Aziatisch exotisme met Spaanse slag
De Black Nazarene, een Christusbeeld in zwart hout, wordt elk jaar wordt els jaar in processie rondgedragen
Het enige katholieke land in Azië draagt de boeiende sporen van een eeuwenlange Spaanse kolonisatie. Tel daarbij zijn machtige vulkanen, smaragdgroene rijstterrassen en parelwitte zandstranden en je hebt redenen genoeg om de Filipijnen te ontdekken vooraleer het massatoerisme dat doet.
De Manilla Bay Walk, de promenade langs de Baai van Manilla, is bij valavond de verzamelplek voor romantische zielen die de dieprode zon in de Zuid-Chinese Zee willen zien ondergaan. Door het feeërieke schouwspel zou je vergeten dat precies hier zowat alle belangrijke veldslagen uit de Filipijnse geschiedenis werden uitgevochten. In 1570 veroverden de Spanjaarden van hieruit Manilla, in 1899 begonnen de Amerikanen hier hun invasie, in 1941 landden de Japanners op deze plek.
De Filipijnse hoofdstad Manilla ligt in het midden van Luzon, het grootste en economisch belangrijkste eiland van de archipel. Voor de komst van de Spaanse conquistadores leefde hier een bloeiende moslimgemeenschap, maar onder het Spaanse bewind ging Manilla er al snel uitzien als een middeleeuwse Europese stad, met kerken en paleizen in Spaanse barok en robuuste verdedigingsmuren.
Fort Santiago dateert nog van de prekoloniale tijd en werd gebouwd door de laatste moslimleider.
Wandelend door de oude koloniale glorie van Intramuros, het oude stadsdeel dat achter die vestingmuren ligt, lijkt de moderne Aziatische metropool met haar 14 miljoen inwoners ver weg. Langs palmbomen, fonteinen en paardenkoetsen komen we bij Fort Santiago, een bouwwerk dat in prekoloniale tijden werd gebouwd door Rajah Suleyman, de laatste moslimleider. Miguel López de Legazpi, de leider van de Spaanse expeditie, droeg het fort op aan de heilige Santiago en bracht er de Spaanse troepen in onder, die van daaruit de baai van Manilla controleerden.
De romaanse kathedraal van Manilla werd in de loop der eeuwen zes keer vernield door brand, orkanen, aardbevingen en oorlog, en telkens weer opgebouwd. Het interieur valt op door zijn eenvoud, wat niet kan worden gezegd van het barokke interieur van de San Agustínkerk, een paar honderd meter verderop, het enige gebouw in Intramuros dat de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog overleefde. San Agustín is de oudste stenen kerk in de Filipijnen en is, samen met enkele andere barokkerken in het land, door de Unesco erkend als cultureel werelderfgoed.
De baai van Manilla bij nacht.
Manilla slaapt nooit
Het Spaanse bewind werd door de eeuwen heen meermaals vergeefs bedreigd, door Chinezen, Nederlanders en Britten. Het was een interne hervormingsbeweging, aangevoerd door José Rizal, die in 1898 tot het einde van het Spaanse bewind leidde. Maar de vreugde was van korte duur: amper een jaar later doken de Amerikanen op in de Baai van Manilla. Hun leiderschap zou standhouden tot de Tweede Wereldoorlog, toen Manilla werd bezet door Japanse strijdkrachten. Om die weg te krijgen, moesten de Amerikanen Manilla bombarderen. In 1945, na de Japanse nederlaag, was de Filipijnse onafhankelijkheid eindelijk een feit. Met zo'n bewogen geschiedenis is het geen wonder dat Manilla een stad vol contrasten is. In Intramuros mag je je dan in het oude Europa wanen, elders in de miljoenenstad vond de American way of life ingang. In de districten Ortigas en Makati zien we vooral wolkenkrabbers, prestigieuze boulevards en enorme winkelcentra. De SM Mall of Asia, bijvoorbeeld, is het grootste winkelcentrum van heel Azië, goed voor zeven hectare shoppingplezier. Nachtbrakers halen hun hart op in Malate, waar optredens en feestjes tot de vroege ochtend doorgaan. Manilla never sleeps, zeggen de taxichauffeurs, terwijl ze de klok rond het hectische verkeer trotseren.
Ook het meest gebruikte vervoermiddel in de Filipijnse steden is een erfenis van de Amerikanen. Hun voormalige legerjeeps werden omgebouwd tot een soort publieke taxibussen, beschilderd in felle kleuren en voorzien van lichtjes en chroom. De kleurrijke jeepneys groeiden in geen tijd uit tot een ongekend succes en werden een deel van de Filipijnse cultuur. 'De Filipino's zouden nog eerder stoppen met rijst te eten dan dat ze hun jeepneys afgeven', beweert onze gids. Nu de Amerikaanse jeeps stilaan uitgestorven raken, worden nieuwe exemplaren gebouwd. Er zijn zelfs luxeversies op de markt, met airco en alle mogelijke toeters en bellen.
Als de wolken zijn opgetrokken, begrijp je waarom de Mayon bekend staat als de meest perfecte kegelvormige vulkaan ter wereld
Chinatown
Met zo'n jeepney belanden we in Binondo, de wijk van de Chinezen. Die werden destijds naar hier gehaald door de Spanjaarden, omdat ze beschouwd werden als betere vaklui dan de Filipino's. Stilaan wisten ze zich op te werken tot succesvolle zakenmensen en handelaren. De Chinese wijk van Manilla heeft alles wat je van een Chinatown verwacht: een broeierige drukte en een overaanbod aan marktjes, eetstalletjes en restaurants.
Interessanter is het Chinese kerkhof, gelegen ten noorden van Chinatown. Het werd in de jaren 1850 opgericht door bemiddelde Chinezen, omdat de Spanjaarden geen vreemdelingen toelieten op hun begraafplaatsen. Zelfs voor de meest bescheiden rustplaats in deze gigantische dodenstad betaal je al een fortuin. De graftomben en mausolea liggen aan heuse straten en pleinen en zien eruit als compleet ingerichte huizen. Drakenkoppen sieren de gevels, stenen leeuwen houden de wacht. Sommige graftomben zijn voorzien van fonteinen, brievenbussen of toiletten. Er zijn er zelfs die airco of een zwembad hebben, voor het comfort van de bezoekers die hier naar verluidt weleens een feestje durven te bouwen. De meeste Filipijnse Chinezen zijn boeddhist, maar velen zijn tegelijk ook katholiek, wat verklaart waarom sommige graven kruisbeelden dragen.
Wie de echte Filipijnse sfeer wil opsnuiven, moet dan weer in de volkswijk Quiapo zijn, die we bereiken via Quezon Bridge, een indrukwekkende art-decobrug over de rivier de Pasig. Tot in 2006 werd aangenomen dat ze was getekend door Gustave Eiffel, maar daarover bestaat nu twijfel.
Wij zijn vooral geïnteresseerd in Sint-Jan de Doperbasiliek, in de volksmond Quiapo Church. De meest bezochte kerk van de hele Filipijnen herbergt de Black Nazarene, een 18de-eeuws Spaans Christusbeeld in zwart hout, dat ieder jaar op 9 januari wordt vereerd. 200.000 katholieken uit de hele Filipijnen verzamelen dan blootsvoets op de Plaza Miranda, voor de kerk. Ook vandaag is de Filipijnse vroomheid overweldigend. Oude vrouwtjes lezen rozenkransen, gelovigen van alle leeftijden zitten geknield te bidden voor het altaar. Als we onze gids mogen geloven, kun je hier soms zelfs Imelda Marcos, de weduwe van de Filipijnse oud-dictator Ferdinand Marcos, tegenkomen, nederig biddend op haar knieën.
De Mayonvulkaan kan flink huishouden. Dit is wat overbleef van de Cagsawakerk
Vulkaan
Vanuit Manilla is het een uurtje vliegen naar Legazpi City, de hoofdstad van de provincie Albay, in het uiterste zuiden van Luzon. De stad zelf is niet zo bijzonder, haar ligging des te meer, in de schaduw van de Mayon, de meest perfecte kegelvormige vulkaan ter wereld. Maar liefst 64 uitbarstingen heeft de vuurspuwende berg op zijn palmares. De meest verwoestende was die van 1814, die 1.200 doden maakte, vooral mensen die de nabijgelegen Cagsawakerk in waren gevlucht. Alleen de klokkentoren bleef gespaard.
Om de vulkaan in al zijn pracht te bewonderen, vatten we voor en dag en dauw post op de nabijgelegen Lignonheuvel. Tergend langzaam trekt de wolkensluier boven de vulkaantop weg, maar ons geduld wordt beloond: de Mayon schittert in de prille ochtendzon en het frisse groen van de omliggende rijstvelden contrasteert mooi met de oranjerode gloed van de lavaformaties. Een beklimming zit er dezer dagen niet in, jammer genoeg. De vulkaan is onlangs nog actief geweest, getuige de verse, nog dampende lava.
Legazpi City is ook onze uitvalsbasis voor een bezoek aan Donsol, een van de weinige plekken ter wereld waar je walvishaaien kunt spotten. Butanding, zoals ze hier heten, kunnen tot twintig meter lang zijn en zijn daarmee de grootste vissen ter wereld. Maar ze lusten alleen plankton en zijn dus totaal ongevaarlijk. Toch worden we goed voorbereid op onze ontmoeting met de vreedzame kolossen. Het is verboden de dieren aan te raken of erop te gaan zitten, zo wordt ons tijdens de veiligheidsbriefing op het hart gedrukt. En we moeten te allen tijde op vier meter afstand blijven van hun gigantische staart, kwestie van niet halfdood te worden geslagen. De laatste formaliteit bestaat uit het invullen van een formulier: wie te waarschuwen in geval van nood?
Het is met een klein hartje dat we inschepen in een smalle zeilboot en de Sibuyanzee opvaren. Voor- en achteraan staan bemanningsleden op de uitkijk. Hun blikken speuren het watervlak af, terwijl wij springklaar zitten te wachten, snorkelspullen en zwemvliezen in de aanslag. Een uur later hebben we nog geen enkele walvishaai gespot. En dan, net als we de hoop bijna hebben opgegeven, worden we door onze begeleiders haast het water in gegooid. We vangen een eerste glimp van een gespikkelde walvishaai op, en daarna volgen er nog. De dieren zijn absoluut niet bang voor ons. Wie durft, kan zelfs dicht bij de reuzenvissen zwemmen, die hun kolossale lichaam sierlijk en langzaam voortbewegen. Het is een beeld dat ons altijd bij zal blijven.
Met de uitbundig versierde Jeepneys worden taxis bijna kunst
Bountyeiland
Na zo'n adrenalineshot is het tijd voor wat platte rust. Geen betere plaats daarvoor dan Boracay, een onvervalst Bountyeiland in de Visayasarchipel. Boracay is amper zeven kilometer lang en vier kilometer breed en staat te boek als een van de mooiste eilanden van de Filipijnen, met eenzame baaien, tropisch woud, koralen, kokospalmen en orchideeën. En vooral: perfecte stranden, met turquoise water en maagdelijk wit zand, zo fijn als poedersuiker, dat zelfs in de heetste middagzon niet opwarmt.
In de jaren zeventig was hier nog geen elektriciteit, in de jaren tachtig stond het eiland bekend als relaxt vakantieoord met hippieallures. Ondertussen is er veel veranderd. Vooral White Beach, een fijn zandstrand langs de westkust, met wuivende palmbomen, is volgebouwd met strandbars en restaurants, discotheken, resorts, massage- en tattooshops. Tussen al dat wereldse strandvertier staat ietwat verloren een Mariabeeld, hoog op een rots. We ontmoeten er zuster Delia, een naar Colombia uitgeweken Filipijnse die even terug is voor vakantie. De ontkerstening in de Filipijnen is niet te stuiten, zucht ze. Het is hier niet anders dan in Europa. Nieuwsgierig als we zijn naar de rest van het eiland, huren we een tricycle met chauffeur, een motorfiets met sidecar die als taxi wordt gebruikt. Langs dorpjes en kerkjes tuffen we naar het charmante Puka Beach, aan de noordkust, bekend om zijn kleine witte koraalschelpjes. Daarna gaat het naar Bulabog Beach, het lokale surfersparadijs, waar we een kokosnoot leegdrinken met een rietje, terwijl we de stoere surfboys aan het werk zien.
Voor de Bountysfeer, met hagelwitte stranden en wuivende palmbomen, ben je op het eiland Boracay goed af.
Een groot contrast met de 'compound' waar we even later toevallig belanden. De huizen zijn gemaakt van hout, bamboe, golfplaten en stro. Er wonen zo'n tweehonderd mensen, vertelt Sister Clara van de Daughters of Charity of Saint Vincent. Oorspronkelijke eilandbewoners, die geen Engels of Tagalog de meest gesproken taal in de Filipijnen kennen. 'Ze hebben het niet makkelijk. Wij helpen ze om werk te vinden of vissersboten te financieren, zodat ze in hun levensonderhoud kunnen voorzien. We hebben hier ook een schooltje geopend, want de kinderen gaan niet graag naar de publieke scholen, omdat ze de voertaal niet begrijpen.' De kinderen gaan helemaal op in hun spel met een zelfgemaakte bal en trekken gekke bekken voor onze camera. Laten we hopen dat ook zij beter worden van het toerisme, bedenken we, terwijl we terugkeren naar ons idyllische resort.
Praktisch
Vervoer Etihad Airways heeft vijf vluchten per week tussen Brussel en Manilla, via Abu Dhabi. Prijzen vanaf 885 in de comfortabele Coral Economy Class en vanaf 2.620 in de Pearl Business Class (alle kosten inbegrepen).
www.etihadairways.com.
|
