Enkele duizenden jaren geleden moeten er onder de mensen ook al een categorie "hypersensitieven" op deze aarde rondgelopen hebben, die hun verblijf op onze planeet als, zo goed als ondraaglijk, ervaren hebben.
Ik denk dan in de eerste plaats aan India. (Hoe het was op andere plaatsen, zoals bvb China weet ik niet.)
Vermits ik al vroeg met de yogafilosofie in contact gekomen ben durf ik er iets over zeggen.

Je hebt de Samkya filosofie, met de daarop gebaseerde Yoga Soetras, volgens de traditie samengesteld door de monnik Patanjali.
De Samkya filosofie is een dualistische filosofie, maar daar ga ik verder niet op in.
Het gaat me om de Yoga Soetras.
Een zeer merkwaardige handleiding om, met de daarin uitgelegde meditatietechnieken, de aarde voorgoed te verlaten door op te lossen in de 'nirbija samadhi' (de 'zaadloze samadhi'). Hetgeen inhoudt dat je niet meer op aarde kan terugkeren.
Deze opvatting is het gevolg van het geloof in reïncarnatie. Daarom wordt het plegen van zelfmoord - de snelste manier om de planeet te verlaten (sic) - verworpen. Dat veroorzaakt 'slecht karma' en dwingt je om terug te keren. (Op het concept karma ga ik ook niet in.)

Deze uitweiding om mijn verbazing te uiten over het feit dat een categorie mensen hun leven als ondraaglijk ervoeren, ondanks de afwezigheid van bvb fysiek lijden door ziekte etc.

Een tweede voorbeeld is het Theravada Boeddhisme, waarin ten eerste gesteld wordt: "Bestaan is lijden". En als oplossing gegeven wordt: opgaan in Nirvana.
Wat wordt bedoeld met Nirvana?
Nirvana betekent letterlijk "uitdoving". Uitdoving van het verlangen naar ervaring. Ervaring die je alleen maar kunt opdoen in de dualistische wereldbeleving in het 'interval tussen geboorte en dood'.
Hier wordt ook weer rekening gehouden met reïncarnatie. Maar reïncarnatie van wat?! Vermits het 'zelf' ontkend wordt. Het concept 'anatma' (anatta in Pali) is niet gemakkelijk uit te leggen. Wie er zich in wil verdiepen, hij wage zijn kans.
Ook hier wordt zelfmoord afgekeurd als zinloos.

Dit is zware kost natuurlijk voor de beoefenaars van deze disciplines.

In de praktijk heeft het nooit gewerkt. Misschien voor enkelingen.
Het zijn vooral theoretische concepten.

In de praktijk zie je in India dat de beoefenaars van de Patanjala-yoga er vooral op uit zijn "bovennatuurlijke krachten" te verkrijgen, de zogenaamde 'siddhis'. (Zoals Arthur Koestler in zijn boek "De lotus en de robot" laat zien.)

En de concepten van het Theravada boeddhisme zijn ook losgelaten. Boeddha is een god geworden en het oplossen in nirvana is vervangen door devotie, het concept van mededogen en het idee van de Bodhisattva in het Mahayana Boeddhisme.

In de praktijk van tegenwoordig wordt euthanasie aangevraagd, als het leven als ondraaglijk ervaren wordt. Of wordt er inderdaad suïcide gepleegd.

Maar wie zijn geschiedenis kent weet dat de mensheid zich vooral beziggehouden heeft met elkaar uit te moorden in de ontelbare oorlogen die er geweest zijn! Ook een manier om te ontsnappen aan dit tranendal.

Vrolijk word ik er niet van!

29-08-2023, 21:35 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Wat of wie zouden we zijn als we niet meer konden denken?

In de eerste plaats zouden we ons niet meer kunnen handhaven in deze wereld zonder hulp van de medemens.

Het denken, dat een product, en later het uitgesproken voertuig, van het geheugen is, is het essentiële hulpmiddel om de interactie met de wereld om ons heen te duiden, betekenis te geven en te hanteren.

Daarvoor dient het eigenlijk. Maar de menselijke geest overstijgt deze functie, omdat hij zich met het denken identificeert. Dit creëert de parallelle wereld van het denken, die voor de meesten van ons het allerbelangrijkste wordt, en als het ware als een scherm over de natuurlijke wereld der zintuigen en de natuurlijke lichamelijke functies gelegd wordt.

Toch is dit iets wat heel gemakkelijk te doorprikken is.
In de periodes dat het denken naar de achtergrond verdwijnt: tijdens de diepe slaap, dutjes overdag, tijdens bewuste meditatie (zoals bvb aanbevolen in de yoga sutras), of het meest natuurlijke: tijdens het opgaan in een dagelijkse manuele bezigheid, of hobby, of spel (waarbij het denken weliswaar gebruikt wordt, maar dan in zijn natuurlijke functie).

Het probleem is: het zich hechten aan de parallelle wereld van het denken. Dat creëert een zelfbeeld dat daar totaal afhankelijk van wordt, en zich vastklampt aan, letterlijk, denkbeeldige visies en overtuigingen over hoe de wereld in elkaar zit.

Ik denk hier bvb aan de zogenaamde pseudo-wetenschappen, zoals: de psychoanalyse, de astrologie met zijn vele systemen (hangt af van het land waar je je horoscoop laat trekken) en plethora van handboeken, het duiden van ziektebeelden zoals in de teksten van Louise Hay, Thorwald Dethlefsen, Christiane Beerlandt en nog zoveel anderen, de homeopathie met zijn ongelooflijk gedetailleerde handboeken.

En dan heb je, vanzelfsprekend, nog al die religieuze overtuigingen, politieke overtuigingen, filosofieën.

Het zijn allemaal denkbeeldige wereldbeelden.

Het zich identificeren met een of meerdere van deze wereldbeelden wordt dan de essentie, de kern van wie we denken te zijn.
Of dit wereldbeeld "waar" is, speelt dan geen rol meer. Voor jou, die zich daarmee geïdentificeerd hebt is, het "DE waarheid"!

Toch is dit heel gemakkelijk te doorprikken. Als je je er bewust van wordt dat deze denkbeeldige "waarheden" gewoon verdwijnen in de periodes dat je er niet over nadenkt, dan kun je ze bewust relativeren.

Als blijkt dat je je wereldbeelden niet kunt relativeren, wordt de "parallelle wereld van het denken" de "gevangenis van het denken"!

28-08-2023, 10:26 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Paul Bach-y-Rita is verder aan zijn project blijven werken tot aan zijn dood in 2006. Eerst zaten de proefpersonen in een stoel waarbij ze hun rug aandrukten tegen de matrix met vibrators. Later, met het uitvinden van de chip, was men in staat de matrix los te maken van de stoel en kon hij vastgemaakt worden op de buik of op de dij, zodat de proefpersonen vrij konden bewegen.
Voor zo ver ik heb kunnen nagaan is er nog geen bruikbaar model, zodat mensen er de straat mee op kunnen, maar dat komt waarschijnlijk wel.
Alva Noé, die het project met aandacht gevolgd heeft en het ook beschrijft in zijn boek "Out of our Heads", vermeldt het verbluffende feit dat sommige proefpersonen konden pingpongen!

Voor Noé draagt dit onderzoek bij tot het belangrijke inzicht dat de bewustzijnstoestanden die we ervaren los kunnen komen van de hersengebieden die traditioneel verbonden geacht worden met deze ervaringen.
Hij beschrijft dit in een paragraaf getiteld: "Neurale plasticiteit en bewustzijn" waarbij hij een experiment rond die plasticiteit, met jonge fretten, beschrijft:

[...]Wat is het, aangaande het karakter van de hersenactiviteit, dat ons toelaat visuele ervaringen te hebben als tegengesteld aan ervaringen van een andere soort (bijvoorbeeld ervaringen van het gehoor of de reuk) of zelfs het hebben van helemaal geen ervaringen. Dit is een vraag over bewustzijn, over het onderscheiden kwalitatieve karakter van onze ervaringen. Specifiek is het een vraag over de neurale basis van het kwalitatieve karakter van onze bewuste episodes. Wat is het, aangaande het 'neurale vuurwerk', dat er voor zorgt dat de resulterende ervaring één specifiek soort karakter van aanvoelen heeft, eerder dan een ander?
Wetenschappers zijn niet in in staat deze vraag te beantwoorden. Zij zijn tot nu toe niet in staat de kloof te overbruggen tussen neurale toestanden aan de ene kant en bewuste ervaring aan de andere. Dit wordt soms de 'verklarings-kloof' genoemd. Vanuit mijn perspectief is dit niet verbazend. De reden waarom wij de kwaliteit van de ervaring niet in termen van de intrinsieke aard van de activiteit van het brein kunnen verklaren is, dat er in feite niets intrinsiek, als onderscheiden visueel, is aangaande de actie van het brein.
Laat mij dit uitleggen. Laat ons een groep verrassende en hoogst instructieve studies met fretten bekijken, die gedaan werden door Mriganka Sur en zijn collega's aan het MIT (Massachusetts Institute of Technology). Sur en zijn team voerden een operatie uit op pasgeboren fretten, waarbij ze effectief een verbinding maakten van de ogen met die delen van het brein die normaal dienen voor het gehoor. Wat ze in feite deden was een wijziging aanbrengen bij iedere fret, zodat de cellen in de ogen, die normaal een connectie ontwikkelen met de visuele gebieden van het brein (de visuele thalamus, de visuele cortex), in plaats daarvan in de gebieden van het brein groeiden die normaal bestemd zijn voor het gehoor. Omdat fretten geboren worden in een neurologische zeer onrijpe staat, zijn ze ideaal voor dit soort interventie.
Je zou kunnen gedacht hebben dat deze herverbinding bij de fretten er voor zou zorgen dat ze 'horen' met hun ogen. Tenslotte werden de ogen verbonden met de delen van het brein die dienen om te zien. In plaats daarvan liet het hen toe te zien met hun auditieve breindelen.
Dit is een merkwaardige ontdekking. Het toont aan dat de link tussen breingebieden en de bewuste ervaring (bvb. de link tussen gehoorscortex en de ervaring van het horen en tussen de visuele cortex en de ervaring van het zien) plooibaar is.[...]
(Alva Noé: "Out of our Heads" ~ vertaling KK)

21-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Ons brein blijkt 'plastisch' te zijn. Dat wil zeggen dat onze hersencellen eigenlijk multifunctioneel zijn. Na herseninfarcten (beroerte) of hersenbloedingen treedt soms een spectaculair herstel op, ook al zijn gedeelten van de hersenschors, die verantwoordelijk geacht worden voor een bepaalde functie, afgestorven.
Reeds eind jaren zestig van vorige eeuw, heeft de flamboyante Amerikaanse neuro-wetenschapper Paul Bach-y-Rita (zijn vader was Mexicaan, vandaar de, in mijn oren, grappig klinkende achternaam) dit overtuigend gedemonstreerd. Hij ontwierp een toestel waarmee hij blinden weer liet 'zien'.
Cambridge psycholoog Nicholas Humphrey heeft dit zeer 'plastisch' (sic) beschreven in zijn boek: "A History of the Mind".

[...]Gegeven het feit dat de menselijke retina zijn bestaan in de evolutie begon als deel van de huid, zou men kunnen zeggen dat we allemaal al 'huid-zicht' hadden (en op dezelfde wijze 'huid-tast', 'huid-reuk' en 'huid-gehoor.) Hier boven (in de tekst ~ KK) benadrukte ik de metafoor voor het reageren van menselijke wezens en andere dieren op de 'aanraking van het licht'. En toch is er duidelijk 'huid' én 'huid': huid die getransformeerd werd in een licht-gevoelige retina, en onze goeie ouwe huid (ons vel). Het gezond verstand zou suggereren dat iemand nooit zou kunnen zien met de huid van zijn rug. Er zijn twee duidelijke problemen: ten eerste dat de huid van de menselijke rug geen lichtreceptoren heeft, en ten tweede dat, als iemand wel lichtreceptoren had, het hem nog steeds zou ontbreken aan een beeldvormend mechanisme - met als gevolg, dat, alles wat hij zou kunnen detecteren, het niveau van lichtsterkte zou zijn. Laten we desalniettemin veronderstellen dat beide problemen omzeild kunnen worden. Veronderstel dat er een artificiële lens werd gebruikt om het licht in een beeld om te vormen en dat dan dat beeld werd veranderd in een vorm van stimulatie waarvoor de huid gevoelig is: zoals vibratie. Is het dan niet mogelijk dat de informatie, die de huid bereikt, behoorlijk adequaat zou kunnen zijn om - met behulp van uitgebreide oefening - een basis te vormen voor het herkennen van wat dat licht voor betekenis had in de externe wereld? En dat dit daarenboven even goed zou werken voor blinde mensen als voor hen die normaal kunnen zien?
Eind jaren zestig van vorige eeuw, deden Paul Bach-y-Rita en zijn collega's aan het Smith Kettlewell instituut enige proefnemingen met een 'sensorisch substitutie apparaat' dat gebaseerd was op bovenstaande redenering. Wat ze deden was:  op het hoofd van een blinde proefpersoon een kleine TV camera vastmaken. Het elektronisch beeld hiervan werd, in plaats van naar een TV scherm, naar een matrix van vibrators gezonden, die contact maakten met de huid van de rug. Er waren 400 vibrators in een 20x20 matrix, die een stuk huid met een oppervlakte van 25 cm² bedekten. Zo representeerde elk gestimuleerd punt op de huid een klein gebiedje van het beeld gecapteerd door de camera, vergelijkbaar met de manier waarop een krantenfoto een scene voorstelt met een collectie puntjes. De proefpersoon kon de camera richten door zijn hoofd te bewegen, een beetje alsof hij zijn ogen zou bewegen.
De resultaten overtroffen alle verwachtingen. Na enkele uren getraind te hebben, leerden blinde proefpersonen een reeks gewone voorwerpen herkennen, zoals een telefoon, een kopje en een speelgoedpaardje. Zij ontwikkelden zeer snel het vermogen om accuraat voorwerpen in de ruimte aan te wijzen en hun afstand te schatten plus hun absolute afmeting (los van de afstand). Na ongeveer dertig uur oefenen konden ze complexe patronen onderscheiden en sommige proefpersonen leerden zelfs de gezichten onderscheiden van leden van de staf van het laboratorium. Bach-y-Rita citeert een ervaren proefpersoon terwijl deze de visuele scene met de camera exploreert: "Dat is Betty; ze draagt haar haar los vandaag en heeft haar bril niet op; ze doet haar mond open en ze beweegt haar rechterhand van haar linkerzijde naar de achterkant van haar hoofd."
Het meest opmerkelijke van dit alles was misschien wel het bewijs voor ruimtelijke perceptie. Door gebruik te maken van de informatie van perspectief en parallax (de schijnbare verplaatsing van een voorwerp t.o.v.de achtergrond t.g.v.een verplaatsing van de waarnemer), kwamen de blinde proefpersonen er toe externe objecten waar te nemen als zijnde gelokaliseerd in een stabiele driedimensionale wereld. Ze lokaliseerden de objecten niet alsof ze tegen hun huid aanlagen - net zomin als wij, met een normaal zicht, voorwerpen lokaliseren alsof ze tegen onze retina aanliggen - maar namen ze onmiddellijk waar als zich, daarbuiten in de ruimte, bevindend. Bach-y-Rita heeft er geen probleem mee om te zeggen dat zijn blinde proefpersonen visuele perceptie verworven hebben: "Als een proefpersoon, zonder functionerende ogen, gedetailleerde informatie in de ruimte kan waarnemen en die subjectief correct kan lokaliseren en er kan op reageren op een manier, vergelijkbaar met de reacties van een normaal ziend persoon, dan voel ik mij gerechtvaardigd om de term "zicht" te gebruiken."
(Nicholas Humphrey: "A History of the Mind" ~ vertaling KK)
Wordt vervolgd....

18-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

17-07-2012, 10:30 Geschreven door Karlkraus
Reageren (1)

Ik heb nu al een paar keer een uitleg gepost over hoe scans werken en of de wetenschap echt kan bepalen of iemand nog zelf-bewustzijn heeft.
Die uitleg kwam van Berkeley filosofie-professor Alva Noé.
Hij heeft een controversieel boek geschreven over waar wij bewustzijn moeten zoeken: "Out of our heads: why you are not your brain, and other lessons from the biology of consciousness". Verschenen in 2009 en, voor zover ik kan nagaan, nog altijd niet vertaald.
Door de boeken van Victor Lamme: "De vrije wil bestaat niet", en Dick Swaab: "Wij zijn ons brein", wordt de fysicalistische  en de materialistisch deterministische visie op bewustzijn sterkt gepromoot.
Alva Noé gaat hier tegen in.
Ik leerde hem kennen door het lezen van het boek van de zeer sympathieke Nederlandse geriater, Bert Keizer: "Onverklaarbaar bewoond." Daarin geeft Keizer een mooie samenvatting van Noé's visie. Dit inspireerde mij om Noé's boek te kopen en te lezen.
Dit is wat Bert Keizer erover zegt:

[...]De fraaiste aanval op het bewustzijn die ik ken komt van Alva Noé, een Amerikaanse neurofilosoof. Hij deelt rake klappen uit in zijn boek Out of Our Heads. Why You Are Not Your Brain and Other Lessons from the Biology of Consciousness. Volgens Noé zoeken we op de verkeerde plek naar bewustzijn. Het zit niet in de hersenen maar in de situatie.
Bewustzijn is vergelijkbaar met de al eerdergenoemde stemming in een feestje. Ook daarvan kun je niet zeggen dat die zich bevindt in de wijn, of de tafelkleden, of de verlichting, of de muziek, of in de afwezigheid van Henk, of in het toch nog komen opdagen van Ria. Je kunt een feest niet uiteen nemen om te stuiten op een attribuut dat je doet zeggen: en dáár zit de stemming in, of komt de stemming uit.
En zo is het met bewustzijn, dat je niet kunt opjagen tot in een of andere neurologische structuur. Dat idee is een misverstand. Daarom kunnen we het ook niet vinden in de hersenen.
Het idee dat bewustzijn in de hersenen zit hoort bij een beeld van hersenwerking dat onhoudbaar blijkt zodra je het goed probeert uit te duiden. We doen een poging en nemen 'zien' als voorbeeld.
Door de lens van het oog valt een beeld op het netvlies, de achterwand van het oog. Dit beeld wordt in het netvlies omgezet in impulsjes die via de optische zenuw verder het brein in reizen naar de optische schors. Daar worden die impulsjes via een onbekende procedure omgezet in visuele indruk zodat 'zien' ontstaat. In dit beeld brandt ergens binnen in de hersenen een lampje 'bewustzijn' bij het licht waarvan de vervaardigde indruk van de buitenwereld wordt bekeken.
Maar dat is onjuist, want in de hersenactiviteit vervaardigen we helemaal geen indrukken van de buitenwereld.
Noé citeert Wittgensteins simpele vraag: 'Waar zie je de blauwe lucht?". Ooit iemand ontmoet die als antwoord op een nog niet helemaal nauwkeurig omschreven gebiedje ergens in zijn hoofd wijst? Nee, iedereen zegt omhoog wijzend: "Ik zie de lucht daar! Boven me! Kijk dan!" Maar wacht even. Vervaardigen we geen indrukken van de buitenwereld? Nee.
Wat je ziet aan hersenactiviteit op een scan als de hersenbewoner een auto ziet is geen indruk van een auto. Daarom is het bekijken van een hersenscan ook geen kwestie van samen met de hersenbewoner 'meekijken' naar buiten. (We laten hierbij de neurale grofheid van de scan even terzijde. De gebiedjes die een scan afbeeldt beslaan zo'n 2 à 3 kubieke millimeter en daarin zitten honderdduizenden neuronen).
Maar is er dan geen verband tussen hersenactiviteit en de wereld? Zo'n auto leidt toch tot impulsjes in de hersenen? Zeker, maar als je wilt weten wat de hersenbewoner daarbij denkt, voelt, vreest of gaat doen, dan word je niet wijzer van de impulsjes. Je zult het hem moeten vragen. En het antwoord zal misschien zijn: "Ik haat Toyota's." En misschien is er geen antwoord nodig als je ziet dat hij behendig wegspringt alvorens de auto hem kan raken. En vergelijk dat wegspringen eens met de reactie op een naderende auto van een op de weg liggende bal. Die doet niks.
Nu zie je wat bewustzijn is. En tevens wat je er voor nodig hebt: hersenen, een lichaam en een wereld. En als die drie omgang hebben met elkaar dan gebeurt het.
Die vergelijking met een bal is niet toevallig. In Noé's visie is bewustzijn gelijk aan leven. Bewustzijn is de manier waarop levende wezens, van bacterie tot mens, erin slagen tot een uitwisseling te komen met de wereld. Als u 'uitwisseling' te vaag vindt, laten we dan een voorbeeld noemen. 'Zien' maakt het onder andere mogelijk om hard te rennen om iets te pakken te krijgen of om aan iets te ontkomen. Daarom doen bomen er niet aan. Het zou een boom niet helpen om een naderende auto te zien aankomen. Hij kan toch niet opzij springen. 'Zien' is dus geen gebeurtenis in de optische schors. Het is een manier waarop een bewegend lichaam van bepaalde afmetingen op succesvolle wijze in de wereld kan zijn. Waarbij 'succes' onder meer betekent dat je nergens tegenaan loopt.[...] 
(Bert Keizer: "Onverklaarbaar bewoond")

Laten we eens kijken hoe Alva Noé het zelf verwoord. Onder andere zo:

[...]Bewustzijn is niet iets dat binnen ons gebeurt: het is iets wat we doen, actief, in onze dynamische interactie met de wereld rond ons. Het brein - dat bijzonder lichamelijk orgaan - is zeker doorslaggevend om te begrijpen hoe wij werken. Ik zou dat niet wensen te ontkennen. Maar als wij willen begrijpen hoe het brein bijdraagt tot bewustzijn, moeten wij kijken naar de 'job' die het brein doet in relatie met het grotere niet-brein lichaam en met de omgeving waarin wij onszelf bevinden. Ik dring erop aan dat de beste wetenschap en filosofie er ons zou toe leiden een lichaam- en wereld-betrokken concept van onszelf te ondersteunen.[...]

Hij is ook hard voor zijn collega's die oogluikend de hype in de media toelaten die ons de indruk geeft dat de hersen-wetenschap het probleem van hoe het bewustzijn door het brein 'gegenereerd' wordt nu wel opgelost heeft, terwijl dat helemaal niet zo is:

[...]We leven in een tijd van groeiende opwinding aangaande het brein. Alleen de preoccupatie met het vinden van een gen voor alles rivaliseert met het hedendaagse wijdverspreide optimisme wat betreft alles waar de neurowetenschap zich mee bezighoudt. Perceptie, geheugen, onze voor- en afkeuren, intelligentie, moraliteit, enz. - het brein wordt verondersteld het orgaan te zijn dat verantwoordelijk is voor dit alles. Het wordt wereldwijd geloofd dat zelfs bewustzijn - die Heilige Graal van de wetenschap en de filosofie - binnenkort een neurologische verklaring zal krijgen.
Op het terrein van dure en flitsende brein-verbeeldende technologieën (zoals functionele magnetische resonantie imaginatie:fMRI, en positron emissie tomografie: PET), gaat er bijna geen dag voorbij, zonder dat er in de wetenschappelijke pagina's van onze vooraanstaande kranten en tijdschriften reportages worden gepubliceerd van belangrijke doorbraken en nieuwe ontdekkingen.
Na tientallen jaren gezamenlijke inspanning van de kant van neurowetenschappers, psychologen en filosofen, is er maar één propositie over hoe ons brein ons bewust maakt - hoe het sensatie, gevoel, subjectiviteit veroorzaakt - onweerlegbaar overeind gebleven: we hebben er geen flauw benul van!
Zelfs enthousiastelingen van de nieuwe neurowetenschap van het bewustzijn geven toe dat momenteel niemand een plausibele verklaring heeft voor hoe ervaring - bvb. het gevoel van roodheid in rood! - voortkomt uit de actie van het brein. Ondanks al de technologie en het experimenteren met dieren, staan we heden ten dage niet dichter bij het begrijpen van de neurale basis van ervaring dan honderd jaar geleden.
Momenteel hebben we zelfs geen achterkant-van-de-enveloppe-theorie over hoe het gedrag van de individuele hersencellen bijdraagt tot bewustzijn. (noot: back-of-the-envelope is een Engelse uitdrukking die betekent: "Iets beter dan een gissing" KK.)
Dit op zichzelf is geen schandaal. Het is een schandaal dat we toelaten dat de hype rond hersenwetenschap het feit verdonkeremaant dat we in de duisternis tasten!
Er wordt soms gezegd dat de neurowetenschap van bewustzijn in zijn kinderschoenen staat. Maar dat is niet helemaal juist omdat het suggereert dat de vooruitgang voor zichzelf zal zorgen: het is gewoon een kwestie van tijd en het normale proces van rijping.
Een beter beeld zou kunnen zijn: dat van onervaren reizigers die de weg kwijt zijn, zonder enig klaar idee waar ze zijn. Ze zijn verloren gelopen en weten het zelfs niet. Ik schrijf dit boek om ons te helpen uit te vinden waar we zijn en om de weg voorwaarts te tonen.
Op een bepaalde manier is ons probleem dat we naar bewustzijn gezocht hebben waar het niet is![...]
(Alva Noé: "Out of our heads" vertalingen van de twee fragmenten KK)

16-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Nu er sterke aanwijzingen zijn dat het Higgs-boson echt bestaat is er weer toekomst voor het Standaard Model. Of er ook toekomst is voor de Supersymmetrie en de Supersnaar-theorie is een ander paar mouwen. Nu pretendeer ik geenszins hier iets van te begrijpen. Die hele deeltjes-kermis hoort thuis in de quantum-mechanica, en de uiterst ingewikkelde wiskundige modellen die daar achter zitten zijn alleen maar te begrijpen door 'the very, very few'. Of dat 'a happy few' zijn valt nog te bezien. Richard Feynman, die verzot was op woordgrapjes, zei eens: "I think I can safely say that nobody understands quantum mechanics." Het is wel een hele bende: die deeltjes van het 'Standaard Model', en de Supersymmetrie maakt het nog veel ingewikkelder. Eens kijken wat een sarcastische Lee Smolin erover schrijft:

[...]"Eerst en vooral: een theorie kan niet gedeeltelijk supersymmetrisch zijn. Als één deeltje een superpartner heeft, moeten ze er allemaal een hebben. Zo verschijnt elke quark met een bosonische partner: een squark. Het foton heeft als partner een fotino. De interacties worden dan zo afgestemd dat, als alle quarks vervangen worden door squarks op hetzelfde ogenblik dat we alle fotons vervangen door fotinos, de probabiliteiten van de verschillende mogelijke uitkomsten onveranderd blijven.
Er is natuurlijk een eenvoudiger mogelijkheid. Kan het niet dat twee deeltjes die we al geobserveerd hebben partners zijn? Misschien gaan het foton en het neutrino samen? Of het Higgs en het elektron? De ontdekking van een nieuwe relatie tussen bekende deeltjes zou zeker elegant zijn - én overtuigend.
Spijtig genoeg heeft niemand ooit een succesvolle supersymmetrische binding gepostuleerd tussen twee bekende deeltjes. In plaats daarvan worden, in alle supersymmetrische theorieën, het aantal deeltjes tenminste verdubbeld. Een nieuwe superpartner wordt simpelweg gepostuleerd om samen te gaan met elk bekend deeltje. Niet alleen zijn er squarks en sleptonen en fotino's, er zijn ook sneutrino's om samen te gaan met neutrino's, Higgsino's met de Higgs', en gravitino's om te koppelen met de gravitons. Twee aan twee, een regelrechte ark van Noé van deeltjes. Vroeg of laat, naarmate je verstrikt raakt in het web van nieuwe namen en namino's, begin je je te voelen als Sbozo de clown. Of Bozo de clownino. Of 'swhatever'.
In voor- en tegenspoed: de natuur ís niet zo. Zoals al opgemerkt: geen enkel experiment heeft ooit bewijs geleverd voor het bestaan van een selektron. En er schijnen, tot dus ver, geen squarks, geen sleptonen en geen sneutrino's te zijn. De wereld bevat enorme aantallen fotonen (meer dan een miljard voor elk proton), maar niemand heeft ook maar een enkel fotino gezien."[...]
(Lee Smolin: "The trouble with physics" ~ vertaling KK)

Aldus Lee Smolin, in zijn heroïsche poging, de hedendaagse deeltjes-fysica voor de leek begrijpelijk te maken. Een ware tour-de-force! (verbazend genoeg nog altijd niet vertaald.)


LIMERICK TER ERE VAN HET HIGGS-DEELTJE

Een 'wig' is in Schotland een pruikje
En 'Higgs' was in fysica 't puikje
En zonder die puik,
Bleef massa een pruik
En nam 't standaard model een duikje!
~ Karlkraus

15-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Herinnert u zich nog de media-heisa, een paar jaar geleden - 2005 om precies te zijn - rond Terri Schiavo. Volgens haar artsen verkeerde zij sinds 1990 in een 'persistent vegetatieve toestand'. Aangenomen werd dat zij zich niet meer bewust was van haar bestaan. Toen haar man, in 1998 besloot haar te laten sterven leidde dit tot een juridische strijd tussen Terri's echtgenoot en haar ouders, die dus pas in 2005 beslecht werd in het voordeel van de echtgenoot, die daarop zijn vrouw liet sterven.
De pers stelde het voor als een strijd: tussen de 'objectieve' wetenschap - die categoriek stelde dat hier geen zelfbewustzijn meer aanwezig was, dat Terri 'hersendood' was - enerzijds, en de emotionele ouders, die de onbewuste reflexen van hun dochter met 'bewustzijn' verwarden, anderzijds. Het geval lokte hevige reacties uit en de ouders werden gesteund door activisten van de 'pro-life' beweging en de 'disability rights' groepen.
Vele mensen, ook ik, dachten toen: "Jammer voor die ouders! Maar ja, wetenschappelijke waarheid is nu eenmaal dé waarheid. Groot was dus mijn verbazing - om niet te zeggen: verbijstering - toen ik het volgende fragment las in 'Out of our heads' van Alva Noé:

[...]"Wij zouden ons kunnen wenden tot de technologieën die gebruikt worden om het brein te scannen in de hoop dat deze het ons zullen mogelijk maken om in het levende brein zelf te kijken om uit te vinden wat daar gebeurt. Het feit, dat brein-verbeeldende studies van patiënten met het locked-in syndroom - positron emissie tomografie (PET), functionele magnetische resonantie imaginatie (fMRI) en ook elektro-encefalografie (EEG) - meestal normale niveaus van corticale activiteit tonen, kan aanvaard worden als een bevestiging van het oordeel dat patiënten met het locked-in syndroom een normaal mentaal leven hebben.
Het wordt echter veel lastiger als we ons wenden tot patiënten die zich in de persistent vegetatieve toestand bevinden. Waar we hier mee geconfronteerd worden is niet zozeer direct bewijs voor het ontbreken van bewustzijn, als wel de afwezigheid van de normale bevindingen van de brein-verbeelding.
Helpt de afwezigheid van normale brein-profielen bij patiënten in de persistent vegetatieve toestand ons om te beslissen of ze gevoelig zijn of niet? Zou de loutere afwezigheid van de normale patronen van neurale activiteit, zoals gemodelleerd door functionele beeldende technieken zoals fMRI of PET, voor jou een bevredigend antwoord zijn op de vraag of een geliefd persoon niet veel meer is dan een plant?
In feite zijn de dingen gecompliceerder.
Er is het feit dat patiënten in de persistent vegetatieve toestand een opmerkelijke reductie van globaal hersenmetabolisme laten zien, maar dat geldt ook voor de langzame-golf slaap en voor patiënten onder algemene anesthesie. Maar slapers en operatie patiënten ontwaken en hernemen hun normale bewustzijn, terwijl patiënten in de persistent vegetatieve toestand dat zeer zelden doen.
Merkwaardig is dat - in het kleine aantal gevallen waarin brein-verbeeldende technieken uitgeprobeerd werden bij patiënten die hersteld waren van de persistent vegetatieve toestand, waarbij zij hun bewustzijn volledig herwonnen hadden -  het erop lijkt dat de globale metabolische niveaus laag blijven, zelfs bij totaal herstel. Daarenboven produceren externe prikkels bij de vegetatieve patiënten, zoals geluiden en speldenprikken,significante toenames van de neurale activiteit in primaire perceptuele cortexen.
Interessant nieuw werk van Steven Laureys en zijn collega's in België geeft aan dat vegetatieve patiënten opvallend verstoorde functionele connecties vertonen tussen van elkaar verwijderde corticale zones en tussen corticale en sub-corticale structuren. Daar komt nog bij dat zij laten zien dat, in de gevallen waar het bewustzijn hersteld is - ook al blijft de totale metabolische activiteit laag - deze functionele connecties tussen de breinzones hersteld zijn. Deze bevindingen zijn belangrijk en wijzen in de richting van een dieper begrip van wat er gebeurt in het brein bij de persistent vegetatieve toestand.
Maar dit verandert niets aan het feit dat we tot op heden zelfs niet in de buurt komen van het in staat zijn om brein-verbeelding te gebruiken om een kijk te krijgen in het hoofd om uit te vinden of er bewustzijn is of niet.
Overweeg deze simpele vragen: Voelt een vegetatieve patiënt fysieke pijn - bvb de pijn van dorst of honger of van een speldenprik? Hoort hij het geluid van een deur die dicht slaat? We weten dat hij zijn hoofd draait als reactie op het geluid, en we weten dat hij zijn hand terug trekt van een speldenprik. We weten ook dat er enige significante neurale activiteit geproduceerd wordt in de primaire perceptuele cortexen als gevolg van deze prikkels. Is de patiënt in de persistent vegetatieve toestand een robot: reflexief reagerend op stimulatie, maar zonder feitelijk iets te voelen? En, belangrijker nog: is dit iets wat brein-verbeelding ons ooit zal kunnen helpen te beslissen? We hebben het antwoord op deze vragen niet.
Het is onaangenaam te vernemen dat er tot nu toe geen theoretisch bevredigende of praktische betrouwbare criteria zijn om te beslissen of een persoon met hersenbeschadiging bewust is of niet. Heden ten dage moeten artsen en verwanten omgaan met deze vragen zonder leiding te krijgen van de wetenschap of de geneeskunde.
Bijvoorbeeld: de pers had de neiging het uitgebreid bediscussieerde geval van Terri Schiavo te behandelen als een zaak waarin de wetenschap, gewapend met de koude harde feiten over de aard van Schiavo's hersenschade, de strijd aanbond met familieleden die onmiddellijk verblind werden door de liefde voor hun dochter en hun religieus fundamentalisme.
Spijtig genoeg beschikt de wetenschap niet over deze harde feiten."[...]
(Alva Noé: "Out of our heads" ~ vertaling KK)

14-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

De fysicus Lee Smolin, die in 2006 het controversiële boek "The trouble with physics" uitgaf, waarin hij de 'Superstring-theorie' kritisch op de korrel nam - hetgeen tot venijnige reacties van vele van zijn vooraanstaande collega's leidde - geeft in datzelfde boek een anekdote waarin hij een ontmoeting met creationisten beschrijft. Dat wil ik u niet onthouden:

[...]"Natuurlijk moeten wij voorzichtigheid betrachten. Niet alle bewijs, waarvan beweerd wordt dat het een gezichtspunt ondersteunt, is gebaseerd op soliede gronden. Soms zijn de beweringen, die uitgevonden worden om een theorie die in moeilijkheden verkeert te ondersteunen, alleen maar rationalisaties.
Onlangs ontmoette ik een groep levendige mensen in de gang waar we stonden aan te schuiven voor de vlucht Londen-Toronto. Ze zeiden 'hallo' en vroegen me waar ik vandaan kwam, en toen ik hen vertelde dat ik terug keerde van een conferentie over kosmologie, vroegen ze mij onmiddellijk naar mijn visie over de evolutie-theorie. "O nee!" dacht ik en begon met te zeggen dat 'natuurlijke selectie' bewezen was, elke twijfel uitgesloten. Zij introduceerden zich als zijnde leden van een 'Bijbel-college', terugkerende van een missie in Afrika, waarvan een van de doelen geweest was, zoals bleek, om bepaalde leerstellingen van het creationisme te testen. Ze wilden met mij hierover in discussie gaan, maar ik waarschuwde hen dat ze zouden verliezen, vermits ik heel goed op de hoogte was van het bewijsmateriaal.
"Nee," benadrukten ze, "u kent niet alle feiten."
Daarom ging ik erop in. Toen ik zei: "Maar natuurlijk accepteren jullie toch het feit dat we fossielen hebben van dieren die niet langer leven," antwoordden ze: "Neen!"
"Wat bedoelt u, 'neen'? Hoe zit het dan met dinosauriërs?"
"De dinosauriërs leven nog en zwerven over de aarde!"
"Dat is belachelijk! Waar dan wel?"
"In Afrika."
"In Afrika? Afrika zit vol mensen. Dinosauriërs zijn werkelijk groot. Hoe komt het dat niemand er een gezien heeft?"
"Ze leven diep in de jungle."
"Iemand zou er dan toch een gezien moeten hebben. Beweert u dat u iemand kent die er een gezien heeft?"
"De pygmeeën vertellen ons dat ze er heel af en toe eentje zien. We hebben gekeken en hebben er geen gezien, maar wij hebben krassen van hun klauwen gevonden op de stammen van bomen, achttien of twintig voet hoog".
" Zo, u geeft toe dat het grote beesten zijn. En de fossiele vondsten bewijzen dat ze in grote kudden leefden. Hoe zou het kunnen dat niemand buiten die pygmeeën hen gezien heeft?"
"Dat is gemakkelijk uit te leggen. Ze brengen het meeste van hun tijd door met winterslapen in grotten."
"In de jungle? Zijn er grotten in de jungle?"
"Ja, natuurlijk, waarom niet?"
"Grotten, groot genoeg, om een enorme dinosauriër binnen te laten? Als die grotten zo groot zijn, moeten ze gemakkelijk te vinden zijn, en dan kan je naar binnen kijken en ze zien liggen slapen."
"Om zichzelf te beschermen, terwijl ze winterslapen, sluiten de dinosauriërs de openingen van de grotten af met aarde zodat niemand kan merken dat ze daar zitten."
"Hoe doen ze dat: die grotten zo goed afsluiten dat ze niet gezien kunnen worden? Gebruiken ze hun poten, of hopen ze die aarde misschien op met hun neuzen?"
Op dit punt gaven de creationisten toe dat ze het niet wisten, maar ze vertelden me dat 'bijbelse biologen' van hun school op het eigenste moment in de jungles aan het zoeken waren naar dinosauriërs.
"Laat het me vooral weten als ze er eentje levend te voorschijn halen," zei ik en ging in mijn zetel zitten.
Ik zuig dit niet uit mijn duim, en ik vertel dit niet alleen maar om u te amuseren. Het illustreert dat rationaliteit niet altijd een simpele oefening is. Het is meestal rationeel om niet te geloven in een theorie die iets voorspelt wat nog nooit gezien werd. Maar soms is er een goeie reden voor dat iets nog nooit gezien werd. Ondanks alles: als er dinosauriërs zijn, moeten zij zich ergens verbergen. Waarom dan niet in grotten in de Afrikaanse jungle?
Dit mag dan dwaas lijken, maar deeltjes-fysici hebben meer dan eens de noodzaak gevoeld om een nooit gezien deeltje uit te vinden - zoals het neutrino - om bepaalde theoretische en mathematische resultaten te doen kloppen. Om te verklaren waarom het moeilijk te ontdekken viel, moesten ze het neutrino een zeer zwakke wisselwerking toeschrijven. In dit geval bleek het de juiste strategie, want vele jaren later was iemand in staat om een experiment op te zetten dat neutrino's vond. En ze hádden een zeer zwakke wisselwerking.[...]
(Lee Smolin: "The trouble with physics" ~ vertaling KK)

14-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

13-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

11-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Zowel Paul Davies als Richard Swinburne wijst het idee van een multiversum af. De natuurkundige en kosmoloog Davies schrijft dat 'het een open deur is dat in een oneindig universum alles zal gebeuren wat kan gebeuren'. Maar dit is helemaal geen verklaring. Als we proberen te begrijpen waarom het universum levensvriendelijk is, zijn we niet geholpen wanneer ons wordt verteld dat alle mogelijke universa bestaan. 'Net als een donderbus verklaart het alles en niets.' (een donderbus was een vuurwapen dat in alle richtingen tegelijk vuurde en dus altijd wel iets raakte, vandaar de beeldspraak KK)
Hiermee bedoelt hij dat het een loze bewering is. Als we zeggen dat de wereld en alles eromheen vijf minuten geleden ontstond, met onze herinnering aan ons eigen leven en het bewijs voor alle gebeurtenissen die duizenden jaren geleden plaatsvonden, dan kan onze bewering niet worden weerlegd. Het verklaart alles en tegelijkertijd niets.
Een echte wetenschappelijke verklaring, stelt Davies, lijkt op één zuiver gemikte kogel. Het idee van een multiversum vervangt de rationeel geordende, werkelijke wereld door een oneindig ingewikkelde, raadselachtige poppenkast en maakt de gehele notie 'verklaring' volstrekt betekenisloos. Ook Swinburne is net zo stellig in zijn afwijzing van de multiversumtheorie: "Het is grotesk om een biljoen (volgens sommige theorieën zelfs 10⁵⁰⁰ KK )(causaal ongebonden) universa te postuleren om de eigenschappen van één universum te verklaren, terwijl het postuleren van één enkele entiteit (God) de klus zal klaren. (Antony Flew: "God bestaat wel")

10-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (1)

Hoe staat het met drinken van groene thee?
Vroeger liet ik de thee lang trekken om er zoveel mogelijk 'anti-oxidanten' uit te halen... Ten eerste is dat van die anti-oxidanten een onderwerp van discussie en ten tweede wordt de thee bitter en bijzonder onsmakelijk. Sinds ik een paar duurdere soorten uitgeprobeerd heb en mij gaan informeren ben op het web, drink ik thee zoals de Chinezen en Japanners het doen. http://www.o-cha.com/brewing-gyokuro.htm
De verhouding thee en water moeten goed zijn en het theewater mag niet te heet zijn! Voor dure soorten als Gyokuro zelfs maar tussen de 50°-60°.  En dan de tijd dat ge hem laat trekken. De eerste keer maar anderhalf minuutje, de tweede keer maar een klein half minuutje, en dan altijd een half minuutje bij voor de derde, vierde en zelfs vijfde keer. En dan krijgt ge een scala van zeer subtiele smaken! Maar dan moogt ge er natuurlijk geen suiker of citroen bij doen, want dan verpest ge het ook. En zo wordt zelfs de goedkoopste groene thee: de 'gunpowder', drinkbaar!

09-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)

Een van mijn favoriete liederen uit Mahler's 'Des Knaben Wunderhorn' heet:
"Des Antonius von Padua Fischpredigt"

De kerk is leeg en Antonius gaat naar de stroom en preekt voor de vissen, die allemaal komen om te luisteren, maar behept zijn met menselijke eigenschappen en tenslotte weer weg zwemmen en de preek vergeten.
Ik heb het lied zelf dikwijls gezongen: hier de versie van Dietrich Fisher Dieskau, die onlangs overleden is:
https://www.youtube.com/watch?v=Qp7XKITHJ5o
Dit is de tekst:

Des Antonius von Padua Fischpredigt

Antonius zur Predigt
Die Kirche findt ledig.
Er geht zu den Flüssen
und predigt den Fischen;

Sie schlagen mit den Schwänzen,
Im Sonnenschein glänzen.

Die Karpfen mit Rogen
Sind allhier gezogen,
Haben d'Mäuler aufrissen,
Sich Zuhörens beflissen;

Kein Predigt niemalen
Den Karpfen so g'fallen.

Spitzgoschete Hechte,
Die immerzu fechten,
Sind eilend herschwommen,
Zu hören den Frommen;

Kein Predigt niemalen
Den Hechten so g'fallen.

Auch jene Phantasten,
Die immerzu fasten;
Die Stockfisch ich meine,
Zur Predigt erscheinen;

Kein Predigt niemalen
Den Stockfisch so g'fallen.

Gut Aale und Hausen,
Die Vornehme schmausen,
Die selbst sich bequemen,
Die Predigt vernehmen:

Kein Predigt niemalen
den Aalen so g'fallen.

Auch Krebse, Schildkroten,
Sonst langsame Boten,
Steigen eilig vom Grund,
Zu hören diesen Mund:

Kein Predigt niemalen
den Krebsen so g'fallen.

Fisch große, Fisch kleine,
Vornehm und gemeine,
Erheben die Köpfe
Wie verständge Geschöpfe:

Auf Gottes Begehren
Die Predigt anhören.

Die Predigt geendet,
Ein jeder sich wendet,
Die Hechte bleiben Diebe,
Die Aale viel lieben.

Die Predigt hat g'fallen.
Sie bleiben wie alle.

Die Krebs gehn zurücke,
Die Stockfisch bleiben dicke,
Die Karpfen viel fressen,
die Predigt vergessen.

Die Predigt hat g'fallen.
Sie bleiben wie alle.

08-07-2012, 00:00 Geschreven door Karlkraus
Reageren (0)