Pinguïns vroeger niet zwart-wit

WASHINGTON -  De pinguïns die 36 miljoen jaar geleden op aarde leefden, zagen er een stuk minder sjiek uit dan hun huidige soortgenoten. Dragen de pinguïns nu een zwart-wit verendek dat vaak vergeleken wordt met een smoking, hun voorgangers moesten het doen met een minder klassiek roodachtig bruin met grijs.

Foto: TLG

Dat is gebleken uit onderzoek naar een fossiel van een pinguïn door Amerikaanse paleontologen. De uitkomsten zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. De in Peru gevonden pinguïn was een zogeheten Inkayacu paracasensis, ook wel waterkoning, en was ongeveer twee keer zo groot als de keizerspinguïns die we nu kennen.

De onderzoekers konden de kleur van de veren achterhalen door te kijken naar de vorm en grootte van zogeheten melanosomen, cellen die pigment maken. Die werden vergeleken met de melanosomen van huidige vogels, waardoor de juiste kleuren werden gevonden.

De paleontologen hopen dat hun bevindingen meer licht zullen doen schijnen op het gedrag en de leefomgeving van de dieren. Ook moet door het onderzoek duidelijk worden hoe de pinguïn door de eeuwen heen is geëvolueerd

De geschiedenis van de hunebedden.

Hunebedden zijn mysterieuze stenen monumenten van 50 eeuwen oud.

Met 16 hunebedden in de directe omgeving is Borger is Drenthe de hunebedhoofdstad van Nederland. Logisch dus dat daar ook het prachtige Hunbedcentrum (ontworpen door Aldo en Hannie van Eijck) te vinden is. Een bijzonder museum in een bijzonder gebouw. Het startpunt van een onvergetelijke  reis naar de prehistorie. Voor het gebouw zijn allemaal stenen verzameld die gevonden zijn uit de ijstijd.

    klik op de foto voor een kijkje bij het bezoekerscentrum

De familie hunebedbouwers waren niet groot. Een volwassen man werd zo’n 1.65m., een vrouw 1.55m. Ook werden ze niet oud, hoogstens 50,60 jaar. Maar toch wel sterk genoeg om een steen van 20.000kilo te verslepen. Hoe zwaar dat is? 20 auto’s zonder wielen.

Tot 5000 voor Christus leefde iedereen van de jacht, de visvangst en het verzamelen van eetbare planten. Slechts een paar honderd mensen trokken rond door het ontoegankelijke Nederland. Later verspreidde de landbouw  zich over Europa. Nu was er tijd om grote huizen te bouwen en een laatste rustplaats voor de dorpsgenoten.

We stellen ons de hunebedbouwers meestal voor als vreedzame boeren. Maar of dat wel terecht is? Er zijn veel strijdhamers gevonden. Die werden vast niet alleen gebruikt om te pronken.

Er zijn nu nog 54 hunebedden in Nederland. Vroeger waren er meer maar er zijn veel gesloopt. Oorspronkelijk zullen er in Nederland 100 gewest zijn.

Het hunebed werd gebruikt als gemeenschappelijke grafkelder, waarin de doden van een dorpsgemeenschap gedurende verscheidene eeuwen werden begraven. Bij opgravingen zijn de resten gevonden van de grafgiften die daarbij werden meegegeven: scherven van honderden potten, vuurstenen, werktuigen en zelden ook sieraden. In de zure Drentse bodem zijn alle resten van de doden zelf volledig vergaan. 

De boeren leefden in nederzettingen van enkele boerderijen.Grondsporen van palen maken een reconstructie mogelijk. Derze boerderij werd in 2007 gerealiseerd.

toevoeging: een artikel uit de Telegraaf van 31 december 2010:

Geheimen grafkamers van Drentse hei ontrafeld

Alles over hunbedden

Foto: Jos Schuurman

Het centrum, vormgegeven door het beroemde architectenechtpaar Aldo en Hannie van Eyck, ligt op de plaats waar het thuishoort. Met zestien hunebedden in de nabije omgeving is Borger immers onmiskenbaar hunebedhoofdstad van ons land.

De reis terug in de tijd begint in de filmzaal. Via een groot scherm wordt de bezoeker meegenomen op een ijzige reis die voert van Scandinavië richting het Drenthe van een slordige 150.000 jaar geleden. Van de tijd dat de aarde nog bedolven was onder een dik pak ijs tot het tijdperk waarin de hunebedden werden gebouwd.

Dat gebeurde door een volkje dat de afmetingen had van een Hobbit. Zo werd een volwassen man amper 1.65 meter groot. Het ‘trechterbekervolk’, vernoemd naar de trechtervormige bekers die bij opgravingen werden teruggevonden, had dan ook een ingenieuze methode bedacht om de uit de kluiten gewassen zwerfstenen van soms 20.000 kilo te verslepen en boven op elkaar te stapelen.

Met behulp van boomstammen werden de gevaartes naar de beoogde plek gerold en met houten stellages naar boven gehesen. De graftombes werden vervolgens afgesloten door bovenop de draagstenen platte dekstenen te leggen en de kieren dicht te proppen met zand en klei.

Er zijn nog een slordige vijftig hunebedden overgebleven, de rest is gesloopt. Op een enkeling in Friesland of Groningen na, zijn ze vooral in Drenthe te vinden. De prehistorische grafkamers vormden ware archeologische schatkamers. Menselijke resten vergingen weliswaar grotendeels in de zure bodem, maar wapens en aardewerk werden vaak in overvloed aangetroffen.

Zo werd in 1970 in het even verderop gelegen Drouwenerveld voor het laatst een hunebed blootgelegd. De complete inventaris daarvan ligt nu uitgestald in het museum. En dankzij die bodemschatten zijn we vandaag de dag toch aardig wat over onze voorvaderen aan de weet gekomen.

In het Hunebedcentrum – overigens gelegen pal naast het grootste hunebed van ons land – zijn al die wetenswaardigheden verzameld. Het centrum biedt overigens niet alleen veel informatie over de dolmen, maar volgt vooral ook het spoor van de bouwers ervan. Daarbij wordt een impressie geboden van hoe het dagelijks leven van deze voorouders eruit zag. Hoe deze mens evolueerde van jager tot boer.

Tot 5000 voor Christus leefde men van de jacht, de visvangst of het verzamelen van eetbare planten. Van een vol Nederland was geen sprake: naar schatting slechts een paar honderd mensen trokken rond. Later werd de overstap gemaakt naar landbouw en vestigde men zich op één plek door huizen te bouwen.

In het midden van het centrum staat een nagebouwd hunebed. Waarbij het bovendien mogelijk is naar het binnenste af te dalen. Tenminste, voor de mensen die niet al te claustrofobisch zijn ingesteld. Het is namelijk dringen geblazen. Zeker wanneer er soms hele groepen schoolkinderen afdalen. Want er is alles aan gedaan om het Hunebedcentrum leuk te maken voor de jeugd. Zo kunnen ze in de huid kruipen van een archeoloog, maar ook hun eigen hunebed bouwen. En dan is daar voor de jongste bezoekertjes Oek, het zesjarig zoontje van een hunebedbouwer dat allerlei avonturen beleeft. Oek is de mascotte van het centrum en zijn stenen beeltenis staat pontificaal voor de ingang.

Het Hunebedcentrum beantwoordt vele vragen, maar tegelijk blijven ook vele vragen open. Omdat immers schrijven, lezen en de boekdrukkunst nog science-fiction waren, kunnen wetenschappers eigenlijk weinig anders dan speculeren hoe het er in die tijd aan toe moet zijn gegaan. Maar ach, dat prikkelt juist de fantasie.

Het Hunebedcentrum is dagelijks geopend. Van ma. t/m vr. van 10.00 tot 17.00 uur; za. en zo. van 11.00 tot 17.00 uur. Gesloten op 30 en 31 dec. en 1 jan.

Voor meer informatie: www.hunebedcentrum.nl

Wandluizen teisteren hotels NY

AMSTERDAM -  In New York teistert een wandluisplaag de bedden van duizenden budget en luxe hotels. En de plaag verspreidt zich snel… Wil jij weten waar je nog kunt slapen zonder de venijnige beestjes in je bed?

Ook luxe hotels hebben last van de hardnekkige wandluizen.

Verschillende grote winkelketens en hotels in Amerika hebben de deuren al moeten sluiten om de hardnekkige beestjes aan te pakken. De bedbugs, ofwel wandluizen, verstoppen zich overal, in de naden van lakens, in matrassen, kasten, kleding, achter het behang, enzovoort. En als je dan lekker ligt te slapen, slaan ze toe.

De wandluizen komen af op de warmte van het menselijk lichaam en de kooldioxide die vrijkomt bij het ademen. Ze zuigen je bloed op, waardoor kleine jeukende bulten ontstaan, en planten zich vervolgens in razendsnel tempo voort.

De laatste jaren zijn de bedbugs behoorlijk in opmars, waarschijnlijk doordat steeds meer mensen reizen en de luizen meenemen vanuit hotelkamers over de hele wereld. Het advies luidt dan ook: tas goed dichthouden als je van een reis thuiskomt en meteen al je kleding op zestig graden wassen.

Wil je weten waar je in Amerika nog terecht kunt zonder gebeten te worden? Op de Amerikaanse site Bedbugregistry kun je precies zien waar het nog bedbugs-vrij slapen is.