Aardgas en steenkool, weldra voorgoed verleden tijd?xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" />
Op het moment dat de mens kolen begon te gebruiken om energie op te wekken, is de vervuiling van onze planeet gestart. Na de Tweede Wereldoorlog leek kernenergie het ideale alternatief voor die vervuilende kolen, maar na Tsjernobyl verdween ons vertrouwen. Nu de impact van global warming duidelijk wordt, lijkt de toekomst van kernenergie opnieuw rooskleuriger. Wordt kernenergie de groene energie van de toekomst? De komende vier weken leest u er alles over op Planet Watch.
Vlakbij de Amerikaanse stad Cincinnati ligt de Zimmer-centrale, in 1985 gebouwd voor kernenergie. Maar de Amerikaanse bevolking protesteerde zo hard dat de centrale vlak voor de opening alsnog werd omgebouwd tot een normale elektriciteitscentrale. Een keuze die een jaar later, na de kernramp in Tsjernobyl, nog meer toegejuicht werd. Zimmer was de eerste centrale ter wereld die de overstap van kernenergie naar fossiele brandstoffen maakte.
Geen toekomst
Twee jaar later, in 1988, had NASA-topman James Hanson slecht nieuws. Fossiele brandstoffen, zoals aardolie, aardgas of steenkolen, zijn verantwoordelijk voor wat we het 'broeikaseffect' noemen. Bij de verbranding van die stoffen komt er veel CO2 vrij. Hanson voorspelde dat de jaren 80 en 90 veel warmer zouden worden. Hoewel de algemene temperatuur slechts lichtjes gestegen is, werden na zijn voorspelling enkele van de warmste jaren sinds de industriële revolutie opgetekend. Fossiele brandstoffen zijn duidelijk niet de toekomst, maar is kernenergie dat dan wel? Of moeten we toch alles op alles zetten op hernieuwbare energie?
CO2-neutraal?
Bij de productie van kernenergie is er geen verbrandingsproces en komt er dus geen CO2 vrij. Maar natuurlijk is geen enkele energievorm CO2-neutraal, al was het maar omdat kerncentrales gemaakt zijn uit bouwmaterialen en staal en er voor de productie daarvan fossiele energie nodig is. Bovendien komt de brandstof van kerncentrales uit zeer vervuilende uraniummijnen in Australië en Canada en moet dat uranium naar hier vervoerd worden. Maar het is duidelijk dat kernenergie minder belastend is voor het broeikaseffect dan fossiele brandstoffen.
Niet onuitputtelijk
Fossiele brandstofreserves zijn eindig. Experts zijn het niet eens wanneer de voorraden zullen opraken (40, 60, 200 jaar?). Maar dat het binnen afzienbare tijd zal gebeuren, wordt door iedereen bevestigd. Dat is problematisch, aangezien volgens het International Energy Agency (IEA) meer dan 80 procent van de totale wereldwijde energieproductie uit het gebruik van fossiele brandstoffen komt. In België is dat bijna 40 procent.
Met de huidige uraniumreserves kunnen de kerncentrales wereldwijd nog voor 85 jaar elektriciteit produceren (als we evenveel blijven verbruiken als in 2004). Als ook de vermoedelijke reserves meegeteld worden, is er voldoende uranium voor de volgende 270 jaar. Maar laat ons uitgaan van de zekere reserve van 85 jaar. Misschien is het uranium dus wel eerder op dan de fossiele brandstoffen. Kernexperts werpen meestal het argument op dat de toekomstige kernreactoren veel zuiniger zullen omgaan met het uranium. Maar dat blijven allemaal toekomstplannen. Uitputtelijkheid blijkt dus zowel voor fossiele brandstoffen als voor kernenergie een tegenargument.
Afhankelijkheid
Zowel voor fossiele brandstoffen als voor uranium is België afhankelijk van het buitenland. Voor fossiele brandstoffen als aardolie of aardgas is dat vooral van politiek instabiele gebieden zoals het Midden-Oosten. Uranium komt uit stabielere gebieden, zoals Canada (28 procent van de wereldproductie in 2005), Australië (23 procent) en Kazachstan (10,5 procent). De bevoorrading van uranium is dan ook meer gegarandeerd dan die van fossiele brandstoffen. Maar onafhankelijk maakt kernenergie ons zeker niet.
Als argument tegen kernenergie wordt er vaak gezegd dat het
duurder is dan fossiele brandstoffen, iets wat momenteel inderdaad het geval is. Maar hoe lang nog? De fossiele brandstofprijzen breken het ene record na het andere. De olieprijs bereikt zelfs dagelijks nieuwe recordhoogtes.
Wetten met achterpoortjes
In 2002 stemde de regering-Verhofstadt I de 'wet op kernuitstap': 'De nucleaire centrales bestemd voor de industriële elektriciteitsproductie door splijting van kernbrandstoffen worden gedeactiveerd veertig jaar na datum van hun industriële ingebruikname en kunnen geen elektriciteit meer produceren'. Met andere woorden: tussen 2015 en 2025 moeten de zeven Belgische kernreactoren één voor één stilgelegd worden. De wet kan herzien worden als de stroomvoorziening van het land in gevaar is of in geval van externe gebeurtenissen, zoals oorlog of een internationale crisis.
In 2009 stelde minister van Energie Paul Magnette (PS) voor om de drie oudste kerncentrales tien jaar langer open te houden. Het uitstel moet er volgens Magnette voor zorgen dat de energiebevoorrading gegarandeerd is en dat de energieprijzen niet te duur worden. Milieuorganisaties zijn er echter van overtuigd dat de bevoorrading gegarandeerd is. In oktober 2009 bereikte het kernkabinet een principieel akkoord: in ruil voor een bijdrage van de nucleaire sector aan de begroting, wordt de kernuitstap tien jaar uitgesteld.
3x20 in 2020
Het Europees Parlement heeft in 2008 de wet '3x20 in 2020' goedgekeurd. De doelstelling is dat tegen 2020 de hoeveelheid broeikasgassen in de EU 20 procent lager moet zijn dan in 1990. Voor België is dat 15 procent. Bovendien moet hernieuwbare energie tegen 2020 20 procent van het totale energiegebruik uitmaken, in België 13 procent. Tot slot moet tegen 2020 het totale energieverbruik met 20 procent teruggeschroefd worden. Zal ons land dit engagement halen zonder kerncentrales?
Volgens het Federaal Planbureau zal de Belgische CO2-uitstoot na de kernuitstap (en als de hoeveelheid hernieuwbare energie hetzelfde blijft) in 2030 38 procent hoger liggen dan in 1990. Maar er zijn ook andere studies die bevestigen dat de kernuitstap mogelijk is zonder de CO2-uitstoot te verhogen en zonder onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verhogen.
Geen toekomst
Of het nu voor de CO2-uitstoot, de bijna uitgeputte reserves of de afhankelijkheid van instabiele regio's is, ondertussen is het wel duidelijk dat fossiele brandstoffen niet de toekomst zijn. Het ideale scenario zou zijn dat we al onze energie kunnen halen uit hernieuwbare bronnen, maar is dat mogelijk in België? Hebben wij voldoende waterkracht, wind en zon? Of moeten alle Europese lidstaten samenwerken en hernieuwbare energie aan elkaar doorspelen? Kernenergie is voor sommigen dé ideale oplossing voor global warming, anderen vinden het radioactieve afval waar nog altijd geen opslagplaats voor gevonden is een onoverkomelijk probleem. (adb)
|
