Waarom u verkleumt en ik niet: koude weetjes

NVT - We nemen temperatuur waar met voelers in onze huid. We hebben vijf tot tien keer meer receptoren voor koude dan voor warmte. Dat komt omdat onze soort, homo sapiens , uit het warme Afrika komt en we dus meer nood hadden aan waarschuwingen tegen koude.

Kouderillingen verbruiken veel energie en jagen onze lichaamstemperatuur snel omhoog. Het is een tijdelijke oplossing tegen onderkoeling. Maar onze temperatuurvoelers raken snel gewend aan te hoge of te lage temperaturen, en zenden dan geen waarschuwingssignalen meer uit. Vandaar dat onderkoeling snel onze natuurlijke afweermechanismen ondermijnt met de dood als gevolg.

Een overactieve schildklier maakt ons overgevoelig voor warmte. Een schildklier die te weinig hormonen aanmaakt, maakt ons kouwelijk. Een gelijkaardig effect heeft het ijzergehalte van ons bloed: een te laag hemoglobinegehalte maakt ons kouwelijk.

Onze voeten, in mindere mate onze handen, en ook het topje van onze neus, krijgen sneller kou dan bijvoorbeeld onze buik: ons hart pompt minder bloed naar de uiteinden van ons lichaam, die bijgevolg sneller onderhevig zijn aan koude. Onze voeten zijn het slechtst af, omdat zij in vergelijking met onze handen minder spieren bevatten die de kou kunnen verjagen.

Vrouwen hebben meer last van koude dan mannen. Ook dat heeft met de bloedsomloop te maken. Bij vrouwen zit het vet beter verdeeld dan bij mannen: daardoor wordt meer bloed naar de belangrijkste organen gestuwd dan bij mannen. Waardoor er minder bloed over is voor bijvoorbeeld hun voeten die sneller kou krijgen. Ook hormonen spelen mee: bij vrouwen daalt 's nachts de lichaamstemperatuur nadrukkelijker dan bij mannen.

Menselijke 'ijsberen' zweren dat zwemmen in ijswater hun hart stimuleert en hen wapent tegen virussen en ziektekiemen. Cardiologen weten niet met zekerheid wat daarvan aan is. Maar topsporters hebben het fenomeen ontdekt: nogal wat renners gaan na een lange etappe in de Tour een tijdlang liggen in een ijsbad, in de verwachting dat ze daardoor sneller revalideren. Een omstreden theorie. Wel bewezen is het heilzame effect van een ijsblok op een breuk.