Het weer van de dag VOLKSHEILGE - OUDE VOLKSGEBRUIKEN-
25-01-2009
Vandaag is het Bekering van Sint-Paulus
Zoals ik gisteren beloofde blijf ik vandaag nog een dag stil staan bij deze feestdag en vertel ik u seffens iets over een oud bijgeloof maar laat ons eerst eens kijken wat de gevolgen zouden zijn mocht het vandaag geweldig regenen. In zo'n geval zou alles vol water staan en vroeger jaren gaf men de boeren dan de raad van zeer spaarzaam om te springen met het veevoeder want........
" Sint-Paulus schon en klaar, geeft een gezegend korenjaar; Komt er echter sneeuw of regen, dan komt een mager jaar ons tegen. "
En dan nu dat zeer oud bijgeloof, dat wil dat de vier winden omtrent middernacht een geweldige strijd voeren onder elkander op het kruispunt van wegen. Kruispunten waren van bijzondere betekenis bij onze voorouders, zowel de Germanen als bij de Kelten. Deze plekken waren een verzamelplaats van geesten en ronddolende zielen. Bij de kerstening werden de vroegere geesten in duivels, tovenaars of wedermakers herschapen. Het is dan ook logisch dat op die plaats de strijd voor het meesterschap der winden uitgevochten wordt. Zo wou het bijgeloof dat de wind die op klokslag middernacht aan de winnende hand was, gans het jaar uit die richting zou waaien. Zo zegt men vooral in Oost-Vlaanderen :
" De wind die op Sint-Paulus heerst, zal gans het jaar waaien.
Zoals er met Sint-Fabiaan en Sint-Bastiaan (20 jan) sap in de bomen komt, wil de volkswijsheid dat er met Sint-Paulus-Bekering bij de dieren aanstalten gemaakt wordt met het oog op het nieuwe leven, en hier komt dan mijn belofte om ook iets over de ekster te vertellen :
" Met Sint-Paulus-Bek, legt de ekster haar eerste stek, dan wacht ze tot half mei en legt dan haar eerste ei. "
"Bek" staat hier uiteraard voor Bekering maar dat had u ook al wel begrepen neem ik aan. Tot daar wat ik kwijt wou over De Bekering van Sint-Paulus ! Morgen hoop ik er weer te zijn, en wat ik dan voor u mee heb zien we dan wel, bedankt alvast omdat u hier was, tot morgen dan maar.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
25 Januari 2008 was een tamelijk zonnige dag met een maximum temperatuur van 8,8° en die werd om 14u11 in het weerstadion van Kapelle o/d Bos waargenomen. 's Nachts om 2u14 om precies te zijn, werd in datzelfde stadion 1,1° opgeschreven als laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 25ste januar sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1990 met 13,4°. - De koudste 25ste januari ooit kwam in 1881 voor met maar liefst min 21,1° !!!!! Dit is op heden nog altijd de koudste dag van gans de maand januari sinds 1833 !!!
Morgen is het met Sint-Paulus-Bekering een beslissende dag in de natuur. Niet enkel laat het heilig getal 25 zijn invloed gelden, ook brengt de volksetymologie de term " bekering " tot het " keren " van het weder. Zo voorspelt droog en klaar weder op deze dag een voorspoedig jaar :
" Is Sint-Paulus klaar, wacht dan een heel goed jaar. "
En in Opwijk waar Sint-Paulus nog ieder jaar fel gevierd wordt weet men dit :
" Als Pauwel zijn kapje in 't droge draagt, dan is 't een goed tarwejaar. "
De boer zal het wat graag hebben denk ik Uit een XVe-eeuwse rijmkalender die door een zekere J. Fr. Willems in de Boergondische Bibliotheek te Brussel ontdekt werd, vinden we dit :
" Dits Sente Pauwelsdach, mi dinct als hy sine cappe droeghe brinct soe hoepmen der goeder tyt tvolc es daer of zeer verblyt ende van eenen goeden oexte in hopen. "
Sint-Paulus werd vroeger gestraft als hij voor geen goed weder zorgde. In de omstreken van Tilburg (en dan zijn we in Nederland) o.a. plaatste men de avond van 25 januari een strooien pop, Paulus verbeeldende, bij de haard, terwijl moeder de vrouw koeken bakte. Was het goed weer, dan sloeg ze hem een pannekoek in 't gezicht. Was het slecht weer, dan wierp ze de pop in 't vuur. Morgen mag er in geen geval wind zijn, en is er die toch wel dan worden we met een regenachtig jaar bedreigd.
" Zinkt Paulus klaar, brengt 't goede jaar, heeft het wind, zo regent het gezwind. "
Morgen blijf ik nog een dagje bij Sint-Paulus en dan vertel ik u ook nog iets over een oud bijgeloof. Voor de dierenvrienden, en zijn we dat niet allemaal ? breng ik morgen nog iets mee over de ekster. Reden genoeg dacht ik toch om hier morgen weer op post te zijn, ja toch ?
orgen is het Sint Paulus Bekering en te Galmaarde bij Geraardsbergen deelt men dan Sint Pauwelsbroodjes uit. Vroeger was het de gewoonte, en dat gebeurd misschien vandaag ook nog zo ? dat er dan een man, die boven zijn kleren een wit hemd had aangetrokken, te paard door de straten, het dorp en de naburige dorpen reed en kleine bolletjes van roggemeel met zout onder het volk uitstrooide.Hij zegde, of zegt dan : Zout, ik werp u uit met de hand die God mijverleent heeft. De boeren verzamelden die bolletjes en die gaven ze te eten aan hun stalvee als een krachtig behoudmiddel tegen allerlei besmettingen.
Het recht om Sint Pauwel te verbeelden werd verpacht. Dat geschiedde als herinnering aan een gebeurtenis van 1382. Toen heerste er een veepest die veel slachtoffers maakte. De arme dorpelingen wisten niet wat aanvangen, toen er op Sint-Paulusbekeringsdag een man te paard verscheen, die er zeer eerbiedwaardig uitzag en….In ’t wit gekleed was. Die man doorliep het dorp en de omliggende gemeenten en deelde aan koe- en schaapherder kleine witte koekjes uit tegen de ziekte welke als bij toverslag verdween. Men denkt dat het Sint-Paulus was, die gekomen was. Heden worden de Sint Pauwelsbroodjes na de mis gewijd en aangewend tegen het steken van de aardappelen en het zwart in het graan.
Om 13 uur vergadert de jeugd, de Sint Pauwelsbende. Ze zijn gekleed met witte broeken en in hun hemdsmouwen, hun haar bestrooit met tarwebloem, gewapend met een houten sabel, en ze scharen zich rond het Pauwelspaard. Dat is een strooienpaard dat van kop tot teen versierd is. Vervolgens gaan zij naar de Sint-Pauwelskapel waar ze Sint-Pauwelsliedekens zingen om daarna naar de herbergen te trekken. Een boer uit het land van Aalst wiens veldvruchten door het kwaad gewormte geplaagd werden, ondernam een beeweg naar Galmaarde waar hij Sint-Pauwelsbroodjes kocht. Weer thuis begraafde hij ze, een op iedere hoek van zijn land, er zorg voor dragende dat hij ze dieper stak dan de plantenwortels.In het Vlaams Brabantse Opwijk heeft er een kleine kermis plaats en daar vereerde of vereert men de heilige Paulus tegen de oogziekte omdat Sint-Paulus met blindheid geslagen werd op zijn weg naar Damascus, en ook tegen het ongedierte dat het veld verwoest, zoals muizen en wormen.
Op Sint-Paulus dag leveren de vier winden, omstreeks middernacht een hevige strijd op het kruispunt van vier wegen; de wind, die op klokslag 12 uur heerst, wel die zou het ganse jaar blijven.
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
24 Januari 2008 was een bewolkte dag met in de namiddag regen ! De maximum temperatuur die om 13u27 waargenomen werd bedroeg die dag 10,4°. - 's Avonds om 23 uur werd de minimum temperatuur genoteerd en die bedroeg 1,8°. De warmste 24ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1834 met 13,1°. - De koudste 24ste januari ooit kwam in 1838 voor met min 13,2°.
Koude en vorst in januari beloofd voor een goede zomer en waarom er dan geen wintervlagen bij nemen want krijgen we die niet in deze maand dan krijgen we die later zeker nog opgediend.
" Komen in januari geen wintervlagen, zal februari ons daarmede plagen. "
En mocht januari ons alleen maar koude en droge dagen geven.........
" Geeft januari koude en droge dagen, dan zal in februari de sneeuw u plagen. "
Morgen is het dan weer uitkijken naar de komst van Sint-Paulus en daar is weer zoveel rond te doen dat ik er twee dagen ga blijven bij stil bij staan. Tot morgen ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
23 Januari 2008 was een bewolkte dag met een maximum temperatuur van 9,2° en die werd in het weerstadion van Kapelle o/d Bos om 18u18 waargenomen. Om iets na middernacht noteerde men in datzelfde weerstadion 2,3° als zijnde de laagste temperatuur voor deze dag. De warmste 23ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1937 met 14,1°. - De koudste 23ste januari ooit kwam in 1940 voor met maar liefst min 18,7° !
Sint-Vincentius, de dominikaner monnik uit de 13de eeuw, die zich vooral het lot van de verwaarloosde plattelandsbevolking aantrok, schijnt met zijn zonneschijn vooral te zorgen voor een goede oogst :
" Vincentius zonneschijn, brengt veel koorn en wijn. "
Maar de volgende weerspreuk drukt het dan toch weer ietsje voorzichtiger uit :
" Geeft Sint-Vincentius zonneschijn, dan is er hoop op koorn en wijn. "
Ja, voorzichtigheid is nog altijd de moeder van de porseleinewinkel zeker ? Hoe dan ook vandaag willen we de zon zien !!! Morgen ben ik er terug en ook dan heb ik voor u weer een gepaste weerspreuk bij, tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
22 Januari 2008 was een zonnige doge dag met een maximum temperatuur van 10,6° die vreemd genoeg om ietsje na middernacht waargenomen werd. 's Avond om 22u40 werd die dag de minimum temperatuur opgeschreven en die liet min 0,1° noteren. De warmste 22ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1943 met 13,7°. - De koudste 22ste januari ooit kwam in 1942 voor met min 17,9° !!!
Heden vieren we het feest van Sinte-Agnes en morgen het feest van Sint-Vincentius. Beiden schijnen het einde van de grootste koude aan te duiden want :
" Als Agnes en Vincentius komen, begint men 't wintervuur te schromen. "
Met andere woorden, we moeten zo hard niet meer stoken en ik geloof dat iedereen zoiets wel zeer graag zal willen horen. Ook komen ze ons nogmaals bevestigen dat de bomen vanaf nu weer tot leven komen :
" Als Agnes en Vincentius komen, is er sap in de bomen. "
Morgen is het dus de beurt aan Sint-Vincentius en ook hij heeft voor ons en zeker voor de boeren weer wat te vertellen. Ik probeer hier morgen terug te zijn, en u ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
21 Januari 2008 was een bewolkte wat winderige dag met een maximum temperatuur van 11,6° die om 11u08 waargenomen werd. - Om 17u30 werd die dag de minimum temperatuur genoteerd en die liet 9,2° opschrijven. De warmste 21ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1899 met 12,9°. - De koudste 21ste januari ooit die kwam in 1942 voor met min 17,1° !
Hoe moeten de eerste drie maandag van 't jaar zijn ?
Uit vorige weerspreuken zagen of leerde we wanneer januari een echte wintermaand is, we veel goeds moge verwachten, doch een volledig succes wordt maar pas bereikt als de volgende maanden meevallen en dat kan ons niemand beter vertellen dan de volgende weerspreuk :
" Vorst in januari, natte februari, 'n droge maart daarop dan zijn w'er bovenop: als 't in de maand april maar weerom regenen wil."
Morgen kijk ik dan weer uit naar de komst van Sinte-Agnes en die brengt ons zo mogelijk wel goed nieuws mee ??? Ik zou zeggen, morgen zeker komen kijken ! Tot dan ?
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
20 Januari 2008 was een bewolkte grijze dag waar de temperatuur om 14u52 zijn hoogste punt bereikt had en dat bedroeg toen 13,1°. - 's Avonds, en dat was om 23u40 om precies te zijn, noteerde men in het weerstadion van Kapelle o/d Bos 10,9° als minimum temperatuur voor deze dag. De warmste 20ste januari sinds de waarnemingen van Ukkel was deze van 1918 met 13°. - De koudste 20ste januari ooit die kwam in 1838 voor met min 18,2° !
Morgen krijgen we het bezoek van Sint-Fabianus en Sint-Sebastianus
Morgen krijgen we twee heiligen op bezoek waarvan Sint-Sebastianus in de volksetymologie de bijzonderste is en dat komt vermoedelijk omdat hij de patroon van de boogschutters is en zo dus de populairste van de twee. Sint Sebastiaan is de derde en laatste van de drie harde koppen waarover ik het eerder ook al had. En wat komen de weerspreuken ons daar zoal over vertellen ?
" Sint Bastje, is een hard gastje."
Een andere weerspreuk weet dan weer :
" Sebastiaan en was geen kniezer, maar blijft een grote vriezer. "
En de boeren, wel zij zien het morgen erg graag vriezen want :
" Geeft Sint-Sebastiaan vorst zonder dooi, dan 't slechtste gras wordt 't beste hooi."
En morgen is het voor de natuur een erg positieve dag want dan wordt er geacht dat er weer leven in de bomen komt ook al is dat nooit ver weg geweest :
" Sint-Fabiaan en Sint-Bastiaan, laten het sap in de bomen gaan."
En mocht het met Sint-Antonius gevroren hebben, dan dooit het op Sint-Sebastiaan. Vriest het morgen, wel dan zou dit aanhouden tot en met O.L.Vrouw-Lichtmis en dat komt er op 2 februari aan. In Gent zegt men :
" Vriezen op Sint-Sebastiaan, es op Lichtmisse gedaan."
Genoeg voor gedaan, wat er voor morgen op 't menu staat is vandaag ook voor mij nog een raadsel, dat zien we morgen dan weer wel. Tot dan ? Enne bedankt omdat u vandaag weer hier was !
Welk weer was het vandaag, nu precies 1 jaar geleden ?
19 Januari 2008 was en zwaar bewolkte winderige dag met een maximum temperatuur van 13,3° die 's nachts om 2u01 waargenomen werd. - In de voormiddag, om 9u50 om precies te zijn, noteerde men die dag de minumum temperatuur en die bedroeg 11,9° ! De warmste 19de januari sinds de waarnemingen van Ukkel in 1833 was deze van 1930 met 14,7°. - De koudste 19de januari ooit kwam in 1838 voor met min 19,5° !
