!!
Bezoars zijn versteende massas die gevonden worden in de maag van de Bezoar-geit. Haren en resten plantaardig voedsel (cellulose) blijven zolang achter in de maag dat het versteend. In jaren groeit de steen gelaagd aan en kan de hele maag opvullen. Soms zijn ze bros en licht van gewicht, maar kunnen ook zwaar en hard zijn. Ze kunnen alle vormen en kleuren hebben.
Bezoars worden ook wel in andere zoogdieren gevonden, nl. de herkauwers.
Zelfs mensen kunnen een bezoar ontwikkelen. Vaak is er dan sprake van een vertraagde maagdarm functie, kinderen die op hun haar kauwen of iets onverteerbaars is gegeten waar voedselresten aan vast koeken. Er bestaan drie soorten Bezoar, afhankelijk waaruit ze zijn opgebouwd: Phytobezoars (plantaardig), Pharmacobezoars (medicijnen) en Trichobezoars (haren). Behalve in de maag worden Bezoars ook wel aangetroffen in het eerste deel van de dunne darm.
Bezoars hebben een lange historie als bijzonder geneeskrachtig en magisch. Tussen de 11de en de 19de eeuw was deze bijzonder populair. Het woord is afgeleid van het Arabische Badzehr (antidota) en het Hebreeuwse behalzazar, wat meester van het vergif betekent. De steen werd aldus hoog geacht tegen allerlei vergiftigingen. Daarnaast zou een bezoar geluk, rijkdom en macht brengen en magische krachten bezitten.
De steen werd daartoe gedragen als talisman, gezet in een ring of als magisch ornament in huis gezet. De verhalen rondom de steen maakte dat vele apothekers er mee aan de slag gingen om de meest fantastische medicijnen er van te fabriceren. Daartoe werd de steen vermalen en eventueel gemengd met andere obscure ingrediënten. Ingenomen zou het zweten opwekken waardoor de ziekte door de huid het lichaam zou verlaten. De steen of het poeder ervan werd op slecht genezende wonden gelegd of de patiënt werd aangeraden de steen een tijd in de mond te houden zodat de helende krachten werden opgenomen.
Door de zeldzaamheid en populariteit waren de kosten van een Bezoar voor die tijd al toren hoog. De Bezoar die Piet Hein meebracht met zijn Zilvervloot ligt nog altijd in het farmaceutische museum te Amsterdam. De steen bracht in 1736 al 2600 gulden op!
Alleen welgestelden waren in de gelegenheid gebruik te maken van de veronderstelde krachten. Maar juist daar vond de steen gretig aftrek. De rivaliteit om status en macht maakte dat er nogal eens mensen vermoord werden om hogerop te komen. Vergiftiging door middel van arsenicum was de meest populaire manier. Doordat er vaak geen betrouwbare medici en/ of antidota voorhanden waren zochten de welgestelden zelf naar oplossingen. De bezoar leek hiervoor uitkomst te bieden. De steen lag daartoe continu in de drinkbeker en zou al het eventueel aanwezig gif absorberen. Anderen droegen de steen aan een ketting en dompelde de steen in elk drankje wat gedronken werd.
De steen werd op grote schaal vervalst en voor steeds meer kwalen voorgeschreven zoals de pest, rabiës en epilepsie. Uiteindelijk werd het ongeloofwaardig dat een steen tegen zoveel kwalen zou kunnen helpen. Tevens werden geneesmiddelen tegen het eind van de 18de eeuw ontdaan van hun magische eigenschappen en verdween hun populariteit.
Toch blijkt er een bron van waarheid te zitten achter dit verhaal. Onderzoek heeft aangetoond dat de steen inderdaad in staat is om de giftige bestanddelen van arsenicum, arsenaat en arseniet, om te zetten in fosfaat of te binden met sulfer. Sulfer is vooral te vinden in de eiwitten van haren, één van de belangrijkste bestanddelen van de bezoar steen. Daar de steen vaak calciumcarbonaat bevat zou het dezelfde werking kunnen hebben als zuiveringszout of houtskool door zuren en gif op te zuigen en te neutraliseren.
Maar de legende leeft voort en Bezoars worden nog steeds aangeboden als stenen met magische krachten waar dik voor betaald moet worden. Aangezien het dier eerst zal moeten overlijden alvorens zon steen bemachtigd kan worden en het feit dat er dik geld aan verdiend wordt roept dit een aantal ethische vragen op.
 
Bron : http://www.ezinenieuwemaan.nl
Met Dank aan Willie Nieuwemaan
|
