Sint-Mamertus – Sint-Pankratius en Sint-Servatius zijn de drie heiligen die de koude santen of vriesheiligen genoemd worden. In de wijnstreken noemt men hen zonder omwegen de “ wijndieven”. Je moet maar durven, maar bij ondervinding weten we dat ze erg op ons gebeten kunnen zijn en ons kunnen doen rillen en beven gelijk in de voordagen van de winter. Het is een van ouds bekend verschijnsel dat telken jaren omstreeks half mei zich voordoet, namelijk op enige meer of mindere warme dagen, volgt een sterke daling van de temperatuur, die gepaard gaat met scherpe noordenwind, betrokken lucht en koude regen- of hagelbuien. De noordenwind vergezeld van vrij strenge nachtvorsten brengt veel schade toe vooral aan aardappelplanten, haver, jonge groenten, en bloeiende fruitbomen. Het oude volksgeloof bracht dit verschijnsel in verband met de heiligen die omstreeks die tijd herdacht worden; zo heeft men de HH Mamertus, Pankratius en Servatius de “ ijsheiligen “ of “ strenge” heren genoemd. Vroeger jaren werd er op de buiten, en ook wel eens in de stad, een soort van heksen- of duivelspaternoster afgelezen ter ere van de koude santen en met het inzicht hen te vermurwen en ’t weer te doen keren. Als het tijdens de dagen van de koude santen nat en kil weer was, dan bakte men op de buiten spek-pannenkoeken, “ ze lapten de magen en spanden de broeken”. Men offerde er een dozijntje aan die heilige mensenverneukers, met andere woorden, men bracht ze naar de koster, dit met het doel een woordje ten beste te spreken om ’t weer te doen keren.
Morgen kan u hier de tekst van de duivelspaternoster lezen, tot dan ?