Gigantische 'garnaal' zwemt in diepste delen van oceaan
Het leven in de diepste delen van de oceaan is nog altijd een mysterie. Nabij Nieuw-Zeeland is op zeven kilometer diepte een gigantisch schaaldier ontdekt.
Dit vreemde wezen is een soort vlokreeft, maar dan een overmaatse versie ervan. Normaal worden de dieren ongeveer 2 tot 3 centimeter lang. Deze soort is tien keer groter. "Het is alsof we een kakkerlak van 30 centimeter zouden ontdekken", zegt Alan Jamieson, van de universiteit van Aberdeen. "Ik stopte en dacht: 'Wat voor iets is dat?' Deze vlokreeft is veel groter dan ik ooit mogelijk achtte."
Een metalen val werd met een camera in het water gelaten in de 'Kermadec Trench'. Zeven exemplaren van deze vreemde dieren werden gevangen. Het grootste gevangen dier was 28 centimeter lang, maar de camera filmde een exemplaar van liefst 34 centimeter. Vlokreeften komen vaak voor in de diepste kloven van de oceaan, die tot 11 kilometer diep kunnen gaan.
Deze soort werd al omgedoopt tot 'supergiants' toen enkele grote exemplaren in de jaren 80 nabij Hawaï gevangen werden. Voor Antarctica werden nadien nog vlokreeften van 10 centimeter gezien, maar deze ontdekking slaat wetenschappers met verstomming. "Het is niet te geloven dat zo'n groot dier al die tijd onopgemerkt is gebleven. Het zegt veel over onze kennis van het leven in de diepste habitat van Nieuw-Zeeland", zegt Dr. Ashley Rowden, van Niwa. (gb)
Oorsprong van het woord 'fiets' na 140 jaar "onthuld"
Het woord 'fiets' verwijst in het Duits naar 'ersatzpaard': het rijwiel is dus een vervangpaard of Vize-Pferd. Professor Gunnar de Boel van de vakgroep Letterkunde aan de Gentse Universiteit maakt met zijn ontdekking een eind aan een ethymologische discussie die sinds 1886 woedt.
De doorbraak kwam er nadat de hoogleraar vergelijkende taalkunde cider schonk aan Duitse vrienden. "Ik vernam daarbij dat appelwijn in het zuidelijke Rijnland 'Viez' heet, uitgesproken als 'fiets'", aldus de hoogleraar. "Viez is daarbij een 'verkorte kopvorm' van 'vice-vinum', zoals 'auto' voor 'automobiel'." Cider wordt daar dus beschouwd als 'vice-wijn', 'ersatz-wijn' of 'vervangwijn' dus.
Professor De Boel legde het verband met de fiets, die ook stalen ros genoemd wordt, en met andere woorden een 'ersatzpaard' is. Volgens hoogleraar Duitste Taalkunde Luc De Grauwe komt het woord "Fitz" en "Fietse" voor in oudere Duitse dialectwoordenbeken.
"In het Duits wordt, in tegenstelling tot het Nederlands, het prefix vice- wel eens schertsend gebruikt, precies om de notie van vervanging uit te drukken", aldus de professoren. "Zo zal ook de fiets in sommige gebieden in het noordwesten van Duitsland, met een vervorming van 'Veloziped', 'Vize-P(f)e(r)d' genoemd zijn. Deze term kon dan net als Viez 'cider' afgekort worden tot 'Viez', wat een Duitser als 'fiets' uitspreekt."
De schertsende volksetymologische vervorming werd echter onherkenbaar zodra ze de grens met de Nederlanden overstak, maar een glas cider bracht daar dus verandering in. (belga/sps)
Op de Maan zijn aanwijzingen gevonden van recente geologische activiteit, meldt de NASA.
De Amerikaanse 'Lunar Reconnaissance Orbiter' (LRO) heeft met name kleine, langgerekte, "geulen" ontdekt die wijzen op recente tektonische activiteit, vermoedelijk in de afgelopen vijftig miljoen jaar. Dit geldt als recent gezien de Wachter van de Aarde meer dan 4,5 miljard jaar oud is.
Door afkoeling van het inwendige krimpt de Maan in de loop van de miljarden jaren een beetje, waardoor de korst juist wordt samengedrukt en er langgerekte "bergkammen" ontstaan. Het feit dat er desondanks ook "geulen" blijken voor te komen, wijst op geologische activiteit. (belga/vsv)
Nieuw type planeet ontdekt: hoofdzakelijk bestaand uit water
Astrofysici hebben dinsdag de ontdekking bevestigd van een nieuw type planeet: voornamelijk samengesteld uit water en omgeven door een dikke en vochtige atmosfeer. De astrofysici baseerden zich voor hun conclusie op het onderzoek naar de exoplaneet GJ 1214b, die zich buiten ons zonnestelsel bevindt en in 2009 ontdekt werd met de Hubble-telescoop.
Tot nu werd er uitgegaan van drie type planeten: de terrestrische planeten met een rotsachtig oppervlak (zoals de Aarde, Mercurius, Venus en Mars), de gasreuzen (Jupiter en Saturnus) en de ijsreuzen (Uranus en Neptunus). "GJ 1214b lijkt niet op een van de planeten die we kennen", zegt astronoom Zachory Berta, van het centrum voor astrofysica Harvard Smithsonian. "Een groot deel van de massa bestaat uit water."
GJ 1214b is ongeveer 2,7 keer zo groot en ongeveer 7 keer zo zwaar als de Aarde. Daarmee behoort hij tot een klasse van exoplaneten die 'super-Aarde' worden genoemd. Zijn moederster staat op ongeveer 40 lichtjaar van ons in het sterrenbeeld Slangendrager. De afstand van GJ 1214b tot zijn ster bedraagt slechts twee miljoen kilometer, waardoor de temperatuur er wellicht 232 graden Celsius zal bedragen. (belga/dea)
Gelukte simulatie van Solar Impulse voor non-stopvlucht van 72 uur
De Zwitserse piloot André Borschberg heeft succesvol een simulatie afgerond van een vlucht van 72 uur met het nieuwe experimentele vliegtuig 'Solar Impulse', dat later met enkel zonne-energie rond de wereld zal vliegen.
De simulatie startte dinsdag op de militaire luchthaven in het Oost-Zwitserse Dübendorf, in een simulator die zo groot was als het toestel zelf. De test liet Boschberg toe de configuratie van de stuurpost te evalueren en de effecten van een meerdaagse vlucht op het lichaam na te bootsen.
Met het tweede vliegtuig, dat momenteel gebouwd wordt en dat groter zal zijn dan het eerste toestel, willen Borschberg en Bertrand Piccard in 2014 in vijf etappes rond de wereld vliegen.
Het eerste prototype van het vliegtuig, dat bedekt was met fotovoltaïsche cellen en enkel op zonne-energie werd aangedreven, voerde de voorbije zomer een reeks Europese vluchten uit, tot in Brussel en Le Bourget. (belga/sps)
"De bom ontploft om 4 uur": steward aangehouden na boodschap op toiletdeur
"De bom ontploft om vier uur", zo krabbelde een 22-jarige steward van British Airways op de deur van het toilet van een Boeing 777 die van Tokio op weg was naar Londen. Daarop ontstond paniek onder de 150 passagiers. De steward werd aangehouden.
Matthew Davis moet zich wat verveeld hebben op de vlucht van Tokio naar Londen. Op het toilet haalde hij een stift boven en schreef op de deur: 'The bomb on board will explode at 16.00 GMT unless our demands are met' ('De bom zal om vier uur ontploffen tenzij onze eisen worden ingewilligd')
Zijn collega's ontdekten die boodschap, de piloot bracht de autoriteiten op de hoogte. Het vliegtuig landde zondag veilig op Heathrow, de steward werd meteen gearresteerd en geschorst door British Airways. De politie doorzocht het vliegtuig maar vond geen explosieven.
De man wordt beschuldigd van een valse bommelding en mag het eind deze maand uitleggen in de rechtbank. (lb)
Dankzij een nieuwe website over het altaarstuk "De Aanbidding van het Lam Gods" van Hubert en Jan Van Eyck is het mogelijk om vanuit je luie zetel in te zoomen op elke centimeter van het wereldvermaarde kunstwerk uit 1432.
Voor het eerst kan er ook een kijkje worden genomen onder het verfoppervlak. De website zelf telt 100 miljard pixels. Het altaarstuk werd professioneel in extreem hoge resolutie gefotografeerd, zowel onder gewoon licht als onder infrarood.
Daarna werden de foto's digitaal geassembleerd om gedetailleerde beelden te bekomen die het mogelijk maken het veelluik microscopisch te bestuderen.
De opnames zijn nu beschikbaar op een interactieve website, "Closer to Van Eyck, Rediscovering the Ghent Altarpiece", op http://closertovaneyck.kikirpa.be. Voor het eerst kunnen wetenschappers, conservatoren en kunstliefhebbers aan de hand van infrarood reflectogrammen (IRR) en röntgenbeelden onder het verfoppervlak kijken.
Daarnaast biedt de gebruiksvriendelijke site zij-aan-zij vergelijkingen van eenzelfde paneel aan en kan iedereen elk detail bestuderen. Zelfs de wijze waarop Van Eyck een gotisch raam van de Vijdkapel laat reflecteren in de edelsteen op de borstspeld van een van de zingende engelen is te bekijken.
Gecoördineerd door professor in de kunstgeschiedenis Ron Spronk is de website een samenwerkingsproject van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK), Lukasweb en de Vrije Universiteit Brussel. Het werd gefinancierd door de Getty Foundation met steun van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). (belga/mvdb)
In het Duitse Braunlage werd het officieuze WK naakt rodelen gehouden. Onder meer enkele mannelijke en vrouwelijke modellen maar ook minder bekende vermetelingen hadden de handschoen opgenomen voor deze extravagante competitie. Naast handschoenen waren schoenen, onderbroek en een helm de enige toegelaten kledingstukken en dat leverde weer hilarische beelden op.
