SOMERS, B., De strijd om de stad. A’dam/A’pen, Uitg. Houtekiet, 2018, 96 pp. – ISBN 978 90 8924 671 4

De laatste jaren hakken populisten verbeten in op de open samenleving en proberen ze de bouwstenen ervan los te wrikken. Ze werpen zich op als de enige en echte verdedigers van de ‘westerse’ waarden en de ‘vrijheid’, maar in de praktijk zijn ze bezig diezelfde waarden en de vrijheid uit te hollen en te verminken.

De toon is meteen gezet. De succesvolle liberale burgemeester van Mechelen windt er geen doekjes om. Liberalen staan regelrecht tegenover populisten. Vrijheid is de basis en kernwaarde van het liberale mensbeeld, het populisme wil die vrijheid vernietigen. Het is hoog tijd voor een liberaal en democratisch tegenoffensief.

Het liberalisme heeft immers de beste troeven in handen om tegenwind te bieden aan de populistische kernthema’s veiligheid, identiteit en waarden. Somers gaat de confrontatie aan. Hij gaat terug naar de wortels van zijn ideologie, de verdediging en versterking van de vrijheid, en legt de tegenstrijdigheden bloot in het populistische discours.

Zo toont hij aan dat vrijheid en veiligheid juist hand in hand gaan en elkaar versterken. Hij fileert het identiteitsdiscours van de populisten en toont aan dat vrijheid en diversiteit geen vijanden zijn van elkaar maar bondgenoten. En hij maakt duidelijk dat populisten zich wel sterk maken dat zij de westerse waarden verdedigen, maar dat zij de eersten zijn die deze willen beknotten in functie van hun agenda.

Nergens is het gevecht met het populisme zo intens als in de stad, waar mensen van allerlei pluimage samenleven. Het populisme verslaan in de stad is dan ook de historische en politieke opdracht van het liberalisme. Om de stad te veroveren moet het echter een doordacht beleid voeren dat die vrijheid verdedigt en versterkt.

Een liberaal stadsbeleid is niet bedoeld voor de happy few, zegt Somers, maar richt zich expliciet tot alle mensen. Bepaalde bevolkingsgroepen demoniseren en met de vinger wijzen werkt contraproductief. Een verstandig beleid probeert iedereen te mobiliseren voor een aangename en leefbare stad zonder criminaliteit en overlast. Dat dit mogelijk is bewijst Somers zelf al meer dan 15 jaar in Mechelen.

Dit dunne boekje kan misschien als een politiek pamflet beschouwd worden, maar het is zeker een van de betere. Het verheldert bondig en inzichtelijk waar de liberale democratie echt voor staat en het scherpzinnige betoog ontkracht effectief de aanspraken van het populisme. Je hoeft echt niet bij de liberale familie te horen om het te kunnen waarderen.

© Minervaria