Uitzonderlijke belevenissen 
In de periode van maandag 8 tot en met vrijdag 12 februari wordt op vier van de vijf avonden een aflevering uitgezonden van de serie Am Abend vorgelesen van de Duitse, regionale radiozender NDR Kultur. Gedurende die vier avonden wordt de voor dat programma beschikbare tijd — steeds tussen 22:00 uur en 22:35 uur — besteed aan verhalen van de Zweedse schrijver August Strindberg (1849-1912). Gedurende die vier avonden worden in totaal drie verhalen van deze man, naar wie de belangrijkste Zweedse lteraire onderscheiding is genoemd — de Augustprijs —, worden voorgesteld door drie verschillende stemmen. Al die teksten worden vorgesteld in een Duitse vertaling.

Op maandag 8 februari is de beurt aan (wijlen) de toneel-, film-, en televisiepersoonlijkheid Hannes Messemer (1924-1991). Hij zal de toehoorders in kennis brengen met Strindbergs verhaal Die seltsamen Erlebnisse des Lotsen.

Liefde en brood

Benno Sterzenbach (1916-1985), wijlen filmacteur en regisseur, is dinsdag 9 februari aan de beurt om de luisteraar te vergasten op het Strindberg-verhaal Liebe und Brot.

Julian Apostata

De korte reeks van die vier voorlees-avonden wordt besloten met het verhaal Julian Apostata, dat over twee avonden wordt verdeeld: woensdag 10 en vrijdag 12 februari. Dat verhaal neemt ongeveer een uur in beslag en wordt gelezen door Hans Paetsch (1909-2002). Ook hij was acteur in het Duitstalige speelgebied. Zijn voordracht, net als die van de beide anderen, is uit de archieven opgediept.

__________

Afbeelding: August Strindberg, geschilderd in 1905 door Richard Bergh (1858-1919), zijn landsman en collega schrijver, die tevens schilder was .

07-02-2010 om 16:46 geschreven door Heinz Wallisch  

In zijn jonge jaren was Winston Churchill (1874-1965) onderofficier in India. De latere prime minster van Groot-Brittannië was — overigens niet alleen toen — nogal ambitieus, en hij had de  wens carrière te kunnen maken, hoog in het vaandel staan. Voor zichzelf zag hij in de bewuste periode een toekomst als oorlogscorrespondent.

Over die tijd heeft de acteur/regisseur Richard Attenborough (*1923) in 1972 de biografische speelfilm Young Winston gerealiseerd, een Brits-Amerikaanse coproductie. In belangrijke rollen ziet u, als u kijkt, Simon Ward (geboren 1941) als Winston Churchill, Robert Shaw (1927-1978) in de rol van Randolph Churchill, en Anthony Hopkins (*1937) als David Lloyd George. De film is gebaseerd op Churchills My Early Life: A Roving Commission.

De meer dan gebruikelijk lange speelfilm zal op zaterdag 6 februari, 's middags tussen 15:15 uur en 17:30 uur, worden uitgezonden via de Britse televisiezender BBC 2. 

__________

Afbeelding: Voorzijde van de Videocassette met de film in kwestie.

06-02-2010 om 08:35 geschreven door Heinz Wallisch  

06-02-2010 om 00:00 geschreven door Heinz Wallisch  

"De enige echte"
Begin jaren vijftig, na een wandeling met mijn grootvader in de Indische buurt van de stad Groningen, bleef mijn grootvader even staan bij het ruim uitgevallen Bernouilliplein. "Kijk, mijn jong, hier heeft het circus van Barnum en Bailey in 1900 zijn tenten opgeslagen. De voorstellingen werd met veel poespas aangekondigd door een optreden van de enige echte Buffalo Bill."  In het verloop van het verhaal werd het duidelijk dat opa er niets van geloofde, omdat er naar zijn opvatting nogal flink wat enige echte Buffalo Bills, verspreid over de aardbol waren opgetreden. Daarbij had mijn grootvader, zeker achteraf beschouwd, een betere kijk op het geheel doordat hij in het eerste decennium van de twintigste eeuw enige jaren in de staat Michigan had doorgebracht en ook daar de enge echte Buffalo Bill had gezien. Ten minste één van hen kon niet de echte zijn, als gevolg van onderling afwijkende lichaamsbouw en wat dies meer zij. De burgerlijke naam van Buffalo Bill luidt William Frederick Cody (1846-1917).

Film uit 1910

Arte-televisie zendt bij tijd en wijle een aflevering uit van de documentaire serie Verschollene Filmschätze, waarin historische filmopnamen worden vertoond. Op zatedag 16 februari — tussen 21:30 uur en 22:00 uur wordt opnieuw een aflevering vertoond, deze keer met de titel 1910 Buffalo Bill ist Buffalo Bill. Het betreft een Franse documentaire uit 2007, met een duur van 26 minuten, die onder regie van Serge Viallet werd gedraaid, en als bijdrage van Arte France de ether wordt ingestuurd.

Nog tweemaal volgt een herhaling: de eerste op dinsdag 9 februari, vanaf 's ochtends 11:50 uur, de tweede op zondag 14 februari, in de middag vanaf 16:20 uur.

__________

Afbeelding: William Frederick Cody, bijgenaamd Buffalo Bill — soldaat, bizonjager en showman.

05-02-2010 om 23:06 geschreven door Heinz Wallisch  

Symfonieën van grootmeesters op Mezzo-televisie
Op de klassieke muziekzender Mezzo-televisie worden de laatste maanden met enige regelmaat blokken met symfonieën van één componist binnen enkele dagen achtereen uitgezonden. Een enkele keer was er zelfs sprake van een mammoet-sessie, toen alle symfonieën van Ludwig van Beethoven (1770-1827) binnen goed één etmaal werden uitgezonden, alle gespeeld door de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado. Het betreft opnamen uit de tijd dat deze dirigent aan dat ensemble een vaste verbintenis had.

De werken uit diezelfde discipline in het oeuvre van de Rus Pjotr Iljitsj Tsjajkovski (1840-1893) komen we de laastste weken ook wat vaker tegen op diezelfde muziekzender. Aangezien hun aantal geringer is — inclusief Manfred, opus 58 zijn het er zeven — kunnen die ook in relatief korte tijd in het programma opduiken zonder dat daardoor het vierentwintig uur programma al te zeer van de veelzijdigheid wordt beroofd.

De komende tijd zijn diverse symfonieën van Gustav Mahler (1860-1911) aan de beurt, die worden geleid door verschillende dirigenten.
 
Mahlers Eerste  van Haitink 

Op vrijdag 5 februari wordt, 's avonds tussen 20:30 uur en 21:40 uur, de Symfonie nr. 1, Der Titan, uit de jaren 1884/1888, door Mezzo-televisie uitgezonden in een versie door de Berliner Philharmoniker onder leiding van Bernard Haitink.

Deze dirigent heeft de naam een Mahler-specialist bij uitstek te zijn, maar niet iedere luisteraar en criticus, en al evenmin elke collega, is die mening toegedaan. Mij persoonlijk heeft de man nog nooit langer dan één minuut binnen zo'n hele symfonie kunnen ontroeren, en dat geldt zeker ook voor de componist en criticus Konrad Böhmer die de nodige kritiek heeft gespuid tegen diverse binnen- en buitenlandse dirigenten en componisten en tegen dan wel vóór andere uitvoerende musici. In het geheugen gegrift staat diens ageren tegen Haitink als Mahler-dirigent: Honderd fouten per partituurpagina, aangestreept met een rood potlood, signaleerde Böhmer bij het luisteren naar de Tweede.

Ondanks al die venijnige stukken en onderhoudend geformuleerde afwijzingen heeft Haitink de reputatie weten overeind te houden en staat hij nog altijd op de bok met de twee reuzen uit het Weense fin de siècle: Mahler en Anton Bruckner (1824-1897). 

Een uitgebreid artikel met achtergronden en een toelichting op de Eerste van Mahler heb ik gepubliceerd 23 augustus 2006 op de website All art is quite useless, van Rond1900.nl, over de cultuur van het fin de siècle. 

Boulez en Mahlers Tweede

Om 21:40 uur tot 23:10 uur vervolgt Mezzo-televisie het avondprogramma met de Tweede Symfonie, Auferstehung, van dezelfde componist, voltooid in 1894. De zender presenteert de versie die werd gerealiseerd met de Berliner Staatskapelle onder leiding van Pierre Boulez, ter gelegenheid van diens tachtigste verjaardag in 2005. In de zaal zat, op het puntje van zijn stoel, Daniel Barenboim — de vaste dirigent van dat orkest.

Deze tweede symfonie over het geloof — o Glaube, mein Herz, o Glaube —, de dood — "was enstanden ist, das muß vergehen" — en wederopstandig — "Aufersteh'n, ja aufersteh'n, wirst du. . . ", en daarmee een werk dat het in een tijd als de onze — met een steeds groter wordende hang naar het spirituele en het verlangen naar een verder leven in hogere sferen — weer op veel interesse en bevestiging kan rekenen.

____________

Afbeeldingen

1. Gustav Mahler in 1884, het jaar dat hij aan zijn Eerste Symfonie is begonnen.

2. Dirigent Pierre Boulez in 2004, een jaar voor het concert t.g.v. Boulez 80 jaar, met de Berliner Staatskapelle.

05-02-2010 om 10:18 geschreven door Heinz Wallisch  

Eigen taal 

Professor Con Slobodchikoff heeft meer dan dertig jaar de roep van prairiehonden geregistreerd, en nu is hij van mening dat de uitkomst van zijn langdurige onderzoek aan het licht heeft gebracht dat deze dieren er een echte taal op nahouden, die bijna net zo complex is als die van ons mensen.

De prairiehond is geen hond, zoals de naam zou kunnen doen vermoeden, maar een knaagdier dat zo'n veertig centimeter lang kan worden, één tot twee kilo weegt, en in normale omstandigheden acht tot negen jaar wordt, met als uitzondering een leeftijd van twaalf jaar. In Nederland komen deze dieren voor in het Noorder Dierenpark te Emmen en in de Diergaarde Blijdorp.
In de komende aflevering van de serie natuurdocumentaires met de overkoepelende titel Natural World — die zal worden uitgezonden door BBC Two-TV, op woensdag 3 februari tussen 21:00 uur en 22:00 uur — wordt uiteengezet hoe één en ander tot stand is gekomen.

03-02-2010 om 01:59 geschreven door Heinz Wallisch  

Vogel, plant en vliegje

Op dinsdag 2 februari wordt in de vroege avonduren op de televisiezenderNederland 2 een nieuwe aflevering uitgezonden van het VARA-programma Vroege vogels. Daarin gaan Andrea van de Pol en Menno Bentveld op onderzoek uit in natuur en milieu. In de betreffende aflevering is de temperatuur winters en zijn die twee gekleed op koude en situaties die zich daarbij kunnen voordoen in dat, voor ons in de praktijk eveneens lopende, seizoen. De beide presentatoren van het programma hebben voor de nu nog nieuwste aflevering de lens gericht op sneeuwvlooien, ijsgorzen en jeneverbessen.: Georgia, 'Times New Roman', Nu zal een grotere groep mensen wel weten wat een jeneverbes is, een geringer aantal zal bekend zijn met de ijsgors, maar een sneeuwvlo? Nee, daar ontbreekt geen K aan het einde, al is de sneeuwvlok een fenomeen dat we in deze dagen veelvuldig zelf wel kunnen signaleren in stad en dorp, op tak, dak en lichtmast, dus ligt het al niet erg voor de hand dat de exploratie van de Vroege vogels daarop gericht zou zijn. 
De sneeuwvlo — die ook sneeuwspringer heet — was sedert het begin van de negentiende eeuw in onze contreien niet meer gesignaleerd, maar begin 1994 werd-ie herontdekt in België, hetgeen voor nieuws zorgde, zowel daar alsmede in Nederland. want ook daar komt het beestje voor: een schorpioenvliegje dat wel eens op de sneeuw wordt aangetroffen.
__________ 

Afbeelding: IJsgors, 'in kaart gebracht' door Linnaeus in 1758.

02-02-2010 om 11:04 geschreven door Heinz Wallisch