'Soms is kunst beter dan een Hollywoodfilm' xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
In Parijs loopt momenteel een tentoonstelling van Fabre met bustes van zichzelf. Troubleyn
ANTWERPEN - Hij is de man die kevers plakte tegen het plafond van het koninklijke paleis en ham tegen zuilen in Gent. En vooral de eerste levende kunstenaar die in het Parijse Louvre tentoon mocht stellen. Maar tegelijk blijft kunstenaar Jan Fabre natuurlijk ook theatermaker. Hij schreef nu een eerbetoon aan de schoonheid. Hans-Maarten Post
'Mijn nieuwe theatertekst De dienaar van de schoonheid gaat over een poppenspeler die de diepe wens koestert om onzichtbaar te worden. Hij hoopt dat zijn poppen belangrijker worden dan hijzelf. Want wil niet iedere kunstenaar dat? Dat zijn werk belangrijker wordt dan hijzelf? Goed wetende dat het tegelijk iets dubbels heeft: hoe meer kunstenaars roepen dat ze onzichtbaar willen zijn, hoe zichtbaarder ze worden.'
Ja, je hoeft Jan Fabre niets meer wijs te maken. Hij weet hoe het zit. Als we hem zeggen dat het al evenzeer dubbel is dat die nieuwe reeks beelden die hij vanaf dit weekend in een Parijse galerij tentoonstelt, bustes van zichzelf zijn, glimlacht hij. 'Vind je dat ijdel? Daar heeft het niets mee te maken. Het is een onderzoek naar het menselijk lichaam. En waar begin je dan? In de spiegel. Heeft wie zo'n beeld koopt, dan Jan Fabre in zijn living? Nee. Een bééld van Jan Fabre. Ze kunnen nooit de ziel van de kunstenaar kopen.'
Je nieuwe stuk is een eerbetoon aan de schoonheid. Is het ooit gebeurd dat je iets maakte dat in jouw ogen mooi was, maar dat uitgespuwd werd door het publiek?
Jan Fabre: 'Vaak. Denk maar aan mijn plafond voor het koninklijke paleis. Daar heb ik veel lelijke brieven over gekregen. Mensen die zeiden dat ik een landverrader en een koninginnenneuker was. Allemaal uit extreemrechtse hoek. Ook al had dat werk een stuk kritiek in zich, op het koloniale verleden, toch werd ik aangevallen. Daar tegenover staan ook mooie reacties. Zoals toen ik een grote schildpad op het strand van Nieuwpoort zette. Ik herinner me een ijsventer, in zo'n auto met een bel. Jan Fabre, ik vind uw sculptuur fantastisch, riep hij, hier, een crème glaceke voor u!'
Wat versta je onder lelijk?
'Het rechtse gedachtegoed. Dat is voor mij absoluut lelijk. Het ontkracht het individu en de individualiteit. Schoonheid heeft de kleur van de vrijheid.'
Noem iets uit het dagelijkse leven dat je absoluut mooi vindt?
'Het menselijk lichaam. Ik zit nu elke dag uren op acteur Dirk Roofthooft te kijken en hij blijft me fascineren. De dienaar van de schoonheid is het slotstuk van een trilogie; van 14 jaar samenwerken. Hij is zo goed, dat hij in mijn ogen echt sexy wordt. Als een bloem die opengaat. Hij heeft een goed buikje, een groot litteken, een kale kop en toch vind ik hem een hele mooie man. Ik heb met danseressen gewerkt die een perfect lichaam hadden, maar die lelijk werden omdat ze niet van binnenuit straalden. Dan heb je niets aan dat paar mooie benen of aan die perfecte danstechniek.'
Wie of wat komt het dichtst in de buurt van je schoonheidsideaal? 'Dat kunnen net zo goed schilderijen als boeken of muziekstukken zijn. Een paar dagen geleden was ik in Wenen, waar ik een tentoonstelling voorbereid in het Kunsthistorisch Museum. Ik heb daar samen met een specialist een uur of twee voor een schilderij van Breugel gestaan: Het gevecht tussen carnaval en vasten. Dat blaast je echt van je sokken. De ongelofelijke intelligentie van zo'n kunstenaar. Dat is beter dan een grote Hollywoodfilm.'
 |
Je was de eerste levende kunstenaar om tentoon te stellen in het Parijse Louvre. Een nieuw publiek ontdekte je werk, maar wellicht vinden ook grote verzamelaars Fabre nog méér de moeite waard. Heeft het je vreemde telefoons opgeleverd? Van kunstverzamelende Hollywoodsterren als Brad Pitt?
'Tuurlijk. Meer dan één zelfs. Maar ik noem geen namen, want dat vind ik opschepperig. Die tentoonstelling in het Louvre was een ongelofelijk succes. Meer dan een miljoen toeschouwers hebben mijn werk gezien. Daar ben ik heel trots op. Minder mooi is dat er daarna internationaal flink gespeculeerd is met mijn werk. Zonder dat ik daar vat op had. Ik heb de gieren gezien die hun graantje wilden meepikken.'
'Daarnaast informeerden er inderdaad een aantal zéér beroemde mensen naar mijn werk. Het interesseert me alleen niet zo, want ik weet dat het gaat zoals in Hollywood zelf: de ene dag ben je hip, de volgende ben je uit de mode. Wat mij meer boeit, zijn die andere rijke mensen die je werk willen omdat ze belangrijke collecties hebben. Zo heb ik binnenkort een tentoonstelling in Kiev, bij Victor Pinchuk, een van de rijkste oliemiljonairs ter wereld. Hij heeft met het Pinchuk Art Centre een eigen, publiek toegankelijk museum. Ik heb liever dat mijn werk mij in dat soort collecties overleeft.'
|
