Droom is't leven, anders niet; 'tGlijt voorbij gelijk een vliet, Die langs steyle boorden schiet, Zonder ooyt te keeren. (uit gedicht Air van Jan Luyken).
2013 is het jaar van de Gebroeders Grimm in Duitsland. Aanleiding is
de 200ste verjaardag van de sprookjesverzameling 'Kinder- und
Hausmärchen', waarmee Jacob en Wilhelm Grimm wereldberoemd werden. We
trokken langs de 600 km lange 'Märchenstraße', een sprookjesroute
geïnspireerd door hun leven en werk.
De gebroeders Grimm in Hanau Het Grimm-pad in Marburg
Het Reinhardswald
De Bremerstadsmuzikanten
Er was eens een stadje dat Hanau heette en waar met nauwelijks één jaar
verschil de gebroeders Grimm ter wereld kwamen: Jacob Grimm op 5 januari
1785, zijn broer Wilhelm op 24 februari 1786. Geen wonder dus dat
Hanau, onder de rook van Frankfurt, het begin van de sprookjesroute is.
Op de Neustädter Marktplatz zit de ene broer, in brons en levensgroot,
met een boek op schoot, de andere leest mee. Hier woonden ze hun eerste
kinderjaren.
Van de tastbare herinneringen, zoals het
geboortehuis is geen steen meer overgebleven, want in 1945 werd Hanau
door bommen van de kaart geveegd. Niettemin wil Hanau pronken met zijn
sprookjesvertellers. Dit jaar organiseren ze dan ook een sprookjesfestival tijdens de lente in het amfitheater van het Schloss Philippsruhe.
Koning Lijsterbaard Slechts
50 kilometer verderop, langs de weg van Frankfurt naar Leipzig, in
Steinau an der Straße, sleten de broers hun jeugdjaren. Steinau sluimert
al jarenlang in de schaduw van een imposante burcht met een 35 meter
hoge, vierhoekige toren. Tussen de Katharinenkerk, waar grootvader
Friedrich Grimm ooit pastoor was, en het schoolgebouw, waar de broertjes
leerden lezen en schrijven, staat nu de Grimm-bron. Uit de kreeft uit
het sprookje 'De Meesterdief' spuit water, op de sprookjeszuil te midden
van de bron herken je Vrouw Holle, Repelsteeltje en de boze heks uit
Hans en Grietje. "Ik vertel héél graag sprookjes", zegt stadsgids
Günther Mirsch. Samen met zijn collega's, verkleed als Koning
Lijsterbaard, Rapunzel of Sneeuwwitje, voeren ze dagelijks
geïnteresseerden langs de belangrijkste Grimm-pleisterplaatsen in de
stad. "Mijn favoriet blijft niettemin het Brüder Grimm-Haus",
zegt hij (5 euro). Tussen 1791 en 1796 had vader Grimm zijn kantoor op
de eerste verdieping en speelde het gezinsleven zich af op de begane
grond. Nu wonen er de Gelaarsde Kat, Sneeuwwitje en Moeder de Gans, een
creatie van de bekende Franse sprookjesschrijver Charles Perrault.
Geografisch
houdt de Märchenstraße zich niet aan de levensloop van de gebroeders
Grimm. Gingen ze eerst naar Kassel en daarna naar Marburg, dan stuit de
reiziger op weg naar het noorden eerst op Marburg. Sierlijke
vakwerkgebouwen sieren er de nauwe straatjes en mensen rennen de trappen
op en af. Jacob Grimm schreef ooit: "Ik geloof dat er meer trappen op
straat zijn dan in de huizen. Bij één huis ga je zelfs bij het dak naar
binnen."
Daar, aan de Lahn, studeerde het tweetal tussen 1802 en
1806 rechten en haalden ze inspiratie voor sprookjes als Assepoester en
De Gouden Vogel. Marburg trakteert dit jaar op een 'Grimm-Dich-Pfad'
dat vanaf de Elisabethkirche 109 meter omhoog loopt naar het kasteel
van de landgraaf. Onderweg spot je sculpturen van de Wolf en de Zeven
Geitjes, pluk je Sterrendaalders aan de Universitätskirche, zoek je op
het marktplein de vliegen uit Het Dappere Kleermakertje, tel je de
kaboutermutsen bij de Neuer Kanzlei en probeer je misschien wel de rode
Assepoesterschoen aan, die zo groot is dat hij moeiteloos elke bruid ter
wereld past.
Huis van Sneeuwwitje Verder
voert de Märchenstraße door het Schwälmer Land, het Roodkapjesland, waar
tijdens de Ziegenhainer Salatkirmes, de kermis vlak na Pinksteren,
ongetrouwde meisjes nog steeds een rood mutsje dragen.
In
Schwalmstadt-Treysa spuwt de ezel van Tafeltje-dek-je munten, en net
voor Bad Wildungen kom je nog langs een kleinood dat de magische naam
Bergfreiheit draagt. Deze plaats is bij sprookjeslezers vooral bekend
onder de naam 'achter de zeven bergen, bij de zeven dwergen'.
Hoe
de Grimms van de kinderarbeid in de Bergfreiheiter kopermijnen tot het
verhaal over Sneeuwwitje kwamen, kom je te weten in het liefdevol
ingerichte huis van Sneeuwwitje (2 euro).
In Kassel is het Bellevue (3 euro) - sinds 1972 het officiële Grimm-museum
- een aanrader. Meubels, gebruiksvoorwerpen, schilderijen en boeken
gidsen je door het leven van de broers. Een hele verdieping is ook
gewijd aan de taalwetenschappelijke arbeid van de Grimm-boers.
Tegenover
het museum kun je bij de bakkerij Nenninger bij een stukje Grimm-taart
even op adem komen. Of dit misschien de tongstrelende taart is die
Roodkapje naar haar oma bracht? Wie weet...
Meest gekuste meisje De
Gänseliesel van Göttingen is 's werelds meest gekuste meisje. Iedere
nieuwe doctor in deze studentenstad aan de Leine moet haar op de bronzen
mond zoenen - hoewel dat eigenlijk verboden is. Het ganzenhoedstertje
staat in een fontein op het marktplein, aan de voet van het eeuwenoude
stadhuis. Voor de broers Grimm is Göttingen onlosmakelijk verbonden met
het hoogleraarschap maar ook met de Göttinger Sieben, de zeven
hoogleraren , onder wie de Grimms, die zich in 1837 verzetten tegen het
opheffen van de vrijzinnige grondwet en daardoor werden ontslagen. Zij
trokken terug naar Kassel; wij reizen verder noordwaarts.
Eindeloos
lijkt de weg die zich slingert door het Reinhardswald, het grootste bos
in de bondsstaat Heesen. Op een heuvel doemt opeens de Sababurg, dat
ook wel het kasteel van Doornroosje zou kunnen zijn, op.
Iets verderop, in Trendelburg zie je de toren waarin Raponsje - zo vertelt de legende - jarenlang opgesloten zat.
Lang & gelukkig Te
midden van Hamelen herinnert een fontein aan de beroemdste gast van de
stad: de Rattenvanger van Hamelen. Er wordt verteld dat de stad in 1284
door een vreselijke rattenplaag werd geteisterd. De burgemeester riep
toen de hulp van de Rattenvanger in. Omdat de stadsraad het succesvolle
werk van de muzikant niet betalen wou, lokte de Rattenvanger vervolgens
alle kinderen uit de stad en verdween met hen, voor eeuwig en altijd.
Wilhelm
en Jacob leefden nog een tijdje betrekkelijk lang en gelukkig. Na hun
exil in Kassel verhuisden ze naar Berlijn, waar Wilhelm in 1859 en Jacob
in 1863 overleed. De sprookjesroute eindigt echter niet in Berlijn,
maar in Bremen, de stad van de vier stadsmuzikanten. Zowel de veel te
oude ezel, hond, kat als haan ontvluchtten hun heer of dame des huizes
en dromen ervan muzikant te worden in Bremen. Of ze daarin slaagden,
vertelt het sprookje spijtig genoeg niet.
Pretparken vieren mee Efteling Wat
is het geheim achter sprookjes? Wie waren de gebroeders Grimm? Op 14
maart zullen wetenschappers uit België, Nederland en Duitsland hun
nieuwste inzichten delen en in de Efteling. In de siertuin wordt een
standbeeld van de broers Grimm onthuld als ode aan de Efteling, die dit
cultuurerfgoed al 60 jaar in leven houdt. Aanmelden kan via de website.
Europapark Het
grootste attractiepark van Duitsland, het Europa-Park, verwelkomt naar
aanleiding van 200 jaar Grimm-sprookjes zes nieuwe figuren in het
Grimm-dorp. Onder anderen het Dappere Snijdertje en de figuren uit
Ezeltje-strek-je, Tafeltje-dek-je deden hun intrek. Het pretpark in het
Zwarte Woud is niet alleen het op één na best bezochte van Europa, het
werd ook al tot beste pretpark in Europa gekroond!