Hebben jullie ook Koppen gezien ? Dan waren jullie ook getuige van de indringende vraag naar euthanasie van Amelie van Esbeen een 93jarige vrouw die levensmoe is. Maar waardig sterven is nog steeds niet simpel. Amelie zou voor euthanasie niet in aanmerking komen, omdat ze niet ziek genoeg is. Ze zocht en ze kreeg nu aandacht van de media voor haar vraag om euthanasie, ze vatte een hongerstaking aan, maar in wezen veranderde er niets. Haar familie besloot om een beroep te doen op dokter Cosyns die, en dat is bekend, een voorvechter is van zelfbeschikking als het op sterven aankomt. Wat de ene arts niet wil goedkeuren, wordt misschien door een andere wel goedgekeurd moet men gedacht hebben. Toen ik het oude vrouwtje zag liggen was het precies of ik werd 5 maanden teruggegooid in de tijd. Precies zo lag ons ma er toen ook bij met dezelfde vraag, met het papier met toestemming in haar bezit en met een nog ondraaglijke pijn erbovenop. Al mijn frustraties, pijn en verdriet om wat ma meemaakte kwamen in éen slag terug. Ik dacht dat ik met de verwerking al verder stond maar ik kan nog steeds niet praten over wat ma meemaakte noch kijken naar soortgelijke situaties zonder opnieuw die machteloosheid en pijn te voelen. Wat had ik nu gehoopt dat na ma de aanpak van euthanasie plotseling zou veranderen??? Ik heb na haar dood nog wel een heel ernstig gesprek gehad met de pastorale begeleiding van ma en ze hebben toen toegegeven dat ze ergens niet klaar waren voor de situatie waarin ma hen geplaatst had, maar haar lijdensweg heeft te lang geduurd, haar vraag " naar.." herhaalt zich nog te vaak in mijn slaap. Haar aftakeling, op zo'n korte termijn, staat nog te diep in mij geheugen gegrift om al objectief naar zo'n programma te kunnen kijken. Ik denk dat de verwerking zo moeilijk is omdat ik ergens blijf zitten met het gevoel dat ik ma in de steek gelaten heb door haar niet te kunnen helpen om van de pijn af te geraken. Ergens heb ik gefaald en dat tegenover éen van de dierbaarste personen in mijn leven en dat gevoel geraak ik maar niet kwijt. Die korte reportage op TV toonde nog maar eens vlijmscherp aan hoe afhankelijk wij zijn als het erop aankomt om op de meest prangende vraag in ons leven gehoor te krijgen. Ik ben zoveel bij ons ma geweest, we hebben zoveel gepraat en toch heb ik het gevoel dat ik niet genoeg met haar gepraat heb over wat haar op het einde wellicht bezig hield : haar levensmoeheid en hoe ze het einde zag! Had ze schrik en waarvoor, misschien voor het einde of voor wat er haar na de dood wachtte of omwille van het definitieve doorknippen van de band die haar fysiek met ons verbond?? Nu vraag ik mij af of dat ook de vragen waren waarover ze lag te denken toen ze eventjes geen contact had met ons?... Waarom komen die vragen nu in mij op nu het te laat is....Heb ik haar allen gelaten met haar twijfels en angsten? Ik was zo begaan met het moment zelf en wat ma doorstond en met haar aftakeling en de verbittering had mij zo in de ban dat ik wellicht heel essentiële vragen gemeden heb en wellicht begon ma er ook niet over begon om mij te sparen.? Haar woorden : " niet huilen, ik zal mijn best doen om het zo lang mogelijk vol te houden.." blijven in mijn gedachten nagalmen...". Toen ik vanavond Amelie zo zag liggen, had ik zo graag even de klok teruggedraaid en opnieuw aan het sterfbed van ma gezeten en nog eens die tedere handen van haar in de mijne genomen en ik weet nu precies wat ik zou zeggen en vragen. Want zelfs na 5 maanden mis ik haar nog heel erg. Misschien had ik dat veel vaker moeten zeggen dat ik haar zou missen toen ze daar lag. Neen, ik heb haar heengaan nog steeds geen plaats gegeven in mijn leven. Maar zo werkt het niet hé, we moeten verder, het verleden loslaten of op zijn minst proberen te verwerken. Maar ik ben er blijkbaar nog niet, dat heb ik na het Tv programma nog maar weer eens ondervonden.
Reacties op bericht (11)
28-03-2009
*
Wat kan ik hier nog schrijven wat er nog niet geschreven staat. Niets. Alleen dat ik hoop dat je pijn gauw mag verzachten. Een hele lieve knuffel.
28-03-2009 om 05:31
geschreven door huismusje
27-03-2009
ik zag het ook op TV Natoken .....
.... en eigenlijk is het wraakroepend wanneer je er goed over nadenkt. Iemand die echt niet meer wil en zich moe en versleten voelt.... Wie zijn die mensen die dan deze dame met een zo hoge leeftijd nog haar wensen gaan ontzeggen. Dat het je nog altijd een wrang gevoel geeft kan ik best begrijpen, maar zoals destijds ook gezegd en wat velen jou gemeld hebben, waarom zou je met een schuldgevoel ? rondlopen en je daar nu ook nog suf over denken. Je Deed wat je dacht te moeten doen en voor de rest Kon je ook niet meer doen neem ik aan. Stel je dus maar gerust ! Eigenlijk maar goed dat dit nu toch weer eens onder de aandacht kwam op TV.
27-03-2009 om 22:45
geschreven door Amor Fati
Dag Natoken
Dag Nancy, Nee ik heb hier het programma niet gezien, maar leef met je mee. Ik heb je gevolgd tijdens de ziekte en sterven van je ma. Als er één is die zo met haar moeder begaan was ben jij het wel. Je hebt gedaan wat op dat moment belangrijk was en wat in je macht lag. Voor het verwerken moet je jezelf de tijd gunnen. Ook dat is een leerproces. Dag, Liefs, Hetty
27-03-2009 om 19:05
geschreven door Hetty
..
Ach meisje, we zullen altijd met die vragen blijven zitten, "hebben we wel genoeg gedaan". Ik heb het heengaan van je moeder op je blog kunnen volgen en voor mijn part heb je alles gedaan wat enigszins mogelijk was. Blijf je toch niet kwellen. Ik heb over de vrouw in kwestie ook gelezen in het dagblad en alles op tv gevolgd, daarbij kan ik geen vergelijkingen maken met andere dierbaren die gestorven zijn, maar begin ik eerder aan mezelf te denken, want ooit lig, sta, of zit ik in het zelfde schuitje. Ik hoop dat ik de trekker van mijn pistool dan nog kan over halen, om er zelf een eind aan te maken. Ik ben ook geen bekend iemand als Hugo Claus. Groetjes.
27-03-2009 om 16:54
geschreven door Ludovikus
Hallo
Ik heb dit allemaal aandachtig gelezen en begrijp dat het pijn bij U doet...Jij hebt je ma zeker niet in de steek gelaten...zet dat uit je hoofdje...ik ben er zeker van dat je alles hebt gedaan wat je kon... maar sommige zaken hebben we echt niet in de hand...ik heb ook dat programma gezien en het heeft ook mij aangegrepen...ik vind dat iedereen het recht moet hebben om te sterven wanneer hij wil...maar ja wie ben ik...lieve knuff...
27-03-2009 om 13:46
geschreven door Athea
ik wil
ik wil heel graag reageren ......maar kan het niet .....maar ik begrijp je , weet dat wel Nancy . ik doe al jaren over al die zaken , en 't komt héél dikwijls weer boven ....verwerken ? bij mij blijkbaar nooit .... misschien dat het zachter zal worden , ook bij jou !
27-03-2009 om 13:10
geschreven door ani
Vriendelijke groetjes van Erwin
Ik heb het aandachtig gelezen en het boeide mij echt. Ik vind zoiets echt ingewikkeld. Met wat doe je het beste? Een vraag die ik echt moeilijk kan beantwoorden, maar het moet werkelijk veel pijn doen om iemand zo te zien lijden.
Misschien is het een troost voor je als ik je zeg dat ik ook het gevoel heb dat ik meer had moeten doen voor mijn ouders, hoewel wij niet hebben meegemaakt wat jullie hebben meegemaakt. Vader had ook om euthanasie gevraagd, maar daar was in 1991 nog geen sprake van, maar de dokter heeft hem één jaar lang wel goed begeleid met alle pijnstillers die hij had en moeder heeft hem thuis verzorgd tot het laatste ogenblik.
Had ik de lippen van vader die laatste dag moeten natmaken...ik zit er nog steeds mee. Hij was toen al in een coma en zijn lippen waren gebarsten en uitgedroogd. Had ik zijn gezicht moeten verfrissen, want hij was klam. Zou hij dit alles nog gevoeld hebben? Ik had misschien zijn laatste uren toch nog beter kunnen maken als ik daaraan gedacht had.
Ik verwijt mezelf dat ik net eventjes in slaap gevallen ben toen moeder overleed, ik zat er al dag en nacht bij en net tijdens die tien minuutjes ging ze heen. Had ik ze in huis moeten nemen na het overlijden van vader, ze was zo vreselijk eenzaam en ze had heel haar leven zo goed voor ons gezorgd.
Ik zeg je dit Natoken omdat we waarschijnlijk allemaal met een schuldgevoel blijven zitten omdat we het altijd nog beter hadden kunnen doen.
Indien jij vindt dat ik genoeg voor mijn lieve ouders heb gedaan, dan besef je misschien dat ook jij het onderste uit de kan hebt gehaald om je moeder te helpen en alles voor haar gedaan hebt wat je kon.
Dikke knuffel,
27-03-2009 om 11:48
geschreven door bojako
koppen
ik heb ook gekeken, speciaal met jou en je ma in gedachten, lieve natoken. de hele euthanasiekwestie is zo complex...als (tijdelijke???)buitenstaander vraag ik me dan af waarom het allemaal zo moeilijk moet zijn, terwijl het zo duidelijk lijkt. toch denk ik dat, hoezeer ook alles in regels vastligt, het voor een arts nog steeds een haast onoverkomelijke stap is om een leven actief te beëindigen. maar de middelen moeten wel aangereikt worden, vind ik, zodat degene die om euthanasie verzoekt, bv alleen maar op een knop zou hoeven te drukken. --------------- afgezien van bovenstaande, leef ik met je mee in dit zware rouwproces, wetend dat je alles, maar dan ook alles hebt gedaan om jouw lieve ma bij te staan op elk gebied. hartelijke knuffel
27-03-2009 om 10:40
geschreven door paz
...
Lieve Natoken, zoals Michelly al zegt, er staat geen tijd voor hoelang iemand er over doet om een verdriet te verwerken. Maar jouw lieve moeder heeft echt heel goed gevoeld hoeveel je van haar houdt en hoe je haar zou missen. Daar hoef je jezelf beslist geen verwijten over te maken. Tenslotte, vertellen dat je van iemand houdt zeg je niet alleen met woorden en jij het het overduidelijk laten blijken door al je bezoekjes naar haar en alle lieve dingen die je voor haar gedaan hebt. Zij kan alleen maar tots op je zijn en misschien heeft ze jou ook nog niet willen missen en duurde het daarom langer voordat zij voorgoed haar ogen kon sluiten.
27-03-2009 om 07:59
geschreven door thea
Er zijn mensen
die dat een plaats kunnen geven op een maand tijd en anderen hebben daar enkele jaren voor nodig of kunnen dat nooit.
Het heeft met jezelf te maken en met de omstandigheden denk ik. Mijn man kan dingen heel goed achter zich laten en een plaats geven. Ik kan dat heel moeilijk, maar dat heeft vooral met mijn karakter te maken, dat weet ik wel. Hoop dat je alles toch verwerkt krijgt en ik denk niet dat je jezelf schuld moet aanpraten, want ik ben ervan overtuigd, dat je die zeker niet hebt.
Warme knuffel.
)
.
