Iedereen is van onze wereld, mijn wereld is voor iedereen gidsjoris, -actua, vanons, zielspiegel, blauwe hagen, geestige heiligen
18-02-2015
SENSATIONEEL GEWISSELD
De wissel in de St.-Carolus Borromeüskerk was een onvoorstelbaar succes!
Kwart na een en het Conscenceplein stond al vol volk. We deden de deuren al open om 20 na een. Het volk stroomde letterlijk binnen, dit hadden we nog nooit gezien.
Achteraan de kerk, in de middenbeuk en in de zijkbeuken stond het al vol mensen die geen zitplaatsen meer hadden. Het was moeilijk te schatten, het leek wel of er 1000 mensen waren binnengevallen.
Heeft u het gemist? Onze volgende wissel is op Paasmaandag, 6 april 2015, weer om 14uur, met 10 minuutjes uitleg voor de start en rondleidingen nadien.
Klikfoto: De planning voor de schilderijwissels in 2015 (productie Joris G. Luyten).
‘Kom eens luisteren, ik heb een prachtig liedje gehoord van Axelle Red, in het Nederlands, met een ongelooflijke mooie tekst!’
Mijn halve trouwboek weet dat ik een rood-vurige bewonderaar ben van dat Hasseltse meisje. In de kortste keren verhuist mijn lichaam van de redactiekamer naar de living, om neer te ploffen voor het gaapscherm.
Met de digicorder spoelen we terug en geraken helemaal in de ban van een begrafenisbeleving door de ogen van een kind.
Meer dan lichtjes onder de indruk spoelen we nog eens terug, en nog eens, en nog eens… Zes keren hebben we dat gedaan.
Het lichaam verplaatst zich terug naar de redactiekamer en gaat op zoek naar meer info.
Nog meer verbazing, begrip en een vallende Euro, als we vernemen dat de tekst van dit geniale liedje geschreven werd door … Urbanus!
Jean Blaute, dat ander afvallig genie, schreef de muziek.
Dank u Axelle, dank u Urbanus, dank u Jean Blaute!
Als we de CD (Urbanus Vobiscum) nog vinden, dan spelen we dit liedje, tot het schijfje oranje wordt.
Onze klikfoto JGL0116: Niet toevallig een prachtige rossige poes op het oude kerkhof van Merksem …
Dit postje is voor Emile, die zijn lieve echtgenote verloor, en die morgen natuurlijk niet kan meewerken aan onze beroemde schilderijwissel. Ik weet niet of jij dit leest, maar wij voelen heel hard met je mee man!
Het is me ooit zelf overkomen om per vergissing een inhoudloze mail te sturen. Ooit kreeg ik er eentje van kozijn Leo en ik vond het grappig om als volgt te reageren:
Beste Mijnheer de Leeuw,
Hartelijk dank om ons een lege e-mail te zenden.
Wij weten zeker dat u geen aanhanger bent van het nihilisme en begrijpen dat u ons een veelzeggende boodschap van stilte brengt.
Daarom zijn we een uurtje in ons bad gaan mediteren om de diepzinnigheid van dit orakel te doorgronden.
Wij waarderen uw missie ten zeerste en reageren graag met een doorweekte huid en vrolijke groetjes.
Buiten Valentijn met mijn lieve halve trouwboek, is het vandaag, 14 februari, ook een beetje mijn feestdag. Het klinkt raar, maar we vieren de Heilige Georgius van Mitylene, die leefde in Constantinopel, het huidige Istanboel. Hij stierf in 1693 als martelaar onder de Islam.
Deze kleermaker had zogezegd een godsdienstige overtreding gemaakt, en moest voor het gerecht kiezen tussen Islambekering of de dood door het zwaard. Hij bleef trouw aan het Christendom...
Maar laat ons in een plezante stemming blijven, het is tenslotte Valentijn voor iedereen.
Thuis, in onze korte broekperiode, kregen wij iedere vrijdag een visfestijn voorgeschoteld. We noemden dat vasten!
We kennen weinig mensen die zo verzot waren op vis als ons vader zaliger, die vond dat ‘vasten’ gewoonweg subliem. Toch was de reactie van ons moeder zaliger soms niet mals. Om de werkelijke betekenis niet uit het oog te verliezen trakteerde ze ons soms op zure haring, met gestompte patatten.
De Christelijke gedachte van vrijdagvisdag refereert naar Goede vrijdag en dus naar het lijden en de dood van Christus. In het gepaste seizoen werd de zure haring soms wel vervangen door heerlijke nieuwe maatjes.Het bijgeloof van dertien refereert bij de Christenen naar het laatste avondmaal, waar Christus en zijn twaalf apostelen met dertien aan tafel zitten. Judas wordt beschouwd als de dertiende en ongeluksbrenger aan die tafel. Later wordt Judas vervangen door Mattias, en wordt Paulus nog bij het clubje gevoegd, zodat we met Judas Iskariot 14 apostelen kunnen opnoemen, hoewel Paulus en Judas Iskariot eerder aparte gevallen zijn.
Hoe dan ook, iedere keer op vrijdag de dertiende voelen wij ons bijzonder gelukkig omdat wij onze dag daardoor niet laten verpesten. We lopen dan ook met de glimlach een zwarte kat tegen het lijf, schoppen een hoefijzer weg terwijl we rustig onder een ladder door lopen, vertrappelen een klavertje vier, kappen zout over een wijnvlek en schieten telkens in een onbetamelijke lach als we voor de zoveelste keer een spiegel breken.
VolgensMizzD(what’s in a name?), mag je vandaag niet onder een zwarte kat doorlopen. Ik ben in haar vijver gaan vissen en haalde volgend postje over vrijdag de dertiende naar binnen. Ze schreef het exact 6 jaar geleden, maar we hadden het zelf niet beter kunnen neerpennen. Klik maar eens op het linkje, maar terugkomen naar hier hé.
We hebben het al even over de zware Romaanse en de fijne Gotische kunst gehad. Wil je nu een schoolvoorbeeld van (late) Barokke kunst, bewonder dan met ons deze oogstrelende preekstoel.
In de Romaanse en Gotische kunst zou je onderaan eerder een console of zuil zien om dat balkon te ondersteunen. Hier zie je vier bevallige dames onder die kuip.
In de Romaanse en Gotische kunst zou je aan de zijkanten eveneens twee zuilen zien om het geheel bij elkaar te houden, maar neen, we zien twee fraaie bomen: een beuk en een eik.
Met andere woorden: in de Barok evolueert structuur naar kunst, en kunst met een boodschap. Dat is nu net het vernieuwende in Barok. Gotiek is verticaal, zoals dit gebouw, gericht naar God. Niet te fel nadenken, slik het gewoon. Barok nodigt ons uit om kunst meer te beleven, met al onze zinnen. Barok doet ons steeds nadenken over een boodschap om zo de kunst nog meer te beleven.
Die boodschap is hier: het evangelie is voor de hele wereld.
Hoe beeld je nu het evangelie en de hele wereld uit?
Wel, zorg ervoor dat de vier evangelisten ergens te vinden zijn, verbeeld voor elk werelddeel een typische vrouw, laat een bonte verzameling vogels poseren en vul het geheel rijkelijk aan met een variëteit van fauna en flora.
Barok maakt gidsen gemakkelijk, lees het gewoon af. We beginnen vanboven.
Foto GJ081122uli: preekstoel - de kathedraal in 100 stukjes (7)
Captain Norval Marley, supervisor voor de Britse koloniale macht in Jamaica, maakt het tienermeisje Cedella Booker zwanger, trouwt met haar en verlaat haar dan onmiddellijk. Zowat negen maanden later, en vandaag exact 70 jaar geleden, wordt dan Nesta Robert Marley geboren, zoon van die Britse bleekscheet.
Om een pondje bij te verdienen zal de 10-jarige Bob op straat zingen met een zelf gemaakte gitaar van afval. Eens zestien jaar vormt hij samen met Burny Livingstone en Peter Tosh een groepje: The Wailers (to wail = jammeren). Hun beginstijl (ska) is opgewekte muziek, en wordt dan ook de Jazz van Jamaica genoemd. Eerste opname: judge not. Ska wordt opgevolgd door het iets langzamere Rocksteady, gevolgd door een nog lomere variant die we allemaal kennen als Reaggy (one love).
Vandaag zou hij dus exact 70 geworden zijn, maar in 1981 stierf hij aan vreselijke kankers.
Zijn mooiste uitspraak: 'I don’t stand for the black man’s side, I don’t stand for the white man’s side, I stand for God’s side'.
Foto 060206-JGL1613: Hebben we onze Britse Captain gevonden? --- De verschijning van deze man in onze Koekestad deed mij vroeger altijd denken aan Bob’s eerste liedje.
Voor het eerst in de beeldende kunst wordt Maria lieflijk en elegant uitgebeeld. Voor het eerst krijgt zij een glimlach op het gelaat, voor het eerst durft het kindje Jezus heel speels het lieftallige gezichtje van O.L.V. aanraken.
De lange vingers, de sierlijke plooien in haar kleed, de fijne schoenen, de lichaamsvormen onder de kledij, de lelietak, de ring, de gracieuze slanke figuur en vooral de typische S-vormige pose (de contrapost houding) van het beeld: dat is maniërisme. In de veertiende eeuw noemde men dit ‘art nouveau’.
De kwaliteit van het witte marmer is zo perfect dat we altijd gedacht hebben: dit beeld moet wel uit het spierwitte, Toscane Carraramarmer gemaakt zijn.
Tegenwoordig denkt men dat de Italianen in de veertiende eeuw hun uitzonderlijk marmer niet exporteerden tot in de verre Nederlanden, maar het reserveerden voor de kunststeden uit de omgeving. Temeer omdat wij in onze streken zelf drie marmermijnen hadden. Wie weet komt dat prachtige marmer niet uit een Doornikse mijn. In die tijd zouden wij zelfs zwart marmer hebben geëxporteerd.
Veel toeristen komen hier natuurlijk een bezoekje brengen aan die beroemde Mijnheer Rubens. In een volgend stukje maken we kennis met de indrukwekkende Barokstijl.
KLIKfoto 150205pscr: Ons bureaublad van vandaag, de Maaslandse madonna - de kathedraal in 100 stukjes (6)
Met kritiek kunnen we maar beter voorzichtig zijn. Het kan heel erg kwetsend zijn, en het maakt vijanden.
Die goedhartige MizzD schreef in een reactie of ze op iemands tenen had getrapt. Nee hoor, er is echt geen vuiltje aan de lucht, tenzij de massa microben en fijn stof. Ik antwoordde:
Nee hoor, het zinnetje kwam vanzelf, zonder enige aanleiding. Waarom zou jij mijn tenen vermorzelen? Jij die zo begaan bent met iedereen. Ooit heb ik eens een Haiku geschreven over kritiek. Ik kwam op dat idee, omdat een collega kritiek had op een andere gids (dat gebeurt meer in ons wereldje). Die collega kreeg dan op zijn beurt 'het deksel op de neus' zoals men zegt. Ik vind dat zo plezant dat ik een Haiku maakte over 'neusdekselkritiek'. Met het maken van die foto heb ik een selfie van mijn neus gemaakt.
Enniwééi: Wie te snel kritiek geeft, dikwijls over onbelangrijke zaken, riskeert het deksel op de neus te krijgen.
Oei, serveer ik hier nu zelf een bordje kritiek? Kritiek op kritiek is ook kritiek.
We schreven er dus ooit een Haiku over. Ontdek hem door op de foto te klikken.
“Dat zongen wij in onze kindertijd en wij hadden in Leuven altijd verlof die dag”.
‘Onze redactie’ heeft dat liedje nog nooit gehoord maar beseft dat zijn halve trouwboek daar iets heel interessants staat te zingen.
Sinds de stichting van de Katholieke Universiteit Leuven in 1834* hebben ze daar hun patroonsfeest op 2 februari, met Onze-Lieve-Vrouwlichtmis. Dat is exact veertig dagen na Kerstmis en naar Joods gebruik ook het feest van Maria zuivering genaamd of purificatie.
Traditioneel gaat dan in Leuven de professorenstoet uit met het beeld van de ‘Sedes sapientiae’, als beschermheilige en embleem van de universiteit. Vanaf de jaren vijftig werden ook op die dag de eredoctoraten uitgereikt (Sedes sapientiae= zetel der wijsheid).
In onze korte broekperiode gingen we die dag naar de mis, kregen een gewijde kaars in onze pollen en mochten we meelopen in de processie.
Eens thuis kregen we lekkere pannekoeken en voor een keer mochten we er eentje flamberen met Grand Marnier. Het was ten slotte Lichtmis.
Die dag herdenken we de opdracht in de tempel, één van de vijf blijde mysteries in het leven van O.L.Vrouw. Volgens het Joodse gebruik, brengen Jozef en Maria hun zoon Jezus naar de tempel om hem toe te wijden aan God. Simeon, die niet zou sterven voor hij de Messias heeft aanschouwd, noemt het kind 'een licht dat voor de volkeren straalt'.
Vandaar Lichtmis.
Spreuk: Al is het vrouwtje nog zo arm, bij lichtmis zet zij haar pannetje warm.
Klikfoto - Cabo237: Het hooglied van Simeon (Jan Jozef Delin – 1810).
Dit kunstwerk hing in de Mariakapel van de St.-Carlus Borromeüskerk tot de parochianen het oorspronkelijk schilderij van Rubens (Maria-tenhemelopneming) lieten kopiëren in 1925. Dat oorspronkelijk schilderij van Rubens maakte deel uit van de Keizerlijke roof door keizerin Maria-Theresia van Oostenrijk in 1776.
* De oude universiteit bestaat al sinds 1425, toen men O.L.V. uitbeeldde in de Romaanse stijl als de Sedes Sapientiae.
DE VOLGENDE SCHILDERIJWISSEL IN DE St.-CAROLUS BORROMEÜSKERK GEBEURT OP ASWOENSDAG 18 FEBRUARI 2015, OM 14U.
3 x per jaar wordt het schilderij boven het hoofdaltaar van de St.-Carolus Borromeüskerk gewisseld op de wijze die de jezuïeten, nu bijna 400 jaar geleden, bedacht hebben.
Een verrassend gebeuren dat je enkel nog in deze prachtige Antwerpse kerk kan meegemaken.
De deuren van de kerk gaan om 13.30 open, de toegang is gratis!
Voor en tijdens de wissel zal u een woordje uitleg krijgen.
Achteraf zullen Topagidsen gratis rondleidingen in de kerk verzorgen.
Ook kan u de sublieme ‘Kantkamer’, het wereldvermaard museum voor religieuze kant bezoeken! (2,- euro p.p.). Ook hier krijgt u deskundige uitleg.
De kerkfabriek, de medewerkers en de Topagidsen van de St.-Carolus Borromeuskerk (Conscienceplein - Antwerpen) heten u van harte welkom.
Klikfoto: de schilderijwissel in de St.-Carolus Borromeüskerk van Antwerpen. (Met dank aan een lieve toeschouw(st)er. Uw gangbare fotoklikker is zich achter het schilderij aan het amuseren.
Ooit een lelijke Madonna met een hoofd gezien dat minstens drie keer te groot is en daarbij een stokstijf kindje Jezus met een volwassen aangezicht met of zonder baard? Maria zit op een zware voorhistorische troon met een loodzware scepter in de hand.
Wel, tot begin 14e eeuw was dat de Romaanse stijl om O.L.V. uit te beelden, de zogenaamde Sedes Sapientiae. Letterlijk vertaald kunnen we spreken over de zetel der wijsheid. Niet verwonderlijk dat onze Leuvense universiteit een Sedes Sapientiae in haar wapenschild voert.
Waar halen die vroegmiddeleeuwse gasten het in hun hoofd om zoiets lelijks te maken? Geloof het of niet, maar ze doen dat uit respect voor de Moeder Gods. Ze willen beletten dat men haar gaat vergelijken met een andere vrouw die, toevallig of niet, op dat beeld gelijkt. De mensen zouden nog denken dat ze naar hun Tante Julia aan het kijken zijn, of Jeanneke van de markt.
Hetzelfde hebben ze dus ook gelapt met het kindje Jezus. De filosofie is dezelfde: niemand mag God de Zoon vergelijken met dat schattige jonkie van Tante Rosalie.
Maar kijk wat er gebeurt rond 1340. Een of andere revolutionaire beeldkunstenaar uit het Maasland, in de omgeving van het Luikse, vindt dat onze Madonna wel wat beters verdient dan een waterhoofd. Hij kapt radicaal met die plompe Romaanse kunstvorm en creëert een mooie verfijnde en elegante Maria.
Een nieuwe stijl is geboren, de Gotiek doet zijn entree in de beeldhouwkunst. In die tijd noemt men het ‘Art Nouveau’, vandaag noemen we het Maniërisme.
Foto prod.0150129: Maaslandse madonna met Sedes Sapientiae- de kathedraal in 100 stukjes (5)
Foto 090114-1232-JM0111: Mijn favoriete plekje (centrum), De Kruisoprichting (P.P. Rubens 1610) en het koorgestoelte (noord). Om deze foto te kunnen nemen mocht ik tijdens de werken aan de zuidergewelven op de stelling kruipen!
090114-1232 wil zeggen dat die foto genomen is op 14/01/2009, om 12u32.
Met dank aan Merel voor het inspiratiemosterdpotlepeltje
Foto 150123-143604: Onze multischizofrene eenmansredactie vond niet zo direct een merel in het fotoarchief, maar zag deze week een paar aalschovers in het park van Brasschaat. Ook goed?
Sorry voor de Skynet-bloggers die dit al gelezen hebben en dank aan MizzD om te grasduinen in mijn visvijver (http://gidsjoris.skynetblogs.be).
Groot nieuws vandaag, 25 januari: Paulus is van zijn paard gedonderd. Of beter gezegd: gebliksemd. In feite is dat niet moeilijk, die helmen, harnassen en lansen van de dertiger jaren zijn echte bliksemafleiders. Paulus, totaal van de hand Gods geslagen, zal zijn weg naar Damaskus moeten verder zetten op een oldtimer reserveknol.
We kennen allemaal Gods woorden: “Savle, Savle, qvid me perseqris”. Na inschakeling van onze Antwerpse vertaaldienst geeft dat: ”Saulus, Saulus, me wa zedde gij bezig joeng? Waarom vervolgt gij mij? Zoude niet beter Judas gaan vervangen?” Tot zo ver de fantasie van vele kunstenaars die dit tafereel graag afbeelden op een vrij spectaculaire wijze.
Feit is dat Saulus naar Damascus trekt om daar de Christenvervolging te leiden. Op de een of andere wijze krijgt hij voor zijn aankomst een verschijning van de verrezen Christus en wordt hij een tijdje blind. Paulus ziet dit als een openbaring, laat zich dopen en gebruikt vanaf nu nog enkel zijn Latijnse naam Paulus, wat betekent: Klein van gestalte, nederig. Vanaf nu wordt hij zelf als de apostel van de heidenen vervolgd. Met wat hulp ontvlucht hij Damascus en zal hij het christendom verspreiden in Macedonië en Griekenland. Uiteindelijk wordt hij in Rome onthoofd op last van Keizer Nero.
In de kunst zien we hem steeds met zwaard (onthoofding) en een boek (brieven). Soms zien we hem in een mand hangen die men naar beneden laat bij zijn ontsnapping uit Damascus.
Hij is de patroonheilige van de tentenmakers (hij maakte mohair voor tenten), touwslagers, mandenmakers, theologen en Katholieke pers. Het is vandaag, juist in de helft van de winter, dat we zijn bekering gedenken, terwijl we 29 juni noteren voor zijn feestdag.
Foto JGL3292: Detail uit het prachtige ‘Fugger glasraam’ (1537), door Robert van Olm. We vinden de onfortuinlijke tuimeling in de lichtbeuk (middenschip) van onze kathedraal.
Hoe schoon kan een rondleiding ‘achter de schermen van de Kathedraal’ zijn?
Vanop de kleine toren bij zonsondergang, met zicht op de Schelde. De universiteitsstudenten werden er lyrisch van, en zelf kon ik het ook niet laten om dit op de gevoelige plaat vast te leggen.
Klikfoto: 150121-164500-DSCN1940ac – Scheldezicht bij avondrood.
