xml:namespace prefix = o ns = "urn:schemas-microsoft-com:office:office" /> 

Algemene informatie
Enige historische feiten en achtergronden

De benaming BEIAARD- EN NATUUURMUSEUM ASTEN is een verzamelnaam voor twee autonome musea onder één dak. Het zijn het Nationaal Beiaardmuseum (1969) en Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ (1972). 

Beide musea zijn er vanuit de huidige locatie met één gezamelijke entree aan de Ostaderstraat 23 te Asten in geslaagd een opmerkelijke marktpositie te veroveren. Landelijk bezet het gecombineerde museum, gerelateerd aan het aantal bezoekers, een plek in de museale top-30 en provinciaal zelfs een top-5 plaats. In combinatie blijken beide musea en de museumtuin een zeer breed publiek aan te spreken. De gratis toegankelijke bezoekerscentra en themaparken buiten beschouwing latend, bezet het Beiaard- en Natuurmuseum Asten in de provincie Noord Brabant een 5e plaats. 

Hoewel het Nationaal Beiaardmuseum en Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ in twee autonome stichtingen zijn ondergebracht en worden bestuurd, verloopt de algemene exploitatie sinds 9-10-1998 via de Stichting Beiaard- en Natuurmuseum Asten. Laatstgenoemde stichting werd overigens op 1-10-1990 onder naam Dienst Museum Asten opgericht. De algemene museumexploitatie geschiedt dus door de stichting ‘Beiaard- en Natuurmuseum Asten’. Deze heeft daarvoor per 19 oktober 1998 een parttime directeur / bedrijfsleider aangesteld. In totaal zijn - in wisselende bezetting - ruim 150 personen actief betrokken bij het runnen van de musea.

Het Nationaal Beiaardmuseum is op 10 mei 1969 als Asten Beiaard Centrum gestart; de gelijknamige stichting bestond overigens reeds in 1968. Sinds de verhuizing naar de huidige locatie in 1975 wordt de huidige naam, Nationaal Beiaardmuseum, gebezigd. 

De Stichting Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ is opgericht op 16 juli 1992 en vloeit voort uit de op 14 juli 1972 opgerichte ‘Stichting Natuurstudiecentrum en Museum Jan Vriends’. Dit was tevens de oude naam van dit museum. 

De gebouwen en grond zijn eigendom van de gemeente Asten. Deze is ook verantwoordelijk voor het groot onderhoud. Het betreft de museale percelen van beide musea op het (post)adres Ostaderstraat 23. In het areaal zijn aan de overzijde op (post)adres Ostaderstraat 26 - 28 ondergebracht: de multifunctionele ‘Ostaderzaal’, een archief annex bibliotheek van het Nationaal Beiaardmuseum, een personeelskantine en dito toiletten, werkkamer, de algemene museumwerkplaats van het Nationaal Beiaardmuseum, een ruime speelweide, een aantal depots van beide musea en voorts nog een planetarium en sterrenwacht. 

Beknopte beschrijving museumactiviteiten 

Vanaf de huidige locatie hebben stellen beide musea zich verschillende doelen. Daarnaast ontwikkelt en begeleidt de exploitatiestichting Beiaard- en Natuurmuseum Asten nog een aantal serviceverlenende en inkomsten genererende activiteiten. We zetten een en ander graag even voor u op een rij:

Nationaal Beiaardmuseum 

Het Nationaal Beiaardmuseum stelt zich tot doel de belangstelling te bevorderen voor in het bijzonder de beiaardkunst door het bijeenbrengen en conserveren in een nationaal museum van al hetgeen waardevol wordt geacht voor de studie van de campanologie en de kennis en ontwikkeling van luidklokken- en beiaardkunst in de ruimste zin. Na de realisatie in 2001 van een ingrijpend renovatie- en verbouwingsproces mag dit museum zelfs uniek in mondiaal verband worden genoemd. Het groeide zelfs uit tot het grootste museum op het gebied van klokken en bellen ter wereld. In het museum zijn ondergebracht een grote diversiteit luid-, slag en beiaardklokken uit alle werelddelen, klavieren, torenuurwerken, speeltrommels en onderdelen daarvan waaronder diverse objecten van onschatbare (historische) waarde. Het totaal aantal opgestelde objecten bedraagt 3500 stuks. Daarnaast bezit het museum een unieke collectie boeken en manuscripten van ruim 10.000 stuks en een 3000-tal prenten en afbeeldingen met betrekking tot het bovenstaande. Voorts worden met regelmaat beiaardconcerten gegeven en in grootte wisselende exposities gehouden.
Langdurige bruiklenen afkomstig van dit museum zijn te zien in het Boerhaave Museum te Leiden en het Universiteitsmuseum te Utrecht. De aan deze musea uitgeleende objecten hebben vooral betrekking op de akoestiek en muziek in het algemeen en worden gebruikt om de vervaardiging van klokken te illustreren. Vermeldenswaard is ook de door dit museum gerunde technische werkplaats annex houtwerkplaats. Hier wordt - vaak nog op ambachtelijke wijze - vrijwel al het onderhoudswerk voor beide musea verzorgd. Daarnaast dient in dit overzicht de voor dit museum door de Vereniging Jan Paagman Sterrenwacht Asten geëxploiteerde sterrenwacht en planetarium te worden genoemd. Met een in een observatorium opgestelde spiegeltelescoop worden regelmatig zon-, maan en sterrenobservaties verricht. Uniek is de werkende replica uit 1939 van het Zeiss Planetarium dat tot in de jaren zeventig gevestigd was bij de Haagsche Courant. Deze vereniging verzorgt overigens veelal zelf zijn P.R activiteiten en verwelkomt jaarlijks een gemiddeld aantal van 1750 eigen bezoekers. Daarnaast houdt de vereniging jaarlijks diverse lezingen voor o.a. middelbare scholen.
Na de bovengenoemde renovatie en uitbreiding is een verdubbeling in oppervlakte en een markante klokkentoren voor 25 klokken tellend Grote Terts carillon gerealiseerd. Voorts konden diverse spraakmakende nieuwe objecten tentoongesteld worden. Hieronder een fraai astronomisch kunstuurwerk dat daarvoor door ruimtegebrek in de Grote Kerk te Asten was opgesteld en een volstrekt unieke replica van het op waterkracht werkende 13e-eeuwse Arabisch kunstuurwerk van Al Jazari. Daarnaast is een 19e-eeuwse klokkengieterij met complete originele inrichting een publiekstrekker geworden..

Natuurhistorisch Museum 'De Peel' 

Op haar beurt heeft het Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ ten doel het opwekken van interesse en waardering voor al wat leeft en groeit dan wel leefde en groeide in de ruimste zin, de opbouw daarvan en het bevorderen van de kennis en studie van dit alles door jong en oud en voor school en wetenschap. Om dit doel te bereiken behoren ook het planten en verzorgen van bomen, struiken en kruiden in de eigen museale tuin en het houden en tonen van dieren tot de doelstellingen. Bij het exposeren van Naturalia wordt getracht een zo volledig mogelijk beeld te geven van de flora en fauna van Nederland met extra accent op De Peelregio in Zuidoost Brabant en Limburg. 

Het museum bestaat uit diverse afdelingen. Direct links van de ingang vinden we de Jan Vriends vogelafdeling, een permanente expositie van de belangrijkste Nederlandse 183 soorten met enkele interactieve elementen; 325 vogels bevinden zich nog in depot. Naast het museumcafé is de bijenhal te vinden waarin o.a. het gehele jaar een bijenvolk te zien is. In de achtervleugel van dit museum zijn de overige vier afdelingen gesitueerd. Het zijn de afdeling zoogdieren met twintig in natuurlijke omgeving opgestelde soorten. Direct na binnenkomst vindt de bezoeker een ondergrondse vossenkolonie en kan een korte film over Vossen in de Peel worden bekeken. Aangrenzend wordt uitvoerig bij de vleermuis stil gestaan. 

In de geheel vernieuwde en fors uitgebreide afdeling Paleontologie maakt de bezoeker kennis met het leven in de (voor)prehistorische Peel. Een enthousiaste museumwerkgroep kon met constructieve medewerking van de directie van de kalkzandsteengroeve te Liessel unieke vondsten doen. De belangrijkste zijn door het museum beschreven en geëxposeerd. Ook draait er een korte film over het zoeken naar de fossielen. Zoals bekend is Liessel een mondiaal bekende vindplaats van vooral maritieme fossielen. Vervolgens zijn hier twee nieuw verkregen fossiele skeletten van juveniele walvissen uit het Mioceen en kunnen de kinderen het computerspel “Professor fossiel “spelen. Ook het in de achtervleugel gesitueerde Martin van der Donk Insectarium is een publieksfavoriet. Hier is een korte film over Moieren in de Peel te zien. Nauwelijks bekend is het dat het museum nog een vlinder-, kever- en hommelcollectie van 28.080 stuks in depot heeft. Sinds 2001 maakten de aquaria plaats voor de afdeling amfibieën, reptielen en vissen. Hier zijn alle in Nederland voorkomende soorten te zien en daarnaast draait er een korte film over Gladde slangen in de Peel en een film over vissen. 

Het Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ museum geeft vervolgens toegang tot een alom gewaardeerde, ruim 1,25 hectare metende Thematuin. In het hoogseizoen is er zelfs een kwart dagdeel door te brengen. Bij de oudere Astenaren staat de tuin overigens bekend als ‘de kruidentuin’. Deze bestaat uit een als informatiecentrum dienende kruidenschob waarin tevens een keur aan zaden, kruiden en Peelproducten te koop zijn. Rond de schob zijn gesitueerd een kruidentuin met kruiden voor consumptie, geneeskunde en overige, waaronder industriële, doeleinden. Daarnaast zijn diverse specifieke buitenbiotopen ingericht zoals een gevarieerd Peelbiotoop, heidebiotoop, slootbiotoop, bosbiotoop en een bosweide waar een observatiepost is geplaatst om in de wintermaanden vogels te observeren. Oude gewassen zijn te vinden in de Peelboerentuin van weleer. Thema’s van de diverse voorbeeldtuinen zijn een schaduwtuin, rotstuin, muurtuin met vleermuizentunnel, drachtplantentuin, kuipplantentuin, bordertuin, vlindertuin, campanulatuin en klimplantentuin ondergebracht. Het dagelijks onderhoud geschiedt door vrijwilligers onder leiding van de museumhovenier. Voorts wordt actief samengewerkt met Groei en Bloei en het IVN (afdelingen Asten-Someren). De aanwezige kas dient als ruimte voor zaai- en stekken van planten bestemd voor eigen gebruik winteropslag en biedt voorts onderdak aan de plaatselijke Succulentenwerkgroep. 

Stichting Beiaard- en Natuurmuseum Asten

In dit overzicht mogen ten slotte niet onvermeld blijven de volgende door de exploitatiestichting Beiaard- en Natuurmuseum Asten verzorgde en gerunde horeca en vergaderactiviteiten bestaande uit de exploitatie van:

1. Een museumcafé waar koffie / thee / een bescheiden aanbod frisdranken / bier / sterke drank en enige kleine consumpties voor normale prijzen wordt geboden. Daarnaast wordt op afspraak koffie met gebak geserveerd en kunnen ook afspraken worden gemaakt voor het fameuze ‘Astens Plenkske ’. Daarnaast wordt goed samengewerkt met de locale horeca. Het in 2001 gerenoveerde museumcafé biedt 100 zitplaatsen en (deels ontruimd) totaal 150 zit- staanplaatsen.

2. Een filmzaal op de eerste verdieping zijn op aanvraag te zien de films ‘De Groote Peel, een nationaal Park’ en ‘Van klokken, klepels en klanken ' waarin o.a. het vormen en gieten van klokken is te zien. De ruimte biedt 90-105 zitplaatsen. Aangrenzend bevindt zich een ruimte waar regelmatig gratis te bezoeken (wissel)exposities met uiteenlopende onderwerpen worden georganiseerd. 

3. De Ostaderzaal 
Dit is een multifunctionele ruimte, uitstekend geschikt voor lezingen en cursussen, met een maximale zitplaatsen capaciteit van 50 personen. De ruimte wordt verhuurd in drie dagdelen van 9.00-13.00 uur, 13.00-17.00 uur en 19.00-23.00 uur. Neem gerust contact op met de receptie over de tarieven per dagdeel. Overige voorzieningen: koffie en/of thee en huur van een dia- of filmprojector. Op afspraak kunnen ook lunches worden verzorgd. Vaste gebruikers zijn o.a. Groei en Bloei, EHBO, huiswerkbegeleiding Varendonck, het IVN, de Heemkundekring en de Vereniging Jan Paagman Sterrenwacht. 

4. Kaart-, souvenir- en productverkoop. 
Te vinden rond de receptie, in het museumcafé en in de Educatieve Thematuin gesitueerde kruidenschob. Het bijna 100 artikelen tellende aanbod van beide musea en de exploitatiestichting is gevarieerd, maar behoeft - in verband met het geconstateerde veranderende koopgedrag van de hedendaagse bezoeker - aanpassing. Goed lopende producten zijn thans ansichtkaarten, twee soorten replica bellen, kleine fossielen en een museumspeurtocht voor de jeugd. Het assortiment wordt verder toegespitst op producten in het prijssegment tussen € 1,50 - € 5,50. De receptie verzorgt tevens de kaartverkoop en reserveringen van rondleidingen door het Nationaal Beiaardmuseum en Natuurhistorisch Museum 'De Peel' in de talen Nederlands, Engels, Frans, Duits en Italiaans, arrangementen en facilitaire ruimten.

5. Begeleiding evenementen 
Dat zijn momenteel de organisatie van het Museumweekend en ‘Museum in Kerstsfeer ’ en voorts een uitvoerende participatie in de door het Natuurhistorisch Museum ‘De Peel ’ georganiseerde Bonsaidagen, Kruidendagen en Pompoendagen. Daarnaast initieert / coördineert de stichting diverse kleine wisseltentoonstellingen en lezingen

Personalia en met wie kunt u contact opnemen? 
Voor alle betreffende de algemene exploitatie in de ruimste zin, algemene informatie, reserveringen, prijsopgaven, sponsoring, groepsbezoeken, verhuur ruimten, aanmelding als vrijwilliger, aanmelden van tentoonstellingen, mediacontacten etc. kunt u terecht bij: Frank F. van Oortmerssen (directeur) Maarten van Brug (Algemene zaken) via directie@museumasten.nl of info@museumasten.nl of tel. (0493) 69 18 65 of fax (0493) 69 70 79

Voor vragen van inhoudelijke en museale aard kunt u rechtstreeks contact opnemen met onze conservatoren.
 
Voor het Nationaal Beiaardmuseum zijn dat: Dr. André Lehr en Rainer Schütte (conservator); u bereikt hen beiden op info@carillon-museum.nl of tel. (0493) 69 18 65 of fax (0493) 69 70 79

Voor het Natuurhistorisch Museum ‘De Peel’ zijn dat Drs. D. Dalessi, Fons Aelberts en Martin van der Donk; u bereikt hen via info@museumdepeel.nl of tel. (0493) 69 18 65 of fax (0493) 69 70 79