Dit is mijn echte laatste nieuwjaarsbrief, vol goede voornemens en wensen. Geen klein kind meer, nog niet echt groot, stap ik wat onwennig in de wereld van de volwassen mensen.
't Wordt voor ons allemaal een jaar van zoeken en proberen. Hou je goed humeur alvast maar klaar want ik moet nog heel wat leren.
Ik wens je veel humor en geluk en liefde voor gewone dingen, veel lachen, ook al gaat er soms wat stuk een zomerse zon om je hart te laten zingen.
Zo wordt 2008 een jaar vol liefde, heldere kleuren. We maken er samen het beste van, wat er ook moge gebeuren.
Met wensen van geluk kan je 't er gerust op wagen voor de volgende 365 dagen.
2007 is bijna vervlogen 2008 staat reeds voor de deur Een nieuw jaar met nieuwe dromen Alles krijgt een nieuwe kleur Veel geluk en vrede Veel liefde voor elkaar Aandacht voor de naaste Het wordt een prachtig jaar.
Het oude jaar is bijna klaar wat suffig kijkt het om had zich er veel van voorgesteld daar helemaal op ingesteld toch liep er weer veel krom
Het oude jaar is bijna klaar het wilde heus niet katten maar, rampen hongersnood en pijn waarom kan het nooit zonder zijn hij kan het nog niet vatten
Het oude jaar is bijna klaar wat heeft het hard gelopen voor vrede voorspoed en geluk niet eventjes maar aan één stuk toch blijft het maar weer hopen!
Neem je voor niets voor te nemen, en stap vol vertrouwen in het nieuwe jaar. Maak elke dag een tikkeltje bijzonder en sta iets dichter bij elkaar. Geniet van alle kleine dingen, zie lichtpuntjes in een donkere nacht. Koester de liefde van hen die je omringen, dan wordt het vast een geweldig 2008!
Dat jaar dat vliegt aan ons voorbij haalt ons in het is zo weer mei was ik verdrietig was ik blij heb ik gedaan wat ik had moeten doen heb ik gegeven die ene zoen
Tijd ik haat je en toch ben ik blij omdat de tijd er is voor jou en mij ijd o tijd ongrijpbaar en toch teer te gebruiken in vreugde een zeer
Een nieuwe tijd breekt voor ons aan tijd leer ons je goed te gebruiken als het water in kansen en kruiken dag oud jaar bedankt voor je tijd volgend jaar wil ik terug kijken zonder spijt oh tijd..
en de laatste vragen van het geleden jaar staan voor de deur, de bomen kouder en de dromen ouder maar de verwachting nog vol gloed en kleur want wij geloven: het licht van boven is niet te doven stelt niet teleur voor alle vragen van alle dagen achter de einder achter de deur.
(Feliz Año Nuevo) Spanjaarden vieren Kerstmis in familiekring. Op Oudjaarsavond - Noche Vieja - blijven velen tot middernacht thuis. Daarna is het feesten buiten de deur, met name voor de jongere generaties. In Spanje kennen ze een traditie die uit het begin van de 20e eeuw stamt. Deze traditie heet 'Las Uvas de la Suerte' ('druiven voor geluk'). Iedereen krijgt een schaaltje met twaalf druiven. Op het moment dat de klok op de Puerta del Sol in Madrid 12 uur begint te slaan, wordt er druifgehapt. Eén druif per kloksla. Dit moet geluk en voorspoed geven voor het Nieuwe Jaar. Het idee ontstond toen er aan het begin van de 20e eeuw een keer een erg omvangrijke druivenoogst was. Vanaf dat moment is het uitgegroeid tot de traditie zoals we die hier beschreven hebben. De klok op de Puerta del Sol is op de televisie te zien. Nadat de druiven naar behoren zijn verwerkt, wordt er getoost op het nieuwe jaar. Met heerlijke, Spaanse champagne (Cava). En dan wordt er uitbundig gefeest tot de vroege ochtend.
Griekenland
('Kainourgios Chronos') Hier is Nieuwjaarsdag ook het feest van Sint Basil. Sint Basil is beroemd vanwege zijn vriendelijkheid. Griekse kinderen zetten hun schoenen bij de kachel op nieuwjaarsdag en hopen dat Sint Basil hun schoenen zal vullen met kado's.
Schotland
(Bliadhna mhath ur (Gaelic) In sommige dorpen vullen ze vaten met teer en steken die aan en laten ze door de straten rollen. Op deze manier wordt het oude jaar opgebrand en mag het nieuwe jaar beginnen. De Schotten geloven dat de eerste persoon die je huis binnenkomt in het nieuwe jaar je ofwel geluk of geen geluk brengt. Het meeste geluk zal een bezoeker met donker haar brengen die ook nog iets meebrengt. Dit gebruik wordt 'first-footing' genoemd. Het nummer, 'Auld Lang Syne' wordt gezongen als de klok 12 uur slaat tijdens de jaarwisseling. Dit gebruik komt in veel landen over de hele wereld voor. Tijdens de jaarwisseling worden er veel feesten gegeven die tot laat in de nacht duren. Het is een gebruik geworden dat iedereen een groet uitbrengt om 12 uur middernacht en dat de eerste minuten van het nieuwe jaar worden doorgebracht met familie en/of vrienden. Mensen dansen, zingen en brengen een toost uit op het nieuwe jaar. Na deze viering is het tijd om voornemens te maken voor het nieuwe jaar. Dit is een lijst over hoe je zal gaan leven in het komende jaar. Deze traditie gaat terug naar de vroege Babylonische tijd. Vroeger was het bekendste voornemen: 'het teruggeven van geleende goederen' en dan met name die goederen die met de landbouw te maken hadden.
Hongarije
(Boldog újévet!) In Hongarije heet de Oudejaarsavond 'Silvester-avond'. Meestal wordt het feest met vrienden gevierd en gaat men dansen. Dit kan thuis zijn, maar er worden ook diner dansants georganiseerd. Iedereen dirkt zich op, koopt champagne en gaat naar een feestlokatie. Om middernacht wordt de televisie aangezet om naar het volkslied te luisteren en ook mee te zingen. Ieder jaar is dat weer een heel plechtig moment. Vervolgens proost men met champagne en volgen de 'gelukkig nieuwjaar'-wensen. Daarna rent iedereen de straat op en trekt naar het stadscentrum. Er worden rotjes gegooid en er is beperkt vuurwerk. Men zoent iedereen die men tegenkomt. Men drinkt uit elke fles champagne die wordt aangeboden.
Frankrijk
(nouvel an) In tegenstelling tot kerst, is oud/nieuw een vriendenfeest. Blijft iedereen met kerst in z'n familie, oudjaarsavond wordt met grote groepen tegelijk gevierd. Oftewel via de traiteur (afhankelijk van het budget die van de supermarkt of bij de boucherie traiteur wel voortijdig bestellen), of met eigen recepten. Heel gebruikelijk is het ook je in te schrijven voor een 'reveillon' in een restaurant, waar dan een tiengangen diner, onderbroken met dans en muziek, geserveerd wordt tot in de vroege uurtjes. Je ziet groepen jongeren in de supermarkten karretjes volladen met 'veel voor weinig geld', ook de traiteurafdeling wordt veel gebruikt. Specialeiten zijn oesters en fruits de mer, oliebollen kent men niet.
Italië
(Felice Anno Nuovo!!) Naast de feesten in huiselijke kring en gewoon op straat, wordt er ook samen feest gevierd in dorpshuizen, hotels en discotheken. Al dan niet geboekt als arrangement, pacchetto, met hierin cenone, festa e pernottamento (overnachting). Dit veglione di Capodanno, oudjaarsbal, duurt meestal tot in de kleine uurtjes. In grote, maar ook wat kleinere steden komen de Italianen bij elkaar op de grote, centrale pleinen. Het is de gewoonte wakker te blijven om de eerste zonsopkomst van het Anno Nuovo mee te maken. Als je op dat moment in de bergen zit, is het fantastisch om in de winterkoude zon boven het bergmassief uit te zien komen! Het begin van het nieuwe jaar wordt altijd groots gevierd. In Napoli kende men de traditie van Lo Sciuscio. Een groepje zangers dat al zingend van huis tot huis trok. Hun liedjes en muziek waren bedoeld om geluk te brengen in het nieuwe jaar. De deur niet open doen betekende een jaar ongeluk. De traditie is zo goed als uitgestorven, maar in kleine dorpjes wordt deze soms nog in ere gehouden. De volgende ochtend als iedereen weer is bijgekomen, kan de dag traditioneel beginnen met het bijwonen van de heilige mis of het bekijken van het Urbi et Orbi uitgesproken door Il Santo Padre op het Piazza San Pietro.
Nederland
(Gelukkig Nieuwjaar) In Nederland is het traditie om oudejaarsavond met familie en vrienden te vieren, waarbij oliebollen en/of appelflappen worden gegeten. Gekeken wordt naar een oudejaar conference. Om twaalf uur toost men met champagne op het nieuwe jaar en wordt er zeer veel vuurwerk afgevuurd. Traditioneel voor veel zwemmers is de nieuwjaarduik aan de kusten van Nederland
Volgens algemene opvatting is het allemaal zo'n 4000 jaar geleden begonnen in het oude Babylonië. De Babyloniërs vierden Nieuwjaar eind maart, aan het begin van de lente. Van het oude Egypte zijn ook vieringen bekend, maar dan in september. In onze huidige kalendertelling uiteraard want die hadden zij toen nog niet.
Het begin van het nieuwe jaar was gekoppeld aan veranderingen in de natuur. Voor de Babyloniërs en ook de Romeinen, symboliseerde de lente een nieuw begin. Voor de Egyptenaren was er een nieuw begin op het moment dat de Nijl begon te overstromen. Het water van de Nijl zorgde namelijk voor nieuwe gewassen.
Hoe ging het verder?
Na veel onduidelijkheden over diverse kalendersystemen zette Julius Caesar in 46 voor Christus een belangrijke stap. Hij stelde vast dat 1 januari het begin van elk nieuw jaar zou zijn. En tot op de dag van vandaag geldt deze datum in de Westerse wereld als Nieuwjaarsdag.
In de eerste eeuwen van onze jaartelling was de vroege Kerk erg anti-Nieuwjaarsrituelen. Het werd gezien als heidens en daarom verwerpelijk. Dit bleef heel lang zo. Langzaamaan gingen kerken Christelijke betekenissen aan deze traditie verbinden. Dit leidde uiteindelijk tot algehele acceptatie van deze feestdag.
Waarom vieren wij het?
Mensen overal ter wereld hebben gebruiken en rituelen rondom het begin van het nieuwe jaar. Mensen lijken er behoefte aan te hebben om het oude vaarwel te zeggen en het nieuwe met verwachting tegemoet te zien. Dit komt ook tot uiting in onze Nieuwjaarswens: een nieuw jaar met nieuwe kansen.
De hemel vertoont op oudejaarsnacht alle kleuren van de regenboog: het effect van duizenden vuurpijlen. Maar dat is pas zo sinds de jaren zestig. Vroeger maakten mensen vooral héél véél herrie tijdens de jaarwisseling.
Jongetjes steken vuurwerk af, 1977.
De behoefte lawaai te maken aan het begin van het nieuwe jaar is eeuwenoud.
De Germanen deden het al. Ze verjoegen zo de kwade geesten van het voorbije jaar en verwelkomden het nieuwe. Deze gewoonte om herrie te maken in de nacht van 31 december op 1 januari bleef bestaan.
Toen in de Middeleeuwen het buskruit naar Europa kwam, was dat meteen een geliefd middel om harde knallen mee te maken met oudjaar. Het schijnt zelfs zo te zijn dat later, in de achttiende eeuw, veel Amsterdammers een klein kanonnetje hadden! Dat haalden ze op oudejaarsnacht tevoorschijn om mee te knallen. Maar de feestvierders gebruikten niet alleen buskruit om kabaal mee te maken. Ook luidden ze de kerkklokken, sloegen ze op trommels en liepen met ratels, kleppers en fluitjes.
Chinees vuurwerk op nieuwjaar, 1976.
In de loop van de negentiende eeuw begonnen de herrie en het overmatige drankgebruik de burgerij steeds meer te storen. Die zorgde ervoor dat het grote, losbandige feest op oudejaarsnacht vrijwel verdween. Maar niet voor altijd!
Na de Tweede Wereldoorlog (1945) hadden de meeste mensen wel even genoeg knallen gehoord. Maar halverwege de jaren zestig gingen de Nederlanders, net als vóór de negentiende eeuw, weer massaal de straat op om herrie te maken. Nieuw was het siervuurwerk. Eerder werd dat vrijwel alleen ter ere van keizers en koningen afgestoken. Vanaf de twintigste eeuw waren de vuurpijlen bereikbaar voor iedereen.
Niemand weet precies waar en wanneer vuurwerk is uitgevonden. Waarschijnlijk bij toeval, doordat iemand per ongeluk salpeter morste (een chemische stof die vroeger wel eens gebruikt werd als vervanger van zout), tijdens het koken. Dat poeder viel in het houtvuur en begon enorm te knetteren. Hoe dan ook, in China gebruikte men al 2000 jaar geleden vuurwerk. Voor feesten, maar ook omdat men dacht dat de knallen boze geesten weg zouden jagen. Bij ons is vuurwerk nog niet zo lang bekend, pas sinds de middeleeuwen. Toen werd het vooral bij oorlogen gebruikt: bommen vol kruit waarmee kasteelmuren kapotgeschoten werden en vuurpijlen die de vijand doodsbang moesten maken. Vuurwerkmaker was toen een heel belangrijk en geheimzinnig beroep. Maar ze rommelden maar wat aan en er zijn dan ook heel wat vuurwerkmakers zelf met kruit en al de lucht in gevlogen.
Zon 200 jaar geleden werd scheikunde een echte wetenschap en toen ging de ontwikkeling van vuurwerk met sprongen vooruit. Nu kun je vuurwerk in alle soorten en maten kopen en hoef je geen expert meer te zijn om het veilig af te steken.
Over strijkers, rotjes, kanonslagen en dergelijke is in de vorige eeuwen niet veel bekend. Natuurlijk werd de jaarwisseling wel gevierd, maar de gebruiken waren heel anders dan nu. Er werd wel veel lawaai gemaakt. Dat was nodig om de kwade geesten weg te jagen die tussen kerstmis en nieuwjaar volop in de lucht zweefden. Hoe harder het lawaai, hoe beter. Daarom werd er veel met vuurwapens in de lucht geschoten.
In de loop van de 19e eeuw verdween het gebruik van buskruit op oudejaarsavond grotendeels om in de 20e eeuw volop terug te komen, vooral na 1945. Voor die tijd ging men natuurlijk ook wel tekeer, bijvoorbeeld met het melkbusgrapje. Boeren namen een melkbus en boorden er vanachter een gaatje in. Ze vulden de bus met water en carbid en hielden een vlammetje bij het gat. Met een knal werd de deksel van de melkbus gelanceerd, met of zonder voet van een enkele waaghals.
Tijdens de Duitse bezetting hoorde men knallen genoeg en piekerden de meeste mensen er niet over het nieuwe jaar met vuurwerk te begroeten. Pas rond 1965 kwamen rotjes, zevenklappers, vuurpijlen en gillende keukenmeiden weer in trek. Het afsteken van kanonslagen stond wel stoer, maar werd veelal beschouwd als uitsloverij. Na een half uurtje was alles weer bekeken.
De Chinezen in Nederland deden er nog korter over. De uitvinders van het vuurwerk bouwden vroeg op de avond grote stellages op waar ze siervuurwerk op aanbrachten. Na de klok van 12 uur staken ze dit aan en binnen 10 minuten was alles voorbij.
Natuurlijk las je toen in de krant ook over ongelukken, maar die kwamen niet vaak voor. Er werd niet geëxperimenteerd met eigen gemaakt vuurwerk en er waren geen dubieuze handelaren bij wie je al in oktober terecht kon voor onbetrouwbaar vuurwerk.
Thuisbakkers, banketbakkers en fabrieken bakken voor elke jaarwisseling vele tientallen miljoenen oliebollen. Deze opvolger van de 'oliekoeck' is sinds de negentiende eeuw de traditionele lekkernij rondom oud en nieuw.
Oliebollen bakken, 1966.
Waarom eten we, meer nog dan appelflappen, ieder jaar weer oliebollen op oudejaarsavond? Er zijn verschillende theorieën. Volgens één verhaal heeft het te maken met de vette deegwaren die de Bataven en Friezen in de periode tussen 26 december en 6 januari offerden aan de Germaanse godin Perchta. Door het vette voedsel zou het zwaard van de godin uitglijden op de buiken als zij probeerde deze open te snijden.
Een andere theorie gaat uit van een oude vastenperiode. In de Middeleeuwen vastten de mensen tussen Sint Maarten (11 november) en Kerstmis. Ze deden dit onder andere om de voorraad te sparen die ze voor de lange winter hadden aangelegd. Na afloop van die periode werd vervolgens gefeest, gedronken en gegeten. Oliekoeken waren een belangrijk onderdeel van dat feest, gemaakt van houdbare ingrediënten, rijk aan vet en calorieën en daardoor goede brandstof tegen de winterkou. Maar misschien bestaat er ook een verband met een laatmiddeleeuws gebruik om de armen rond oud en nieuw op een plat wafeltje of oliekoek te trakteren.
Oliebollen bakken op straat, ca. 1890.
Pas in de negentiende eeuw kreeg de oliekoek de status van dé lekkernij van oud en nieuw. Wanneer en waarom de oliekoek precies oliebol werd, is onduidelijk. Het had te maken met andere ingrediënten en technieken (zoals frituren), waardoor bakkers luchtiger konden bakken. Pas in de twintigste eeuw verdween de naam oliekoek. De oliebol is daarentegen nooit meer weggegaan.
Het eerste recept
In een kookboek uit 1667, de Verstandige Kock, staat het eerste recept voor een oliebol beschreven. Dit kun je eigenlijk meer een oliekoek noemen, want hij was toen nog plat. Verder, qua ingrediënten enzo, is het duidelijk een voorganger van wat wij tegenwoordig een oliebol nn.
De kolenkachel straalt behaaglijk de huiskamer in zomerklimaat waar grootvader zijn uiltje knapt terwijl de kat een walnoot gapt die hij over het vloerkleed slaat
kerstkoekjes in de dennenboom besneeuwd met suikervlokjes schommelen aan een felrood lint tussen de kaarsen; crèmegetint en tingelende tere klokjes
de platenspeler krast versleten een oude versie van Stille Nacht waarna een zuivere knapenstem zingt over het Kind in Betlehem dat zolang al werd verwacht
uit de keuken drijven geuren van zoete spijs en wildgebraad verwachtingsvol tot watertanden de kleintjes wassen braaf hun handen als de kerkklok zessen slaat
vader vertelt het kerstverhaal zijn stem beeft licht bewogen en als ieder zich rond tafel zet smeekt moeder in een zacht gebed voor armlastigen Zijn mededogen
die sfeer van Kerstmis is vergleden - naar de herinnering gedwaald - in overdreven luxe vertoon dat eigenlijk toch heel gewoon een knagend leeg gevoel vertaalt.
KLING KLOKJE KLINGELING Kling, klokje klingelingeling kling, klokje kling Kerstmis is gekomen kaarsjes aan de bomen kaarsje hier en overal die ik strakjes branden zal kling, klokje klingelingeling kling, klokje kling!
O Holy shining, It is the night of the dear Saviour's birth. Long lay the world in sin and error pining. Till He appeared and the Spirit felt its worth. A thrill of hope the weary world rejoices, For yonder breaks a new and glorious morn. Fall on your knees! Oh, hear the angel voices! O night divine, the night when Christ was born; O night, O Holy Night , O night divine! O night, O Holy Night , O night divine!
Led by the light of faith serenely beaming, With glowing hearts by His cradle we stand. O'er the world a star is sweetly gleaming, Now come the wisemen from out of the Orient land. The King of kings lay thus lowly manger; In all our trials born to be our friends. He knows our need, our weakness is no stranger, Behold your King! Before him lowly bend! Behold your King! Before him lowly bend!
Truly He taught us to love one another, His law is love and His gospel is peace. Chains he shall break, for the slave is our brother. And in his name all oppression shall cease. Sweet hymns of joy in grateful chorus raise we, With all our hearts we praise His holy name. Christ is the Lord! Then ever, ever praise we, His power and glory ever more proclaim! His power and glory ever more proclaim!
Was dit maar zover Dat je s'morgens je gordijnen opent en dan een witte wereld ziet die betoverend mooi is en waarbij je dan wegdroomt naar de winters van weleer Dat je echt sleetje kon rijden en nog kon schaatsen op de bevroren sloot of t meertje in t bos
dan wordt er uitbundig gefeest tot de vroege ochtend.
