Der Berg der Wölfe: wolven in Spanje gevolgd. ' Documentaire film in juli driemaal te zien op Arte
Wolven in de bergen Zondag
13 juli, kort voor middernacht toont de Frans-Duitse cultuurzender Arte
een drie kwartier durende reportage over wolven in Spanje. Dit programma maakt deel uit van de thema-avond over Der Werwolf Das Tier im Menschen.
De reportage, die tussen zondagavond 23:50 uur en de nacht op maandag
00:35 uur zal worden uitgezonden, wordt nog voorafgegaan door een
Amerikaanse speelfilm uit 1981, en een reportage, waarover op onze
zustersite Tempel der Reportagesmeer te lezen valt. De
Spaanse documentaire die in 2004 werd gedraaid onder supervisie van
Joaquin Gutiérrez Acha, duurt 42 minuten en verschaft inzicht in het
leven van wolven, die zich weer in de bergen van Noord-Spanje hebben
gevestigd. We krijgen beelden te zien van de paring, van de opvoeding
van hun jongen en de jacht, alsmede van het contact met de andere
bewoners van het gebied: wilde zwijnen, herten en wilde katten. De
documentaire Berg der Wölfe
kan worden beschouwd als een signaal van hoop op een betere toekomst
voor de verhouding tussen mensen en wolven, nadat deze dieren en
zeker niet in de laatste plaats op basis van hardnekkige mythen lang
zijn opgejaagd en op gruwelijke wijze vervolgd door het meest
agressieve en meest afgrijselijke onder alle wezens op deze aadbol: de
mens.
Standaardwerk In
die context wil ik wijzen op een 1978 voor het eerst in Duitsland
verschenen boek van Erik Zimen (1941-2003), één der grootste, zo niet
de grootste, kenners van het verschijnsel wolf. Zijn boek, dat in de
literatuurrubriek op het derde Duitse televisienet, Bücherjournal, direct na verschijnen, terecht hoog werd geprezen en aanbevolen, is wellicht nog via enkele internetboekhandels te verwerven: Der Wolf Mythos und Verhalten [1].
Er is intussen wel weer een ander boek in Duitsland verschenen van
dezelfde auteur met hetzelfde thema en een iets andere titel, maar
inhoudelijk zal er zeker veel van deze grootse eersteling, met diverse
foto's in kleur, zijn overgenomen. Herhalingen De
documentaire in kwestie, die op het formaat 16:9 zal worden
uitgezonden, zal door Arte in de maand juli nog tweemaal worden
herhaald: eerst komende dinsdag 15 juli, 's nachts om 02:15 uur en
vervolgens op dinsdag 29 juli, eveneens in de vroege nacht, vanaf 01:50
uur. Wie echter eerst nog meer informatie vooraf wil lezen over deze rolprent, zij daartoe verwezen naar de Programm-Info van Arte.
Teufelsland ' over de mythe van de weerwolf ' zondagavond op ARTE-televisie
Toen Weertje nog een Wolfje was Was 't aardig hem te zien Nu weert hij alle wolven af En bezoekt soms Tante Fien (Liederen van de weerwolf een cyclus in 16 kwatrijnen uit 1991.)
Twee jonge Letten en hun zoektocht Zondag 13 juli biedt de Duits-Franse cultuurzender Arte een thema-avond, vanaf ongeveer half negen tot na middernacht: Werwolf Das Tier im Menschen.
Het begint met een Amerikaanse speelfilm, die nagesynchroniseerd zal
worden uitgezonden en daarmee alle auditief interessante aspecten niet
alleen verliest, maar in het gunstigste geval alleen maar op de slappe
lachspieren werkt en verder voor een conglomeraat aan ergernissen zorgt. Dan volgt om 22:20 uur de anderhalf uur durende reportage uit 2008 Teufelsland.
Een Duits camerateam onder leiding van regisseuse Gisela Schleelein is
naar Estland en Letland gereisd om aldaar op zoek te gaan naar de
weerwolf, die volgens hardnekkige geruchten daar nog omzwerft. In deze
documentaire reportage worden twee jonge Letten begeleid tijdens hun
zoektocht in enige postcommunistische kleine steden en bossen. Zo
worden ze niet alleen geconfronteerd met tal van overleverde, zeer
hardnekkige verhalen, maar komt er tevens een beeld aan de oppervlakte
van een vrijwel onbekende regio. Voor meer informatie over de inhoud van deze reportage zij verwezen naar de bewuste dag in het Programma van deze zender.
Veel muziek van Mozart en tevens van Papa Bach zal op vrijdag 11 juli via Mezzo-televisie klinken
Twee Nederlanders dirigeren Twee
symfonieën van Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) achtereen, beide
gedirigeerd door een Nederlander, zullen vrijdag 11 juli snel na het
middaguur door Mezzo-televisie worden uitgezonden. Het begint om 12:30
uur met de Symfonie nr. 34 in C, KV 338,
gecomponeerd in 1780 drie jaar later voor een Weense uitvoering nog
aangevuld met een Menuet in dezelfde sobere instrumentatie zonder
pauken en trompetten. Deze symfonie zal door het Salzburger Orchester
worden gepresenteerd, onder leiding van Ton Koopman. Het betreft de herhaling van een film uit 2002, gedraaid tijdens de Mozart Nacht die dat jaar in Salzburg werd gehouden. Direct daarop aansluitend, om 13:00 uur, komt het Mozart Orchester Salzburg aan de beurt met de Symfonie nr. 25 in g, KV 183, geschreven in 1773, van diezelfde componist. Dirigent is Frans Brüggen.
Verscheidenheid Eerder
in de ochtend, om 10:00 uur wordt deze min of meer willekeurige
Mozart-serie geopend door diens laatste, onvoltooide compositie, het Requiem, KV 626
uit 1791. Het werk wordt in deze situatie echter gepresenteerd als
ballet door het Ballet de l'Europe maar, vanzelfsprekend met de muziek.
Het betreft de opname van een uitvoering, die op 4 en 5 juli 2006 werd
gegeven in de Opera van de Syrische hoofdstad Damascus. NB: Een herhaling zal worden uitgezonden op donderdag 17 juli vanaf 17:00 uur, eveneens op Mezzo-televisie. Bijzonderheden over deze choreografie zijn te lezen op de site van Mezzo. In aansluiting daarop zal de Concertante symfonie in Es-groot, KV 364,
voor viool, altviool en orkest uit 1779 worden uitgevoerd door de
Kremerata Baltica onder leiding van Gidon Kremer, die tevens de
vioolpartij voor zijn rekening zal nemen. Helaas wordt in de gegevens
van Mezzo niet de naam genoemd van degene die de altviool bespeelt.
NB:
Een herhaling van deze concertante symfonie één der meest geniale
instrumentale werken van deze componist zal, eveneens door
Mezzo-televisie, worden uitgezonden op donderdag 24 juli, vanaf 19:50
uur.
Wereldse werken van Papa Bach Dezelfde
dag, 's avonds tussen 17:40 uur en 18:35 uur, zullen er zes zogenaamde
wereldse werken van Johann Sebastian Bach (1685-1750) worden uitgevoerd
onder leiding van Nikolaus Harnoncourt. Diverse leden van Concentus
Musicus bespelen hun instrument solistisch. Het betreft een opname, die
in 1984. De zes werken waaruit gedeelten zullen worden gespeeld, zijn: het Air uit de Derde Suite voor orkest, gevolgd door het Allegro uit het Brandenburgs Concert nr. 3, en het Allegro uit het Brandenburgs Concert nr. 5. Dan zal het Adagio uit het Hoboconcert worden gespeeld, direct gevolgd door de Kaffeekantate,
waarna opnieuw een deel uit de Derde Suite voor orkest het hier
gepresenteerde deel uit de profane composities van Bach afsluit. Om 20:05 zal de pianiste Katia Skanavi dan nog een uitvoering geven van het Italienische Konzert [1] van dezelfde componist. __________ [1]
In de VPRO-Gids staat het Italienische Konzert aangekondigd met de
toevoeging "voor piano". Dat is vanzelsprekend onjuist, angezien Papa
Bach het instrument op het eind van zijn leven nog net heeft gekend,
maar er geen composities voor heeft geschreven. Men leest in de
aankondigingen "für Klavier" en minderbegaafden op bureauredacties, die
menen te kunnen vertalen, noemen zonder nadenken of enig onderzoek te
doen, al was het maar in een Vertaalwoordenboek zulks dan in het
Nederlands piano, waar simpelweg klavier had dienen te blijven staan
(zij het dan zonder hoofdletter). Diverse composities van J.S. Bach
"voor het klavier" konden in zijn tijd op een orgel, klavecimbel of
klavichord worden uitgevoerd. Dat dit later ook op een pianoforte kon
en ook nu nog regelmatig word gedaan, is een andere kwestie.
Het gegeven dat het kan, betekent echter niet dat de omkering van feiten geoorloofd is. De
kwaliteit van een redactie gaat door toedoen, respectievelijk
nalatigheid van, dergelijke bureauhengsten met een sneltreinsvaart
bergafwaarts, en juist bij de VPRO-Gids is al decennia gebleken dat men
er in ernstige mate op voet van oorlog verkeert met de Duitse taal, en
dientengevolge met het Nederlands. ____________
Afbeeldingen 1. Wolfgang Amadeus Mozart, getekend door Jarko Aikens, Groningen 1984. (Archief Heinz Wallisch.) 2. Violist Gidon Kremer, dirigent van de Kremerata Baltica. 3. Pianiste Katia Skavani. (Foto: N. Gulakov; Van Walsum Management.) 4. Klavichord naar Johann Hass.
Bob Fosse's Cabaret als speelfilm uit 1972, vrij naar de gelijknamige musical uit 1966 ' via BBC1 in de nacht van dinsdag 8 juli op woensdag 9 juli
Rolpent uit 1972 In de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli zendt BBC 1, tussen 00:25 uur en 02:25 uur, de speelfilm Cabaret
uit. Deze rolprent is in 1972 door Bob Fosse (1927-1987) gerealiseerd,
op een draaiboek van Jay Allen, vrij naar de gelijknamige
theatermusical uit 1966. En die was weer gebaseerd op twee boeken van
de Engelse schrijver Christopher Isherwood (1904-1986): Mr Norris changes Trains uit 1935 als toneel- en filmversie getiteld I am a camera en Goodbye to Berlin
uit 1939. In beide gevallen wordt een beeld geschetst van de situatie
in het Duitsland van kort voor de gelukte greep naar de macht (op 31
januari 1933) door een van de grootste krankzinnige beestmensen van de
20ste eeuw: Adolf Hitler. Liza Minnelli
speelt daarin de rol van de jonge Sally Bowles, die als Amerikaanse
nachtclubzangeres bij Isherwood is zij echter geenszins Amerikaans
haar geluk wil beproeven in het Berlijn van 1931, waar de satanische
geest van het nazisme reeds gist en steeds meer aan de dag treedt. Maar
Sally probeert de politieke realiteit op afstand te houden. In de
bewuste nachtclub gaat het er dol aan toe, met zang en dans en seksuele
uitspattingen. Dat alles onder het toeziend oog van de ceremoniemeester
van de Kit Kat Club in de film onnavolgbaar neergezet door Joel Grey
geboren in 1932 als Joel David Katz , die in twee categorieën voor
die rol is onderscheiden, in 1972. Sally Bowles is in haar privéleven
niet bepaald "ein Kind von Traurigkeit" en ze houdt het dan ook met
twee mannen gelijktijdig die beiden vanwege hun niet weg te redeneren
homoërotische kant eveneens in die optiek in elkanders vaarwater
geraken. Haar
huisgenoot, de hier Britse Brian Roberts bij Isherwood nog Cliff
Bradshaw gespeeld door Michael York, is de eerste die een verhouding
met Sally Bowles krijgt; via de nachtclub komen beiden in contact met
een rijke edelman Maximilian von Heune die in de rolprent gestalte
krijgt door de Duitse acteur Helmuth Griem. En met hem raakt Sally
eveneens emotioneel geïvolveerd. Terecht
is er hier en daar gezegd dat Bob Fosse in 1972 niet zozeer een
musicalfilm heeft gemaakt maar veeleer een film met muziek heeft
gecreëerd. Nog in hetzelfde jaar werd hij voor deze film onderscheiden
met een zogenoemde Oscar
voor beste regisseur. Over de talrijke songs van de musical valt nog te
vertellen dat Bob Fosse de meeste daarvan die in het draaiboek
voorkomen, in de film heeft weggelaten en zich heeft beperkt tot de
nummers die binnen de Kit Kat Club worden gezongen. De componist en de
tekstdichter John Kander (geboren 1927), respectievelijk Fred Ebb
(1933-2004) hebben speciaal voor de film sommige nummers vervangen.
En zo hebben Mein Herr en Money money wereldfaam verworven. ____________ Abeeldingen 1. Regisseur Bob Fosse. 2. Acteur Joel Grey, hier in 1993 tijdens een uitreiking van de Emmy Awards. 3. Roman uit 1935 door Christopher Isherwood, hier in de reeks Penguin Modern Classics, 1961. 4. Panther-editie uit 1977 van de 'aanvullende' roman uit 1939 van dezelfde auteur.
Het geheime leven van de manisch depressieve mens ' BBC-documentaire van Stephen Fry
Eerste van twee delen Dinsdag 8 juli zendt het tweede Nederlandstalige Belgische televisienet Canvas, tussen 22:10 uur en 23:05 uur, het eerste deel uit van een tweedelige documentaire over de zogeheten bipolaire oftewel manisch depressieve geestelijke defecttoestand.
De
veelzijdige Engelse acteur en komiek, schrijver en presentator Stephen
Fry (geboren 1957) heeft deze documentaire voor de BBC gerealiseerd en
toont daarin de enorme scala aan uitingen, die verband (kunnen) houden
met deze ternederdrukkende gevoelswereld. Daartoe praat hij met diverse
mensen die er zelf aan lijden, alsmede anderen in hun omgeving die
ermee worden geconfronteerd, en hij laat niet na zijn hoogst
persoonlijke 'lijdensweg' met cyclothymia een mildere vorm van manische depressiviteit in de overwegingen te betrekken. We
komen tal van beroemdheden tegen in Fry's 'own country' en elders,
zoals in de Verenigde Staten waar Stepehn Fry spreekt met onder meer Star Wars-actrice
Carrie Fischer en de alom befaamde acteur Richard Dreyfuss. In zijn
eigen land praat hij erover met de veelzijdige actrice, comedienne, en
zoveel meer, Jo Brand en met haar collega-comedian Tony Slattery. Meer over de eerder al door de BBC uitgezonden documentaire is te vinden op de site van deze Engelse zendgemachtigde. _________ Foto: Stephen Fry (BBC).
Bob Fosse's Cabaret als speelfilm uit 1972, vrij naar de gelijknamige musical uit 1966 ' via BBC1 in de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli
Rolpent uit 1972 In de nacht van dinsdag 8 op woensdag 9 juli zendt BBC 1, tussen 00:25 uur en 02:25 uur, de speelfilm Cabaret
uit. Deze rolprent is in 1972 door Bob Fosse (1927-1987) gerealiseerd,
op een draaiboek van Jay Allen, vrij naar de gelijknamige
theatermusical uit 1966. En die was weer gebaseerd op twee boeken van
de Engelse schrijver Christopher Isherwood (1904-1986): Mr Norris changes Trains uit 1935 als toneel- en filmversie getiteld I am a camera en Goodbye to Berlin
uit 1939. In beide gevallen wordt een beeld geschetst van de situatie
in het Duitsland van kort voor de gelukte greep naar de macht (op 31
januari 1933) door een van de grootste krankzinnige beestmensen van de
20ste eeuw: Adolf Hitler. Liza Minnelli
speelt daarin de rol van de jonge Sally Bowles, die als Amerikaanse
nachtclubzangeres bij Isherwood is zij echter geenszins Amerikaans
haar geluk wil beproeven in het Berlijn van 1931, waar de satanische
geest van het nazisme reeds gist en steeds meer aan de dag treedt. Maar
Sally probeert de politieke realiteit op afstand te houden. In de
bewuste nachtclub gaat het er dol aan toe, met zang en dans en seksuele
uitspattingen. Dat alles onder het toeziend oog van de ceremoniemeester
van de Kit Kat Club in de film onnavolgbaar neergezet door Joel Grey
geboren in 1932 als Joel David Katz , die in twee categorieën voor
die rol is onderscheiden, in 1972. Sally Bowles is in haar privéleven
niet bepaald "ein Kind von Traurigkeit" en ze houdt het dan ook met
twee mannen gelijktijdig die beiden vanwege hun niet weg te redeneren
homoërotische kant eveneens in die optiek in elkanders vaarwater
geraken. Haar
huisgenoot, de hier Britse Brian Roberts bij Isherwood nog Cliff
Bradshaw gespeeld door Michael York, is de eerste die een verhouding
met Sally Bowles krijgt; via de nachtclub komen beiden in contact met
een rijke edelman Maximilian von Heune die in de rolprent gestalte
krijgt door de Duitse acteur Helmuth Griem. En met hem raakt Sally
eveneens emotioneel geïvolveerd. Terecht
is er hier en daar gezegd dat Bob Fosse in 1972 niet zozeer een
musicalfilm heeft gemaakt maar veeleer een film met muziek heeft
gecreëerd. Nog in hetzelfde jaar werd hij voor deze film onderscheiden
met een zogenoemde Oscar
voor beste regisseur. Over de talrijke songs van de musical valt nog te
vertellen dat Bob Fosse de meeste daarvan die in het draaiboek
voorkomen, in de film heeft weggelaten en zich heeft beperkt tot de
nummers die binnen de Kit Kat Club worden gezongen. De componist en de
tekstdichter John Kander (geboren 1927), respectievelijk Fred Ebb
(1933-2004) hebben speciaal voor de film sommige nummers vervangen.
En zo hebben Mein Herr en Money money wereldfaam verworven. ____________ Abeeldingen 1. Regisseur Bob Fosse. 2. Acteur Joel Grey, hier in 1993 tijdens een uitreiking van de Emmy Awards. 3. Roman uit 1935 door Christopher Isherwood, hier in de reeks Penguin Modern Classics, 1961. 4. Panther-editie uit 1977 van de 'aanvullende' roman uit 1939 van dezelfde auteur.
Cultuurspectrum
