Doopinschrijving van Joannes Carolus Zehner

Filmrol nr. 293541 , Brugge, "Sint Salvator 3° afd. Dopen, trouwen , begraven 1760-1762:

Transcriptie:

“October 1760

Die vigesima prima natus et baptisatus est joannes Carolus filius

adami Zehner nati in Winwieder falckensthenia et baptisati ostenda

in conventu fratrum Capucinorum (: abjurata heresi Lutherana ) die

27 maii 1757 tum temporis militis cohortis Dⁱ Bethune

et domitilla Engle etatis vigenti unius annorum nata in

parochia de dadyzeele nomina hoc parentum sponte ab obstetrice

fuerunt declarata susceperunt Carolus behaegel et maria

behaegel.”

Vertaling:

Oktober 1760

Op de eenentwintigste is geboren en werd gedoopt Joannes Carolus, zoon

van Adam Zehner, geboren in Winwieder, Falkenstein, en gedoopt te Oostende

in het klooster van de broeders Kapucijnen (nadat de Lutherse ketterij werd afgezworen) op

27 mei 1757, toen tijdelijk militair bij het regiment van de Heer Bethune

en van Domitilla Engle , 21 jaar , geboren on

de parochie Dadizele. De namen van deze ouders werden door de vroedvrouw spontaan

meegdeeld.

Peter en meter waren Carolus Behaegel en Maria

Behaegel

Toelichting:

nati in Winwieder falckenstenhia

Met Winwieder wordt hoogstwaarschijnlijk Winnweiler (Kreiss Donnersberg, Rheinland–Pfalz, Duitsland) bedoeld.

Winnweiler was de administratieve hoofdplaats van het graafschap Falkenstein. Door haar huwelijk met Frans-Stefaan van Lotharingen in 1736 werd het graafschap Falkenstein gevoegd tot de erflanden van keizerin Maria-Theresia.

In de begraafaantekening van Johan Adam Zenner in het parochieregister van Ertvelde, luidde de herkomst: “ex Winderds in comitatu de Falkenstein”. (zie infra, afbeelding 2). Een oude benaming van Winnweiler is Windertsweiler.

in conventu fratrum Capucinorum

De Kapucijnen von Oostende waren inderdaad belast met de zielenzorg over de militairen van het garnizoen[1]

abjurata heresi Lutherana

Een onderzoek naar de doopinschrijving van A. Zehner in de Roomskatholieke parochieregisters van Winnweiler werd door mij uitgevoerd in 2005 en bleek negatief.

Op dat ogenblik vertrok ik immers van de veronderstelling dat hij katholiek was, gezien zijn huwelijk met een meisje uit Dadizele en gezien de door mij gekende kinderen allen katholiek werden gedoopt. Aan een bekering heb ik toen niet gedacht.

Een onderzoek van de parochieregisters van de Protestantse kerk te Winnweiler wordt gepland.

Een onderzoek van de parochieregisters te Dadizele, Menen en Oostende naar het huwelijk van A. Zehner met Domitilla Engle bleek eveneens negatief.

Normaal volgt bij bekering het huwelijk onmiddellijk op de doop (meestal dezelfde dag nog). Het valt te verwachten dat zowel de doopinschrijving als de huwelijksinschrijving van A. Zehner berusten in de parochieregisters van een Oostenrijkse garnizoenskerk.

Doop en huwelijk hoop ik te kunnen vinden te Wenen, waar de registers van sommige garnizoenskerken worden bewaard in het Oostenrijkse Ministerie van Binnenlandse Zaken maar onder het beheer van het Kriegsarchiv (onder “Referat B”).

die 27 maii 1757 tum temporis militis cohortis Dⁱ Bethune

Mijn interpretatie is dat hij op die datum als militair tijdelijk gedetacheerd was bij een legeronderdeel dat onder het bevel stond van de Heer (de) Béthune.

Een Oostenrijkse bevelhebber de Béthune is mij niet bekend.

Daarentegen was er bij het Franse leger wel een cavalerie-regiment, waarvan Armand Joseph de Béthune, Markies van Charost,  bevelhebber was (mestre de camp). Dit regiment droeg eveneens zijn naam.[2].

In 1757 is “le Renversement des Alliances” echter reeds van kracht.

Bij Jacobus Bouwens[3] lees ik over de gebeurtenissen te Oostende in die periode:

De Keyzerinne Maria Theresia ten dien Jaere in Oorlog gekomen zynde met Frederik den II., Koning van Pruyssen, vertrokken alle de Troepen, die in de Nederlanden waeren, nae het Leger op den Rhyn.

Het Land hier door van Krygs-volk ontbloot zynde, wierd Oostende en Nieuwport aan de fransche geallieerde Troepen in bewaering gegeven, waer van vyf Bataillons op den 19 en 20 July 1757 aenkwamen. Den Generael Piza vertrok met d'oostenryksche Troepen uyt de Stad, het Gouvernement de zaelve overgevende aen den Lieutenant-generael Hugo de la Motte[4].

Het onverwagt aenkomen van deze fransche Troepen, waer van'er maer zeer weynig hadden verwittigd geweest, veroorzaekte binnen de Stad zekere verbaestheyd.

Indien Adam Zehner reeds eind mei tijdelijk gedetacheerd werd bij het cavalerieregiment “de Béthune”, betekent dit dat hij betrokken werd bij de voorbereiding van de machtsoverdracht te Oostende in juli 1757. Hij zou dus toen een rol van verbindingsofficier autgeoefend hebben.

Het lijkt mij aannemelijk dat A. Zehner dan ook na de machtsoverdracht te Oostende en Nieuwpoort samen met “den generael Piza” is vertrokken.

Met “den generael Piza”, wordt ongetwijfeld Peter Franz Freiherr von Piza (° Antwerpen, 13.02.1727) bedoeld.

Deze was op die datum geen generaal maar Hauptmann,dus kapitein, in een Grenadierscompagnie van het regiment van von Wied-Runkel (het latere k.k. 28^ste Infanterie-regiment)[5]. Hij werd er Hauptmann benoemd in 1754[6]. 

Na de Slag bij Praag op 6 mei 1757 werd hij voor korte tijd aangesteld als Hauptmann  in het 14^de Infanterie-Regiment (Salm-Salm) maar keerde kort daarna terug naar het Regiment Wied, waarvan hij het bevel over de 1^ste Compagnie Grenadiers waarnam.[7]

In 1758[8] promoveerde Piza tot majoor en kreeg er het bevel over het 3^de Batallion van het regiment Wied dat in dit jaar met 791 man te Brugge lag[9].

Joannes Zehner werd geboren te Brugge op 21 oktober 1760 en volgens het regimentsboek van het k.k. 28 ste Infanterieregiment, had het 3^de Bataillon onder het bevel van Piza geen deel aan de operaties in 1759 langs de Oder en in Bohemen.

Ik neem derhalve aan dat Piza in 1759 het kwartier te Brugge niet heeft verlaten en er wellicht is gebleven tot de winter 1759-1760 voorbij was).

Het is mij niet bekend of dit 3^de Bataillon van de Piza voorzien was van een compagnie ruiterij.

Het 14° Dragoner Regiment was van 1749 tot 1762 in Gent gekazerneerd, van 1763 tot 1765 te Brussel en van 1791 tot 1798 te Doornik. In 1757 was Graf Daun de “Inhaber” (eigenaar), het jaar daarop was het Philipp Fürst Löwenstein-Wertheim en in 1759 , Graf Saint-Ignon. Dit regiment werd verschillende malen geherstructureerd. Vermeldensswaardig is dat Löwenstein het Regiment aanvulde met een” Chevaux-léger”-regiment van 12 Compagnies (“ Jung Löwenstein”). Het jaar daarop werd dit “Chevaux-légers” er terug van afgesplitst.

Het is dus mogelijk dat Zehner deel uitmaakte van een compagnie “Chevaux-légers”, die gedetacheerd was bij het 3^de Bataillon van het regiment Wied.

Vermeldenswaardig is dat het regimentsboek van het k.k. 28^ste Infanterieregiment gewag maakt van een “von Zehnter” , Oberstleutnant benoemd in 1758 en Hauptmann in 1759. Deze von Zehnter transfereerde uit het regiment Wied in 1756[10]