Tantra wordt vaak geassocieerd met oosterse religie, ongeremde seks en de standjes van de Kama Sutra. Is het vrije liefde, een overblijfsel van ’love, peace and drugs’ van de jaren ’60, of een sekstherapie uit de New Age-keuken? Is het misschien meer Amerikaanse Westkust dan Oosters? In zekere zin is het allemaal waar ... en dus ook niet. Wat is dus Tantra?

Kosmisch weefsel

Het woord Tantra komt uit het Sanskriet, de heilige taal van het Hindoeïsme. Algemeen wordt echter aangenomen dat Tantra voortkomt uit voorhindoeïstische natuurreligies in India en China (Taoïsme) die meer proseksueel ingesteld waren. Het woord Tantra is afgeleid van tan, wat zoveel betekent als ’uitbreiden, vergroten, verspreiden, voortgaan, weven, naar voren brengen, uiten, laten zien’. Tantra wordt wel vertaald als ’kosmisch weefsel’, bestaande uit verschillende energieën. Het hele universum wordt voorgesteld als bestaande uit energieën en stadia van bewustzijn die altijd en in alles aanwezig zijn. Wij maken, net als alle leven, elke materie en elk soort energie en net als onze voorouders, deel uit van deze kosmische energie, die ook wel universele liefde wordt genoemd. We kunnen deze bron in onszelf (meer) activeren door de ’aardse’ liefde met de juiste intenties te bedrijven. Gangbare populaire definities van Tantra vermelden begrippen als spiritueel, mystiek, kosmisch, holistisch. Een wetenschappelijke definitie van Tantra zou als kunnen luiden: Een mystieke leer, meestal ontwikkeld in de vorm van dialogen door een kosmisch paar, god en godin, Shiva en Shakti, of mannelijke en vrouwelijk Tantrika (Tantra-adepten). De schriftelijke vastlegging van deze meer dan tweeduizend jaar oude dialogen werd bekend als Tantra’s. De Tantra’s bevatten duizenden jaren ervaringen, kennis, inzichten en technieken van vrouwelijke en mannelijke Tantrabeoefenaren. Deze teksten zijn echter voor 21^ste eeuwse westerlingen moeilijk te begrijpen omdat zij uit een geheel andere cultuur komen en omdat zij zijn geformuleerd als een geheime leer. Voor die geheimhouding zijn meerdere redenen. Ten eerste heeft Tantra heeft zich altijd moeten handhaven in een seksvijandige omgeving, de hindoeïstische of boeddhistische cultuur. Op de tweede plaats wilde men mensen die niet geschikt zijn voor de bevrijdende werking van Tantra beschermen tegen de destructieve emoties die van seksualiteit kunnen uitgaan en van misbruik van de krachtige seksuele technieken voor zelfgerichte doeleinden, zoals het afhankelijk maken van de ander. Om die redenen bevatten de Tantra’s meerdere betekenislagen, die door pas dan door een leermeester (Goeroe) stuk voor stuk onthuld worden aan zijn of haar leerling wanneer hij of zij in voldoende gevorderd is. Er zijn diverse historische lijnen van goeroes (’lineages’) die deze toelichtingen tot op heden mondeling hebben doorgegeven.