Betekenis van de Antwerpse straatnamen + wetens -en bezienswaardigheden
05-06-2017
Straussstraat (Louis)
LOUIS STRAUSSSTRAAT
Wist U dat ... ?
- deze straat gelegen is in de Expowijk, tussen de Jan De Voslei en de Volhardingstraat
- de straat genoemd werd naar de schepen van Antwerpen Louis Strauss, geboren te Brussel op 26.11.1844 en gestorven te Antwerpen, op 30.10.1925.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken.
Louis Strauss raakt in 1920 als schepen van Antwerpen betrokken in een pijnlijk voorval. Alles draait rond de 11-juliviering van dat jaar. We zijn net na de Eerste Wereldoorlog en een opkomend Vlaams activisme, met o.a. het kortstondige bestaan van het tijdschriftje De Goedendag, met als redactiesecretaris student Herman Van den Reeck, die zelf regelmatig actief deelneemt aan acties voor een Vlaamse bewustwording. In 1919 had burgemeester Jan De Vos al een verbod laten uitvaardigen voor samenscholingen van meer dan 10 personen en in het zicht van de naderende 11-juliviering wordt dat in 1920 herhaald. Daarop besluiten de organisatoren de viering in Borgerhout te laten plaatsvinden als alternatief voor de Antwerpse Grote Markt. Het wordt een enorm succes, zowat 30.000 mensen nemen deel aan wat wel de 'verboden 11-juliviering' werd genoemd. Een deel van hen, ongeveer 3000 personen, besluit nadien af te zakken naar de Grote Markt om daar alsnog in snel tempo voorbij het stadhuis te defileren. Net dan trekt burgemeester De Vos zich wegens ziekte enkele uren terug en draagt het politiebevel over aan Louis Strauss. Wanneer de betogers op de Grote Markt verschijnen, geeft Louis het bevel om de Vlaamse vlaggen in beslag te nemen en het plein te ontruimen. Wanneer de politie zo'n vlag wil afnemen van een groep meisjes, schieten enkele kerels hen te hulp, waaronder Herman Van den Reeck. Op dat moment vuurt agent Georges Dupuis een schot af, dat Van den Reeck in de linker bovenarm treft en vervolgens via zijn linker long in zijn rechter long belandt. Hij is echter niet meteen dood. Zijn overbrenging naar het Sint-Elisabethgasthuis neemt vrij veel tijd in beslag en na zijn opname en verzorging wordt hij ook nog eens door de politie ondervraagt. Dat alles vergt teveel van de krachten van de jonge student en 's avonds op 12 juli overlijdt hij. Zijn begrafenis op 17 juli, waarbij hij van Borgerhout naar de begraafplaats Kiel wordt overgebracht, wordt een grootste huldebetuiging. Uiteraard zal dit gebeuren blijvend zijn stempel drukken op de verdere carričre van Louis Strauss, die zelf op 30 oktober 1925 overlijdt op 80-jarige leeftijd. Zijn grafmonument bevindt zich op het Schoonselhof, op perk Z1, rij C.
een ingenieur-architect die op 20 mei 1815 is geboren en in 1855 tot stadsbouwmeester van Antwerpen wordt aangesteld, een functie die hij samen met Pierre Bruno Bourla uitoefent tot aan zijn dood op 2 december 1861. Intussen heeft hij vooral scholen gebouwd, met name in 1856 de Stedelijke Meisjesschool nr.1 aan de Bogaardestraat 58 / hoek Aalmoezeniersstraat (nu woningen) en in 1860 de Stedelijks Meisjesschool nr.2 en de Stedelijke Jongensschool nr.6, beide aan de Duinstraat 14-18.
- de Historiek volgens de bron "intaris van het onroerend erfgoed" als volgt luidt :
"Circa 850 werd op de plaats van het Steen een eerste vluchtburg aangelegd, versterkt met een aarden wal, als bescherming tegen de Noormannen; het terrein was een vooruitspringend en hoger gelegen deel van de Scheldeoever, dat goede defensiekansen bood.
Tussen 973 en 980 werd het terrein binnen de burcht en waarschijnlijk ook de wal opgehoogd, en misschien werd toen ook de ringgracht aangelegd. Binnen de burcht bevond zich de houten woning van de markgraaf met bijgebouwen, een tolhuis, een munthuis en de burchthofkerk Sint-Walburgis.
Ca. 1200-25 bouwde men het Steen en de burchtmuur. Het gebouw diende reeds in het eerste kwart van de 14de eeuw als gevangenis. In 1446 werd het Steen vervallen verklaard door een commissie die door Filips de Goede was ingesteld. De oude burchtmuur werd grotendeels gesloopt in 1481, behalve het deel langs de Schelde, dat pas verdween in 1883 bij het rechttrekken van de Scheldeoever; de ringgracht werd toen gedeeltelijk gedempt.
In het eerste kwart van de 16de eeuw gaf Karel V opdracht het Steen te herbouwen, wat circa 1590 gebeurde naar ontwerp van D. de Waghemakere en R. Keldermans. Van het oude gebouw bleef enkel de nu nog bestaande onderbouw van Doornikse steen over, die duidelijk te onderscheiden is van de 16de-eeuwse zandstenen bovenbouw. Ook het oude beeldje boven de Steenpoort, dat de Scandinavische god van de vruchtbaarheid Semini voorstelt, bleef bewaard. Het beeldje werd circa 1587 door de Jezuïeten verminkt doch blijft tot vandaag zichtbaar. De nis erboven werd door de Jezuïeten aangebracht ca. 1587 en bevatte een Onze-Lieve-Vrouwebeeld, dat tijdens de Franse overheersing verdween.
Karel V schonk het Steen in 1549 aan de stad Antwerpen, die het tot 1828 in bezit hield. Het gebouw bleef dienen als gevangenis; hieraan herinneren twee ingemetselde stenen op de binnenkoer, die bepalen dat de gevangenen regelmatige voedselschenkingen zouden krijgen van Elisabeth van Wijneghem (1439) en van Pieter Pot. Ook folteringen en terechtstellingen werden in het Steen uitgevoerd; tijdens de Tachtigjarige oorlog zetelde er de Spaanse inquisitie. Het grootste deel van de folter- en executie-apparatuur werd in 1794 door de Fransen verbrand.
Het Steen bleef gevangenis tot 1823; daarna diende het tot 1826 als tehuis voor invalide soldaten. In 1827 werd het gebouw opgeëist door de Nederlandse regering, die het in 1828 verkocht aan een houtzager.
In 1842 kocht de stad het gebouw terug. De kelders werden gebruikt als opslagplaats voor vis, terwijl de bovenbouw door meerdere gezinnen werd bewoond.
In 1862 werd het gebouw bestemd tot oudheidkundig museum en daartoe aangepast; in 1864 werd het museum opengesteld.
In de jaren 1880 werd het tot dan toe geheel ingebouwde Steen ontmanteld om de rechttrekking van de Scheldekaaien mogelijk te maken. Alle aanpalende straten en huizen verdwenen, waaronder de Gevangenisstraat en de Steenstraat; ook het Steen zelf werd met sloping bedreigd doch kon gered worden doordat zijn ligging tussen de geplande kaai en spoorweg was gesitueerd, zodat het gebouw geen belangrijke hindernis vormde. Het Steen raakte echter wel geheel geïsoleerd van het overblijvende deel der oude stadskern.
In 1889-90 werd de burcht hersteld, verbouwd en uitgebreid met een nieuwe, neogotisch getinte vleugel. Het zadeldak dat de Steenpoort afdekte werd vervangen door een uitkragende pseudo-weergang, de hoektoren werd voorzien van kantelen, de spitsboogvensters aan de westkant van de binnenkoer werden vervangen door een breed gotisch venster waarnaast een nieuwe ingang, de open ruimte naast de trapkoker aan de zuidzijde werd volgebouwd, en aan de voorzijde, naast de Bourgondische kapel, werd de 19de-eeuwse lijstgevel vervangen door een trapgevel die een vrije reconstructie is van de oude trapgevel die er waarschijnlijk oorspronkelijk stond.
Bovendien werd aan de noordoostkant de zogenaamde boekentoren bijgebouwd, die met een overdekte doorgang verbonden werd met het oude Steen, en werd aan de noordkant een geheel nieuw deel bijgebouwd.
In 1952 veranderde het oudheidkundig museum in een scheepvaartmuseum en het jaar daarop werd het gebouw gesloten voor verbouwingswerken, die voortduurden tot 1958.
De neogotische noordkant werd gesloopt en vervangen door een nieuwe, moderne tentoonstellingszaal. In 1955-56 werd ook een archeologisch bodemonderzoek uitgevoerd in het centrum van de oorspronkelijke burcht, waarbij overblijfselen werden teruggevonden van woonhuizen, werf- en stapelplaatsen, in vijf opeenvolgende niveaus, daterend van ca. 850-1200.
In 1963 werden de 16de-eeuwse poort en de erboven gelegen Bourgondische kapel in hun oorspronkelijke staat herbouwd.
- er hier op het Steenplein het gebouw het STEENgelegen is.
Wist U dat ,
- het werd gebouwd tussen 1200 en 1255 en de "De Burcht" werd genoemd.
- het dienst deed als verdedigingsmiddel. Later als gevangenis.
- het in 1842 door de stad werd gekocht, waarna de kelders gebruikt werden als opslagplaats voor vis, wegens de onmiddellijk bijgelegen vismarkt.
- er op de binnenplaats 2 stenen zijn ingemetseld die bepalen dat gevangenen regelmatig voedselschenkingen kregen van Elisabeth van Wijneghem en Pieter Pot.
(foto van AVC)lfons
- dat Pieter Pot zelfs twee straten heeft die naar hem genoemd zijn, nl. de Kleine -en Grote Pieter Potstraat, waar in deze laatste straat aan het nr 9 zelfs een inscriptie vermeldt dat "vrouwe Terrebroodts het huis in 1442 bouwde.
- dat er op de binnenplaats zich deze pomp uit 1670 bevindt met in het reliëf een schip en kapel
(foto van Alfons Van Camp)
- dat er zich op de boog aan de ingang van de burcht een ingemetselde beeltenis van een vervallen figuurtje, dat het zinnebeeld van levensoptimisme, vruchtbaarheid en ambachtelijke creativiteit moet voorgesteld hebben en zou de oudste burger van Antwerpen zijn bevindt.foto van AVC
- dat zijn naam SEMINI is
- deze een grote en lange fallus zou gehad hebben die door veel vrouwen vereerd werd bij vruchtbaarheidsproblemen
- dit geslachtsdeel in de 17de eeuw zou zijn afgehakt door de Jezuïeten. Sindsdien spreekt men ook in Antwerpen over "Godsjumenas" en "Semini's kinderen".
- dat er sinds 1985 ieder jaar, op de eerste zaterdag van de lente, "Seminikoeken" uitgedeeld worden aan de jonggehuwden bij het buitenkomen aan het Antwerps stadshuis.
- het een onderdeel is van de Seminiviering, een vrolijk Antwerps feest rond de nieuwe lente, nieuw leven en creativiteit.
- dat er aan de helling om het Steen te betreden het standbeeld van
LANGE WAPPER staat, de folkloristische waterduivel die zich ophield langs het water
(foto van Alfons Van Camp)
Wist U dat ?
- het beeld in 1963 gemaakt werd door de beeldhouwer Albert Poels
- hij de schrik was van de stoute kinderen en dronkelappen
- hij 's nachts te voorschijn kwam en de dronkelappen achtervolgde
- hij eerst een klein mannetje was, maar dat hij zich zelf groter en groter kon maken tot hij boven de huizen uitstak
- Lange Wapper naar binnen keek wanneer de dronkaard, hijgend en zwetend thuiskwam
- hij soms vermomd was als klein kind om moedermelk te drinken.
- dat er achter het beeld in het tuintje in de gevel van het Steen een gedenksteen bevindt van
Hans BARTSCH van SIGSFELD
Wist U dat ?
- dit een gesneuvelde ballonvaarder was en die hier een gedenksteen kreeg (1902).
- er langs heel het traject van de Scheldekaaien een
WATERKERINGSMUUR is aangebracht
- er op deze waterkeringsmuur over de ganse lengte een spreuk is aangebracht.
- deze muur in 1978 werd gebouwd om Antwerpen te beschermen tegen overstromingen.
- dit een vaste, betonnen muur van 5,5 kilometer lang en 1,35 meter hoog is.
- er op verschillende plaatsen borden zijn aangebracht met anecdotes zoals
(foto van AVC)
- er midden op het Steenplein zich de 'bewaarde' kiosk van de ticketverkoop van de Flandriaboten bevindt.
KIOSK van FLANDRIA
(foto van Alfons Van Camp)
Wist U dat ?
- daar sinds 1922 gezorgd werd voor de Flandria rondvaarten op de Schelde, die vertrokken vanaf het ponton aan het Steen.
- dat dit gebouw in 1948 geregistreerd werd
- dat het beeld op de Ponton "Neptunus" voorstelt. Een figuur uit de Romeinse mythologie. De oorspronkelijk de god van de golven en alle stromend water, meer bepaald "god van de zee".
- deze straat zich bevindt in het noorden van Antwerpen, in de omgeving van het Albertkanaal, tussen de Bredastraat en de Ijzerlaan.
- in het noorden van de Vrijheid van Antwerpen, dat een gedeelte van de stad Antwerpen was buiten de stadsomwalling.
- in het noorden van de vrijheid de bedijkingswerken uit de 11e eeuw lagen , nl. Steenborgerweerd (de huidige straat Steenborgerweert) en het Schijnbroek.
- deze straat in de wijk Zurenborg ligt, tussen de Kleinebeer- en de Oostenstraat.
- ze tot 1920 deel uitmaakte van de Rolwagenstraat, een historisch tracé dat in de verkaveling van de nieuwe wijk Zurenborg werd opgenomen en nog door haar iets kronkelende structuur wordt herkend.
- de huidige naamgeving werd gekozen naar analogie van veel straten in Zurenborg, die naar een sterrenbeeld zijn genoemd, zoals hier de "steenbok"
- niet omdat de auteur van dit blog een "steenbok" is, willen wij toch zijn typische eigenschappen eens vermelden.
- hij praktisch en verstandig is, ambitieus en gedisciplineerd, geduldig en voorzichtig, grappig en gereserveerd - maar aan de andere kant pessimistisch, fatalistisch en vrekkig.
- de Statiestraat gelegen is in het hart van de drukke stationsbuurt, tussen de Anneessensstraat en het Koningin Astridplein.
- de straat genoemd werd naar het nabijgelegen
centraal station
(foto van Alfons Van Camp)
dat in twee fases werd aangelegd, nl. het deel tussen de Anneessens- en de Breydelstraat in 1869 en de verlenging tot aan het Astridplein tien jaar later in 1879.
- er in het midden van de straat, op de kruising met de Breydelstraat, de bebouwing een klein rond pleintje vormt.
- deze waag zich bevindt in de omgeving van de Paardenmarkt, en een plein vormt met de omliggende straten, Raapstraat - Hoornstraat en Lange Brilstraat.
foto van Alfons Van Camp
- de naam van het plein dat in 1548 aangelegd werd door Gilbert Van Schoonbeke, verwijst naar de vroeger in het midden gelegen "Nieuwe Waag", ter vervanging van het oude stadsmagazijn "de houten Eeckhof", waar goederen werden gewogen en belast,en er ook maten en gewichten werden geijkt. .
- op 25.8.1873 deze waag afbrandde, door een hevige storm en blikseminslag en volledig vernield werd. maar de stedenbouwkundige inplanting van het plein en de omringende straten, steeds herkenbaar bleef.
foto van Alfons Van Camp
- er in september 1914 een Zeppelinbom insloeg op de waag.
- het van 1960 gekend werd als uitgangscentrum met jazzcafés en experimenteel theater.
- het bij een definitief besluit van 18.6.1986 werd opgenomen in de lijst van beschermde plaatsen, besluit dat op 18.9.1986 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- deze straat zich bevindt in de omgeving van het De Conincplein, tussen de Dambruggestraat en de Rotterdamstraat
- de naam van de straat vermoedelijk verband houdt met de bouw van circa 1870-75 van de zogenaamde "Hoofdgoederenstatie" .waar alles per spoor werd vervoerd.
- deze straat gelegen is op het Kiel in de omgeving van het Olympisch stadion, tussen de Hockeystraat en de Bosschaertstraat.
- de naam van de straat verwijst naar een speer, die door atleten gebruikt wordt bij het speerwerpen.
- Speerwerpen een onderdeel is in de atletiek waarbij men, na een aanloop, tracht een speer zo ver mogelijk te werpen. De speer dient te landen in een vrij smalle sector waarbij de punt van de speer het eerst de grond moet raken.
- veel van de straten in de omgeving van het stadion de naam dragen van een atletiek- of sportonderdeel, doordat in 1920 Antwerpen als gaststad werd gekozen voor de Spelen van de VIIde Olympiade.
- het belangrijkste gebouw in de Speerstraat de meisjesschool 22 is, dat samen met het badhuis en de turnzaal in de Atletenstraat, in opdracht van de stad Antwerpen in 1922-1927 werd opgetrokken en getekend werd door stadsbouwmeester Alexis Van Mechelen, die vermoedelijk kort vóór zijn plotse overlijden in maart 1919, als een van zijn allerlaatste opdrachten in openbare dienst uitvoerde.
- de Steenhouwersvest van de Sint-Jansvliet tot de kruising Kammen-Nationalestraten loopt.
- de naam voor de eerste maal verschijnt in een oorkonde van 1409, zie de vestigingsplaats van steenkappers en bouwmeesters, zoals Appelmans en de Waghemakere die hier onder andere hun logiën hadden.
- aan het nr 48 het gebouw van de voormalige beenhouwerij E. Raes - Daems vinden, nl. HET DAGELIJKS BROOD
(foto's van Alfons Van Camp)
- dit gebouw in neo-Vlaamse-barokstijl werd gebouwd in 1881 en geklasseerd staat als bewaard.
- dit naar een ontwerp van de architect F. Hompus is gemaakt.
- er op de ballustrade 2 zware Hermesfiguren uit de Griekse mythologie, werden aangebracht, die op een hoofdgestel torsen. Een Hermes is een figuur uit de Griekes mythologie. Hij is de zoon van de oppergod Zeus en de bergnimf Maia.
- hij de god was van de handel, reiziger, wegen, en dieven. Hij ook de boodschapper was van de goden
- er verder in de straat aan het nr 28 het gebouw Neptune is gelegen.
(foto van Alfons Van Camp)
- dit gebouw bij een definitief besluit van 5.11.1946 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouw en monumenten, welk verscheen in het Belgische Staatsblad op 21.12.1946.
- hier eertijds een hotel van de Fuggers was.
- het huis in de Lodewijk XV° stijl werd gebouwd uit de XVIII° eeuw
- aan het nr 22, aan de hoek met de Korte Ridderstraat, zich het gebouw van den GROOTEN DONDER CLOOT, met het O.L.V.-met kind en in de achtergrond de Sint-Andrieskerk bevindt.
(foto van Alfons Van Camp)
- er bijna op het einde van de straat, richting Sint-Jansvliet, het geboortehuis van
KAREL vanden OEVER zich bevindt.
(foto van AVC)
- Karel Van den Oever een strijdbaar katholiek dichter, essayist en toneelschrijver was.
- hij geboren werd te Antwerpen op 19 november 1879 in het huis "De ghulden Bock",en er ook stierf op 6.10.1926, als zoon van - Jakob, kleinhandelaar in textielwaren, en - Paulina Teysen, dochter van de burgemeester van Putte.
- in 1905 hij de stichter van het maandblad "Vlaamsche Arbeid"was .
- aan het nr 11 zich het geboortehuis van FRANS FLORIS de VRIENDT bevindt.
(foto van Alfons Van Camp)
- hij steenhouwer en later kunstschilder was.
- hij geboren werd te Antwerpen in 1519 of 1520 en aldaar stierf op 1.10.1570
- deze steeg gelegen is bezijden de Oude Beurs, aan de Grote Markt
zicht op de Pagaddertoren (foto van Avc)
Zicht op de Spanjepandsteeg (foto van Alfons Van Camp)
- in deze steeg nog een "pagaddertoren" te bekijken valt.
- als ge in dit steegje rondwandelt en even omhoog kijkt zult ge ongetwijfeld een pagaddertoren zien. Welke Antwerpenaar kent het woord "pagaddertje" niet, maar weten ze wel waar die naam vandaan komt ?
- volgens Wikipedia de naam “pagadder" afgeleid is van het Spaanse woord “pagadores". Dit waren de betaalmeesters van de soldij voor de Spanjaarden die in Antwerpen gelegerd waren en die te klein van stuk waren om deel te nemen aan de gevechten. Vandaar de latere bijnaam voor kleine kinderen die nu nog gebruikt wordt: “pagadders".
- pagaddertoren daarentegen in sommige havensteden (o.a. Antwerpen, Gent, Brugge) werd gebruikt door reders om hun schepen te zien aankomen. Dagen van tevoren stonden zij op hun torentjes de einder af te turen in de hoop de hun vertrouwde vlag van hun schip (meestal geladen met specerijen) boven de kim te zien verschijnen. Het waren traptorens die los van het gebouw stonden en waar je de Schelde kon zien. Het was vooral een statussymbool. Een huis zonder toren in dit lage land, dat was maar niks, het waseen kwestie van prestige.
Ik ben een gepensioneerde Hoofdinspecteur van eerste klasse bij de politie, officier van gerechtelijke politie en hulpofficier van de Heer Procureur des Konings, van 81 jaar. Mijn hobby's zijn vooral Antwerpen in beeld brengen en voetbal.
is, willen wij toch zijn typische eigenschappen eens vermelden.
