’t Soete Land van Waas! Dat stukje Vlaanderen onder Zeeland, geprangd tussen Durme en Schelde. Achter de Scheldedijken de broekpolders, bezaaid met vijvers, poelen en weelen. Deze laatste gevoed door twissels een Bazelse benaming voor brede grachten. Op de bolle akkers, afgezoomd met knotwilgen en canada’s, groeit er nu vooral maïs voor het melkvee, maar eertijds was dat vlas, koren, tarwe, haver ... Smalle kasseiwegjes verbonden de stille dorpen gelegen rond een spitse kerktoren. Waar de wegen elkaar kruisten, een Mariabeeldje tegen een linde of eik. In dat Waasland woonde de helft van mijn voorouders, want mijn moeder, een van Acker zag het levenslicht in Haasdonk. Mijn voorzaten waren arbeiders, boerenknechten, keuter- en herenboeren, wevers, chirurgen, brouwers, vlastelers, klompenmakers … Zij bevolkten vooral het Zuiden van het Waasland: Haasdonk met er omheen Nieuwkerken, Beveren, Melsele, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde en Temse. In deze prochies leefden mijn Wase Geslachten. Af en toe breng ik wat lokale geschiedenis, een brokje heemkunde of belicht een bepaalde familie uit mijn kwartierstaat.
Gebruikte afkortingen ss = peter en meter tt = getuigen bij huwelijk dr of fa = dochter van zn of fs = zoon van RABev = Rijksarchief Beveren GOA = Gemeente Oud Archief AOKLW = Annalen Oudheidkundige Kring Land van Waas
FAMILIEKUNDE of sibbenkunde, met een duur woord ook genealogie genoemd, is een hulpwetenschap van de geschiedenis. De beoefenaar ervan doet aan afstammingsonderzoek en gaat op zoek naar zijn voorouders. Vroeger uitsluitend beoefend door adel of burgerij, onderging de familiekunde in het interbellum een democratiseringsproces. Zij het In Vlaanderen iets later, vooral sinds de oprichting in 1964 van de Vlaamse Vereniging voor Familiekunde. De amateur-genealogen zijn nu de voornaamste bezoekers van onze archieven. De resultaten van hun onderzoek worden vastgelegd in kwartierstaten, stambomen of genealogieën, stamreeksen en parenteelstaten.
Een KWARTIERSTAAT geeft een overzicht van alle voorouders van iemand, zowel in mannelijke als in vrouwelijke lijn. Het aantal personen verdubbelt dus per generatie. De persoon wiens kwartierstaat men maakt noemt men ook wel probant of kwartierdrager. Hij krijgt het cijfer 1. Zijn vader wordt nummer 2 en zijn moeder nummer 3. Grootouders langs vaderszijde 4 en 5, en die langs moederszijde 6 en 7. Zo verder verdubbelen voor de overgrootouders, betovergrootouders, enz… Een even cijfer geeft steeds een mannelijke voorouder. Een oneven een vrouwelijke voorouder, namelijk die van hun man + 1. In een kwartierstaat noemt men de voorouders “kwartieren“. Ondanks de verdubbeling kan men niet oneindig doorgaan. Vroeg of laat stuit men op dezelfde voorouder(s). Bv. bij huwelijk van neef of nicht. Men krijgt dan dezelfde kwartieren. Men spreekt dan van kwartierverlies of kwartierherhaling.
Een STAMBOOM daarentegen vertrekt van de oudstgekende voorvader of stamvader en schetst een overzicht van al zijn nakomelingen met hun echtgenoten. Soms gebeurt dit in de vorm van een boom. De stamvader staat dan vanonder aan de stam; zijn nazaten in takken, zijtakken, twijgen en vruchten. Een onpraktische vorm die in onbruik is geraakt. Huidige publicatievormen opteren voor een tekst, waarin elke generatie aangeduid wordt met romeinse cijfers of hoofdletters uit het alfabet. Bv. de stamvader is nr. I, zijn zoon II, zijn kleinzoon III, enz… Of A, B, C … Zijn er meerdere zonen met nakomelingschap wordt dit bv. II-a, II-b, II-c … Worden in een stamboom alle takken van de mannelijke nazaten weergegeven, dan spreekt men van een GENEALOGIE.
In een PARENTEELSTAAT noteert men van een stamvader of ander ouderpaar alle nakomelingen, zowel in de mannelijke als in de vrouwelijke lijn.
Een STAMREEKS geeft een overzicht van de mannelijke voorouders in rechte lijn, vertrekkend van de stamvader of van één der afstammelingen.
Met een FAMILIEGESCHIEDENIS poogt de genealoog de saaie opsomming van namen en data te vermijden. Zijn voorouders worden mensen van vlees en bloed. Hij situeert ze in het tijdskader en het milieu waarin ze leefden. Dit bij middel van foto’s, gegevens omtrent hun bezittingen, persoonsbeschrijvingen, beroepen, geschiedkundige feiten, kaarten, dorpsgebeurtenissen, bidprentjes, enz …
Beveren: Hof ter Welle Barbierbeek (Foto Sir Andro) Hoeve in Kruibeke Kerk van Haasdonk Beveren: Hof ter Saksen (Foto Sir Andro) Bazel: Polderkapelletje Kerk van Bazel Haasdonk: Westcademolen Kerk van Temse (Foto Sir Andro)
Kerktoren Tielrode In dorpskern Elvcrsele Temse: Huis De Klokke
Welke taak kan grootser en edeler zijn, dan het leven van zovele doden, de herinnering aan zovele vergetenen, en het licht van velerlei wat in het duister verscholen bleef,terug te geven.
H. de Sosa
WASE GESLACHTEN
28-12-2009
Stamreeks BRIJS uit Haasdonk
Hiernaast een niet al te beste foto van m
n grootmoeder Marie Rosalie Brijs (1884 - 1969). Door sommigen Roseke Brijs genoemd. Maar de kleinkinderen noemden haar Petteke of Pet daar ze van velen doopmeter was. Grootmoeder werd geboren te Haasdonk in het gehucht de Bank. Later heeft ze daar nog een café opengehouden. Nog later, toen ze al getrouwd was met mn grootvader Pieter Frans Van Acker - bijgenaamd den Harte - woonde ze met haar gezin in de Dorpsstraat. Om uiteindelijk te verhuizen naar de Zandstraat 154 op den Buiten.
Volgens J. De Smet (1) is de familienaam BRIJS een patroniem afgeleid van de voornaam Brice of Brictius. Zou eventueel Keltisch kunnen zijn. Komt voor als BRIJS en BRYSSINCK en beide namen werden vaak onderling verwisseld. Rog. Bryssinck (2) beweert daarentegen dat
de naam Brijs dezelfde oorsprong zal gehad hebben (als Bryssinck), maar, tenzij in geval van een alleenstaande vergissing zonder verdere gevolgen, zijn de families Brijs en Bryssinck nergens nog met elkaar verwant geweest.
Volgende stamreeks van de mannelijke voorouders in rechte lijn van grootmoeder illustreert de verschillende spellingen van haar familienaam. De schrijfwijze is gebaseerd op de naam vermeld in de doopakte.
I. ? Joannes BRIJS
. Overl. nà 1630. Huwde te Haasdonk 06.05.1601 Anna STOOP
II. Gillis BRIJS
(Haasdonk 12.01.1604 - Haasdonk 25.05.1679). Uit zijn 2de huwelijk te Haasdonk op 05.07.1631 met Kathelijne VERGAUWEN (Haasdonk 28.11.1603 - Haasdonk 05.01.1670) fa Jacob en Marie Verbraken
III. Gillis BREIJS
(Haasdonk 09.10.1645 - Haasdonk 09.09.1712). Huwde te Kruibeke 19.04.1671 Maria BLOMMAERT, overl. Haasdonk 17.03.1705
IV. Pieter BRYS
(Haasdonk 06.10.1673 - Haasdonk 28.09.1747). Geh. Haasdonk 20.10.1697 met Philippina VERSTRAETEN (Haasdonk 22.10.1671 - Haasdonk 08.03.1742) fa Adriaen en Catharina Rottiers
V. Gillis BREYS
(Haasdonk 13.08.1698 - begr. Bazel 11.04.1773). Geh. Haasdonk 03.10.1723 met Dominica Rosa BATENS (Bazel 20.07.1706 - begr. Bazel 16.07.1781) fa Gillis en Josyne van Strydonck fa Adriaen
VI. Pieter BRIJS
(Haasdonk 22.05.1745 - Bazel 09.02.1834). Huwde Haasdonk 01.07.1788 Josijne Theresia de SMET (Melsele 27.12.1763 - Bazel 08.03.1807) fa Jan en Brigitta van Acker
VII. Joseph BRYS
(Bazel 04.01.1794 - Bazel 15.06.1849). Geh. Bazel 07.09.1826 met Maria Amelberga ROOMAN (Bazel 29.01.1799 - Bazel 07.04.1889) fa Jan en Judoca Joanna Lijssens
VIII. Pieter Aloysius BRYS
(Bazel 03.04.1841 - ? Haasdonk ca 1913). Geh. Haasdonk 05.09.1866 Philomena ACHTERGAEL (Haasdonk 19.05.1844 - Haasdonk 09.05.1887) fa Marcellus en Marie Josepha Mertens
IX. Marie Rosalie BRYS
(Haasdonk 29.09.1884 - Haasdonk 04.01.1969). Geh. Haasdonk 06.02.1907 Pieter Frans VAN ACKER (Haasdonk 10.02.1879 - Haasdonk 30.12.1968)
Noten: (1) Jerome Smet op.cit. p. 124. (2) Vlaamse Stam, 1979, p. 18.
Reacties op bericht (1)
28-12-2009
Lieve groetjes van uit De Klinge
Ik kom je een fijne laatste maandag van het jaar wensen
Ik wens u een jaar, een topper, een knaller, een dagelijkse knuffel een zee van geluk. En niet te vergeten een zuiver geweten, een jaar vol vertrouwen een vleug romantiek. Uniek in je leven, een jaar om te zweven, een jaar zoals niemand er ooit een verwacht.
