Droom is't leven, anders niet; 'tGlijt voorbij gelijk een vliet, Die langs steyle boorden schiet, Zonder ooyt te keeren. (uit gedicht Air van Jan Luyken).
Wel een spreuk maar geen tijd voor iets anders i.v.m. verjaardag van manlief. Hele weekend bezoek en veel eten maken. Beter te gokken op vorst en sneeuwval dan 100 te zetten op voetbal
Koningin Beatrix heeft aangekondigd dat ze afstand neemt
van de Nederlandse troon. Haar zoon Willem-Alexander zal haar op 30
april opvolgen. Zijn echtgenote Maxima - met Argentijnse roots - wordt
na de inhuldiging koning. Het uitgelezen moment om van het toekomstige
koningspaar een aantal beelden op een rijtje te zetten.
Twee weken vrieskou en de Fries droomt alweer van de Elfstedentocht.
Maar ook zónder dichtgevroren meren, rivieren en kanalen zijn de
beroemde haltes langs het parcours in Fryslân een winters weekend waard.
Stavoren
Op 18 januari werd in Friesland het vijftigste jubileum herdacht van de
zwaarste Elfstedentocht aller tijden. Bij een temperatuur van -18 °C en
een snijdende oostenwind finishten op 18 januari 1963 slechts 126
schaatsers van de meer dan tienduizend starters. Maar in Sneek was begin
januari nog lang geen sprake van ijs. Er werd zelfs nog volop gevist in
de vele grachten van het stadje. Qua grootte en knusse ambiance doet
Snits - Sneek in het Fries - me aan Lier denken, al is hier nóg meer
water en zien de boten in die waters er een stuk pittoresker uit. Van de
oude stadswallen blijft alleen de 17de-eeuwse waterpoort over, en daar
zijn de Snitsers zó trots op dat ze de sfeerverlichting in de
winkelstraten in de vorm van het monument hebben gemaakt.
C&A versus King Ze
zijn van het ondernemende type, hier. Clemens en August Brenninkmeijer
startten in 1841 een stoffenzaakje op de Oosterdijk. Een dikke 170 jaar
later stelt C&A bijna 40.000 mensen te werk in Europa, Zuid-Amerika
en Azië en is de van oorsprong Sneekse familie met een geschat vermogen
van 22 miljard euro de rijkste van Nederland.
Het
allereerste C&A-gebouw huisvest nu gek genoeg een filiaal van de
keten MS Mode. Maar een goede honderd meter verder sta ik oog in oog met
een wat kitscherig standbeeld van een boerinnetje dat met een
stoffenverkoper een eend probeert te ruilen voor een stuk textiel. Bij
de hedendaagse C&A kun je niet
meer met beesten betalen. En ook niet met pepermuntjes van King, nog
een Sneekse klassieker. King is een afkorting van 'Kwaliteit In Niets
Geëvenaard'. Dat geldt niet voor het afzichtelijke pepermuntmonument dat
ze uit eerlijke schaamte in een uithoek van een woonerf geparkeerd
hebben. Het opvallendst in Sneek is het grote aantal kapperszaken. Ze
hebben namen als Haar Zaak of Man&Haar. Meer coiffeurs dan cafés
hier.
Het contrast tussen het levendige Sneek en Stavoren aan het
IJsselmeer is enorm. De oudste stad van Friesland was in de
middeleeuwen een belangrijke havenstad aan de Zuiderzee, maar na de
verzanding van de haven ging Stavoren de weg op van Damme bij ons. Het
werd een ingeslapen oord. In de zomer wordt hier volop gewatersport - er
zijn jachthavens genoeg - maar in de winter is het doods. Zelfs de
toeristische dienst sluit tot april de deuren.
Van alle horeca in
het dorp biedt alleen 't Havenhoofd nog verwarming aan verkleumde
wandelaars. Want dat móet je doen, wandelen over de dijk langs de
voormalige Zuiderzee. De harde wind en open hemel moeten ideaal zijn
voor zeilers, maar heel in de verte zie ik slechts één kapitein het weer
trotseren. Tegen de wind lopen we tussen grazende schapen, naast enkele
zeldzame wandelaars de enige levende wezens in het dorpje.
Stavoren
is dan wel een van de elf Steden, het inwonersaantal rechtvaardigt die
titel al lang niet meer. Het zijn er geen duizend. In Hindeloopen, die
andere elfstedenstad aan het IJsselmeer en op 10 kilometer stappen langs
de dijk, wonen er nóg minder en is de horeca al even winterslaperig.
Wie de prachtige wandeling maakt naar het stadje met de scheve kerktoren
en zijn eigen versie van het Fries, kan wél terug met de trein.
Toffeekoffie Overnachten
doen we nog verder noordwaarts, in Harlingen aan de Waddenzee. In de
donkere vooravond lijkt het havenstadje van een 16.000 inwoners zo goed
als verlaten, maar de grootste tjalken, aken en skûtjes in de
Harlingense binnengrachten zijn feestelijk verlicht. In de zomer kun je
ze afhuren om op de Waddenzee te varen, maar nu liggen ze soms drie
rijen dik aan de kade.
In café 't Noorderke, een grote, gezellige
kroeg vlak bij de kade waar de veerboten naar Terschelling vertrekken,
vraag ik naar de lokale specialiteit, de Harlinger koffie. "Houdt u van
de smaak van toffees?", vraagt de ober voor alle zekerheid. Niet dus...
Ik neem dan maar een Berenburg van Sonnema uit Dokkum, de kruidenjenever
waarmee de Friezen de kou uit hun botten verdrijven.
Om 22 uur
luiden de klokken in de middeleeuwse toren van het oude raadhuis.
Vroeger was dat het teken dat de stadspoorten werden gesloten. Vandaag
moeten 'nette' meisjes vóór het luiden van de klokken thuis zijn. Geen
probleem. Er loopt toch al niemand...
Bij daglicht is Harlingen,
destijds de vertrekplaats van de Friese walvisvaart, niet veel drukker,
maar toch charmant. Meer dan 500 gebouwen zijn beschermd en vooral aan
de grachten levert dat schitterende plaatjes op.
Ook feeëriek
zijn de masten van de schepen in de binnenhavens die ik boven de daken
zie uitsteken van boven op de wandelpromenade aan de zee. Naast die
pasgebouwde promenade ligt ook de Barentsz-werf. Daar werken ze, met
16de-eeuwse methodes, aan een exacte replica van het schip waarmee de
Fries Willem Barentsz in 1596 een noordelijke doorgang naar Azië hoopte
te vinden. Hij en zijn mannen strandden echter in het Noordpoolijs bij
Nova Zembla en moesten daar in de guurste temperaturen overwinteren.
Barentsz overleefde het niet, maar kreeg wel een zee naar hem genoemd.
Zodra het klaar is, willen de Friezen met het verrassend kleine schip
Barentsz' trip naar Nova Zembla overdoen.
Van de havenstad naar
de hoofdstad is het maar 25 minuten karren. Leeuwarden of Ljouwert is
het economische hart van Friesland en met zijn bijna 100.000 inwoners de
enige stad op de trip waar ik meer dan 2 euro moet betalen om een dag
te parkeren. Dat doe ik in een parking onder de Oldehove, de scheefste
toren ten noorden van Pisa. Veertig meter hoog is die uitkijktoren uit
de 16de eeuw en hij hangt 1,68 meter uit het lood.
Kluunkoeken Een
stuk moderner en rechter gebouwd is het Fries Museum, zó modern dat het
pas officieel zijn deuren zal openen in september. Voor het museum op
het Wilhelminaplein is het markt op vrijdag en daar kopen we twee
kluunkoeken, lokale peperkoek met kaneel.
Het statige, maar
gezellige Ljouwert is de stad van Cercle Brugge-trainer Foeke Booy, maar
ook van kunstenaar Escher, Mata Hari en Jan Slauerhoff, een van de
bekendste dichters uit ons taalgebied. Leeuwarden pronkt graag met
poëzie, overal in de binnenstad zijn gedichten in de stoepen gekapt; en
niet alleen in het Fries. In Nieuwestad, de drukste winkelstraat, lees
ik een gedicht van 'onze' Leonard Nolens. Al even poëtisch klinkt iets
verder het opschrift op een beenhouwerszaak in de Sint Jacobsstraat:
'Bakker uw slager'. Een oudere Fries die ons ziet lachen, zegt spontaan:
"Geestig, hé?", en steekt een verhaal af over hoe hij in zijn jeugd,
toen vele grachten nog niet gedempt waren, in de winter naar school
schaatste. Dat kan nu niet meer, maar geen paniek: in Leeuwarden is nog
altijd water genoeg voor Brugge en Gent samen. Het is niet zomaar de
start en aankomst van de Elfstedentocht.
"It giet oan" Of
die er dit jaar komt, hangt af van de weergoden én de 22 rayonhoofden
van de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden. Vorig jaar in
februari leek het er voor het eerst in vijftien jaar nog eens van te
komen. Maar in het zuiden waren een paar delen niet dik genoeg bevroren
om de veiligheid te garanderen. De 650.000 Friezen snakken naar de
magische woorden 'It giet oan' ('Het gaat door'). Maar ook zonder
schaatsen is Fryslân een weekendtrip waard.
Zeg het in 't Fries Sinds
1997 heet de provincie Friesland officieel Fryslân. Fries is een
officieel erkende taal die elke inwoner op school leert en ook mag
gebruiken bij de overheid en het gerecht. In Leeuwarden ligt de leuke
winkel van Afûk
(Algemiene Fryske Ûnderrjocht Kommisje), de instelling die de Friese
taal en cultuur propageert. Je kunt er onder meer Friese vertalingen van
Nederlandse én buitenlandse bestsellers kopen.
Ja, we zijn er weer. Het internet en de telefoon lagen er uit. Er was een adapter kapot. Een monteur van Ziggo heeft alles weer gemaakt. Wat is dat toch lastig als je geen internet en telefoon hebt. En nu liggen er heel veel mailtjes om te beantwoorden. Vandaag dus geen blogrondje. Tot een volgende keer.
La Cuidad de los Artes y las Ciencias bestaat uit zes moderne gebouwen met verschillende functies.
Valencia - de derde grootste stad van Spanje - is minder toeristisch
dan Barcelona, maar even hip en levendig. Een gezellige oude stadskern
naast opvallend moderne architectuur, een cultuur van fiësta's en lekker
eten en een metrolijn recht naar het strand. Zelfs in januari zit een
zonnig terrasje er nog in, want ook dan blijven de temperaturen
opvallend mild.
Passage van de kathedraal naar het aartsbisschoppelijk paleis, over La calle Barchilla.
In de Romeinse tijd werd de stad Valentia genoemd en later waren de
Moren er eeuwen aan de macht, maar het was in de 15de eeuw dat Valencia
haar gouden eeuw beleefde. Het dreef toen handel met alle grote havens
aan de Middellandse Zee. Van de twaalf torens die de middeleeuwse stad
beschermden, blijven er nu nog twee overeind, waaronder de Torres
Serranos. Dit is ook vandaag nog de toegangspoort tot de oude stad.
Daarachter vind je alle historische gebouwen: de kathedraal, de Basilica
de la Virgen, het Palacio de la Generalitad. Je kan alles makkelijk te
voet doen, van het ene mooie plein naar het andere. De Barrio del
Carmen, zoals deze wijk heet, is een wirwar van straatjes, volgepakt met
bars, restaurants en winkels. Overdag is het de plaats voor alternatief
shoppen, 's avonds een populaire uitgaansplek. Hoogbouw vind je hier
amper: de oude Moorse toren, nu de klokkentoren van de kathedraal, is
met zijn 51 meter de hoogste centrumtoren. Na een 207 treden tellende
wenteltrap krijg je een mooi zicht over de stad.
Markten & architectuur De
beste manier om je onder te dompelen in het Valenciaanse stadsleven is
even binnenspringen in de Mercado Central, een grote overdekte markt in
een prachtig modernistisch gebouw. Lokale specialiteiten, hammen, fruit
en een aparte afdeling voor vis: op deze levendige plek kan je uren
doorbrengen. Die sfeer zet zich voort net buiten de markt, met de ene
overbevolkte bar naast de andere. Een ideale plek om op een terrasje een
hurtado te bestellen, een typisch Valenciaans drankje op basis van
chocolade.
Een bekend adresje in de buurt is de Sardineria Tasca
Angel, voor een aperitiefje met lekkere vis. Dit is zowat de drukste
wijk van de stad, met op zondagochtend ook een grote rommel- en
boekenmarkt. Net over de Mercado ligt La Lonja, een door Unesco
beschermd gebouw. Hier was tijdens de gouden eeuw de handelsbeurs voor
zijde gevestigd, een handel die Valencia volledig controleerde. Een
ander mooi marktgebouw, de Mercado do Colon in de hippe wijk Canovas, is
nu gerestaureerd en omgebouwd tot shoppingcentrum.
Fietsen in
Spaanse steden is soms een hachelijke onderneming, maar door het centrum
van Valencia loopt een 10 km lange parkstrook die alleen door fietsers
en voetgangers te gebruiken is, ideaal om je in de stad te verplaatsen.
Oorspronkelijk liep hier de Turia, maar na grote overstromingen van 1957
besloot men deze rivier om te leggen verder weg van de stad, zodat de
ruime bedding kwam vrij te liggen. We rijden van west naar oost door
deze jardines del Turia, langs de nieuwe zoo, het IVAM (het eerste
Spaanse museum voor moderne kunst) en het Museum van Schone Kunsten.
Onderweg rijden we ook langs voetbal- en rugbyvelden, waterpartijen,
wandelpaden, speeltuinen en het Palau de la Música, het eerste gebouw
dat hier na de herinrichting werd ingeplant.
Tot we uiteindelijk
aankomen bij dé landmark die Valencia op de kaart van de trendy steden
zette, la Cuidad de los Artes y las Ciencias, grotendeels ontworpen door
Santiago Calatrava, die ook het treinstation in Luik bouwde. Het is een
groep van zes gebouwen, allemaal even opvallend van architectuur. De
grootste blikvanger is het operagebouw in de vorm van een grote helm.
Maar er is ook de Hemisfèric, een bolvorm die een menselijk oog
voorstelt en waarin een IMAX-cinema is ondergebracht. De Oceanográfico
is het grootste aquarium van Europa. En het interactief
wetenschapsmuseum is erg leuk voor kinderen, want je moét alles
aanraken. Rond de Cuidad kunnen shoppers zich uitleven, want in de
directe omgeving zijn een drietal grote shoppingcentra.
Als we
verder doorrijden, bereiken we snel de jachthaven en het strand. In 2005
had hier de America's cup plaats en werden de oude dokken opgefrist tot
een moderne marina. En drie jaar later verrees hier een autocircuit om
het formule 1-circus te ontvangen. Dat is open voor het publiek, zodat
je met de fiets of te voet het circuit kan verkennen, pal aan zee.
Naast
de marina begint het lange stadsstrand van Valencia, met een mooie
wandelpromenade en tal van visrestaurants erachter, tot zelfs op het
strand.
Paëlla zonder zeevruchten In deze
streek wordt veel rijst gewonnen. De paëlla is dan ook uitgevonden in
Valencia. Oorspronkelijk was het een 'restjesgerecht' voor de armen. De
originele Paëlla Valenciana bevat alleen kip, konijn en groenten, géén
zeevruchten. Natuurlijk kan je intussen alle variëteiten bestellen. Een
van de klassieke paëllarestaurants in het centrum, met een echte Spaanse
sfeer is La Riuá. En ook vele restaurants langs het strand zijn in paëlla gespecialiseerd, zoals Casa Navarro. Of proef in de wijk El Cabanyal, net achter het strand, lekkere tapa's met een glaasje wijn in Casa Montana, een traditionele bodega met oude wijntonnen als decor.
Wat kost wat? Stadsplan:gratis Taxirit van 10 km: 15 euro Tien ritten metro/bus: 7,2 euro Ibis Hotel: vanaf 37 euro/nacht voor een tweepersoonskamer NH Hotel: vanaf 40 euro/nacht voor een tweepersoonskamer Glas bier (25 cl) op centrumplein: 2 euro Glas wijn (20 cl) op centrumplein: 2 euro Koffie op centrumplein: 1,6 euro Bol ijs op centrumplein: 2 euro Large McMenu: 6,4 euro
Praktisch Erheen: Vueling heeft directe vluchten Brussel-Valencia. Ryanair vliegt rechtstreeks.
Beste periode: hele jaar. Januari: gemiddeld 15°C. Heet 's zomers.
Vervoer: gratis bus, metro, publieke musea met Valencia tourist card.
Logeren: - Ding Dong Telas: geen echt hotel, maar moderne designkamers. Ideale ligging, achter Plaza del Virgen, oude centrum. - B&B Mare de Deu: familiale B&B in de trendy wijk Canovas. Kamers met eigen of gedeelde badkamer. www.bedbreakfastinternational.com - Hotel Miramar: gerenoveerd hotel vlak bij strand en tram/metro naar centrum.