Betekenis van de Antwerpse straatnamen + wetens -en bezienswaardigheden
06-06-2017
Tabakvest
TABAKVEST
Wist U dat ... ?
- deze straat gelegen is van de Kipdorpvest naar de Leopoldplaats.
- de Aloude "Sint-Joris(poort)vest" in 1937 herdoopt werd in de huidige benaming naar de aldaar gevestigde tabaksfabriek.
- ze ontstond als binnenweg van de Spaanse vesten tussen de Kipdorppoort en de Sint-Jorispoort en wanneer de laatstgenoemde gesloopt werd circa 1860, ging de oude benaming over op de nieuwe straat.
- deze rui zich bevindt tussen de Oude Koornmarkt en de Ernest Van Dijckkaai.
- de Suikerrui genoemd werd naar de suikerzieders en bakkers die er woonden.
- er voor het Stadhuis, langs de kant van de Suikerrui, een straat was, dat Paardenstraatje werd genoemd.
- er een gans gebouw voor werd afgebroken (zie foto)
- er vroeger een plantsoen was voor het Stadhuis, langs de kant van de Suikerrui, en deze plaats nu veel opender is geworden en een beter beeld geeft op het standbeeld van de BUILDRAGER
(foto van Alfons Van Camp)
Wist U dat ... ?
- dit beeld van de hand van Constantin Emile Meunier (Max Lieberman) (° Etterbeek 12.4.1831 en + Elsene 4.4.1905) is.
- het een havensjouwer voorstelt - het heldhaftig verzet tegen de V-wapenaanvallen van 1944-1945 herdenkt
- het de "bibbergeld" episode wordt genoemd en de Buildrager het symbool is van de (handen)arbeid. Op de sokkel staat vermeld :"Arbeid - Vrijheid".
- het beeld aldaar werd geplaatst ter herdenking aan het heldhaftig verzet tegen de V-bommen. vandaar het parool "Arbeid Vrijheid"
- het gemaakt werd ca 1888 en vroeger opgesteld stond in het plantsoentje voor de zuidgevel van het stadhuis
- op 4 september 1950 het plechtig onthuld werd door burgemeester Lode Craeybeckx.
- de vertoonde foto genomen werd op 20.10.2012 bij de nieuwe aanleg van de Suikerrui.
- de plantsoentjes rond het beeld verdwenen zijn.
- er op de gevel van de Suikerrui 18., dit Madonnabeeldje te bezichtigen valt.
(foto van AVC)
- er naast dit pand aan het nr 22, het gebouw : DE GOUDEN RAM is gelegen. Bijgewerkte foto van Kris Vandervorst (Vlaamse Gemeenschap)
- dit gebouw bij een definitief besluit van 17.7.1981 werd opgenomen in de lijst van de beschermde gebouwen, besluit dat op 27.11.1981 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- er juist tegenover, aan het pand 19, zich het gebouw bevindt dat dienst heeft gedaan als POLITIEKANTOOR
Bijgewerkte foto van Kris Vandervorst (Vlaamse Gemeenschap)
Wist U dat... ?
- dit gebouw dateert van 1879.
- het ontworpen werd door Pieter Jan August Dens.
- het bij een definitief besluit van 9.7.1980 werd opgenomen in de lijst van beschermde gebouwen, besluit dat op 8.10.1980 verscheen in het Belgisch Staatsblad.
- er op het einde van de rui richting Schelde en op de hoek met de Ernest Van Dijckkaai zich het Hanzahuis of huis Mallinckrodt bevindt, waar de "muze" van Jef Lambeaux in de Kaasstraat te bezichtigen valt. Het beeld staat voor DE SCHEEPVAART
(foto van Alfons Van Camp)
de Scheepvaart
- dit gebouw gebouwd werd vanaf 1901 door de Duitse koopman-bankier Malinckrodt..
zicht op het Hanzahuis (foto van Alfons Van Camp)
- er op de gevel langs beide zijden van het gebouw deze twee levensgrote robuste naakte vrouwen personen, te bezichtigen zijn : aan het westen : de Elbe en aan het oosten : de Weser
De Elber (foto's van Alfons Van Camp) De weser
- er helemaal boven het gebouw de beelden voor de Rijn en de Schelde zijn afgebeeld.
De Rijn foto's van Alfons Van Camp De Schelde
- om deze beeldengroep op het gebouw af te sluiten, langs de kant van de Ernest Van Dijckkaai, nog een beeld te bezichtigen valt. (Nvdr : Tot op heden weten we nog niet wat dit voorstelt)
- deze straat gelegen is tussen de Korte Nieuwstraat en de Eiermarkt.
- ze in 1551 aangelegd werd op de gronden van het voormalige klooster der cellebroeders en "Suerstrate" genoemd.
- de naam Sudermanstraat herinnert aan de stichter Hendrik Suderman van het cellebroedersklooster (1345) en werd in de 19de eeuw aan de straat gegeven.
- Hendrik Suderman nog verschillende andere religieuze stichtingen op zijn naam heeft te Antwerpen : de cellezusters (1345), het godshuis met kapel op de Schoenmarkt en het godshuis van de Derde Orde (1354).
- deze straat gelegen is in de wijk "Schoonbroek", tussen de Tractaatstraat en de Karel V-straat.
- de naam van de straat vermoedelijk verwijst naar Successie, wat betekent opvolging en wordt in meerdere betekenissen gebruikt, zoals Successie (ecologie), de opeenvolging van levensgemeenschappen - opvolging van heersers over een volk, bij zelfopvolging, dynastie en koningshuis - het overgaan van bezittingen van een overledene aan de rechthebbenden, bij nalatenschap en erfrecht.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken :
Titel: SUCCESSIESTRAAT
Wanneer de Spaanse koning Carlos II (Karel II) in 1700 kinderloos overlijdt, breekt er het jaar daarop oorlog uit tussen de Franse koning Lodewijk XIV, die aanspraak meent te maken op de Spaanse kroon via zijn kleinzoon de hertog van Anjou, en de Oostenrijkse keizer Karel VI, die als Habsburger ook zijn aanspraken doet gelden. Ook Engeland, de Republiek der Verenigde Provinciën (Nederland), Portugal, Beieren en Savoie gaan zich ermee bemoeien. Uiteindelijk maakt de Vrede van Utrecht (zie 'Utrechtstraat') in 1713 een eind aan deze oorlog.
Veel straten in de Ekerse wijk Schoonbroek hebben namen die verwijzen naar politieke gebeurtenissen in de 16de en 17de eeuw.
- dit plein gelegen is in de wijk "Stuivenberg" aan de Van Kerckhovenstraat.
- Stuivenberg oorspronkelijk een vrij uitgestrekt hoger gelegen duinengebied was bestaande uit zavel en stuifzand, omsloten door de vallei van Schijn- en Lobroek enerzijds en door de Vallei van de Potvliet anderzijds. Afgegraven voor de aanleg van de spoorweg Mechelen-Antwerpen in 1836, waardoor de vruchtbare onderlaag vrijkwam en moestuinen konden worden uitgebaat.
- het huidige Stuivenbergplein vanaf 1786 een begraafplaats werd ter vervanging van het Groenkerkhof (nu Groenplaats) en andere kerkhoven in de binnenstad, die ingevolgde het decreet van 1784 buiten dienst werden gesteld.
- deze buitenstedelijke begraafplaats, die in 1863 nog werd uitgebreid, tot 1875 in gebruik bleef en van dan af tot 1895 ze geleidelijk werd ontruimd ten voordele van de begraafplaats op het Kiel.
- de vrijgekomen ruimte in 1906 "Stuivenbergplein" werd genoemd.
HET STUIVENBERGPLEIN
foto's van Alfons Van Camp
Wist U dat ... ?
- men rond dit groot plein, een 19° eeuws schoolgebouw, sociale woningen en vele werkmanshuisjes vindt.
- aan het nr 49 volgens zijn geboorteakte Willy Vandersteen zou geboren zijn in dit huis en niet in het nr 48 zoals vele bronnen weergeven.
- het dus een publiek plein werd in de 19° eeuw, waar vandaag plein jong en oud terecht kan en werden delen van het plein omgevormd tot picknick plaatsen, voetbal en basketbalvelden of race-trajecten voor montainbikes.
- deze straat gelegen is tussen de Zwartzusters- en de Zirkstraat.
- ze ook bekend is onder andere benamingen als "Joos Hoensstraetken" naar een rijk koopman en "Osten-de-Hongerstraetken " naar de juwelier "Osten van Doerne" bijgenaamd "de Hongaar".
- dit werd in de 18de eeuw werd verstaan als "Kost en Hongerstraetje", vandaar de Franse vertaling "Rue de l'appétit".
- de straat geopend werd in 1496 door de gronden van Joos Hoens.
- de naam "Stoelstraat" is ontleend aan de herberg "Het Stoeleken"uit de 17de eeuw.
- er in de straat, aan het nr 11, een gebouw met een houten gevel gelegen is.
- deze straat gelegen is in de wijk "Zurenborg" , tussen de Dageraadplaats en de Lange Van Ruusbroecstraat.
- de naamgeving van de straat dateert van 1883 en aansluit bij het thema van de sterrenbeelden dat men voor een groot deel van de straten in Zurenborg koos, zoals ook bv kreeftstraat - , dolfijnstraat,enz...
- deze straat gelegen is tussen de Sint-Thomasstraat en de Belgiëlei.
- dit oorspronkelijk een privé-weg was.
- de naam van de straat "Sterrenstraat" circa 1850 in verband werd gebracht met de in de omgeving gelegen "Zonstraat" (huidige Zonnewijzerstraat) en "Maanstraat".
- ze circa 1885 gewijzigd werd in "Sterstraat"1885.
- deze straat zich bevindt tussen de Lange Lozanastraat en de Boudewijnsstraat.
- in 1880 de straat de naam kreeg van prinses Stefanie van België (1864-1945), de dochter van koning Leopold II,en diens echtgenote Marie Henriëtte en die in 1881 huwde met aartshertog en kroonprins Rudolf van Oostenrijk-Hongarije.
- Stefanie Clotilde Louise Hermine Marie Charlotte
(foto van Wikipedia)
werd geboren te Laken, op 21.5.1864 en stierf te Pannonhalma, op 24.8.1945.
- aan het eind van haar leven droeg zij de titel prinses van Lonyay de Nagy-Lonya en Vasaros-Nameny.
- deze straat gelegen is in de Expowijk, tussen de Jan De Voslei en de Volhardingstraat
- de straat genoemd werd naar de schepen van Antwerpen Louis Strauss, geboren te Brussel op 26.11.1844 en gestorven te Antwerpen, op 30.10.1925.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
P.S. : bijkomende gegevens van onze medewerker en freelancer Frits Schetsken.
Louis Strauss raakt in 1920 als schepen van Antwerpen betrokken in een pijnlijk voorval. Alles draait rond de 11-juliviering van dat jaar. We zijn net na de Eerste Wereldoorlog en een opkomend Vlaams activisme, met o.a. het kortstondige bestaan van het tijdschriftje De Goedendag, met als redactiesecretaris student Herman Van den Reeck, die zelf regelmatig actief deelneemt aan acties voor een Vlaamse bewustwording. In 1919 had burgemeester Jan De Vos al een verbod laten uitvaardigen voor samenscholingen van meer dan 10 personen en in het zicht van de naderende 11-juliviering wordt dat in 1920 herhaald. Daarop besluiten de organisatoren de viering in Borgerhout te laten plaatsvinden als alternatief voor de Antwerpse Grote Markt. Het wordt een enorm succes, zowat 30.000 mensen nemen deel aan wat wel de 'verboden 11-juliviering' werd genoemd. Een deel van hen, ongeveer 3000 personen, besluit nadien af te zakken naar de Grote Markt om daar alsnog in snel tempo voorbij het stadhuis te defileren. Net dan trekt burgemeester De Vos zich wegens ziekte enkele uren terug en draagt het politiebevel over aan Louis Strauss. Wanneer de betogers op de Grote Markt verschijnen, geeft Louis het bevel om de Vlaamse vlaggen in beslag te nemen en het plein te ontruimen. Wanneer de politie zo'n vlag wil afnemen van een groep meisjes, schieten enkele kerels hen te hulp, waaronder Herman Van den Reeck. Op dat moment vuurt agent Georges Dupuis een schot af, dat Van den Reeck in de linker bovenarm treft en vervolgens via zijn linker long in zijn rechter long belandt. Hij is echter niet meteen dood. Zijn overbrenging naar het Sint-Elisabethgasthuis neemt vrij veel tijd in beslag en na zijn opname en verzorging wordt hij ook nog eens door de politie ondervraagt. Dat alles vergt teveel van de krachten van de jonge student en 's avonds op 12 juli overlijdt hij. Zijn begrafenis op 17 juli, waarbij hij van Borgerhout naar de begraafplaats Kiel wordt overgebracht, wordt een grootste huldebetuiging. Uiteraard zal dit gebeuren blijvend zijn stempel drukken op de verdere carričre van Louis Strauss, die zelf op 30 oktober 1925 overlijdt op 80-jarige leeftijd. Zijn grafmonument bevindt zich op het Schoonselhof, op perk Z1, rij C.
een ingenieur-architect die op 20 mei 1815 is geboren en in 1855 tot stadsbouwmeester van Antwerpen wordt aangesteld, een functie die hij samen met Pierre Bruno Bourla uitoefent tot aan zijn dood op 2 december 1861. Intussen heeft hij vooral scholen gebouwd, met name in 1856 de Stedelijke Meisjesschool nr.1 aan de Bogaardestraat 58 / hoek Aalmoezeniersstraat (nu woningen) en in 1860 de Stedelijks Meisjesschool nr.2 en de Stedelijke Jongensschool nr.6, beide aan de Duinstraat 14-18.
- de Historiek volgens de bron "intaris van het onroerend erfgoed" als volgt luidt :
"Circa 850 werd op de plaats van het Steen een eerste vluchtburg aangelegd, versterkt met een aarden wal, als bescherming tegen de Noormannen; het terrein was een vooruitspringend en hoger gelegen deel van de Scheldeoever, dat goede defensiekansen bood.
Tussen 973 en 980 werd het terrein binnen de burcht en waarschijnlijk ook de wal opgehoogd, en misschien werd toen ook de ringgracht aangelegd. Binnen de burcht bevond zich de houten woning van de markgraaf met bijgebouwen, een tolhuis, een munthuis en de burchthofkerk Sint-Walburgis.
Ca. 1200-25 bouwde men het Steen en de burchtmuur. Het gebouw diende reeds in het eerste kwart van de 14de eeuw als gevangenis. In 1446 werd het Steen vervallen verklaard door een commissie die door Filips de Goede was ingesteld. De oude burchtmuur werd grotendeels gesloopt in 1481, behalve het deel langs de Schelde, dat pas verdween in 1883 bij het rechttrekken van de Scheldeoever; de ringgracht werd toen gedeeltelijk gedempt.
In het eerste kwart van de 16de eeuw gaf Karel V opdracht het Steen te herbouwen, wat circa 1590 gebeurde naar ontwerp van D. de Waghemakere en R. Keldermans. Van het oude gebouw bleef enkel de nu nog bestaande onderbouw van Doornikse steen over, die duidelijk te onderscheiden is van de 16de-eeuwse zandstenen bovenbouw. Ook het oude beeldje boven de Steenpoort, dat de Scandinavische god van de vruchtbaarheid Semini voorstelt, bleef bewaard. Het beeldje werd circa 1587 door de Jezuïeten verminkt doch blijft tot vandaag zichtbaar. De nis erboven werd door de Jezuïeten aangebracht ca. 1587 en bevatte een Onze-Lieve-Vrouwebeeld, dat tijdens de Franse overheersing verdween.
Karel V schonk het Steen in 1549 aan de stad Antwerpen, die het tot 1828 in bezit hield. Het gebouw bleef dienen als gevangenis; hieraan herinneren twee ingemetselde stenen op de binnenkoer, die bepalen dat de gevangenen regelmatige voedselschenkingen zouden krijgen van Elisabeth van Wijneghem (1439) en van Pieter Pot. Ook folteringen en terechtstellingen werden in het Steen uitgevoerd; tijdens de Tachtigjarige oorlog zetelde er de Spaanse inquisitie. Het grootste deel van de folter- en executie-apparatuur werd in 1794 door de Fransen verbrand.
Het Steen bleef gevangenis tot 1823; daarna diende het tot 1826 als tehuis voor invalide soldaten. In 1827 werd het gebouw opgeëist door de Nederlandse regering, die het in 1828 verkocht aan een houtzager.
In 1842 kocht de stad het gebouw terug. De kelders werden gebruikt als opslagplaats voor vis, terwijl de bovenbouw door meerdere gezinnen werd bewoond.
In 1862 werd het gebouw bestemd tot oudheidkundig museum en daartoe aangepast; in 1864 werd het museum opengesteld.
In de jaren 1880 werd het tot dan toe geheel ingebouwde Steen ontmanteld om de rechttrekking van de Scheldekaaien mogelijk te maken. Alle aanpalende straten en huizen verdwenen, waaronder de Gevangenisstraat en de Steenstraat; ook het Steen zelf werd met sloping bedreigd doch kon gered worden doordat zijn ligging tussen de geplande kaai en spoorweg was gesitueerd, zodat het gebouw geen belangrijke hindernis vormde. Het Steen raakte echter wel geheel geïsoleerd van het overblijvende deel der oude stadskern.
In 1889-90 werd de burcht hersteld, verbouwd en uitgebreid met een nieuwe, neogotisch getinte vleugel. Het zadeldak dat de Steenpoort afdekte werd vervangen door een uitkragende pseudo-weergang, de hoektoren werd voorzien van kantelen, de spitsboogvensters aan de westkant van de binnenkoer werden vervangen door een breed gotisch venster waarnaast een nieuwe ingang, de open ruimte naast de trapkoker aan de zuidzijde werd volgebouwd, en aan de voorzijde, naast de Bourgondische kapel, werd de 19de-eeuwse lijstgevel vervangen door een trapgevel die een vrije reconstructie is van de oude trapgevel die er waarschijnlijk oorspronkelijk stond.
Bovendien werd aan de noordoostkant de zogenaamde boekentoren bijgebouwd, die met een overdekte doorgang verbonden werd met het oude Steen, en werd aan de noordkant een geheel nieuw deel bijgebouwd.
In 1952 veranderde het oudheidkundig museum in een scheepvaartmuseum en het jaar daarop werd het gebouw gesloten voor verbouwingswerken, die voortduurden tot 1958.
De neogotische noordkant werd gesloopt en vervangen door een nieuwe, moderne tentoonstellingszaal. In 1955-56 werd ook een archeologisch bodemonderzoek uitgevoerd in het centrum van de oorspronkelijke burcht, waarbij overblijfselen werden teruggevonden van woonhuizen, werf- en stapelplaatsen, in vijf opeenvolgende niveaus, daterend van ca. 850-1200.
In 1963 werden de 16de-eeuwse poort en de erboven gelegen Bourgondische kapel in hun oorspronkelijke staat herbouwd.
- er hier op het Steenplein het gebouw het STEENgelegen is.
Wist U dat ,
- het werd gebouwd tussen 1200 en 1255 en de "De Burcht" werd genoemd.
- het dienst deed als verdedigingsmiddel. Later als gevangenis.
- het in 1842 door de stad werd gekocht, waarna de kelders gebruikt werden als opslagplaats voor vis, wegens de onmiddellijk bijgelegen vismarkt.
- er op de binnenplaats 2 stenen zijn ingemetseld die bepalen dat gevangenen regelmatig voedselschenkingen kregen van Elisabeth van Wijneghem en Pieter Pot.
(foto van AVC)lfons
- dat Pieter Pot zelfs twee straten heeft die naar hem genoemd zijn, nl. de Kleine -en Grote Pieter Potstraat, waar in deze laatste straat aan het nr 9 zelfs een inscriptie vermeldt dat "vrouwe Terrebroodts het huis in 1442 bouwde.
- dat er op de binnenplaats zich deze pomp uit 1670 bevindt met in het reliëf een schip en kapel
(foto van Alfons Van Camp)
- dat er zich op de boog aan de ingang van de burcht een ingemetselde beeltenis van een vervallen figuurtje, dat het zinnebeeld van levensoptimisme, vruchtbaarheid en ambachtelijke creativiteit moet voorgesteld hebben en zou de oudste burger van Antwerpen zijn bevindt.foto van AVC
- dat zijn naam SEMINI is
- deze een grote en lange fallus zou gehad hebben die door veel vrouwen vereerd werd bij vruchtbaarheidsproblemen
- dit geslachtsdeel in de 17de eeuw zou zijn afgehakt door de Jezuïeten. Sindsdien spreekt men ook in Antwerpen over "Godsjumenas" en "Semini's kinderen".
- dat er sinds 1985 ieder jaar, op de eerste zaterdag van de lente, "Seminikoeken" uitgedeeld worden aan de jonggehuwden bij het buitenkomen aan het Antwerps stadshuis.
- het een onderdeel is van de Seminiviering, een vrolijk Antwerps feest rond de nieuwe lente, nieuw leven en creativiteit.
- dat er aan de helling om het Steen te betreden het standbeeld van
LANGE WAPPER staat, de folkloristische waterduivel die zich ophield langs het water
(foto van Alfons Van Camp)
Wist U dat ?
- het beeld in 1963 gemaakt werd door de beeldhouwer Albert Poels
- hij de schrik was van de stoute kinderen en dronkelappen
- hij 's nachts te voorschijn kwam en de dronkelappen achtervolgde
- hij eerst een klein mannetje was, maar dat hij zich zelf groter en groter kon maken tot hij boven de huizen uitstak
- Lange Wapper naar binnen keek wanneer de dronkaard, hijgend en zwetend thuiskwam
- hij soms vermomd was als klein kind om moedermelk te drinken.
- dat er achter het beeld in het tuintje in de gevel van het Steen een gedenksteen bevindt van
Hans BARTSCH van SIGSFELD
Wist U dat ?
- dit een gesneuvelde ballonvaarder was en die hier een gedenksteen kreeg (1902).
- er langs heel het traject van de Scheldekaaien een
WATERKERINGSMUUR is aangebracht
- er op deze waterkeringsmuur over de ganse lengte een spreuk is aangebracht.
- deze muur in 1978 werd gebouwd om Antwerpen te beschermen tegen overstromingen.
- dit een vaste, betonnen muur van 5,5 kilometer lang en 1,35 meter hoog is.
- er op verschillende plaatsen borden zijn aangebracht met anecdotes zoals
(foto van AVC)
- er midden op het Steenplein zich de 'bewaarde' kiosk van de ticketverkoop van de Flandriaboten bevindt.
KIOSK van FLANDRIA
(foto van Alfons Van Camp)
Wist U dat ?
- daar sinds 1922 gezorgd werd voor de Flandria rondvaarten op de Schelde, die vertrokken vanaf het ponton aan het Steen.
- dat dit gebouw in 1948 geregistreerd werd
- dat het beeld op de Ponton "Neptunus" voorstelt. Een figuur uit de Romeinse mythologie. De oorspronkelijk de god van de golven en alle stromend water, meer bepaald "god van de zee".
- deze straat zich bevindt in het noorden van Antwerpen, in de omgeving van het Albertkanaal, tussen de Bredastraat en de Ijzerlaan.
- in het noorden van de Vrijheid van Antwerpen, dat een gedeelte van de stad Antwerpen was buiten de stadsomwalling.
- in het noorden van de vrijheid de bedijkingswerken uit de 11e eeuw lagen , nl. Steenborgerweerd (de huidige straat Steenborgerweert) en het Schijnbroek.
Ik ben een gepensioneerde Hoofdinspecteur van eerste klasse bij de politie, officier van gerechtelijke politie en hulpofficier van de Heer Procureur des Konings, van 81 jaar. Mijn hobby's zijn vooral Antwerpen in beeld brengen en voetbal.
