Van houtskool naar levend goud deel 3.

Jan Van Houtte (kunstschilder)

Na het bezinken van het Belgisch Kongo avontuur volgt in mei 1970 de doorbraak met een eerst grote expositie van olieverfschilderijen in de BP-gebouwen te Antwerpen.

“De levensbron” brengt een dubbele boodschap. Enerzijds zowel het mystieke in het ontstaan van het leven in de cosmos, met de vrouw als voortbrenger van het leven. Anderzijds de nietigheid in ons zonnestelsel.

De planeten zijn in de juiste verhoudingen geschilderd.

“De jonge leerlooier” met daarna 2 allegorische doeken “onverwacht bezoek” en “de erfgenamen” geeft de verscheidenheid van deze kunstenaar aan.

Allegorie of zinnebeeldig. Jan drijft hier de spot, of liever legt de vinger op de zere plek.

“De Erfgenamen”: Slechts één die treurt: de straathond.

“Onverwacht bezoek” In het moderne drukke leven is er geen tijd om aan de dood te denken.

ONVERWACHT BEZOEK.

In ons moderne en druk leven heeft men geen tijd om aan de dood te denken.

Deze bediende vraagt ook even een moment voor hem, hij wil opslag maar de directeur heeft het te druk om zich voor het personeel te bekommeren.

Eén van zijn liefjes is aan de lijn. De magere sober geklede man wacht geduldig op een teken van zijn overste.

Maar de dood wacht niet en tikt de manager op zijn schouder.

“De Erfgenamen”: Slechts één die treurt: de straathond.

Duurt het nog lang vraagt de aasgier

Nog even en dan is het voorbij antwoord de tweede

Wees gerust er is genoeg voor ons allemaal

Evenveel voor jou als voor mij

Wat kijkt die hond toch droevig merkt de eerste weer op.

Zou die om iets treuren?

Wat ligt hem zo gevoelig dat niets hem nog kan opbeuren?

Zijn allernieuwste kunstuiting is de “ikonacee”. Daniel Crul, bekend restaurateur wekte bij Jan tijdelijk interesse voor iconen.

Zijn bedoeling werd echter niet het nabootsen van specifieke iconen. Hij maakt gebruik van moderne technieken om de icoon in zijn persoonlijke kunstuiting te ontwikkelen.

Hierin geeft het levend goud de hoofdtoon aan. Vanuit verschillende gezichtshoeken verandert dit goud in een wonderbaarlijk verschijnsel van effecten.

De ikonacee is geheel nieuw. En dat ligt volledig in de lijn van Jan van Houtte, steeds in de betrachting om de schilderkunst met een ander materiaal te bestrelen.

De woorden “Non omnis moriar” zijn zeker van toepassing voor deze grootmeester. “Ik zal niet volledig sterven”

Deze uiteenzetting laat slechts maar een klein percent zien van Jan zijn werken. Op zijn tachtigste verjaardag exposeerde hij nog voor 700 bezoekers in 8 zalen. Alle werken waren van hem alleen, van 8 tot 80 jaar.

               Daniel Crul, een bekend restaurateur, wekte bij Jan een tijdelijke interesse voor de icoon. Toch was dit niet voldoende voor hem. Jan wou verder, breder. Na enkele nachten nadenken had hij plots een idee. Hij had nog geen naam maar de bedoeling was niet het nabootsen van specifieke iconen (wat ook kan natuurlijk), maar gebruikmakend van de moderne technieken, de icoon in zijn persoonlijke kunstuiting te ontwikkelen. Het goud levend makend en de hoofdtoon laten aangeven. Na enkele proeven zag de kunstschilder dat het goud vanuit verschillende gezichtshoeken veranderde in een wonderlijke verschijnsel van effecten. Vandaar levend goud. Jan koos voor de naam “iconacee” of icoonachtige. De iconacee is volledig nieuw en dat ligt volledig in de lijn van “Jan Van Houtte”, steeds in de betrachting de schilderkunst met ander materiaal te bestrelen.

               Iconen bestaan reeds van in de 6de eeuw. Zij behoren niet tot de artistieke wereld maar zij zijn een onderdeel van de religieuze liturgie. Ze bestaan uit een houten drager, zijn met goud bewerkt en bevatten meestal kerkelijke motieven zoals beeltenis van heiligen, Moeder Gods of Jezus. Het bladgoud dient enkel om het verhevene aan te geven, zoals een aureool boven het hoofd. In de 6de eeuw kende men nog geen olieverf daarom gebruikte men eierdooiers gemengd met water en azijn “tempera” genaamd. Tempera is het Latijn voor mengen. Deze mengeling geeft een frisse kleur maar is aan bederf onderhevig. Men moet het aanmaken en onmiddellijk gebruiken, daarenboven droogt het heel snel en bemoeilijkt het zo de schilderkunst. De houten drager wordt herhaaldelijk volledig vlak geplamuurd en geschuurd tot alle nerven verdwenen zijn.

               Iconaceën worden geschilderd met goud. Deze nieuwe techniek is ontworpen in 1983 door Jan Van Houtte zelf en is afgeleid van de icoon met toch wel enkele verschillen: een iconacee hoeft niet noodzakelijk iets met de kerk of een geestelijke waarde te maken hebben Zij is zuiver artistiek. De voornaamste eigenschap van deze techniek is de invloed van het “levend goud” op de kleuren, wat een schijnsel van effecten geeft, zelfs zichtbaar in het duister.

Het bladgoud komt hier dan ook op de eerste plaats, het is fundamenteel voor iedere iconacee. De gouden versieringlijnen komen bovenop de olieverf.

Het bladgoud wordt rechtstreeks op de plank aangebracht zodat de nerven steeds zichtbaar blijven en geven mee de toon aan van het kunstwerk.

Deze techniek is prachtig toegepast op de vissen in de onderwater zichten, kerstroos, Boeddha's en vele andere objecten. Het is door deze bijzondere technieken dat Jan zelfs een drie dimensioneel effect weet te bereiken. Een belangrijke eigenschap van bladgoud is dat dit materiaal niet verweerd, binnen duizend jaar heeft het nog steeds dezelfde briljante kleuren.

De iconacee kan extra versierd worden door er edelstenen in te leggen.

               Een verdere ontwikkeling brengt Jan tot de chrysogonieën. Het Griekse woord ‘chysogonos’ wil zeggen “uit goud geboren”. Het voornaamste kenmerk van deze techniek is dat deze in reliëf is uitgevoerd. Dit reliëf wordt gevormd door een half verheven en verguld boetseerwerk omgeven door gedroogde bladeren, al dan niet verguld en verder afgewerkt als een iconacee. De omlijsting gebeurt in fluweel. De chrysogonie verweeft natuur en kunst aan elkaar.

Powertex (verf met mortel).

               Powertex is een textiel verharder, een milieuvriendelijk alternatief voor polyester. De verharder is gemaakt op waterbasis. U kunt er alle materialen mee verharden die absorberend zijn zoals: textiel, papier, karton, pluche, leder, glasvezelmat enz. Powertex is uitstekend te combineren met zelfhardende kleisoorten, beton, steen, keramiek, hout, zand en Stone Art. Stone Art is een soort papier-maché met een zeer specifieke samenstelling. In combinatie met Powertex kunt u een zelfhardende klei maken, grove en fijne structuren alsook steen effecten verkrijgen.

 Jan ging in 1954, hij was toen 22 jaar, met zijn Franssprekende oom Charles (comandant bij het Belgisch leger) naar het museum voor natuurwetenschappen in Brussels. Hij zag daar de skeletten van grote vissen en zoogdieren. Onderweg naar huis broeide bij hem reeds de fantasie. Hoe zou het er vroeger uitgezien hebben? Welke grote dieren leefden er toen?

Thuisgekomen vond hij oude vel papier en maakte één van zijn eerste waterverven.

               Twee van de geraamtes heeft hij in vlees en bloed voorgesteld.. Uit voorbedachte raden koos Jan geen iguanodons (plantenetende dinosauriërs), door de minderbekende soort te kiezen kon hij meer zijn fantasie laten gaan.

Het landschappelijke gedeelte sproot tevens ook voort uit zijn rijke fantasie.

              Tegenwoordig worden zulke tekeningen samengesteld door specialisten met behulp van computers. Jan deed het reeds in 1954 met enkel een geraamte als voorbeeld, waterverf en een penseel. Hij was slechts 22 jaar.

Zijn moeder was er niet gerust in:

“Wat is dat toch met onze Jan met al die monsters?”

Achteraf blijkt hoe sterk zijn fantasie de werkelijkheid benaderd.

ENKELE TENTOONSTELLINGEN van Jan:

1970 BP-Building, Antwerpen.

1980 Flora-Fauna Expo ‘80, Zoo v. Antwerpen.

1981 Art Expo, New York en Texas (Dallas).

1982 Coliseum, New York.

1983 Laforet Museum, Tokio.

1984 Het Vleeshuis Lier

1985 Galerij Jos Cambré, Bouwel.

1986 Sachsenburg, Oostenrijk.

1987 Chopin, Middelkerke.

1988 C.C. + Daviidsfonds, Malle.

1989 Centro Cultural, Tenerife.

2012 Jubileumjaar van Jan, Oude pastorij Malle.

Andere Creatie:

Emanicipatie v/d vrouw, onderwaterzichten met

Goudblad, rode portretten zonder neus, voodoo-kultuur, de 4 elementen water-vuur-aarde-lucht, Azteekse godheden in Powertex Stone Art, ééncellige bacteriencolonie reeds geschilderd in 2011. (zie onderaan).

enz.

Hoogtepunt in zijn levenswerk: De Ring Der Liefde. Rode draad: de mens blijft centraal.

(Te bezichtigen in dienstencentrum “DE RING”.) 19 bekende personen die iets betekenden voor de mensheid. Onderaan centraal de gewone mens.

RING DER LIEFDE. (Nr ?? Bescikbaar)

Goede mensen die samen horen

Nog vers in ons geheugen

Ze zijn in dezelfde eeuw geboren

Ze deden veel goede dingen en waren verdienstelijk.

Eerst stond Christus mee van voren

Maar die was uit te oude doos

Daarom werd hij niet op de schilderij gezet

Enkel op de voorstudie staat hij altoos

Maar is nu vervangen door Jan met de pet

Eéncellige bacterie kolonie opmerkelijk nu in deze corona tijd. Maar Jan schilderde het reeds in 2011.

Einde Verhaal.