Alleen de mens 2014.09.24Ik moet je deelgenoot maken van een ontdekking! Van een overrompeling! Naar aanleiding van een paar bladzijden uit J.J. Hermsen , Kairos, 2014, p. 117-118.De band tussen Humanitas, Cultuur en Werk, (zoals Heidegger het verstaat in zijn ‘Der Ursprung des Kunstwerkes’.)Ik ‘lees’ J. Hermsens openbarende bladzijden over Hannah Arendt vanuit een revelerende bewering van Heidegger in zijn ‘Zusatz’ van 1956 bij ‘Der Ursprung des Kunstwerkes’: “Sein aber ist Zuspruch an den Menschen und nichts ohne diesen.”‚Zuspruch‘ vooronderstelt hoorders. Hoorders die willen luisteren. Die vanuit zichzelf openstaan voor wat hun van elders, van buitenaf, vanuit een andere individualiteit wordt toegezegd. Gezegd! Vrijlatend, niet dwingend opgelegd, noch opgedrongen. Geen sprake van noodzakelijkheid, van universaliteit van contactcausaliteit. Geen kosmische onafwendbare NUC-processen. ‘Zuspruch’: Hermsens legt, via Benjamin, de band met ‘In principio erat verbum.’ (Jn, 1.1.) ‘Verbum’ interpreteer ik als kenosis, als zelf ontlediging van de Exuberante, die zich naar ons neerbuigend, (‘sunkatabasis’), zich bereikbaar maken, zonder dat we door zijn gloed verschroeid worden tot sintels. In dat ‘Verbum’, in die ‘Zuspruch’ zit heel onze vrijheid. Cultuur doorbreekt de stalen koepel, breekt los uit de stalen band van NUC, doorbreekt de blinde evolutie van de natuur. Cultuur is humanitas. Humanitas is cultuur. ‘Terug naar de natuur!’ is larie! Cultuur is verzet! Is beginnen wat geen begin heeft, is opgang brengen wat geen begin kan verdragen. (De bede om inspiratie van de Rederijkers!) Begin dat geen startblok heeft, geen vaders, geen verleden, maar humaan gestuwd en gestuurd wordt, steeds nieuw, steeds ‘from scratch. Alleen het menselijke individu kan dat presteren. Alleen de mens kan zich het centrum van de wereld wanen, voelen en weten. En met recht! Elke zieke weet zich het centrum van heel het ziekenhuis. En moet zich zo ook behandeld voelen!Alleen de mens kan al wat hem omringt of overkomt in vraag stellen. Alleen de mens wil, via Facebook, zichzelf aanheel de wereld bekend maken! Alleen de mens zoekt naar de zin van zijn bestaan, van wat hem omringt, van al wat bestaat.Alleen de mens zoekt naar de zin van al de betrokkenheden, en zoekt naar andere betrokkenheden dan die welke de natuur, de kosmos hem opdringt.Alleen de mens kan die betrokkenheden in woorden, in verhalen vastleggen en een vorm van blijvende een gestalte geven, een vorm van bestendigheid.Alleen de mens maakt bewust, wetens verschil tussen goed en fout.Alleen de mens heeft weet van utopia, van de tussenruimte, van het ‘Zwischenfeld’.Alleen de mens weet dat open,veld, die open ruimte te gebruiken, als vrijblijvende ontmoetingsruimte:uitnodiging om onvoorziene interacties aan te gaan.Alleen de mens weet van zijn vrijheid gebruik te maken, en verslaapt die niet, als een kat.Alleen de mens kan opkomen voor een mening,voor een geloof, voor een fictie en in verzet komen als die in gevaar komen. Geld en god!Alleen de mens is met zichzelf in gezelschap, met zichzelf een pluraliteit en een diversiteit, heeft twee inborsten, en leeft met zichzelf in ‘Streit’.Alleen de mens wil excelleren en maakt zich daar druk over, o.a. in grootse sportpaleizen.Alleen de mens heeft aandacht voor die vrije betrokkenheden, voor wat zich in die vrije ruimte aan onvoorziens en onvoorzienbaars afspeelt; voor vrije, ‘ongegronde’ meningsuitingen en voor het interageren van vele verschillende interpretaties.Alleen de mens neemt vrijheid au sérieux, meer , hij beschouwt ze als een fundamentele waarde, en hij waakte er over, elk op zijn eigen wijze. Die zorg uit zich in poëzie, in schilderkunst, in toneel en opera. (‘apolis, pantopolis’, Antigone)Alleen de mens is begaan met de Exuberante en strijdt zelfs voor zijn visie erop.Alleen de mens is religieus, ontwikkelt ingewikkelde theologieën en richt enorme tempels op.Alleen de mens is begaan met de samenhang van alles met alles.Alleen de mens is begaan met de ‘Seinsgeschichte’. Alleen de mens is begaan met de evolutie, zowel van de kosmos als geheel, als van de Aarde, van de elementen, het Periodiek Systeem, van het plantenrijk en van het dierenrijk. Hij is begaan met zijn eigen geschiedenis zover zijn oog reikt in het verleden en heel de aardebol rond. Getuige wat nu gebeurt rond IS en het verzet ertegen.Alleen de mens kent een wetgevende activiteit en probeert de onvoorzienbare interacties op de agora volgens begaanbare paden te leiden, en vlot te houden.Alleen de mens kent een justitieapparaat met advocaten, met rechters die oordelen en soms veroordelen. Alleen de mens!Maar hij staat daardoor ook alleen! Onbeschut!
Het mysterie van de taal! 2014.09.23Het zijnsmysterie van de taal! Soms denk ik dat taal, het woord, ‘VERBUM’, de kenotische gestalte van de Exuberante is. Taal brengt het benoemde uit zijn individuele begrenzing. Uit zijn dragende context. Uit zijn locatie, en leidt jet binnen in de onbepaaldheid van het ‘Zwischenfeld’ tussen de zijnden, van utopia, van het apeiron, leidt het naar de agora waar allen allen kunnen ontmoeten,. Geeft het een schaduw zijn. Wat wij benoemen via taal kan met alles verbonden worden (metaforen, metonymieën!). Poëzie is daarvan de belichaming, de ‘poëtische vrijheden’! We moeten beslist het kunnen denken, het kunnen spreken, het kunnen gebruiken van taal als een enorme breuk in de natuurevolutie zien. Het ‘Dabar’ van de schepping alluderen daarop. En ook Johannes: ‘In principio erat Verbum!’ Heidegger zegt van taal: “Stätte aller Nähe und Ferne der Götter.“ (UdK, II, 49, 1.) Taal heeft iets goddelijks. Mret stijgende verbazing lees ik de tweede brief van Johannes. Hoe kom je ertoe dat te schrijven, dat op papier neer te leggen?En dan dat te versturen? En hoe lezen die ontvangers dat dan? Welke graad van ontwikkeling wordt hier aan weerszijden van die tekst, van die brief, van dat stuk taal verondersteld? Op een stuk papier schrijven “Want God is liefde!” En dat dan naar anderen sturen! Het wonder dat dat kan! Dat de boodschap overkomt! En dat we die tekst bewaard hebben! Ik heb geen wonderbaarlijke genezingen nodig! Dit is wonderbaarlijk genoeg! We hebben nog lang niet het belang van de taal overdacht! Taal wurmt zich in de relaties tussen de entiteiten. Taal verandert de aard van die relaties tussen de entiteiten. Zodat K.O.S.B.H. mogelijk worden. Zodat Kunst mogelijk wordt. Zodat we de onverbiddelijke NUC soepel kunnen maken een aanpassen, onderwerpen aan onze wensen en onze doelstellingen. Zodat vrijheid mogelijk wordt. Zodat diversiteit verandert van aard.Zodat ontmoetingen in respect voor elkaars II mogelijk wordt. En interacties. Wat tussen de polen gebeurt wordt belangrijker Dat neemt de polen in dienst.
