De school van de parochie Sint Jan Baptist.
Oudste vermelding.
-Van 1560 tot 1565 deed Jan Gas (wiens naam aan de grondslag ligt van Grasheide ) dienst als koster en schoolmeester te Schriek, iets wat hij in de jaren 1569 en 1570 ook deed. -De school wordt op rekening van de kerk, in 1564 voorzien : “zes voeren (=vrachten) leem en vier busselen walm (=stro) om te dekken”. Nog eens in 1569 : honderd en vijftig busselen walmstro tot de school en tot de stal van de school.
-1599 : Marten Verschueren, koster, onderricht ook loffelijk en met vrucht de jeugd.
-1606 : De kerk heeft een school gebouwd, waarin de pastoor woont tijdens zijn residentie, alhoewel hij ’s nachts naar de sacristie trekt.
-1616 : Even vermeld : Hendrik Keinis, koster en schoolmeester.
-Sedert Bamis 1617, meester Jan Serneels koster.
-1623 : Er worden heilighertekens, beeldekens en andere prijzen uitgedeeld aan de jonkheid die de Katechismus bijwoont.
-1635 De school getimmerd op het kerkhof, waartoe 103 busselen schutstro.
-Sedert Lichtmis 1638 is Lodewijk Elen de nieuwe koster en schoolmeester. Benoemd op 8 augustus 1637 op de kondities door de schepenen goedgekeurd. Niettegenstaande de regeerders de pastoor verzochten om hem af te zetten wegens zijn hoge leeftijd (70 jaar) heeft de pastoor hem gehouden tot op zijn sterfdag.
-Uit de rekeningen van de Heilig-Geesttafel of Armenzorg van 1619 is het duidelijk dat het onderwijs voor de armen kosteloos was. Voor hen wiens ouders er wat beter voorkwamen, diende men schoolgeld te betalen.
-In 1617 had de deken er meermaals op aangedrongen dat de koster zijn eed zou doen en als schoolmeester de geloofsbelijdenis afleggen, wat wel bewijst dat beide ambten onder geestelijk toezicht stonden.
-In 1659 wordt door de pastoor Peter Mangelschots (was tevens een belangrijk notaris) aangesteld en gepresenteerd aan de schepenen en kerkmeesters, die zijn keuze bijtreden. Zijn ambt van koster en schoolmeester wordt op Sinksen 1662 voor 12 jaar verlengd onder volgende voorwaarden : -Meester Mangelschots zal de kosterij bedienen gelijk dat behoort : ’s morgens, op de noen en ’s avonds de beeklok luiden, ook wanneer het tempeest is van donder en bliksem, en tot alle missen, gelijk het geplogen is. -Ook zal hij gehouden zijn, op zon- en heiligdagen de missen te zingen naar gewoonte, en alle ander missen te dienen of een bekwaam dienaar aan te stellen. -Nog verplicht de kerk net en schoon te houden, ten minste alle acht dagen eens uit te keren, de altaren te paleren, enz… -Altijd in het visiteren of communiceren van zieken mee te gaan. -De school zal hij moeten houden het geheel jaar, en niet alleen leren vlot te lezen en te schrijven, maar ook goede manieren, en van buiten de paternoster, weesgegroet, credo, tien geboden, zeven H.Sacramenten, vijf geboden der H.Kerk, enz… -Hiervoor zal hij hebben jaarlijks, eerst voor de kosterij zijn gewoon kosterskoren, van een ploeg : een moken, van een paard of half ploeg : een half moken, en van elk ander handwerker een brood van 10 pond of 5 stuivers. -Nog zal hij hebben jaarlijks uit het inkomen van de kerk 48 gulden, maar zal moeten ophalen het honderdgeld. -Zal nog genieten uit de H.Geesttafel, voor het stellen van de horloge, jaarlijks 12 gulden ; voor het leren van de arme kinderen, twee veertelen koren ; en van de andere kinderen voor schoolgeld, 2 gulden. -Hij mag het huis bewonen, gelijk tot nu toe. -Hij zal vrij wezen van tocht, wacht, impost, en mag zonder lasten een bunder land gebruiken ; de school moet gemaakt en hersteld worden om goed te kunnen leren, en de schepenen staan borg voor het koren of broodgraan. Over de ontvangsten van andere kerkelijke diensten als jaargetijden of lijkdiensten geen woord. Ook over het onderhoud van de school en de kosterswoning dat door de kerk wordt gedragen wordt niets vermeld.
-1659 reparatie aan de school : 50 gulden
-1698 aankoop van 10 banken : 7 gulden.
-Rond 1698 : Toen Peter Mangelschots oud en ziek was, heeft de pastoor hem een helper plaatsvervanger gegeven, nl. Peter Van Hove, een weesjongen van eerlijke ingezeten ouders. De Heer van het dorp poogde echter vier andere kandidaten hetzelfde ambt te bezorgen, mits het nodige ‘smeergeld’. In 1701 trekken de drie eerste kandidaten hun woord in, en komen twee ingezetenen en een schepen hun handtekening herroepen voor de notaris, als beschonken of gedwongen geweest te zijn. Na de dood van Peter Mangelschots op 8 januari 1701, wordt op 13 januari Peter Van Hove aangesteld als nieuwe koster en schoolmeester. Op 29 januari schreef de deken, dat geen enkele kandidaat, in strijd met de kerkelijke en burgelijke wetten, koster en schoolmeester mocht worden, alvorens door de deken toegelaten te zijn.
-Vanaf 1693 worden de kinderen van de Catechismus bijzonder bedacht met prijzen, paternosters, boekjes, perkamenten beeldekens ; ook vijgen en rozijnen te half-Vasten en als ze te biechten komen voor Pasen.
-24 oktober 1713 : Ferdinand Van Hove wordt aangesteld als koster en schoolmeester door : de pastoor, de Heer van Schriek en Grootlo, de schepenen en de kerk- en H.Geestmeesters. De voorwaarden zijn ongeveer dezelfde als in 1662. -Zo zal hij school houden het geheel jaar of zo lang als tien of twaalf kinderen ter school komen. Zal ook enige kinderen die de beste stemmekens hebben, in de kerk leren zingen. -Hij zal zoveel half mokens koren hebben als er werkende paarden, jong of oud zijn. -Voor het stellen van de horloge, twaalf gulden, waarvan het dorp en de H.Geest elk de helft betalen. -De school zal onderhouden worden half van het dorp en half van de kerk.
-1740 : Na het overlijden van Ferdinand Van Hove (04.10.1740) wordt Jacobus Weyns aangesteld tot de nieuwe koster en schoolmeester. Hij zal 23 januari 1799 overlijden en zonder enige eredienst zal hij begraven worden, omdat de kerken door de Fransen waren gesloten. Tijdens deze oorlogstijd is het ene zekere Anna Elisabeth Van Calsteren, een godvruchtige vrouw van meer dan 40 jaar, die de kinderen ergens in een schuur, catechismus onderricht gaf.
-11 november 1802 wordt door de maire, de notabelen, de heer Van der Stegen en de pastoor, Guibertus De Meutter gekozen tot nieuwe koster en schoolmeester. Hij was reeds 14 jaar schoolmeester te Heist.
-Na de Franse Revolutie komt onderwijs en armenzorg in handen van de gemeenten, evenals de eigendommen der kerk.
|