In Vrij van leugens, van Alice Miller, stelt de schrijfster, een bekende Zwitserse psychoanalytica, dat het niet erkennen van een kind in zijn 'integriteit' de voorwaarde schept voor een samenleving van individuen die niet gruwen van geweld en onder de juiste omstandigheden zelf ook in staat zijn tot het plegen van geweld. Een kind dat in zijn opvoeding gerespecteerd werd als mens, is ook in gewelddadige situaties nooit in staat tot het plegen van geweld. Het is ook als volwassene gewend te handelen als een integer persoon. Niet iedereen die als kind geweld werd aangedaan, groeit op tot een geweldenaar maar iedere geweldenaar werd als kind mishandeld. Op die manier verklaart Miller het niet herkennen van het geweld in een mens als Hitler en ze schuwt ook niet de waarschuwing dat geweld nog lang niet gebannen is uit de hedendaagse samenleving, met alle destructieve en autodestructieve gevaren vandien.
En nog eens Obama verrassend in het nieuws. Bij het begin van het Amerikaanse schooljaar wil hij in navolging van presidenten Reagan en Bush senior de Amerikaanse studenten bemoedigend toespreken. Sommige ouders protesteren om verschillende redenen. Ik wil niet dat mijn kind aangezet wordt om een of ander sociaal werkertje te worden, was de reactie van een geinterviewde ouder. In het nieuws ook een stukje uit de speech. Obama zet de schoolgangers en studenten aan om zichzelf niet teleur te stellen en goede schoolresultaten te halen. Iedere gave en ieder talent is nodig om de problemen van de toekomst aan te pakken. Nergens, ook niet tussen de regels, heb ik gehoord dat sociaal assistent het beroep van de toekomst is.
Zou het kunnen dat het leven zelf niets anders inhoudt, dan het telkens weer anders ervaren van tijd. Laat ons hopen dat zoiets toelaat om met datzelfde leven zinnige dingen te verwezenlijken.
Op 23 september gaat Serisse in première, een coproductie van het Mechelse 't Arsenaal van Michaël De Cock en het Senegalese Fotti, een theatergroep rond theatermaker Younouss Diallo. Het gaat om een vrije bewerking van De Kersentuin van Tsjechov, een theaterstuk van meer dan een eeuw oud. De vraag die Tsjechov in het stuk stelt is zowel actueel als universeel, volgens Michael De Cock, namelijk: Is vooruitgang een goede of een slechte keuze? De wereld verandert en nieuwe keuzes dringen zich op. Vraag is hoe je dit aanpakt en hoever je daarin gaat. Wat betekent 'vooruitgang'? Iemand die de zee oversteekt om in Lampedusa te geraken, geeft andere codes en betekenissen aan een begrip als vooruitgang. De Cock reisde naar Senegal in het kader van theaterworkshops, journalistieke research over bootvluchtelingen en zijn vorige productie Febar. Serisse is zijn eerste volwaardige samenwerking met het Senegalese gezelschap Fotti. De keuze om uitgerekend De Kersentuin te brengen is organisch gegroeid. In eerdere workshops was er al met het stuk gewerkt, de Senegalese acteurs hadden er nog nooit van gehoord, wat leidde tot veel debatten en gesprekken die het verschil in denkbeelden blootlegden. Juist omdat we die denkbeelden gesloopt hebben, zijn we tot een volwaardige samenwerking gekomen met de bedoeling een echte universele interpretatie van de Kersentuin te maken. Wie op 23 september gaat kijken, kan oordelen. Overgenomen uit MO, 09.2009
Onrecht is een omgekeerde driehoek, die rust op pijlers, die de bedoeling hebben het onrecht in stand te houden. Als je de pîjlers van het onrecht wegneemt, kantelt de driehoek en herstelt zich een natuurlijke orde.
Een journalist vroeg indertijd aan Mahatma Mohandes Gandhi: Hoe denkt u over de Westerse beschaving? Dat zou een fantastisch idee zijn, luidde het antwoord
Inclusie is een begrip in de hulpverlening. Het betekent dat je een woon- werkomgeving creeert rond een persoon met beperkingen die hem in staat stelt te functioneren zonder telkens opnieuw tegen de grenzen van zijn kunnen op te botsen. We zijn in zekere zin allemaal mensen met beperkingen. We hebben sociaal weefsel nodig om ons over die beperkingen te zetten en te functioneren alsof onze mogelijkheden eindeloos waren.
Vandaag, zondag is er opendeurdag op de molen van Rotselaar. De molen levert hernieuwbare energie voor x aantal gezinnen en vormt tevens de kern van de oudste woongemeenschap in Vlaanderen. Zou het kunnen dat dergelijke kleinschalige projecten een antwoord kunnen bieden aan de grootschalige problemen wereldwijd? In Rotselaar heeft men het antwoord niet afgewacht maar is men er als moderne Noahs tegenaangegaan, al zovele jaren lang. Er is geen excuus voor moedeloosheid, enkel de keuze zoals in de tekst van André De Cock tussen verantwoordelijkheid nemen of medeschuldig zijn.
Armoede is een onrecht en bovendien een discussie waar je niet zonder kleerscheuren uitgeraakt. In hoeverre is arm zijn, je eigen schuld en ik herinner mij de herdenking van 40 jaar bevrijding van Hongarije waar men na het communisme de vrijheid van het westen en meteen ook het vrije marktsysteem ging belijden. Voor een aantal mensen betekende deze omschakeling nieuwe kanden die welstand en rijkdom opleverden, voor anderen bittere armoede en geen toekomst of eind zien aan de tunnel. Degenen voor wie de vrijheid welstand opleverden, hadden een antwoord op de armoede van de anderen. Welstand komt niet vanzelf maar is het gevolg van hard werken. Hard werken levert tot nader bericht niet iedereen eenzelfde loon op.
Een vriend vroeg mij de volgende teksten te kalligraferen. Ik geef je een talisman. Wanneer je twijfelt of wanneer je ik zich teveel opdringt, probeer dan dit: Herinner je het gelaat van de armste en de zwakste persoon die je ooit ontmoette en vraag je af of wat je van plan bent voor hem nuttig zal zijn. Zal hij er mee vooruitgaan? Zal het hem controle over zijn leven en zijn toekomst teruggeven. Anders gezegd, zal het de miljoenen mensen die honger hebben in hun lichaam en geest leiden tot de swaraj (vrijheid). Dan zal je je twijfel en je ik zien wegsmelten. (een van de laatste notities van Gandhi (1948) In het midden van die tekst, komt de volgende gedachte van père Joseph Wresinski. Waar mensen gedoemd zijn in armoede te leven, worden de rechten van de mens geschonden. Wij zijn verplicht ons te verenigen om die rechten te doen respecteren. Als derde en laatste tekst, een tekst op naam van André De Cock, stichter van de beweging van mensen met een laag inkomen en kinderen. De zin die ik aan mijn leven geef, is een bijdrage te zijn tot het overleven van de soort 'mens'. Ik meen dat armoede, slavernij en geweld dat leven sterk bedreigen. Ik heb slechts de keuze, of mijn verantwoordelijkheid te dragen of medeschuldig zijn aan de ellende van velen. Ik kan niet beweren dat hun ongeluk mij niet aangaat of dat ik het niet ken. Het mogen schrijven van deze teksten vervult mij met vreugde. Er is een relatie tussen keuzes die we maken als mens en als samenleving en het onrecht dat mensen vandaag treft. Armoede is geen natuurwet. Als we andere keuzes maken, houdt ook het onrecht op.
In 1000 zonnen een bijzonder item. De architect Bart Lens heeft samen met de jonge vormgever Ben een bad ontworpen dat de naam beninbad meekreeg. Het bad heeft een bijzondere vorm, gebaseerd op een liggende lichaamsvorm en het oppervlakte is (hoe) verwarmd. Vooral voor kleine kinderen is het bijzonder leuk. Het bevat gevuld 95 liter water waar een normaal ligbad tussen de 160 liter en 300 liter bevat. Het zit volgens de commentaar van Geena Lisa, die het uitprobeerde bijzonder comfortabel en luxueus. Zo zie je maar dat ecologisch niet noodzakelijk een synoniem behoort te zijn van gebrek aan comfort.
Expodochters van Lut Geypens is een verzameling getuigenissen van vrouwen, verwekt in het expojaar 1958. Precies mijn generatie en inderdaad veel van de getuigenissen, hoe oorspronkelijk en persoonlijk ook, zijn uiterst herkenbaar voor mij. 50 jaar, een jaar om balans op te maken, een jaar om achteruit te kijken om adem te vinden voor de weg vooruit. Je denkt anders, je voelt anders, je 'ziet' zaken die anderen niet zien. Abraham of Sarah zien, het gezegde krijgt betekenis. Expodochters leert mij dat ik veel heb laten liggen dat genietenswaardig was. Een vingerwijzing om zoiets in de toekomst te vermijden. Zo kent elke generatie zijn vreugde en verdriet. Als we maar onthouden dat het leven leefbaar is en leefbaar hoort te blijven. We hebben er alles voor in huis, kennis, mogelijkheden, inzet, liefde. Aan al mijn reisgenoten, behouden reis.
Ik ben geen voorstander van vijandsdenken maar het blijft een feit dat anderen mogelijk andere belangen verdedigen dan de jouwe. Het getuigt van omzichtigheid om hiermee rekening te houden.
Vanmorgen in de krant, Obama afgebeeld als The Joker uit Batman. Het offensief tegen president Barrack Obama krijgt nu ook in de internationale pers vorm en aandacht. Aan de bron wellicht de voorgestelde hervormingen van de Amerikaanse gezondheidszorg. Een groot aantal Amerikanen zijn uitgesloten van de gezondheidszorg omdat ze de verzekering daarvoor niet kunnen betalen. Obama wil hierin verandering brengen en de gezondheidszorg toegankelijk houden voor meer Amerikanen, zeker in deze tijden van recessie. Voor een aantal Amerikanen is dit een socialistisch voorstel van een linkse president en bijzonder zondig, aldus het artikel.
Op Nederland loopt een programma over de afgelopen decennia. Vanavond is het de beurt aan de Seventies en ik kom erop uit bij het zappen. Het is niet mijn muziekscene maar het programma roept herinneringen op. Echt interessant word het als de link naar de toenmalige actualiteit wordt gelegd. Het gaat over een stroming die autoautoritair opvoeden heet. Een leraar en studente getuigen over een school waar antiautoritair en maatschappijbetrokken werd onderwezen. Er wordt gegeten en gerookt in de klas, de leraar staat tussen de rondhangende jongeren. Men werkt aan projecten op vraag van de leerlingen. Het filmpje en de getuigenissen werpen een blik op een andere manier van leven dan het gangbare, een andere manier van zijn ook. En het hele verhaal schijnt nog positief uit te draaien ook. Twee Surinaamse zussen, bekende namen van dochters van de Surinaamse leider Ferrier, bij de onafhankelijkheid in 1975, zitten aan de tafel bij de presentator. Ze zijn behalve Surinaams, goed opgeleide, bekwame vrouwen en hun getuigenis getuigt oa van een evolutie in het denken rond vreemdelingen. Het is beschamend te vernemen dat men vandaag in Nederland achteloos zou berichten over feiten die in de Seventies nog veroordeeld werden als rassenhaat en onoirbaar gedrag tegenover vreemdelingen. Ik vraag mij af hoe het de Belgische situatie in dat licht bekeken vergaat. Ik heb de indruk dat wij niet toleranter, wel minder explosief tewerkgaan. Ik heb ook niet meteen weet van Rostocktoestanden, zoals die zich volgens het filmpje ook in Rotterdam voordeden. Het programma blijft ondanks zijn air van ernst, luchtig, gelardeerd met seventiesmuziek. Het idee lijkt op momenten gepikt van de prehistorie van Guy Depré. Men besluit in het tafelgesprek dat de Seventies op zijn minst heftige tijden waren, afhankelijk van de plaats waar je je bevond. Het is de periode van de babyboomers, een tijd ook voor de grote emancipatiebeweging van vrouwen, seksueel andersgeaarden maar ook van zwarte mensen. De Seventies waren volgens de tafelspecialisten, ondanks vele positieve ontwikkelingen niet echt tolerant te noemen. Wellicht speelde hier ook zeer sterk het actie, tegenreactiemodel. Persoonlijk kreeg ik heel sterk het idee van 'woelige' tijden. Tijden met inzet zoals ik dat ook heel vaak in deze tijd ervaar.
