Het geval Fritz Haarmann vrijdagavond als documentaire speelfilm op de ARD
Onvoorstelbare gruwelen De
man was de eerste seriemoordenaar die grondig psychiatrisch werd
onderzocht. De gesprekken die tussen deze onmens Fritz Haarmann
(1879-1925), afkomstig uit Hannover en Ernst Schultze, forensisch
psycholoog in dienst van de rechtbank zijn gevoerd, werden door middel
van verslagen voor de annalen bewaard. Deze documenten vormden de basis
voor de speelfilm Der Totmacher die
Romuald Karmaker in 1995 heeft gerealiseerd. De regisseur heeft Götz
George (geboren in 1938) kunnen overhalen de rol van Haarmann, die van
zijn vak slager was, op zich te nemen. Jürgen Hentsch en Pierre Franck,
Matthias Fucks en Marek Harloff zijn andere vertolkers van de
vooraanstaande rollen in Der Totmacher. De
slager werd een angstwekkende slachter, die gedurende de eerste jaren
na de Eerste Wereldoorlog in ieder geval 24 jongens heeft vermoord en
ze gedeeltelijk heeft opgegeten.
Bang voor opsluiting Haarmann
heeft aan die gerechtspsychloog gezegd dat hij verlangde naar de
doodstraf, vooral omdat hij levenslange opsluiting vreesde, in de
wetenschap dat binnen de gevangenishiërarchie iemand van zijn kaliber
op de allerlaagste trede van de ladder staat en hem in die structuur
hevige mishandeling en psychische vernederingen zonder einde zijn deel
zouden worden. Op
15 april 1925 werd aan het leven van Friedrich Haarmann die maar
liefst 24 maal ter dood was veroordeeld door middel van de guillotine
een einde gemaakt. Hoewel dat in het kader van de Deutsche Gründlichkeit eigenlijk vierentwintig keer had moeten gebeuren, heeft men het vonnis einfachheitshalber slechts één maal voltrokken.
Nachtmerrie Op een grafsteen van de begraafplaats Hannover Stöcken staan 27 namen, die toebehoren aan
slachtoffers van Fritz Haarmann. Onder de steen bevinden zich 323
beenderen, en dat is alles wat men heeft gevonden van de talrijke
slachtoffers van de man die geldt als de beruchtste massamoordenaar van
de twintigste eeuw. Terecht is dat niet, tenzij men erbij vermeldt dat
het om een burgerlijke massamoordenaar gaat en niet om in het kader van
een politiek systeem opererende, aangezien dan de vereiste ruimte voor
het opsommen van weliswaar niet alleen maar toch voornamelijk Duitse
namen een veelvoud van de lengte van dit artikel benodigd zou zijn. Haarmann
zelf verklaarde: "En Mensch das sind nur ein paar Aktentaschen voll
Fleisch." In het kader van het, ongetwijfeld afstompende, beroep van
slager is het niet zo verwonderlijk dat die man zo dacht.
Documentaire in boekvorm In
1992 is bij uitgeverij VGS Verlagsgesellschaft Köln een boek over deze
zaak uitgekomen, geschreven door Friedhelm Werremeier (geboren in
1930), die als een van de vaders van de Duitse Kriminalroman
geldt. Verder is hij verantwoordelijk voor tal van draaiboeken, onder
meer van televisieseries. Decennialang heeft hij als verslaggever
gewerkt in verband met spectaclaire misdaadprocessen. Reeds in de jaren
zeventig van de vorige eeuw heeft Werremeier naam gemaakt als iemand
die geen fictie produceerde maar Fakten (feiten) in verhaalvorm schreef, hetgeen vaak met de benaming faction wordt aangeduid. De verschijning van zijn 'Sachbuch' Haarmann Nachruf auf einen Werwolf heeft zonder twijfel mede gezorgd voor informatie ten dienste van de film van Romuald Karmaker. Het
eerste Duitse publieke televisienet ARD/Das Erste zendt op vrijdag 24
april, vanaf 23:30 uur tot in de nacht op zaterdag 25 april om 01:20
uur bovengenoemde speelfilm uit. ____________ Afbeeldingen 1. Handschrift van Friedrich Haarmann, die verklaart hoe hij een jongen genaamd Friedel heeft gedood. ich
ahbe in der Cellerstr. Friedel umgebracht. Des morgens lag Friedel tot
im Bett, ich hatte Friedel tot gebissen. Ich habe sehr geweint und
wußte nicht, was ich machen sollte. 2. 'Ein feiner Herr' zo kon Fritz Haarmann er inderdaad uitzien. 3. Voorzijde van het stofomslag om het boek van Friedhelm Werremeier: Haarmann uit 1992.
Cultuurspectrum
