BODEMSTRUCTUUR

Mulchen is het toedekken van de bodem met een laag organisch materiaal. Gebruik herfstbladeren, grasmaaisel, houtsnippers of compost. Het is een heel natuurlijke ingreep. Denk maar aan de bladeren die in de herfst op de bodem van het bos terechtkomen.

Zij beschermen de bodem en vormen een perfect deken voor een rijk ondergronds leven. Het resultaat ?
Een kruimelige en lekker ruikende bodem.
Een naakte, onbedekte bodem zal je in de natuur zelden aantreffen.
En blote bodem is een dode bodem.

•Een laag bladeren, houtsnippers of grasmaaisel beschermt de bodem tegen slagregen, rechtstreekse zonnestralen en uitdrogende wind. Tijdens de zomer voorkomt deze mulchlaag het verdampen van het bodemvocht. Plantenwortels en bodemorganismen varen er wel bij.

•Afbraakorganismen hebben enkele maanden tot meerdere jaren nodig om mulchmateriaal te verwerken. In die tijd komen humus en voedingselementen voor de planten vrij. Dat wordt samen met de bodemdeeltjes verwerkt tot een luchtige kruimelstructuur.

•De kruimelstructuur houdt water en voedingsstoffen vast. Tussen de kruimels stroomt het (overtollige) water gemakkelijk weg. Zo behoudt de bodem na hevige regenval toch zijn luchtigheid en na weken van droogte nog voldoende vocht.

•De kruimelstructuur legt de bodemdeeltjes vast. Dat voorkomt erosie.

•Wanneer je over mulch loopt, vangt die de druk van je voet op. De bodem blijft ongedeerd.

•De mulchlaag tempert de grote temperatuurverschillen tussen dag en nacht. Dat is belangrijk voor de plantenwortels en het bodemleven.

•Mulchen helpt de bodem onkruidvrij te houden. Door de bodem onder de mulchlaag ongemoeid te laten, worden de onkruidzaden in de bodem niet geactiveerd. De zaden die de wind en vogels aanvoeren, vallen op een laag dorre bladeren of droge snippers. Dat remt het ontkiemen af. Gebeurt dit toch, dan wortelen ze in de luchtige bodem onder de mulchlaag. Je kan het onkruid eenvoudig verwijderen. Doe dit echter voorzichtig, zonder grond naar boven te brengen. Ga zeker niet hakken. Vermijd grond en mulch te vermengen. In de grond die bovenop de mulch komt, gaan de zaadjes immers kiemen.
Zo krijg je meer in plaats van minder onkruid.

Vaak wordt plasticfolie gebruikt om de bodem af te dekken. Dat heeft ongetwijfeld een aantal van de bovengenoemde fysische voordelen. Maar de folie verbetert het leven in de bodem en de bodemstructuur niet.
Vroeg of laat word je daarenboven geconfronteerd met (flarden) afvalplastic.

GESCHIKTE MULCHMATERIALEN ZIJN:

•Bladeren. Zij zijn de meest natuurlijke mulch. Afhankelijk van de boomsoort verteren ze nog voor het einde van de winter of duurt het nog een jaartje langer. Ideaal is een mengeling van beide soorten. Dat geeft je mulchlaag zowel een voedend als een beschermend effect. Droge bladeren laten zich gemakkelijk meevoeren door de wind. Als ze vochtig zijn en aangetast door schimmels en wormen, verroeren ze niet meer. Je kan ze na het aanbrengen ook afdekken met wat snippers. Een laag bladeren komt uiteraard op natuurlijke wijze voor tussen bomen en heesters. Ook voor vaste planten is een laag bladeren van minstens een vuist dik aan te bevelen. Ze priemen in het voorjaar probleemloos door wat er nog van overblijft.

•Grasmaaisel is eenperfecte zomermulch. Gebruik het in een laagje van ten hoogste een drietal centimeter. Van bovenaf zie je aanvankelijk niet veel veranderen. Het bovenste laagje grasmaaisel droogt uit of verslempt bij hevige regen. Daaronder komt de afbraakmachine langzaam maar zeker op dreef.
Enkele weken later kan er een nieuw laagje op. Precies omdat je grasmaaisel in zo’n dunne laag aanbrengt, gebruik je het best tussen jonge aanplant van bijvoorbeeld haagplanten, eenjarige bloemen, kruiden en groenten.

•Ook compost kan je als een voedende mulchlaag bovenop de bodem aanbrengen. Professionele GFT- en groencompost is daarenboven gegarandeerd onkruidvrij. Een aanrader voor zowel de siertuin als de groentetuin!
Let er bij het mulchen van fruitbomen op dat je onderaan de entplaats vrijhoudt.

•Stro wordt als mulchmateriaal vaak in de moestuin gebruikt, bijvoorbeeld tussen aardbeien. De aardbeien worden dan niet bevuild door opspattende grond.

•Cacaodoppen. Een natuurlijk organisch product, afkomstig van de verwerking van de cacaoplant. Het verbeterd de kwaliteit en de structuur van de bovengrond. Breng een laag aan van 3-4cm dik.
Nadeel van dit product is dat het vrij kostelijk is in aankoop.

•Houtsnippers verdienen een bijzondere plaats onder de mulchmaterialen.
Het gaat om vers snoeihout dat tot kleine stukjes van maximum een paar centimeter lang en dik wordt versnipperd. Snippers bevatten zowel het hout als de schors en blad of knoppen.
Het is een heterogeen mengsel van moeilijk en gemakkelijk afbreekbaar materiaal.
Schimmels en bacteriën tasten het zacht en voedselrijk materiaal snel aan. Wormen zorgen voor de verwerking ervan in de bodem. Het houterige materiaal verteert langzamer en verhoogt het humusgehalte aanzienlijk. Enkele maanden na het aanbrengen geniet je al van de bosgrondgeur en de kruimelstructuur onder de snippers.
Op die plaats zal je je planten niet snel water meer moeten geven. Opgelet! Als de laag minder dan vijf centimeter dik is, drogen de snippers gemakkelijk uit. Vogels die op zoek zijn naar wormen krabben de snippers dan open en zo komt de bodem vrij.
Tussen vaste planten en rozen beperk je de laag wel tot vijf centimeter.
Tussen heesters en bomen is tien centimeter dikte aangewezen.

Over het soort hout dat je gebruikt bestaat heel wat discussie.
Het snoeihout van alle soorten bomen en heesters komt in aanmerking.
Ook snoeihout van groenblijvende heesters en naaldhout. Gebruik je herhaaldelijk zuiver naaldhoutsnippers dan kan plaatselijk de bodem wat verzuren. Bepaalde plantensoorten zoals rododendron zijn hierop verlekkerd. Meng je naald- met loofhout, dan is van verzuring weinig of geen sprake. Zuivere naaldhoutsnippers verteren langzamer dan die van zuiver loofhout.

Verwar snoeihoutsnippers niet met boomschors. Boomschors is een restproduct van houtverwerkende bedrijven. Vooral naaldhoutschors verteert langzamer dan schors van bijvoorbeeld populier. Veel voedende bestanddelen bevat het niet maar als bodembescherming of padbedekking komt het zeker in aanmerking.

Heeft mulchen met houtsnippers dan enkel voordelen?

Ja, maar zoals bij iedere techniek moet je met enkele punten rekening houden.
•Onzuivere snippers waarin behalve snoeihout ook grasmaaisel en onkruid werden verwerkt, kunnen onkruidzaden en ziektekiemen in je tuin brengen. Controleer steeds de kwaliteit van de snippers. Te grof materiaal is niet mooi en ook de afdekking en vertering zijn niet optimaal.
•Uit een dikke laag heel verse snippers kunnen, hars, looizuur en andere stoffen vrijkomen die schade toebrengen aan de wortels van jonge planten.
•Je laag snippers trekt bodemleven aan. Dat weten ook de vogels. Ze gaan in de mulchlaag op zoek naar wormpjes, pissebedden en andere beestjes. En dat doen ze grondig! Menig tuinier heeft zijn netjes aangebrachte snippers enkele dagen later voor een deel op het pad of de grasmat ernaast teruggevonden.
Naarmate de snippers water opnemen, zwaarder worden, verteren en door schimmeldraden gaan samenklitten, vermindert dit probleem.
•Het grootste probleem bij het gebruik van snippers veroorzaak je zelf als je ze door hakken of verplanten in de bodem mengt. Hou de snippers steeds boven de grond.
Bovengronds verteren de snippers langzaam. Als de snippers in de bodem zitten, gebruiken schimmels stikstof uit de grond om de snippers te verteren. Zo blijft er in de grond minder stikstof over voor je planten. Als de snippers verteerd zijn, ver dwijnen de schimmels en komt de stikstof weer vrij.
•Ook als je een plant wil verwijderen of vervangen moet je voorzichtig te werk gaan. Schuif de snippers rondom de plant weg voor je hem verwijdert. Let er bij het planten van een nieuwe struik op dat je geen snippers mengt in het plantgat. Breng tenslotte de snippers opnieuw tot tegen de plant.

Helleborus niger

Naam

Helleborus niger

Nederlandse naam

Kerstroos

Familie

Ranunculaceae

Herkomst

De bergstreken van midden en Zuid-Europa in een gebied dat zich uitstrekt van de Zwitserse Alpen tot in Noord-Italië

Hoogte

25 cm

Blad

Bloei

Bloeit van januari tot april.
Witte bloemen met opvallende gele meeldraden.

Standplaats

Houdt van vruchtbare grond en kalk in de bodem. Geen zure grond.
Halfschaduw tot schaduw (niet te donker). Geen directe bestraling van middagzon.
Een goede drainage is belangrijk, houdt niet van natte voeten maar ook niet van droge grond.
Zo weinig mogelijk verplaatsen.
Helleborus niger is geen makkelijke plant. In sommige tuinen doet hij het voortreffelijk terwijl hij in andere het helemaal niet doet.
Zorg bij het planten voor een laag van zo'n 30cm met goede bladaarde.
Best op een beschutte plaats tegen een muur bijvoorbeeld; heeft een hekel aan koude wind.

Algemeen



















Opgelet

Deze wintergroene vaste plant bloeit meestal van januari tot april. Ondanks de Nederlandse naam kerstroos is het eerder een uitzondering dat de plant reeds met de kerstdagen zijn mooie witte bloemen toont. Om de plant in bloei te hebben met Kerstmis moet je hem eind november opgraven en oppotten en forceren op een verwarmde plaats. De 4 tot 8 cm grote bloemen staan op tot 30 cm hoge bladloze stengels. De bloemen bestaan uit 5 bloemblaadjes die vaak verkleuren van groenwit naar roze.  Van nature groeit de H. niger in de bergstreken van midden en Zuid-Europa in een gebied dat zich uitstrekt van de Zwitserse Alpen tot in Noord-Italië. Helleborus niger in de tuin. Het is een wispelturige, vrij moeilijke plant om in de tuin op te kweken. De standplaats en de bodem spelen een belangrijke rol bij het opkweken. Hij houdt van een kalkrijke en voedzame vochthoudende grond en een plaatsje in de lichte schaduw. Droge, arme en zure grond moet vooral vermeden worden.

•Schimmelziekten kunnen de bladeren aantasten, daarom wordt soms het blad in het najaar weggeknipt.
•Muizen kunnen de bloemknoppen afbijten.
Vooral bij planten waarrond een dik bladerdek ligt, waarin muizen kunnen nesten.

Vermeerderen

Volwassen planten kunnen gedeeld worden in het voorjaar maar Helleborus houdt er niet van om verstoord te worden . Daarom wordt de plant vooral uit zaad en weefselkweek geteeld.
Opletten voor uitdroging na het delen.