|
Vorige maandag had in de raadszaal van het stadhuis een algemene vergadering plaats van de Senioren AdviesRaad (SAR). Thema van de bijeenkomst was ‘de voordelen en de valkuilen van de privatisering van de zorg met een lezing van deskundige Sandra Rosvelds, directeur onderzoek en ontwikkeling van Beweging.net. De senioren vragen aan de bevoegde Vlaamse regering vooral een duidelijke regulering naar een maatschappelijk verantwoorde zorg.
De seniorenraad wordt samengesteld door afgevaardigden van OKRA trefpunten in verschillende deelgemeenten, Neos afdelingen in verschillende deelgemeenten, VL@S Waregem, S-Plus, GOSA Gezinsbond, IMMER JONG Waregem, VIEF Waregem. Voorzitter is Paul Deweer en secretaris Geert Vanassche (stafmedewerker Welzijnshuis). Op de algemene vergadering was Joost Kerkhove, schepen van seniorenbeleid, verontschuldigd.
“Maatschappelijk verantwoorde zorg is al meermaals aan bod gekomen tijdens de vergaderingen van de SAR”, aldus voorzitter Paul Deweer in zijn welkomstwoord. “De Covid-pandemie zorgde in ons land alleen al voor 30.000 doden en de senioren waren het grootste slachtoffer. Er worden steeds meer vragen gesteld bij de organisatie van de zorg. Het voorstel van de Vlaamse regering tot decreetwijziging voor het lokaal bestuur geeft mogelijkheden om commerciële spelers toegang te geven tot de publieke zorg. Dat biedt voordelen maar ook valkuilen. Het middenveld blijft sceptisch. Om senioren daarover te informeren werd deskundige Sandra Rosvelds uitgenodigd. Zij is directeur Onderzoek en Ontwikkeling bij beweging.net.”
Tot voor kort kenden we alleen non-profit rusthuizen, georganiseerd door openbare besturen en vzw’s (congregaties). Door de privatisering van de sociale dienstverlening hebben ook commerciële spelers zoals vastgoedmagnaten de welzijnsmarkt ontdekt (ouderenzorg, maar ook gehandicaptensector, sociaal werk of welzijn). Het aandeel van commerciële woonzorgcentra is de laatste vijf jaar gestegen van 20 % in 2016 naar 31 % in 2021.
Als het speelveld verandert pas dan ook de spelregels aan.Commercialisering biedt de voordelen van gebruik van privaat kapitaal om te investeren in de zorg en meer variatie in het aanbod. Maar de valkuilen zijn verontrustend wegens het winst gedreven model (voor minder dan 10-15% doen de aandeelhouders het niet), de focus op kostenefficiëntie en niet op de kwaliteit van de zorg, gemiddeld duurder aanbod, meer klachten over kwaliteit (12/15 op zwarte lijst). Hun winst komt van inkomsten uit subsidies, uit bewonersbijdraen voor ‘hotelkosten’ en verkoop, patrimoniumbeheer, besparen op kosten (voeding en verzorgingsmateriaal) en personeel (minder personeel en minder gekwalificeerd).
Beweging.net is voorstander van het non-profitmodel, maar commercialisering is bij wet toegelaten. Een betere regulering is daarbij noodzakelijk, een herziening van het regulerend kader opdat ook commerciële actoren zich zouden inschakelen in een beleid voor menswaardige, kwaliteitsvolle en betaalbare zorg. Maatschappelijk Verantwoorde Zorg biedt zo’n kader. Wanneer dit wettelijk verankerd zou worden, zijn alle aanbiedere van zorg- en welzijnsdiensten of van sociaal werk, of ze nu non-profit of profit actoren zijn, gebonden aan dezelfde spelregels.
Het wettelijk instrumentarium van erkennings-, gunnings- en subsidievoorwaarden, van inspectie en handhaving moet verbeterd worden. Sandra Rosvelds gaf 12 bouwstenen aan voor wat men noemt een ‘Level Playing Field’. Het zijn voorstellen om ervoor te zorgen dat ook commerciële actoren de middelen maximaal investeren in kwaliteitsvolle zorg en minimaal kunnen gebruiken voor excessieve managementlonen, aandeelhoudersvergoedingen of dividendenpolitiek.
Verantwoord bestuur, transparantie, normering en plafonnering van tarieven/prijzen/lonen/dividenden, een beter prijsreguleringssysteeem, sterkere vormen van medezeggenschap, uitgebouwd handhavingsbeleid, hoge kwaliteitseisen en adequate middelen voor personeel vormen daarin de ingrediënten.
Alle ondernemers moeten ruimte krijgen om te ondernemen, dat geldt zowel voor de non-profit, de sociaal ondernemers als de commercieel ondernemers. Maar ze moeten dat doen volgens de principes van goed verantwoord bestuur. Ze werken immers allemaal in mindere of meerdere mate met overheidsmiddelen. En belangrijker nog, ze hebben allemaal de verantwoordelijkheid over mensen die in een zorgsituatie of in een kwetsbare positie zitten en recht hebben op kwaliteitsvolle en betaalbare zorg of hulpverlening.
Advies voor lokale besturen
Lokale besturen, zoals de stad Waregem, hebben de mogelijkheid hun aanbod uit te breiden door publiek-private samenwerking. Daarbij is het wel aangewezen het sociaal oogmerk (winstbeperking) in de statuten in te schrijven. Er dient transparantie geëist in de totale structuur en niet alleen in de bovenstructuur. Kwaliteitsvolle inspraak voor bewoners en hun familie is onontbeerlijk, alsook een transparante communicatie over alle kosten voor bewoners. Publiek-private samenwerking vraagt ook om een sterke en doordachte openbare aanbesteding.
Aanklacht
Secretatis Geert Vanassche modereerde de uitgebreide vraagstelling. De eerste vraagsteller maakte al meteen duidelijk dat het thema de senioren bezig houdt.
“Deze morgen las ik nog eens het 214 bladzijden tellend regeerakkoord van de Vlaamse regering door. Zoals ingeschat moest ik vaststellen dat er met geen woord verwezen wordt naar de weg van privatisering noch over de inbreng van grote financiële groepen ten behoeve van de openbare zorginstellingen ofte welzijnshuizen. Geen enkele partij had het in hun verkiezingsprogramma onder geen enkele bewoording over het binnenhalen van het Trojaans paard, zijnde grote financiële groepen, binnen de muren van openbare zorginstellingen, welzijnshuizen. De vroeger genaamde “Commissie van den Openbaren Onderstand.”
“Toch zijn de vertegenwoordigers des volks in ALLE stilte bezig met de voorbereiding van deze onmiskenbare te verwachten foutieve beslissing. Waarom in alle stilte vraag ik mij af! De grote financiële groepen houden van die stilte en kunnen zo ongestoord hun lobbywerk verder zetten. Meer nog, ze zijn al zaken in de praktijk te zetten…….zie persartikel “Zorgsector klaagt praktijken uitzendkantoren aan”
Als het zo doorgaat zullen meerdere slachtoffers te betreuren vallen:
- De zorgbewoners zelf. Minder zorg voor nog een grotere zorgbijdrage.
- Het personeel. In het bijzonder het zorgpersoneel. De werkdruk zal nog meer stijgen en de kosten hiervoor zullen altijd te hoog zijn.
- De belastingbetaler, u, deze luisteraars en de belastingbetaler buiten deze ruimte. De tekorten aan winsten uit te keren onder de vorm van aandelen aan de aandeelhouders zullen moeten bijgepast worden door de belastingbetaler. Waarom? Omdat ze niet content zullen zijn met 0,2%.
“Onverschilligheid rond dit thema is bedenkelijk en zou echt niet mogen. Onverschilligheid is het begin van de afbraak en stuwt polarisatie naar ongewenste hoogte. Mevrouw, als uw voordracht de start is om de onverschilligheid en polarisatie om te buigen tot een strijd voor rechtvaardigheid dan komt de seniorenwereld in een stabiel en rechtvaardig beleid terecht. Als goede mensen niets doen gaat de onrechtvaardigheid altijd zegevieren. Als de spelregels nodig moeten veranderd worden in het speelveld, verander ze dan opdat de zorg voor ALLE mensen en deze die de zorg verstrekken een rechtvaardig speelveld zou zijn of worden. Er staat beweging.net een grote verantwoordelijkheid te wachten.”
Andere vraag hield een oproep in om de boodschap breder bekend te maken over alle politieke bewegingen. Mevrouw Rosvelds was het daarmee eens en stelde dat alle politieke partijen deze boodschap hebben doorgekregen. Een andere vaststelling was dat de inspraakorganen steeds minder belang krijgen bij bestuurders. Het is aan de senioren om meer te sensibiliseren en hun macht van 1/3de van de bevolking meer uit te spelen. Een laatste vraag was er een naar meer controle op commerciële rusthuizen.
|
