Eenige aantekeningen bij de Schriekse geschiedenis.

 Om de schrijver van deze historische brochure te kennen zal men beroep moeten doen op een grafoloog of schriftdeskundige, daar ze niet genaamtekend is, en uit de teksten 1 en 2 niet met zekerheid is op te maken over welke schoolmeester, Op de Beeck of Cools, het nu gaat.

  De gemeente Schrieck is gelegen in het kanton Heyst-op-den-Berg, provincie Antwerpen, in het zuiden dezer provincie, tegen de grenzen van Brabant, omtrent op gelijken afstand der steden Mechelen, Lier en Leuven.

  Haar grondgebied beslaat eene oppervlakte van omtrent 12 vierkante kilometer en paalt ten noorden aan de gemeenten Beersel en Heyst-op-den-Berg, ten oosten aan Booisschot en Bael, ten zuiden aan Tremeloo,Keerbergen en Putte, ten westen aan Putte.

  Op de plaats waar nu Schrieck is bestond in oude tijden het Waverwald, dat zich uitstrekte tusschen beide Nethen en de Dijle.  Dit woud werd door den Duitschen keizer bij gifte geschonken aan den prinsbisschop van Luik.  Volgens de overleveringen verbleven er te dien tijde in deze streken tal van binders en roovers.  Vandaar wellicht de legende dat de plaats waar zich thans het pachthof “ De uil “ bevindt, een nest was van zulke onbeschaamde roovers, dat zij het zinnebeeld der roofzucht, den uil, op hun slot dorsten plaatsen.  En inderdaad tot over ruim twee jaar, bemerkte men nog een steenen uil op den top van den gevel der genoemde hoeve, die alsdan afgebroken en door een nieuwe woning vervangen werd.

  ’t Is wellicht de aanwezigheid dezer schrikaanjagende gasten, welke sommige lieden doet veronderstellen, dat de naam Schrieck betekent schrik, als ware ons grondgebied destijds eene plaats, welke men niet zonder schrik dorst betreden.

  Anderen vermeenen dat deze naam afgeleid is van schrieken of schrijden ; tot staving hunner zienswijze beweren zij dat Schrieck in vroegere eeuwen een moerassige streek was, te midden van het oude Waverwald, waar men, om er door te geraken, veelvuldig moest schrijden of schrieken.

  Wij houden het met de laatsten.  Hunne veronderstelling schijnt niet van allen grond ontbloot.  Inderdaad, het Schriecksch grondgebied is hedendaags nog eene lage, op vele punten door kleine verhevenheden ingeslotene streek, waar tal van kleine beken vloeien en die men met weinig moeite kan overschrijden.  Volgens de kaart van het Oorlogsdepot verheft haar hoogste punt zich op slechts 12 m boven den spiegel der zee ; het bevindt zich ter plaatse Hazebergen.  Zoo denken wij ook dat de naam Schrieckstraat beteekent : “Lage straat” wat zij inderdaad is, en niet “Straat die naar Schrieck leidt”.  De “kleine schrieken” en de “Schrieken Deen” zijn insgelijks zeer lage plaatsen van het grondgebied der gemeente Schrieck

  In de middeleeuwen waren Schrieck en Grootloo (dit laatste vormt thans een belangrijk gehucht onzer gemeente) twee onderscheidene heerlijkheden.  In een oud werk van baron Le Roy, gedrukt in 1678 vinden wij Schrieck en Grootloo opgesomd tusschen de heerlijkheden van het land van Arkel.  De Galgestraat, ten noorden der gemeente gelegen, is waarschijnlijk zijnen naam verschuldigd aan de galg, die alsdan daar moest geplaatst zijn om de overtreders van ’s heeren rechten en reglementen op te stroppen.  De volgende legende, welke men mij eens vertelde, staat waarschijnlijk hiermede in verband.  “Een veroordeelde moest wegens zijne schelmstreken gehangen worden, doch kreeg genade op voorwaarde dat hij het vuur zou steken aan een stapel hout waaronder zich een gevaarlijke slang schuil hield.  Voorzien van een brandende lont, stijgt hij te paard, na hetzelve met zeep bestreken te hebben ; hij begeeft zich naar de aangeduide plaats, werpt de brandende lont op den stapel die vuur vat, en vlucht in allerhaast weg.  De slang, sissende van woede, ijlt den vluchteling achterna, werpt zich herhaalde malen op het paard, doch glijdt telkens naar beneden.  Eindelijk, hare jongen in de vlammen hoorende kermen, geeft zij het op ; zij schiet terug ter hunner hulp en komt alzoo insgelijks in het vuur om.”

  De oudst bekende heeren dezer streek, na den dood van den prinsbisschop van Luik waren de Berthouden, die zich in de geschiedenis beroemd hebben door den tegenstand, dien zij in de twaalfde eeuw de hertogen van Brabant gedurende twintig jaren geboden hebben.  Deze Berthouden waren heeren van het geheelen Land van Arkel, toen geheeten Land van Mechelen, omdat de Berthouden voogden waren van de heerlijkheid Mechelen; later werd dit land nog genoemd : Land van Cleef en van Arkel, volgens de familiën, waaraan het behoorde, ’t zij bij erfenis, ’t zij bij aankoop.  Zoo werd het gekocht op 2 December 1384 door Jonkheer Jan, heer van Arkel, in 1445 met andere goederen door Jan, heer van Wesemael.  Deze laatste heeft het op 29 Maart 1459 overgedragen of afgestaan aan en ten behoeve van den hertog van Burgondië, Filip den Goede, en zijne nakomelingen.  Sedert is deze streek aan de Kroon gekomen en domeingoed gebleven tot in de helft van de 17^e eeuw.  Binds dit tijdperk van twee eeuwen moeten de heerlijkheden van Schrieck en Grootloo toebehoord hebben aan andere personen, die door pandverdrag ervan in het bezit gekomen waren, hetgeen zeggen wil dat de kroon het verkocht goed altijd kon wedereischen mits teruggave der koopsom.

  Op die wijze waren heeren van Schrieck en Grootloo : Nikolaus van der Laen in 1562 en na hem zijn zoon Joannes reeds in 1565.  Dezez Joannes van der Laen was in ’t jaar 1595 communemeester der stad Mechelen en Hoofdman van de handbooggilden toen hij met de Mechelaren grooten roem behaald heeft met de stad Lier te ontzetten, die door de Hollanders onder beleid van kapitein Herougière, gouverneur van Breda, verrast was.

  Wij denken te mogen aannemen dat de heerlijkheden Schrieck en Grootloo in de familie van der Laen gebleven zijn tot de helft der 17^e eeuw ; inderdaad, wij vinden dat een zekere Jan Baptist Van der Laen, heere van Schrieck en Grootloo, in de volle zeventiende eeuw een schilderij van Antoon van Dyck geschonken heeft voor het hoogaltaar der Minderbroederskerk te Mechelen. Dit klooster afgeschaft zijnde in de achttiende eeuw, is gemelde schilderij overgebracht in de Metropolitane Kerk waar zij misschien nu nog te zien is boven het altaar, dicht bij den zij-ingang langs de Groote Markt.  Zij verbeeldt Kristus aan het kruis tusschen twee moordenaars.

  In de 17^e eeuw, onder de regering van Filips IV, koning van Spanje, moet er hier, ten gehuchte Hazenbergen een versterkt legerkamp bestaan hebben.Voor dertig jaren was daar nog een overblijfsel van verschansing te zien, doch sinds is dit alles geslecht.  Deze Filips IV verkocht alsdan in België vele domeingoederen om in de overvloedige oorlogskosten te voorzien.  Zo werden de heerlijkheden van Schrieck en Grootloo den 14^e Maart verkocht aan Diederik van der Nath, heer van Berlaer, Gestel, O.L.V.Waver en Putte, voor 10200 guldens, deze verkocht ze op zijn beurt in 1660 aan Antoon Ferdinand de Brouckhoven, burgemeester van Brussel.  Dezes zoon Jan Baptist werd na de dood zijns vaders in 1689 heer van Schrieck en Grootloo.  (‘t Is met de familie de Brouckhovens dat de E.H.Mertens (1655) alsdan pastoor, meermaals in proces is geweest nopens het aanmatigen en verkoopen der pastoreele tienden, het noemen van koster, schoolmeester, enz…, ambten die door Jan Baptist de Brouckhoven zelfs ten prijs gesteld waren, en het teruggeven der kerkelijke archieven, die door Jan Baptist de Brouckhoven aangeslagen geweest waren.  Deze laatste, kinderloos gestorven zijnde, gingen deze streken over aan Helena de Brouckhoven, zijne zuster, welke getrouwd was met Jan Pieter Christyn, secretaris der Soevereine Staten van Brabant.  Schrieck en Grootloo zijn vervolgens bij erfenis overgegaan aan de enige dochter van Joannes Jacobus de Brouckhoven, baron van Putte en oudste broeder van Jan Baptist en Helena voornoems dezes dochter, Clara geheeten, is in 1725 getrouwd met Karel Van der Stegen.

  Naar alle waarschijnlijkheid is het dezes eenige zoon, dien de hoogbejaarde lieden, van over zestig jaren aanduidden als den “Ouden Baron” dien zij nog gekend hebben en die naar het schijnt zeer oud geworden is.  Daarbij zou hij wel drijmaal getrouwd geweest zijn en voor het minste een dozijn kinderen achtergelaten hebben.  Hij droeg denzelfden naam als de graaf Filippus Norbertus Maria Van der Stegen, hier in 1874 begraven, wiens grootvader hij was.

  Tot voor dertig jaren verbleef de heer Albert van der Stegen, graaf van Schrieck en zoon van den laatst vermelden, metterwoon op het kasteel, hier in de gemeente. Gedurende verscheidene jaren maakte hij deel van den Schrieckschen Gemeente en vertegenwoordige insgelijks gedurende zes jaar, het kanton Heyst-op-den-Berg in den Provincialen Raad.  In deze laatste vergadering had de brave heer, hoogst waarschijnlijk de inspraak van zijn geweten volgende, zekeren dag gestemd, evenals de tegenstrevers der partij tot welk hij behoorde ; hierom werd hij door zijn kiezers verworpen en bij de eerste gelegenheid niet meer herkozen, noch tot provinciaal raadslid, noch tot gemeenteraadslid.

  Toen men de Graaf Albert van der Stegen zijn domicilie in Antwerpen waar hij te voren telken jare zijn winterverblijf hield, en keerde nooit meer in Schrieck terug, tenzij levenloos ten jare 1884, ten einde bijgezet te worden in den grafkelder naast zijne ouders en verdere overleden leden der familie Van der Stegen.  In de laatste jaren zijns levens had hij zijne eigendommen alhier verkocht aan zijne zuster, de gravin Juffrouw Julia Van der Stegen.  Bij den dood dezer laatste in 1896, gingen het Schriecksch kasteel en de daarbij behoorende gronden over aan den tegenwoordigen eigenaar, den weledelen heer graaf Adolf Van der Stegen de Schrieck, oudsten zoon van graaf Albert voornoemd.

  De titel van graaf moet, zooals destijds spraak was, aan deze familie gekomen zijn door erfenis rond het jaar 1845.  Volgens eenen geslachtsboom, die zich in de kapel der Van der Stegen’s bevindt, zijn deze heeren verwantschap met den beroemden Hollandschen dichter Jacobs cats, die in zijn leven, en ik en weet niet wat, al wonders heeft geschreven.

  Sinds de heer graaf Albert aan ons dorp vaarwel zegde, bleef het kasteel om zoo te zeggen onbewoond, toen Juffrouw gravin Julia ervan in bezit was, bracht haar neef, de heer Baron van Oldeneel tot Oldenzeel, met zijn huisgezin er enkele malen den zomer door.

  Volgens alle waarschijnlijkheid dagteekent het Schriecksch kasteel van het jaar 1471 ; onder opzicht van bouwkunde biedt het niets merkwaardigs aan ; in den loop van verleden jaar werd het binnen en buiten wat opgefrist en staat nu te huren aan den jaarlijkschen prijs van 2400 fr.

  Eene der belangrijkste gebeurtenissen uit de 17^e eeuw is het proces tusschen de gemeente Werchter en de heeren van Schrieck over de Bolloo, gehucht tusschen Tremeloo en onze gemeente.  Dit proces heeft vele jaren geduurd doch was waarschijnlijk reeds op den tijdstip der definitieve verkooping in 1650 afgelopen.  De onregelmatige grensscheiding der gemeenten Schrieck en Tremeloo (vroeger Werchter) is waarschijnlijk hiervan het gevolg.  Eene smalle strook lands, in vorm van zwaluwensteert, behoorend tot het grondgebied onzer gemeente, doorsnijdt voornoemd gehucht en strekt zich uit tot bij de kom der gemeente Tremeloo.  Wij denken dat voor het afloopen van dit geding de Raambeek die thans nog voor een groot gedeelte de grensscheiding daarstelt tusschen Schrieck en Keerbergen, ook die van Schrieck en Tremeloo uitmaakte en dus het gehucht de Bolloo tot ons grondgebied behoorde.  Het volgende gezegde vindt daarin zijnen oorsprong : “Arm Schrieck, ik ben zoo ziek ; De Bolloo verloren, den offer gestolen, den toren gebrand, enz…  Dergelijke gedingen waren in dien tijd menigvuldig, want naarmate de bevolking aangroeide en men meer grond wou ontginnen, werden de heiden en onbebouwde gronden een bron van twist tusschen de aanpalende gemeenten.

  Zoo moet een ander proces in de achttiende eeuw plaats gehad hebben, tusschen de gemeente en den Heer over den eigendom der Kapelheide.  Maria Theresia had een ordonnantie afgevaardigd, waarbij de vage en onbebouwde gronden aan de Heeren toegekend werden.  De Heer wilde alsdan die heide met boomen beplanten, de gemeente kwam daartegen op : zij beweerde dat die heide altijd haar eigendom geweest was, en zij ze altijd gebruikt had om er schadden te steken, klei uit te halen, de koeien te laten grazen, er haksel en houtmijten op te stellen, enz… ; dat zij op diezelfde plaats altijd eene verschanste plaats gehad had, voorzien van grachten en wallen om in tijde van oorlog met hunne beesten daarin te vluchten, welke plaats tot op dien dag genoemd werd de Vluchtschrans, nu molenschrans.  De Grootlooschrans zal waarschijnlijk ook totditzelfde einde ingericht geweest zijn.  Voornoemd proces duurde omtrent vijf jaren en eindigde door een transactie of verdrag, waarvoor eene afbeeldende kaart is opgemaakt door den landmeter Van den Broeck.  Deze kaart berust hedendaags nog op het kasteel.

  Uit de getuignissen, in dit proces afgelegd, verneemt men dat de plaats voor de Molenschrans, die thans nog Lazarushofken heet, eene verhevenheid was waar een pesthuis opgericht was, in hetwelk de personen, die met melaatschheid of eene andere ongeneesbare ziekte geslagen waren, van de andere burgers afgezonderd werden, en er nog in de 17^e eeuw opvolgentlijk meer dan eenen leproos verbleven heeft.  Bij het afvoeren dezer verhevenheid in 1845, heeft men er kruisen ontgraven, waaruit wij besluiten mogen, dat Lazarushofken ook diende tot begraafplaats der afgezonderde melaatschen.

  Het grootste gedeelte van het grondgebied onzer gemeente moet, evenals de Kapelheide, tot voor korten tijd onbebouwd geweest zijn ; daarvan hedendaags nog de benamingen van Kwadeheide, Masheiken, Lauwerheiken, enz…  De ouderlingen van ons dorp vertellen dat hunne ouders het tijdstip der ontginning dezer streken beleefd hebben.  Daartoe bezigde de eigenaar een groot getal werklieden, welke hij in troepen van honderd verdeelde, de honderste man had het toezicht over den arbeid ; men noemde hem tamboer, omdat hij de trom sloeg bij het begin en het einde van het dagwerk.

  Het is ook hoogst waarschijnlijk dat onze streken lang bewoond geweest zijn door menschen die slechts tot een lagen trap van beschaving gekomen waren.  Tot op het einde der 18^e eeuw verbeeldden een drietal mannen jaarlijksch in de processie de vroegere bewoners van Schrieck.  Deze personen kleedden zich dien dag in en kostuum dat gansch met veilranken was afgelegd.  Na de processie gedroegen zij zich in de herbergen zoo wild en veinsden zich zoo onwetend, dat zij echte heiden geleken.  Hunne afstammelingen bleven bekend onder den naam van Heidemannen.  Vele lieden hebben hier Heide Kobe en Heide Peer nog eenigzins gekend.

  Ook moet in vroegere eeuwen de bevolking van Schrieck heel gering zijn geweest.  In het werk over Heyst-op-den-Berg door Lod. Liekens vinden wij dat er zich in de jaren 1480, 1496 en 1526 respectievelijk 72, 43 en 78 woningen op het Schriecksch grondgebied bevonden.  Binds een tijdverloop van zestien jaren eene vermindering van 29 huizen, zulks kunnen wij niet begrijpen, ofwel moet de Loozenhoek, een volkrijk gehucht der gemeente Keerbergen, dat zich tot op heel kleinen afstand onzer dorpskom uitstrekt, te dien tijde aan Schrieck ontnomen zijn.  De oudste doopregister, dien in de kerk nog bestaat, dagteekende van het jaar 1604, meldt voor hetzelfde jaar slechts 12 doopen.  Volgens de nog bestaande statistieken op het gemeentehuis beliep de Schrieksche bevolking in het jaar 1800 op 1150 ; in 1826 op 1514 ; in 1830 op 1535 ; in 1840 op 1566 ; in 1850 op 1852 ; in 1860 op 1820 ; in 1870 op 1864 ; in 1880 op 1889 ; in 1890 op 2014 en in 1900 op 2272 (1907 …2617), die zich meest allen toeleggen op den landbouw, welke hun een ruim bestaan verschaft.

  Het vetten van verkens en vooral het kweeken van kiekens wordt hier door de bevolking op groote schaal uitgeoefend.  Het eerste broeimachien werd hier ingebracht ten jare 1895, door den heer Doctor Florent Vermylen.  Na zelf schitterende uitslagen er mede bekomen te hebben, liet hij hetzelfve gratis door vrienden en geburen gebruiken.  Dit tuig viel zoo in den smaak der bevolking dat wij mogen verzekeren dat er thans in Schrieck ongeveer vijftig broeimachienen zijn.  Geen wonder dus dat de hoenderkweek sinds eenige jaren hier op verbazende wijze is toegenomen.  Ook denken wij niet te overdrijven met te zeggen dat de kiekens, welke op de markten van Brussel en andere groote steden, onder de naam van Merchtemsche kiekens te koop gesteld worden, meest allen oorspronkelijk zijn van Schrieck en omstreken en slechts tot hunne volkomene vetmaking een drietal weken te Merchtem of in de omstreken verbleven hebben.

  In Schrieck bestaat geene bijzondere nijverheid.  Nochtans vindt men er twee stoombrouwerijen : St.-Jan Baptist en St.-Jozef, respectievelijk opgericht in de jaren 1838 en 1886 ; twee windmolens, de oude dagteekende van het jaar 1656 en de nieuwe van het jaar 1845 ; twee stoommolens, gevoegd bij elk der bovengemelde brouwerijen, die van St.-Jozef ingericht vier jaren na de stichting der brouwerij, die van St.-Jan Baptist is enkel in werking sedert het jaar 1899 ; eene steenbakkerij aangelegd in 1900.

  Sla een welkdanige almanak open en daar zult ge in vinden, dat er den Dinsdag van elke week in Schrieck eene botermarkt gehouden wordt.  Dat was eertijds zoo ; nu bestaat zij enkel nog bij name.  Zij werd opgericht bij koninklijk besluit van 1853 en was langen tijd zeer aanzienlijk ; de inwoners der gemeente, alsmede die der omliggende dorpen, stelden er hunne waar te koop en kooplieden van alle gewesten kwamen er hunnen voorraad opdoen.  Tot over een vijftiental jaren zagen wij geregeld elken Dinsdag in Schrieck twee boterkooplieden uit het walenland.  Nu nog wordt er wekelijks 500 kgr. boter verhandeld.  Deze waar wordt niet meer te koop gesteld, maar enkel geleverd bij de twee boterkooplieden der plaats.  Van den Maandag middag tot den Woensdag namiddag is het hier een aanhoudend gaan en keeren van mannen en vrouwen van Schrieck en omliggende dorpen en gehuchten, met welgevulde boterkorven aan den arm of op het hoofd.  De boter die Dinsdags voormiddag verhandeld wordt, moet nog steeds in de Waag der weging aangeboden worden.

  Wat er daarentegen in geen enkele almanak aangestipt staat, is dat er hier elken Woensdag voormiddag een verkensmarkt gehouden wordt.  Dit is nochtans zoo sedert 40 jaren, doch zij bestaat om zoo te zeggen enkel met de daad.  De jonge zwijnen worden er niet op straat maar in de herbergen te koop gesteld.  Men verzekert mij dat er gemiddeld elken marktdag ruim 200 dezer viervoeters verkocht worden.

  Buiten deze wekelijksche markten heeft men in Schrieck, sedert onheuglijke tijden een jaarmarkt, op den geboortedag van St.-Jan Baptist.

  Enkele vreemdelingen bestempelen ons dorp met den naam van Lomp Schrieck.  Dien naam verdiende het in vroegere eeuwen, doch thans is dit gezegde op onze gemeente niet meer toepasselijk.  Immers gedurende de vooruitstrevende 19^e eeuw zijn hare inwoners geensinds ten achter gebleven op den weg des vooruitgangs.  Moest er een Schrieckenaar, die over veertig jaren het tijdelijke met het eeuwige verwisseld heeft, uit zijn graf opstaan, hij zou zich in zijn geboortedorp weinig of niet meer bekennen.  De kleine lage huisjes die toen de kom der gemeente vormden, zijn thans vervangen door sierlijke woningen allen in steen gebouwd en die getuigen van den welstand harer inwoners.  In 1864 werd een steenweg van Putte tot in ons dorp aangelegd.  In het jaar 1874 werd hij verlengd tot in de gemeenten Tremeloo en Werchter en stelde van toen af onze gemeente in gemeenschap met Mechelen, Lier en Antwerpen van den eenen en Leuven van den anderen kant.  Met Beersel werd ons dorp verbonden door een gekasseide baan ten jare 1874, met Boisschot 1891, langs twee zijden met Heyst-op-den-Berg in 1898.

  Op maatschappelijk gebied hebben de Schrieckenaars insgelijks den vooruitgang gevolgd.  Sinds elf jaren bestaat er eene spaarmaatschappij tusschen volwassenen.  Den 2^e December 1900 werd de pensioenmaatschappij “Wie zaait, kan maaien” ingericht.  Deze telt op den dag van heden 13 eere en 258 werkende leden.  De Boerenbond, waar thans 152 landbouwers deel van maken, werd gevormd den 29 Juni 1890. 

  Tot in 1878 was het onderwijs toevertrouwd aan onderwijzers.  In het jaar 1878 was hier een vrouwenklooster opgericht : twee dezer zusters werden als gemeente-onderwijzeressen aangesteld en bewoonden een huis toebehoorende aan de gemeente.  In 1879 ter gelegenheid der nieuwe schoolwet, hebben zij hun ontslag gegeven en het schoolhuis verlaten dat alsdan betrokken werd door eene onderwijzeres.  Deze is in 1884 op wachtgeld gesteld.  Gedurende een tijdstip van tien jaren was deze school alsdan verlaten ; eindelijk in 1894 is daar eene jongenschool gevestigd.

  Tot in 1884 zijn de zusters gelast geweest met het onderwijs, zoowel der jongens als der meisjes.  In 1879 werd de meisjesschool voorlopig gedaan in een gehuurd huis en de jongenschool in een huis kosteloos ter hunner beschikking gesteld door den Heer Victor De Veuster.  Aanstonds is men begonnen met de vijf thans bestaande schoollokalen.  Sedert 1884 hebben zij van het onderwijs der jongens afgezien en is hunne meisjesschool aangenomen geweest.  Gedurende tien jaren hebben de zusters kosteloos een huis bewoond toebehoorende aan weduwe Rijmenants, later aan Engelbert en Josephina Goossens.  Sedert 1897 bewonen zij een schoon nieuw gebouwd klooster.

  Schrieck bestond uit de heerlijkheden van Schrieck en Grootloo.  Op welk tijdstip hieruit de gemeente ontstaan is zouden wij niet met zekerheid kunnen zeggen, daar de statistieken welke betrek hadden op dien tijd, over eenige jaren door het provinciaal bestuur zijn weggehaald.  (Men had beloofd dat de gemeente er een inventaris zou van gekregen hebben, maar tot hiertoe is aan die belofte nog niet voldaan geweest.)  Het oudste stuk, waarin Schrieck als gemeente genoemd wordt dagteekent van het jaar 1612.  In dat jaar had de gemeente Schrieck van een zekere Juffrouw Catharina De Cleyn eene som geleend van 21000 guldens.  Na verloop van 55 jaren hebben de overheden dezer gemeente, in de onmogelijkheid zijnde niet alleen van art zulk een kapitaal te kunnen afleggen, maar ook van de achterstallige interesten te kunnen voldoen, die tot eene gezamelijke som van 4200 gulden beliepen, het geluk gehad eene overeenkomst te kunnen sluiten met de liefdadige erfgenamen der Juffrouw De Cleyn.  Bij deze werd bepaald dat de schuldeischers zich zouden vergenoegen met eene som van 7000 gulden, op voorwaarde dat de gemeente zich zoude gelasten met het doen celebreeren der missen en jaargetijden in zekere akten vermeld.

  Tot op het einde der 18^e eeuw, zoo zegt E.H.Truyts in zijne bijeengebrachte opzoekingen, werd de gemeente Schrieck bestuurd door eenen Drossaert, eenen Meyer, twee Burgemeesters en vier Schepenen.  Wij voegen er bij dat onder de Fransche Overheersching de heer Jan Norbert Vermylen Maire was der gemeente Schrieck en onder het Hollandsch Bestuur Burgemeester, wat hij bleef tot in het jaar 1851.  Verder waren opvolgentlijk Burgemeester van Schrieck de heeren Melchior Vermylen van 1852 tot 1866, Petrus Vermylen van 1867 tot 1872, Jan Baptist Mertens van 1872 tot 1896 en Engelbert Goossens van 1896 tot heden.  Het Gemeentehuis werd gebouwd ten jare 1859.  Vroeger hield de Raad zijn zittingen ten huize van den heer burgemeester.

  Onder geestelijk opzicht heeft de gemeente Schrieck altijd maar uit eene parochie bestaan.  Deze is ontstaan uit de onderverdeeling van Beersel en opgericht bij brieve, gegeven te Brussel den tweeden Zondag van H.Drijvuldigheidsfeest van het jaar 1309.  Uit de uitstellingsbrieven schijnt te blijken, zoo zegt de E.H.Truyts, dat de Kerk, waarschijnlijk gebouwd door Egidius Berthoud, ten tijde der oprichting der parochie reeds bestond.  Zij is tweemaal vergroot geweest, eens in 1792 en in het jaar 1844.  Bij deze vergrootingen moet zij den Gotischen bouwtrant verloren hebben daar de toren, die onveranderd gebleven is, dien bouwtrant nog heeft.

  Den 5^e Brunaire van het jaar VI der Fransche Republiek werden de pastorale goederen der parochie door het Fransch staatsbestuur aangeslagen, doch den 11 November 1820 had de teruggave dezer goederen plaats : de pastorij werd teruggegeven aan de Gemeente en de andere goederen aan de Kerkfabriek.  Ofschoon dit laatste bestuur beweerde dat de pastorij steeds haar eigendom geweest was, bleef de gemeente ervan in bezit tot 1879, in welk jaar de pastorij eigendom verklaard werd der kerkfabriek, door de Bestendige Deputatie, en als natuurlijk gevolg daarvan de Gemeente gedwongen tot het betalen van een jaarlijksche vergoeding voor huishuur aan den E.H.pastoor.  Deze beslissing werd genomen op vertoon van een stuk destijds gevonden in de kerkelijke archieven.  Hieruit bleek dat de pastorij gebouwd is in het jaar 1775 door den E.H.Adriaen Snoeckx ; dat deze pastoor voor het voltrekken van dit werk aan den E.H.Vinc. Sebast. Snoeckx, regent der Pedagogie Het Centrum te Leuven eene som van 4400 gulden geleend had en dat de E.H.pastoor en zijne opvolgers van dit kapitaal de interesten moesten betalen en het zelve afleggen met eene som van 75 gulden ’s jaars, dit alles ten voordeele van genoemd opvoedingsgesticht.

  Buiten de parochiekerk van St.-Jan Baptist bestaat er op het gehucht Grootloo nog eene groote kapel toegewijd aan den H.Naam Jezus.  Eertijds werd in deze kapel op sommige feestdagen eene mis gezongen.  Alzoo meldt de E.H.Raeymaekers dat bij zijne benoeming, ten jare 1791, als pastoor te Schrieck, de gewoonte bestond van eene mis te zingen in de kapel op de volgende feestdagen : Besnijdenis O.H.J.C., H.Naam Jezus, O.L.V.Boodschap, HH. Apostelen Petrus en Paulus, O.H.Hemelvaart.  In het jaar 1838 werden al de diensten in de kapel afgeschaft.  Sedertdien is dezelve ook niet meer behoorlijk onderhouden geworden en, na eenige jaren was zij zoodanig vervallen, dat men besloten had ze af te breken.  Dit is niet gebeurd, dank aan de tegemoetkoming van Z.Em. den kardinaal aartsbisschop Sterckx, die dezelve wilde behouden, alszijnde de eenigste in het bisdom, toegewijd aan den H.Naam.  Eindelijk in 1891 is de kapel, alsdan bouwvallig, teenemaal hersteld door de zorgen en milddadigheid der familie Goossens, en sedertdien wordt er op den derden Maandag van elke maand eene mis gelezen door den E.H.onderpastoor.  In het jaar 1894 is door dezelfde familie Goossens de kapel merkelijk vergroot en voorzien van eenen toren ; sedert dien wordt er op alle Zondagen en heiligdagen eene mis gelezen, gepredikt, biecht gehoord en de H.Communie uitgedeeld door eenen E.H.Leeraar van het College van Aarschot.

  Vroeger was de E.H.onderpastoor gelast met den onderhoud der kapel van Grootloo.  Te dien einde, alsook voor zijn eigen bestaan, had hij behalve den offer die jaarlijks rond de 30 gulden beliep ; 1° eenen cijns van 12 gulden bezet op een huis van den heer Baron voor het ontvangen van een eerw.pater Minderbroeder op den feestdag van den H.Naam, 2° eenen cijns van 2 gulden en 1 stuiver van een huis dat gebouwd was op een hoekske land, toebehoorende aan de kapel, 3° eenen cijns van 2 gulden en 2 stuivers van een huis dat gebouwd was op een goed gelegen rond de kapel, genoemd het Kapellehof, 4° de opbrengst der boomen, staande rondom de kapel, 5° van den E.H.pastoor jaarlijksch 120 gulden, 6° van de gemeente 30 gulden, 7° van de kerk 15 gulden.  In het jaar 1821 zijn de boomen staande rond de kapel verkocht geweest ; de opbrengst beliep 188 gulden, welke som is aangeslagen geweest door de gemeente evenals de andere voorgemelde goederen die alsdan verkocht geweest zijn.  Nu heeft de familie Goossens een deel van het voorgemelde kapellehof teruggekocht.  De lijst der voorgemelde goederen en cijnsen is opgemaakt geweest in het jaar 1787 door den E.H.Adr. Snoeckx, alsdan pastoor.  In hetzelfde stuk leest men : “Proviseurs ofte collateurs, den President van het Seminarie tot Mechelen en den deken van het distrikt van Mechelen ten Westen, moeten die vergeven naar hun goeddunken, daarvoor eerst gehoord zijnde den pastoor, alzoo spreekt de fondatie zelfs”.  De eerste verhuring van dit goed in de archieven vermeld is van 1662.

  Het kerkhof is rond de kerk gelegen.  Men zegt dat er eertijds een kerkhof geweest is rondom de kapel van Grootloo.  Hiervan is geen enkel bewijs te vinden en alle spoor ervan is verdwenen.

  Eertijds heeft hier ook een begankenis van ruiters plaats gehad.  Zij volgden eenen weg die tamelijk lang is en St.-Jansweg genoemd wordt, vroeger werd hij ook gevolgd door de processie.  Deze weg wordt nu nog somtijds gedaan door zeven vrouwspersonen, die achtereenvolgens gaan, bij het overlijden van eenen dorpeling.

  Tot over eenige jaren heeft hier de gilde van St.Sebastiaen bestaan. Wanneer dezelve is ingericht weet men niet met zekerheid.Zij was in het bezit van een zilveren eereteeken, Breuk genaamd, met het wapen van den heer Marcus Rouselle, heer van Hove of Hovel, schout van Heyst-op-den-Berg en hoofdman der gilde.  Op dezen “Breuk” bevindt zich ook de zinspeling : “Post fel mel” na gal honig.  Langzamerhand is deze gilde in verval geraakt en eindelijk in 1844 hebben de twee laatste leden dit eereteeken door schriftelijken akt aan de kerk afgestaan, welke nog in het bezit van hetzelve is.  Alle twee jaren had er een prijsschieting plaats.  Wie den hoogen vogel afschoot was voor dien tijd koning en wie drijmaal achtereen den hoogen vogel afschoot, was en bleef keizer der gilde.  Zij teerden jaarlijksch ; zij hadden hunne plaats in de processie en voor elk afgestorven lid werd eene mis gedaan.

  Wat de beroemde mannen van Schrieck betreft, ik heb nooit gehoord dat een Schrieckenaar, door de eene of andere beroemdheid zijnen naam onsterfelijk heeft gemaakt.  De heer Victor De Veuster, hier op 22 December 1902 overleden, mocht nochtans een gewichtig man genoemd worden, ter oorzake van … zijn gewicht.  In de laatste jaren woog hij ruim 160 kg.  ’t Schijnt dat hij de zwaarste mensch was uit gansch de provincie Antwerpen en werd door tien man ter rustplaats gedragen.  Hij verbleef hier gedurende 35 jaren, doch daar hij even als zijn kozijn Pater Damiaan, geboortig was van Tremeloo, laten wij aan die gemeente de eer, den naam te vereeuwigen van dien “Homme immense” zooals wij hem zekeren dag hoorden noemen door een vreemdeling die hem voor de eerste maal zag.  Wij zullen er dus maar over zwijgen en tevens onze “Historische schets over de Gemeente Schrieck” sluiten.

                                                                             Schrieck, den 23 Maart 1903