|
ANDERSON,
C., Free. Hoe het nieuwe Gratis de markt radicaal
verandert. (Vert. Free. The Future of a
Radical Price) Adam, Nw Adam, 2009, 318 pp. ISBN 978 90 468 0508 4
Werkt u met de Firefox-webbrowser?
Gebruikt u een mailadres van Google? Raadpleegt u Google-maps als u ergens heen
gaat? Hebt u een account op Twitter of Facebook? Zoekt u regelmatig iets op
Wikipedia? Tikt en bewaart u uw teksten op Googledocs? En blijft u op de hoogte
van nieuws uit alle hoeken van de wereld via gratis
nieuwsbrieven?
U betaalt niets voor de
applicaties van Google en toch is het een van de meest winstgevende
ondernemingen in Amerika. Het gratis Linux ecosysteem is dertig miljard
dollar waard. Chris Anderson, journalist en hoofdredacteur van het
toonaangevende Amerikaanse magazine Wired, noemt dit de paradox van Gratis:
mensen verdienen een hoop geld aan het verlenen van diensten waarvoor de
gebruikers niets betalen. Hoe werkt dat dan en waarom wordt het zo vaak verkeerd
begrepen of gevreesd?
Gratis is nochtans niet nieuw. In
het begin van de twintigste eeuw werd het voor het eerst als marketingtruc
gebruikt. Om een onbekend product te lanceren werden gratis kookboekjes
uitgedeeld. Het product ging als zoete broodjes over de toonbank en Gratis werd
een strategisch onderdeel in de verkoop. Gratis verrassing, gratis
verzendkosten, 3 halen 2 betalen, een gratis proefproduct, het zijn alle
variaties op hetzelfde thema. Ze komen in meer of mindere mate neer op het
verschuiven van geld. We weten allemaal dat de verbruiker het toch betaalt. Maar
het blijft werken omdat Gratis een grote aantrekkingskracht heeft. Zelfs de
meest achterdochtige consument laat zich erdoor verleiden.
Maar in de digitale wereld is
Gratis meer dan een truc om geld van de ene zak naar de andere te verplaatsen.
Veel digitale producten zijn werkelijk gratis. Je kan ze gebruiken en je betaalt
er echt niets voor als je dat niet wil. Hoe kan dat? En hoe blijven de
bedrijven, die deze producten aanbieden, overeind en maken ze zelfs
winst?
Voor bedrijven die enkel in de
digitale wereld opereren is het een volstrekt logische benadering om veel weg te
geven en geld te verdienen aan een paar dingen, zegt Chris Anderson. Digitale
bedrijven verhandelen immers geen goederen maar informatie. De kosten daarvan
zijn razendsnel gedaald tot bijna nul, en dat heeft geleid tot geheel nieuwe
bedrijfsmodellen met gratis diensten. Het werkt voor bedrijven zoals Google, die
geld verdienen met reclame-inkomsten. Het werkt op andere manieren voor
mediabedrijven, de amusementsindustrie en de modewereld.
In de digitale wereld draait het
immers allemaal om schaal. Gratis is nuttig als je een breed publiek wil
bereiken waarvan een klein deel misschien betalende klant wordt. Je verliest
misschien geld bij veel mensen, maar wint dat terug bij een klein aantal. Dat
kan nog altijd over honderdduizenden mensen gaan. Hoe meer mensen er meedoen,
des te meer kans dat er betaald wordt. En er zijn verschillende manieren om dat
te bereiken. Zelfs piraterij kan het oorspronkelijke product ondersteunen als
een vorm van gratis marketing.
Maar is het dan helemaal niet meer
zo dat alleen de zon voor niets opgaat? Je moet toch betalen voor je aansluiting
op internet? Zitten er achter Gratis niet een hoop verborgen kosten? Deze en
andere veel geopperde twijfels en bezwaren tegen het Gratisconcept worden door
Anderson in het laatste hoofdstuk op de korrel genomen. Helemaal gratis zal
inderdaad nooit kunnen, zegt hij. Maar we moeten onderscheid maken tussen atomen
of goederen en bits. Voor de eerste moet nog steeds betaald worden, voor het
laatste niet noodzakelijk. Gratis is niet voldoende, op een of ander manier moet
je het altijd combineren met betaald.
Met Gratis moet dus zorgvuldig
worden omgegaan. Als toemaatje serveert Anderson daarom een aantal tactieken
waarmee je Gratis kan invoeren in je bedrijf en 50 voorbeelden van
bedrijfsmodellen waarin Gratis wordt toegepast.
En geheel in overeenstemming met
het onderwerp is Free gratis te
downloaden op Lifehacking.
Je hoeft geen Einstein te zijn om
te begrijpen hoe Gratis werkt op internet, beweert Anderson. Toch duurde het een
hele tijd voor ik het principe echt door had. Ik werd door de auteur echter
gerustgesteld. Een reden waarom we vaak niet zo goed snappen hoe Gratis werkt,
is dat het geen ding is maar juist het ontbreken van een ding. Talrijke schemas
en overzichten helpen de lezer over deze drempel.
Maar mijn moeite werd ruimschoots
beloond. In verschillende opzichten is dit een zeer leerrijk boek. Anderson doet
echt wat hij belooft. Hij maakt de lezer die opgegroeid is met het Gratis van de
twintigste eeuw wegwijs in een mysterieus concept van de eenentwintigste eeuw.
Als u zich ook al afgevraagd hebt
hoe het mogelijk is dat u gebruik kunt maken van internetdiensten zonder dat u
daar een cent voor betaalt, dan is dit boek beslist iets voor
u.
© Minervaria
|
