de BOTTON, A., Ode aan de arbeid. (Vert. The
Pleasures en Sorrows of Work) Adam/Apen, Uitg. Atlas, 2009, 351 pp. ISBN 978 90 450
1587 3
We staan er doorgaans niet bij stil wat er nodig is opdat we s
ochtends van ons geurige bakje troost kunnen genieten of dat bord ontbijtgranen
kunnen binnen spelen. Hoe werden de grondstoffen bewerkt, verpakt en vervoerd?
En wat kwam erbij kijken voor het koffiezetapparaat in de winkel stond en we de
havervlokken op temperatuur kregen?
In musea vergapen we ons aan
adembenemende kunstwerken, maar we vragen ons zelden af hoe ze tot stand zijn
gekomen. We bewonderen wel het originele idee en de creatieve uitwerking, maar
van de immense hoeveelheid noeste arbeid die dit alles mogelijk maakte hebben we
geen flauw benul. De letterlijk adembenemende verfproductie, het nauwgezette
weven van het doek, het smeden van hamer en beitel van de beeldhouwer en het
geduldige precisiewerk van de instrumentenbouwer houden zich op achter de
schermen, verborgen voor het onwetende kunstminnende publiek. Ook bij het lezen
van een boek of krant denken wij er niet over na hoe papier of drukinkt werden
vervaardigd, hoe de tekst werd gedrukt of de krant werd
geredigeerd.
Arbeid lijkt in ons moderne leven wel vanzelfsprekend
geworden en heet zinvol te zijn, ze verkeert toch nog altijd in een prozaïsche
mist van saaiheid en jammerlijke noodzaak. Alleen op een open bedrijvendag is
het ons vergund een blik te werpen op het intrigerende proces dat de producten
levert waarmee we ons leven aangenaam en comfortabel maken.
De filosoof
Alain de Botton vergast
ons op een reeks bespiegelingen over werk. In zijn kenmerkende en meeslepende
poëtische stijl neemt hij ons mee naar de visserij, een koekjesfabriek, een
overslagplaats, de lancering van de Ariane, loopbaanbegeleiding, de
hoogspanningslijn naar de Londense haven, het ogenschijnlijk saaie bestaan van
de boekhouder, een uitvindersbeurs van aanstormende en tot mislukking gedoemde
ondernemers-in-spe en eentje van vliegtuigbouwers. Hij wijst ons op de stille
charme van doorzichtige kantoorgebouwen en de architecturale schoonheid van
moderne constructies als windmolens en hoogspanningslijnen. Die reis achter de
schermen is de aanleiding voor een overvloed van diepzinnige beschouwingen over
de plaats en zin van arbeid in ons leven en de noodzaak om bezig te
blijven.
Weer was de duik in een boek van de Botton een zeer verfrissende
ervaring. Het is niet alleen een essay over de veelzijdige kanten van arbeid,
maar tegelijk een fotoreportage met werk van Richard
Baker. Het boek staat bol van de spitse aforismen en
beschouwingen waarvan je je afvraagt waarom je er zelf niet eerder op
kwam.
Als je het nog niet was, dan kom je bij het lezen van dit boek
zeker onder de indruk van de grootsheid van de technologische arbeid achter de
schermen van ons moderne bestaan.