1731.11.05
Testament van Maria Clara de Rydwyck, wwe Jan Jacques de Brouckhoven

In den naem ons Heeren amen.

Op heden den vyfden november seventhienhondert eenendertigh compareerde voor my Martinus Thibaut openbaer notaris by den Souverynen Raede van zyne keyserlycke ende catholycke Majestyt geordonneert in Brabant geadmitteert binnen de stad Brussel residerende ende ter presentie van de getuygen naergenoemt vrouwe Maria Clara de Rydewyck Baronesse van Putte Douariere van wijlen M’her Jan Jacques de Brouckhoven Baron van Putte etc…. gesont van lichaeme gaende staende, haer memorie ende verstant ghebruyckende gelyck dat aen mij notaris ende getuygen volcommentlyck is gebleeken, de welcke overdenckende de broosheyt der menschelycke nature, de sekerheyt van de doodt ende onsekerheyt van de ure der selve, daeromme ende wenschende uyt dese weirelt niet te scheyden aleen gedisponeert te hebben van de goelycke goederen aen haer door den almogende op dese weirelt verleent, heeft met voorbedachten Rade ende onbedwongen van jemanden soo sy verklaerde gemaeckt haer tegen tegenwoordigh testament ende ordonantie van uytersten wille, begurende dat den selven naer haer overlyden sal worden achtervolght ende volcomen effect sorteren, t’sy als testament, codicille, donatie tusschen den levende, ofte ten saecke van doodt, oft inder maniere als t’selve beste sal connen subsisteren, niettegenstaende hier inne niet en waeren geobserveert alle solemnityten volgens den rechte gerequireert, oock niet tegenstaende eenighe costumen, placcaerten, ofte landt rechten ter contrarien waer aen sy Testatrice heeft ghederogeert, gelyck sy is derogerende by ende mist desen, ende gebruyckende de opene brieven van octroy aen haer vergunt gedepecheert in syne voorschreve Majestyts Souverynen Raede van Brabant den vyffentwintighsten augusti seventhienhondert negenthien geparapheert Grysp.Vt geteeckent Loeyens, ende gesegelt in forma, revoceert annullent doodt ende doet te niet by desen alle voorganede testamenten maeckagien ofte andere dispositien van uyttersten wille by haer Testatrice voor dat deser eenighsints gemaeckt ende naementlyck seckere acte gepasseert voor wylen den notaris Hulin ende getuygen op dese derthienden meert sesthienhondert vierenneghentigh, ten tweeden seker testament by haer gemaeckt ende gepasseert voor den notaris J.C.Verhulst den dryentwintighsten september seventhienhondert sevenentwintigh, ten derden seker codicille gepasseert voor den selven notaris Verhulst ende getuygen den sesden november daernaer, ten vierden secker besloten testament berustende by d’heer Reyntiens ofte by andere persoonen, ende ten vyffden haer testament gepasseert voor den noataris P.V. Beemen ende getuygen op den vierentwintighsten december seventhienhondert neghenentwintigh, ende generaelyck alle andere testamenten ofte dispositien testamentair, de welcke sy testatrice begeert ende verclaert by desen dat die geen effect ofte vigeur en sullen hebben, al waert oock dat in de voormelde ofte andere hare dispositien van uyttersten wille bevonden magh worden dat sy testatrice soude geseght hebben dat geene testamenten ofte dispositienvan uyttersten wille saude stadt grypen ten waer daerinne uytdruckelyck gheexpomeert saude wesen de naervolgende woorden Mon Dieu et mon Jesus ayez pitié de moy, alle welck sy revoceert doodt ende te niet doet mist desen, ten dyen effecte alhier repeterende de selve woorden Mon Dieu et mon Jesus ayez pitié de moy

Bevelende vervolgens de Testatrice hare siele, soo haest die uyt haer lichaem sal scheyden, God Almachtigh haeren Schepper ende Verlosser, door de voorspraecken van de alderheylighsten Maeght ende moeder Maria, van haeren Enghelbewaerder, ende van allen den hemelschen geselschappe ende haer doodt lichaem ten geweyden aerde, d’welck sy begeert des avonts in stilte begraeven te worden sonder enighen pompa in de kercke van de Eerwerdighe Paters Cathuysers binnen dese stadt Brussel alwaer haeren Heere man saliger begraeven leyt, ende dat corts naer haer overlyden tot laeffenisse van haere ziele gecelebreert sullen moeten worden sesse hondert gelesene missen van requiem a seven stuyvers iedere misse door den Eerwerdighen heere Valentyn Symons weerlycken priester, ende ingevalle hy quaeme te sterven voor haer Testatrice, door alsuleken andere priesters als haeren naer te noemen executeur sal gelieven daer toe te aensoecken,

Item om te beloonen de lanckdurighe ende getrouwe diensten van Anna de Telle haere camenier, laet ende maeckt sy Testatrice aen de selve eene lyffrente van twee hondert guldens s’jaers courant haer leven geduerende, ende bovendien allen het lynwaet gedient hebbende tot der Testatrice lyve, het ledikant, bedde, hooftpulinck, sargien, ende dry paer slaeplaekens die de selve haere cameniere is gebruyckende, ende dat ingevallen sy by haer Testatrice noch is woonende ten tyde van haer overlyden, ende boven t’gene voorschreve sal moeten genieten haere openstaende gagie,

Item laet ende maeckt de Testatrice aen haer keuckenmeyssen, ende aen den knecht die ten tyde van haer aflyvigheyt by haer sullen woonen ieder een de somme van vyfentwintigh pattacons voor een rouwkleedt, ende daer en boven de huere die sy respective sullen goet vinden,

Item laet ende maeckt sy Vrouwe Testatrice aen jouffrouwe Isabella Jacqueline Rydewyck haere sustere Religieuse in het Clooster van Vredenbergh tot Lier voor eene gedenckenisse een Lieve Vrouwe Beeld gemaeckt uyt den boom genaemt Jesus Eyck,

Item laet ende maeckt de Testatrice aen den sone tegenwoordigh levende van Vrouwe Marie Magdalena de Broeckhove compagne van den Heere vander Stegen, van welcken sone sy vrouwe Testatrice Meter is, den autaer portatief in eene houte casse staende binnen haeren huyse, met allen het silverwerck ende ornamenten daertoe behoorende, voor een prelegaet ende vooren uyt,

Ende coemende hier mede sy Vrouwe Testatrice tot de dispositie van alle haere resterende tydelycke goederen soo leenen, haeffelycke, als erffelycke patrimoniele, matrimoniele, geconquesterende, uccelsche, cheynsgoederen, jericosche, allodiale, collaterale, ende generalyck alle andere waer ofte ter wat plaetse die gelegen syn ofte bevinden sullen mogden worden, van wat nature ofte conditie die souden mogen wesen egeene uytgescheyden nochte gereserveert haer vrouwe Testatrice competerende, heeft sy die gelaeten ende gemaeckt gelyck sy die laet ende maeckt by ende mist desen aen de kinderen van haere dochtere Vrouwe Maria Magdalena Clara Nicola de Broeckhoven in houwelyck verevecht met den Heere Charles vander Stegen, ende de kinderen die de selve haere dochtere in wettelycken houwelyck alsnoch sal comen te procreeren de gemelde kinderen noemende ende instituerende haere universele erfgenaemen met volle recht van justitutie by ende mist desen,

Item wilt ende begeert sy Testatrice dat het kint ofte kinderen van haere voornoemde dochtere, de voorseyde goederen niet en sal ofte sullen mogen vercoopen, belasten, vercautioneren, ofte veralieneren, maer dat het een kint stervende, desselfs postra sal vallen op het ander oft andere, ten waere sulcken kint van synen lyve wettighe descendent ofte descendenten naerlieten die sullen comen by representatie, belastende alvolgens de selve met den bandt van fiderommis tot den derden graet ofte val, soo in linie descendente reciproque, als collateralen,

Item soo laet ende maeckt sy vrouwe Testatrice gelyck sy laet ende maeckt by ende mist desen aen haere voornoemde dochter Marie Magdalena Clara Nicola de Broeckhoven eene somme van thienduysent guldens courant gelt eens t’haerder libere dispositie, op cinditie ende op den last nochtans van geene de minste processen ofte moeyelyckheden te mogen intenteren ofte aendoen by haer, haeren Heere Man, ofte wie het saude mogen wesen aengaende de successie van haer vrouwe Testatrice, in welcken gevalle dit legaet sal comen te cesseren, doodt ende te niet syn al ofte het selven in dit testament niet en waere geinsereert, soo dat sy ende haeren man aen alle aentedoene rusien ende mogelyckheden sullen moeten renuncieren voor ende aleer sy de voorschreve somme van thienduysent guldens courant sal mogen profiteren,

Item is den wille ende begeerte der voruwe Testatrice dat haer voor erfgenaemen niet het minste van de revenuen ofte innecomen van haer naer te laetene goederen en sullen mogen genieten oft daer van profiteren voor ende aleer sy sullen gecomen syn tot den ouderdom van vierentwintigh jaeren, tot welcken tyde alles de revennen ende innecomen sullen moeten worden ontfanghen door den naer te noemen momboir over de voorschreve kinderen nominerende tot dyeneynde voor momboir d’heer Guillielmus Reyntiens griffier van d’oppersaegerye van Syne Majestyt in Brabant den welcken voor syne recepte sal hebben ende profiteren vyf par cent, sonder meer, ende sal gehouden wesen synen ontfanck te doen rekeninghe bewys ende reliqua ten minsten alle twee jaeren voor eenen Heer Commissaris van den Souverynen Raede van Brabant te committeren by den Eerwerdighen Heere Cancellier van den selven Raede,

Laetende aen den voornoemden Reyntiens in de maeckende eene particuliere somme van tweehondert guldens courant voor een honorair ofte recognitie ende ingevalle den selven momboir op de voorschreve ciriditie ende last de voorschreve recepte niet en wilde aennemen, soo en begeert sy Testatrice geenen anderen momboir als den genen door den voorschreven Heere Cancellier daer toe nut ende bequaem sal gelieven te nomineren uytgenoemen den Heere haeren schoensone, waer mede voor soo veel nodigh, sy vrouwe Testatrice is excuserende ende uyt haeren sterfhuyse is sluytende die heeren oppermomboiren ende gesworene Lothers deser stadt, ende alle andere die des halvens eenigh recht saude connen ofte willen pretenderen niet begeirende oock dat haere voornoemde dochter ofte schoensone eenigh het minste gesagh ofte directie sullen hebben in haeren sterfhuyse, maer dat het selve sal moeten gedirigeert woorden ende gegouverneert door den naer te noemen executeur Testamentair op den voet ende maniere als volght,

Tot welcken eynde sy kiest ende nomineert voor haeren executeur testamentair mist desen Sieur Hendricus Franciscus vander Vecken notaris ende procureur van den Souverynen Raede van Brabant hem biddende dien last te willen aenvaerden, laetende ende maeckende aen den selven voor honorair eene somme van vierhondert guldens, tot voltrecken van desen haeren testamente ende uyttersten wille, authoriserende den selven excenteur om corts naer der Testatrice overlyden alle haere naertelaetene meubilaire effecten priblackelyck te doen vercoopen door de ghesworene pachters van de oproepers desen stadt Brussel, uytgenoemen twee touren feyne peerlen, met de brasseletten voor de handen,

Item eene horlogie met dobbele casse van goudt,

Item eene groote silvere flesse met een dobbel decksel van binnen vergult

Item twee silvere croesen van binnen vergult,

Item twee diamante ringen waer van den middelsteen in forme van een hert,

Item een houte cofferken met verscheyde ladekens gaende van boven open met twee deurckens, ende allen het gene daer inne is en sal niet mogen vercocht worden, maer bewaert voor de twee kinderen van haer Testatrice dochter,

Item alle de portraiten van de familie met een italiaens stuck schilderye representerende Ste Sebastiaen

Item eene goude medaillie verbeldende de begraeffenisse van syne doorluchttighste Hoocheyt den Aertshertogh Albertus hoogloffelycke memorie alle welcke voorgaende stucken sy vrouwe Testatrice niet en begeert vercocht mochte veralieneert te worden soo lange haere dochters kinderen ofte hunne descendenten sullen in het leven wesen,

Item is den wille ende begeerte der vrouwe Testatrice dat de penninghen van de te vercoopen mobilaire effecten voortscomende sullen moeten worden geemployeert tot betalinghe van alle haers Testatrice schulden soo van begraeffenisse, preuse werken, legaeten ende van alle andere schulden die naer haer overlyden bevonden sullen worden,

Ende oft het gebeurde dat naer de betaelinghe den schulden bevonden wierden eenighe contante penninghen over te schieten, soo sal den executeur Testamentait de selve penninghen tot behoeft van haere voorschreve erfgenaemen doen aenleggen ende remplaceren, waer van het innecomen oock sal moeten ontfanghen worden door den voornoemden momboir over haere erfgenaemen M Reyntiens, dese welcken oock gehouden sal syn de jaerlycksche revenuen aen te leggen t’sy met duysent guldens t’seffens, ofte daer mede coopen erfrenten ofte erfgoederen naer syn beste goetduncken welcken revenuen sullen alsoo moeten accresseren tot dat haere erfgenaemen sullen syn gecomen tot den auderdom van vierentwintigh jaeren soo verseyt is,

Ende en sullen haeren voornoemden schoonsone ofte haere dochtere syne compagne daer over geen gesaeck hebben,

Item is den wille ende begeerte der vrouwe Testatrice dat den executeur testamentair sal moeten doen inventarieren alle de brieven, notulen , ende pampieren die in haer sterfhuys ofte elders sullen bevonden worden haer regarderende, alle welcke geinventarieert synde, sullen alsoo worden ter handt gestelt aen den voornoemden M. Reyntiens gestelden momboir, onder behoorlycke recepisse, laetende haere dochter, ofte haeren man ende alle degene des raeckende geheel om daer uyt tot hunnen coste te mogen lichten de copyen hun nodigh authoriserende sy vrouwe testatrice voorts gelyck sy authoriseert by ende mist desen den voorschreven momboir M;Guillielmus Reyntiens om te mogen vergunnen aen alsulcken eerelycke ende deughdelycke persoonen als hij niet ende bequaeme sal oordeelen alle offreren comende naer der vrouwe doodt te vaceren in haere voorschreve Baronnie van Putte ofte in ander heerlyckheden ofte Laethoven by haer achter te laeten haer competerende, ende om voorts te doen allen t’gene des behoort tot exneitie ende conservatie van de heerlycke rechten, t’sy int’ versetten van de wetten, stellen van kerck ende armmeesters in haere voorse Baronnie ende Heerlyckheden, sonder iemant des raeckende daer toe te moeten kennen, ende dat totten tydt de voornoemde haere erfgenaemen sullen gecomen syn tot den auderdom van vierentwintigh jaeren,

Item wilt ende begeert de vrouwe testatrice dat de reparatien ende melioratien die aen haere casteelen, huysinghen, ende bauwen sullen moeten geschieden, sullen gedaen worden ter directie van den voornoemden d’heer Reyntiens, ende dat daertoe egeenen hout ofte boomen en sullen mogen gecapt worden ten sy hy die tot de voorschreve reparatien noodigh soude oordeelen, ende anders niet,

Ende oft het gebeurde dat den voorschreven schoensone, ende haer dochtere ofte iemanden anders wie het oock saude mogen wesen, den voorschreven executeur ofte momboir souden willen molesteren met proceduren t’sy ter occagie van hunne aenstellinghe, t’sy in den naeme van de kinderen ofte om wat occagie het saude mogen wesen, soo authoriseert de vrouwe testatrice by ende mits desen die voornoemden executeur, ende momboir van als nu voor als dan om sonder eenigh octroy, ofte andere permissie dusdanigh proceduren te deffenderen ende vervolgen, ten koste van de kinderen, ofte van haer testatrice naer te laetene goederen, met oock authorisatie om daer toe te assumeren alsulcken advocaetenende substitueren procureurs als hy geraetsam sal vinden, ende die te vervolgen tot den diffinitiven toe, sonder te mogen recorderen, ten waere die voorschreve processen ten accorde wierden gewesen door de rechters,

Item ingevallen voorseyden kintskinderen quaemen aftlyvigh te worden sonder achter te laeten wettigh hoir, soo laet sy vrouwe testatrice by ende mits desen eerst de Baronnie van Putte aen syne Excellentie den heere Marquis van Westerlo die sal vermogen belasten veralieneren ofte vercoopen, ende voorts alle hare resterende goederen egeen uytgesondert noch te gereserveert t’sy leenen ofte van wat nature ofte qualityt die soude mogen wesen egeene daervan geexcipieert laet ende maeckt aen den Heere J.Æ.van Cannaert de Hamale ende aen den Heere N.Dierickx schouteth tot Ruremonde, ende synen broeder mistgaeders aen den Heere N. Rodry wiens moeder was d’Absalons haer testatrice cosynen de selve in den gevalle alsvoor hoofdegelyck instituerende ende substituerende haere eenighe ende universele erfgenaemen met volle recht by ende mits desen op den last van fideicommes tot den derden graet ende valinelus, met conditie ende op den last nochtans dat de selve aleer te pouisseren van hun erfdeelsullen verobligeert wesen te fonderen in de kercke van Ste. Catharina binnen de stadt Mechelen dry daegelycksche Missen voor altyt de eerste ter eeren van de Alderheylighste dryvuldigheyt, de tweede ter eeren van onse Lieve Vrouwe van seven ween ende de derde van de Heylighe Anna, alle dry tot laeffenisse der geloovighe Zielen, eerst voor de gene van haer testatrice, van wylen haeren Heere man ende van haere naeste vrinden, te celebreren in de fontes capelle door dry weirelycke priesters, de eene ten seven uren, de tweede ten acht uren, ende de derde ten negen uren dewelcke sullen moeten gehoort worden door dry Begyntiens van het clyn Beggynhoff aldaer, welcke priesters ende Beggyntiens sullen gecosen worden door den voorschreven Heere J.Æ.van Cannaert de Halmale haeren cosyn ende by synen ghebreke door syne naeste vrinden hem ende hun biddende sy vouwe testatrice daer van de preferentie altyt te geven aen dochters de welcke souden dote : den wille hebbende om hun tot den staet van Begyntien te begeven : niet en saude connen worden geaccepteert, laetende ende maeckende sy testatrice voor iederen priester tweehondert guldens courant gelt s’jaersende voor ieder beggyntie t’sestigh gulden s’jaers courant gelt, op conditie dat de selve sorghe sullen draegen voor het palleren ende schoenmaecken der voorseyde cappelle, aen dewelcke cappelle sy vrouwe testatrice laet ende maeckt in den gevalle als voor vyftigh guldens s’jaers courant gelt voor kerssen, wyn voor de missen ende onderhout dier, de begeerte ende wille der selve testatrice synde dat de voorschreve fondatien ende betaelingen sullen moeten worden geaffecteert ende reelyck gehypothequeert op goede ende suffissante panden van haere achter te laetene goederen aleer de voorschreven gesubstitueerde erfgenaemen de selve goederen sullen mogen vercoopen, ofte veralieneren selfts aleer van de selve goederen te mogen profiteren ofte genieten eenighe de minste vruchten ofte revenuen,

Item wilt ende begeert de vrouwe testatrice dat allen het gene sy alnoch hier naer sal comen te disponeren door geschrift by haer onderteeckene, het selve sal gehauden worden voor goet ende van weerde ende al ofte dat in dit haer testament waere geinsereert het selve van als nit voor als dat daer van deel maeckende

Het gene voorschreve verclaerde sy vrouwe testatrice te wesen haeren dispositie van uyttersten wille, den welcken sy begeert alleen te worden achtervolghe haer reserverende nochtans het veranderen naer haere geliefte, aldus gedaen ende gepasseert binnen de stadt Brussel ontrent dry uren naer middagh ten huyse van de vrouwe testatrice op den vyfden dagh der maend novembris seventhienhondert een endertigh, ter precentien van Sr.Jan Francois Van de Laer officiael ter Griffie van den Souverynen Raede van Brabant ende Francois van Ophem als getuygen hier over geroepen ende gebeden ende aen de vrouwe testatrice ende getuygen respective door my Notaris gevraeght synde oft sy conden schryven hebben alle verclaert ende geantwoort dat jae, ende was de minute desen becledt met segel van sesse guldens

Onderteeckent M. C. L. De Rydwyck Baronnes de Putte,
F. van Laer 1731
F. van ophem,
Ende van my notaris
Onder stont Quod attestor ende was ondt. M. Thibaut Nost

Deze tekst komt van een originele copie gemaakt door notaris J.Emons (‘Collata concordat cum fria copia authentiqua quod attestor J.Emons Nots.’)
(Privé verzameling)