Ik ben Van Camp Alfons, en gebruik soms ook wel de schuilnaam fonne - ennof - fons - alfons - fonsvc - alfie.
Ik ben een man en woon in Antwerpen (België) en mijn beroep is gepensionneerde politieman.
Ik ben geboren op 29/12/1935 en ben nu dus 88 jaar jong.
Mijn hobby's zijn: genealogie - voetbal - zwemmen - tennis en geschiedenis en foto's over Antwerpen.
Folkloristische figuren uit het Sint-Andrieskwartier - Zotte Rik -
Zotte Rik
Zotte Rik kwam op 10 november 1854 ter wereld als een onwettig kind van Maria Theresia Geley, beter bekend onder de naam van "Mie Citroen". Nog geen twee jaar oud week hij met zijn moeder uit naar Breda. Een jaar later verhuisden ze naar de Kaasstraat 13 te Antwerpen. Zij woonden een tijd in 't Schipperskwartier waar zijn moeder in het huwelijksbootje stapte met Henricus Van Aken, die haar kind erkende en wettigde.
Rik, 10 jaar oud, zou voortaan Rik van Aken heten. Het huisgezin kwam zich nu voorgoed vestigen aan de Lange Ridderstraat 1 waar Mie Citroen met fruit leurde en later een winkeltje zou houden. Hier ravotte Rik op straat met de kinderen van zijn 'kantje'. Bij het spel aan een huis in opbouw kreeg hij een klad kalk in het oog, waardoor hij aan één oog blind werd. Door zijn kameraadjes werd hij de "Schele" of de "Lodderoog" genoemd. Alsof dit nog niet genoeg was, liep hij tijdens een aanval van hete koorts de straat op. Zijn gezond-heidstoestand verergerde, zodanig dat hij begon "te spelen". Rik was niet krankzinnig geboren, want hij kon lezen en schrijven. Toch kon hij sindsdien geen stiel aanleren. Vanaf dat ogenblik zou iedereen hem leren kennen als "Zotte Rik".
"Houd-a-zot, dan moette nie warreke", herhaalde hij aan al wie het horen wou. Mie Citroen dacht er nochtans anders over. Voor dag en dauw vloog hij van zijn strozak af om naar de vroegmarkt groenten en fruit te halen. Zotte Rik was gelukkig wanneer een hele bende straat- kinderen hem naliep, waar hij schriften, griffels en prentjes kon uitdelen. Het geld hiervoor haalde hij 's zondags op bij vrienden en kennissen.
Met zijn pagadders maakte hij ook muziek. Hij stelde ze op in rijen voor de taptoe. Dan haalde hij zijn mirliton te voorschijn en gaf de toon aan. En weg waren ze.
Met de straatbengels speelde hij ook "gardecivique". Op een mooie dag haalde hij het zelfs in zijn hoofd voor politieagent te spelen, aan de huisdeuren te bellen en de mensen te bekeuren omdat ze hun vuiulnisbak buiten hadden laten staan.
Dit woelig leven en vooral het overdadig drinken hadden Rik geen goed gedaan. Zienderogen ging hij achteruit, zodat zijn familie besloot hem in een rustige omgeving te plaatsen. Zo werd hij in 1907 bij een boer in Geel uitbesteed.
Als gevolg van de veelvuldige zenuwaanvallen was men genoodzaakt hem in een krankzinnigengesticht te Mortsel te plaatsen waar hij op 12 maart 1909 stierf.
XI.1444.- VLISKENS Jean François - STAMGROOTVADER -
Stamgrootvader :
XI.1444.- - VLISKENS Jean François - geen verdere gegevens - - - - Man van Stamgrootmoeder : XI.1445.- - BOL Marie Thérèse - geen verdere gegevens - - - - - - - - - - - - Zoon uit dit gezin : XI.1444.1.- - VLISKENS Jean Anselme ° Antwerpen, ca 1752 - zie X.722 - - STAMVADER -
-o-o-o-O-o-o-o- Van de Stamgrootouders genummerd van XI.1446 tot en met XI.1451 hebben wij geen verdere gegevens.
Folkloristische figuren uit het Sint-Andrieskwartier - Mie Citroen-
Mie Citroen
Mie Citroen werd op 11 maart 1837 geboren als Maria-Theresia. Haar wieg stond in een krotwoning bij de "Blauwe Toren" aan de Vuil Rui, de huidige Oude vaartplaats.
Haar moeder heette Joanna Clingen. Deze Joanna had nog twee andere onwettige kinderen. Het was geen kleinigheid om haar drie kinderen op te voeden. Ze leefden in de grootste armoede.
Op 14 juli 1847 huwde Joanna Clingen met matroos Henri Geley. Hij wettigde de kinderen en erkende ze. Zeven maanden later kreeg Joanna nog een kind, en binnen de twee jaar kreeg ze nog twee andere nakomelingen. Het kleine loon van de zeeman was niet voldoende om 6 kinderen te voeden. Joanna was dus verplicht om te gaan werken. Daardoor liet ze haar kinderen aan hun lot over.
Zo kwam het dat Mie Citroen een jeugd kende van diepe armoede en miserie. Van opvoeding was geen sprake.
Mie Citroen werkte als 14-jarig meisje bij een naaister om wat bij te verdienen.
Op 17-jarige leeftijd kreeg Mie Citroen een zoon : Henricus Geley, die later onze volksfiguur Zotte Rik zou genoemd worden. Zijn beeld is nu vereeuwigd in onze reus van het Sint-Andrieskwartier.
Toen ze 19 jaar oud was, verhuisde ze voor een jaar naar Breda. Terug in Antwerpen beviel ze van een tweede onwettig kind, deze keer een dochter. Toen woonde ze aan de Kaasstraat.
Negen jaar later huwde ze met Henricus Van Aken. Zotte Rik was toen 10 jaar oud.
Het gezin vestigde zich toen aan de Lange Ridderstraat. In de parochie van Miserie kreeg Mie Citroen toen een leurtoer met fruit. Later opende ze een winkel.
In de opvoeding van haar zoon Rik had ze het niet gemakkelijk. Ze weten dat zoonlief liever luid dan moe was. Zijn devies was toch : "Houd oe zot, dan moette ni warreke".
Beste bezoekers, hier zijn we dan weer ! We waren even gestopt om de gegevens van de familie Goos aan te vullen, maar de reden was dat ik eerst interessante gegevens en foto's ontving over de folklo- ristische figuren uit het Sint-Andrieskwartier, waarvan jullie reeds enkele kunnen bewonderen in de volgende berichten.
Maar nu gaan we verder met onze :
Stamgrootvader :
XI.1428.- -DUCKAERT Josse - geen verdere gegevens - - - - Man van : Stamgrootmoeder : XI.1429.- - VERVLIET Marie - geen verdere gegevens - - - - - - - - - - - - Kind uit dit gezin : XI.1428.1.- - DUCKAERT Jacobus ° Antwerpen in 1767 - zie X.714 - - STAMVADER -
-o-o-o-O-o-o-o-
Van de Stamgrootouders genummerd van XI.1430 tot en met XI.1443 hebben wij geen verdere gegevens.
Folkloristische figuren uit het Sint-Andrieskwartier - Mie Trottinet -
Folkloristische figuren uit het St.-Andrieskwartier.
In het Sint-Andrieskwartier van die tijd bestond er een soort lui, die het middel vonden en den drang voelden om nog verder uit de band te springen dan normaal, hetzij door hun levenswijze, hun optreden of eenvoudig door hun verschijning.
Wij zullen in onze rubriek "Folkloristische figuren" er een 25tal voor het voetlicht brengen.
We beginnen vandaag met :
MIE TROTTINET Celina Hannes, echtgenote Montens, bestelde 26 jaar lang telegrammen. Op een zekere dag bracht haar zoontje een autoped ("trottinet" in het Antwerps dialect) mee naar huis. De jongen had ze gekregen van een vrouw die vele oude spullen bijhield. Celina zag in deze tweewieler het ideale vervoermiddel om haar telegrammen vlugger besteld te krijgen. De volgende morgen zag het volk van het Sint-Andrieskwartier Celina "per trottinet" door de straten snorren. Celina woonde in een pittoresk steegje in de Lange Riddersstraat 79. Dit stemmig plekje heet "De Witten Griffoen". Later verhuisde ze naar de Pachtstraat nr 3. Jarenlang reed Celina in onze folklorestoeten. Za nam dan altijd plaats in een old-timer naast Hector De Groote, die steeds een sombrero op het hoofd droeg. De anecdote doet de ronde dat Celina eens een pils bestelde in een café aan de Zuiderdokken. De ober verstond haar niet goed en bracht haar een whisky die ze prompt leegdronk. Nadat ze naar buiten ging en vlug haar "trottinet" opstapte, reed ze pardoes de Zuiderdokken in. Door onderkoeling bevangen werd ze nadien naar het Sint-Elisabethziekenhuis overgebracht, waar ze "op de blauwe steen" in het dodenhuis werd gelegd. Na 24 uur kwam Celina bij en vluchtte in haar doodskleed de kliniek uit.
Zoals beloofd gaan we nog even verder met het inbrengen van de gegevens. Vandaag is het over onze
Stamgrootvader :
XI.1426.- - VAN PUT Franciscus - geen verdere gegevens - - - - - - Man van Stamgrootmoeder :
XI.1427.- - BRUYNSEELS Anna Maria - geen verdere gegevens - - - - - - - - - - - - - 3 kinderen uit dit gezin :
XI.1426.1.- - VAN PUT Joanna Cornelia ° Ekeren (A), VR 25.8.1775 (PR 401) - zie X.713 - - STAMMOEDER - - - - - - XI.1426.2.- - VAN PUT Jean ° Ekeren (A), DI 23.9.1777 (PR 445) - - - - - XI.1426.3.- - VAN PUT Maria Elisabeth ° Ekeren (A), ZO 27.9.1778 (PR 463)
Nu dat wij bijna aan het einde zijn gekomen met het inbrengen van de stamboomgegevens van de familie GOOS, die ofwel opgegroeid of gewoond hebben in het Sint-Andrieskwartier, gaan we ons nog verder verdiepen in deze "Parochie van Miserie".
Dit bericht is in feite het vervolg van ons bericht dd. 22.7.2005 "Beschrijving van het St-Andrieskwartier".
Wij kwamen op dit idee bij een bezoek aan het Cultureel Ontmoetingscentrum (coSTA) aan de Sint- Andriesplaats 24, waar wij hartelijk ontvangen werden door "Jef" de cantinehouder en dhr Pierre Van den Bergh, secretaris van het centrum.
Dank zij hen werden wij uitgenodigd op de receptie van de tentoonstelling "Wonen in St.-Andries" dd. 4.9.2006, die geopend werd door Schepen Heylen, in het bijzijn van Burgemeester P. Janssens, Schepen Voorhamme, verschillende historici en vooraanstaanden.
De heer Van den Bergh deed het voorwoord en de talrijk opgekomen bezoekers hingen werkelijk aan zijn lippen wanneer hij in het kort de geschiedenis vertelde van het wel en wee in de Lange Ridderstraat.
Met de door hem bezorgde documentatie geraak- ten wij werkelijk in de ban van het verleden, mede door de talrijke tentoongestelde foto's.
Het initiatief voor deze tentoonstelling ging uit van Brandpunt 23, een groep van sociale fotografen en dat sociale onderwerpen zoals het Sint-Andrieskwartier, voor de hand liggen, is begrijpelijk. Er werd gefocust op de "Ridderstraat" een straat die typisch is voor het kwartier en wel misschien voor heel Antwerpen.
Deze tentoonstelling is nog dagelijks toegankelijk tot en met 1 oktober van 9.00 tot 17.30 uur, behalve op maandag. Adres : coSTA, St.-Andriesplaats 24, Antwerpen.
In de toekomst zullen er nog steeds aanvullingen op de stamboom volgen, maar ook beschrijvingen van de gekendste straten, alsmede enkele "folkloristische figuren" uit het Sint-Andrieskwartier.
X.754.- - REYNIERS Pierre Jean - geen verdere gegevens gekend - - - - Man van Stammoeder : X.755.- - VAN HANDHOVE Anna Jacqueline - geen verdere gegevens gekend - - - - - - - - - - - - Kind uit dit gezin :
X.754.1.- - REYNIERS Marie Josine ° Lokeren (OV) in 1759 - zie IX.377 - - OUDBETOVERGROOTMOEDER -
X.752.- - de MAERE Pierre Jean Plaats -en datum van geboorte niet gekend. - - - + Gilles bij St.-Niklaas (OV) - - - Man van Stammoeder : X.753.- - BRISSINCK Jossine Marie, werkster - geen verdere gegevens gekend - - - - - - - - - - - - Kind uit dit gezin : X.752.1.- - de MAERE Pieter Joannes ° Vrasene (OV) in 1768 - zie IX.376 - - OUDBETOVERGROOTVADER -
X.734.- - DE PAUS Jean Charles (ook : PAUS), katoenwever ° Antwerpen in het jaar 1740 = in de Sint-Andrieskerk
Zoon van : - Antoine DE PAUS - zie XI.1468.-, en - Anne Marie MICHIELSENS - zie XI.1469 - - - - + Antwerpen, MA 20.5.1811, om 3.00 uur 's morgens in zijn woning S4/1209/1 = Augustijnenstraat 8 Hij was 70 jaar oud bij zijn overlijden. (OA nr 977, dd. 20.5.1811, Antwerpen) - - - x Antwerpen in de Sint-Andrieskerk, met : X.735.- - VAN NEROM (VANNERO/NEROM) Therese = Antwerpen in de Sint-Joriskerk ca 1752 - - - - - - - - - - - 3 kinderen uit dit huwelijk :
X.734.1.- - DE PAUS Joanna Catharina = Antwerpen, St.-Andries, ZO 14.2.1779 Doopgetuigen : - Joannes Baptista Schram (Schuytstraat) - Catharina Caffero (Boeksteeg) - - - - - X.734.2.- - DE PAUS Helena = Antwerpen, St.-Andries, DI 25.9.1791 Doopgetuigen : - Franciscus Pickes, en Helena Lefeber - - - - - X.734.3. - DE PAUS Anne Marie ° Antwerpen, in 1786 - zie IX.367. - - OUDBETOVERGROOTMOEDER -
-o-o-o-O-o-o-o-
Van de StamoudersX.736 tot en met X.751 hebben wij geen verdere gegevens.
In de Stedelijke Bibliotheek te Antwerpen, konden wij het boek "Antverpiensa 1929" van de auteur Floris Prims inkijken. Op de pagina's 330 en 331 worden de gesneuvelden anno 1830 van de 4° wijk (Sint-Andrieskwartier) beschreven.
Hieronder volgt de ingekorte tekst van deze pagina's.
"""De 4° wijk omvatte het Sint-Andrieskwartier, het zij het Zuid-Westen der stad. Het was als een zeer rumoerig stadsgedeelte aanzien. De straatlawaaiers die op 28 Augusti in de Huidevetters- straat de ruiten en de lantaarns hadden stuk geslagen, waren hoofd- zakelijk, naar het oordeel van de politie, uit de wijk van Sint-Andries; en gansch in het bijzonder was daar befaamd de Vliersteeg met haar herbergjes en logisthuizen voor "matrozenvolk". Van daar verwachtte de politie dan ook de oproerigheid en kapitein Werbrouck- Pieters, meende dat ook daar was geld uitgedeeld.
De politie teekent in deze wijk het grootste getal slachtoffers op uit de gevechten van 26-27 October. Het is waar, men had hier in de buurt, in de Kloosterstraat, om het arsenaal gevochten, en dat moest natuurlijk zijn hoogeren bloedtol meebrengen.
Onze commissaris acteert 36 slachtoffers, waarvan 17 gesneuvel-den, maar van ettelijke weet hij het slechts bij hooren zeggen. We vernemen enkel de naam. De dooden zijn (enkele voor ons onbekenden), doch onder het nr 24 lezen wij :
"""24. Joseph URBAIN, schoenmakersknecht op het Schelleken, Brusselaar van geboorte. Zijn moeder, weduwe, geboren FORNEAUX gaat op haar 70 jaar, uit werken om het brood te verdienen en de huur van haar kamertje. Ze had twee zonen, de eerste is 33 jaar, geheel onnozel, " die als een klein kind moet gesurveilleerd worden"; (Nota : naar onze mening betreft het hier : - Joseph URBAIN, ° Brussel in het jaar 1797 - zie X.730.5.-
de andere is Joseph URBAIN. Deze bevond zich bij de Huzaren, 6de compagnie nr 8 te Gent, waar hij 4 jaar dienst had gedaan. Hij had er zijn korps verlaten om voor zijn land te vechten. De, 26sten in het gevecht tegen de Hollanders op het Vleminckveld werd hij doodgeschoten. Hij was 25 jaar oud. (Monument nr 384).""" - Joseph URBAIN, ° Mechelen (A), in het jaar 1805 - zie X.730.6.-
(Nota : niettegenstaande in de hierboven aangehaald tekst sprake is van slechts 2 zonen, vonden wij 7 kinderen uit het huwelijk van : X.730.- URBAIN Joannes x FOURNEAUX Alexandria). Deze 7 kinderen worden besproken in het bericht dd. 30.8.2006
X.730.- - URBAIN Joannes Josephus, dagloner = Frameries (H), ZA 7.1.1764 (Akte 540) Peter : - Jean Baptiste Urbain Meter : - Maria Philippa Agnes Dorotthea Utillieu Zoon van : - Jacobus URBAIN - zie XI.1460, en - Maria Josepha HOYOIS - zie XI.1461.- - - - x Frameries (département Jemappes) in Montes Hannovia-kerk, met : Stammoeder : X.731.- - FOURNEAUX Marie Alexandria (ook : Fournaux/Fourneux en Fournai) = Frameries, WO 11.11.1767 (Akte 756) Peter : - Josep Alard Meter : - Maria Joseph Walez Dochter van : - Laurent FOURNEUX, steenkoolhandelaar - zie XI.1462.-, en - Maria Francisca NAIZY - zie XI.1463.- - - - - - - - - - - - Nota van de auteur : - - - - - - - - - - - 7 kinderen uit dit huwelijk :
X.730.1.- - URBAIN Catharina = Antwerpen, St.-Andrieskerk, MA 19.6.1786 Doopgetuigen : - Petrus Fornoux en Isabella Catharina Wyckmans - - - - - X.730.2.- - URBAIN Josephus = Antwerpen, Sint-Andrieskerk, ZA 8.12.1787 Doopgetuigen : - Josephus Fornaux en Maria Rosa Fournaux - - - - - X.730.3.- - URBAIN Maria Claire ° Brussel, WO 26.12.1792 - zie IX.365.- - OUDBETOVERGROOTMOEDER - - - - - - X.730.4.- - URBAIN Bonaventure Josephus ° Brussel, ZA 14.3.1795 = Brussel, ZO 15.3.1795 - - - - - X.730.5.- - URBAIN Joseph ° Brussel 1797 (Nota auteur : voor meer gegevens zie het hiernavolgend bericht "gesneuvelden der 4° wijk", dd. 1.9.2006) - - - - - X.730.6.- - URBAIN Joseph ° Mechelen (A), in 1805 - - - + Antwerpen, DI 26.10.1830 om 3.30 uur in de namiddag (Nota auteur : betreft hier de zoon waarvan sprake in het hiernavolgend bericht, "gesneuvelden der 4° wijk, dd. 1.9.2006, nl. die werd doorgeschoten op het Vleminckveld) (OA nr 1972, dd. 7.12.1830, Antwerpen) - - - - - X.730.7.- - URBAIN Henry ° Antwerpen, WO 25.3.1812, om 3.00 uur in de morgend. (GA nr 559, dd. 25.3.1812, Antwerpen)
X.728.- - VAN HERBRUGGEN Josephus, schipper ° Hingene, DI 22.2.1752 Gemeenteschild van Hingene
Zoon van : - Jean VAN HERBRUGGEN - zie XI.1456 -, en - Therese DE WAGTER - zie XI.1457 - - - - + Antwerpen, VR 5.5.1820, om 5.00 uur 's morgens in zijn woning gelegen S4/2383 = Scheldeken 1 Hij was 68 jaar - 2 maand en 13 dagen oud. (OA nr 893, dd. 6.5.1820, Antwerpen) - - - x Antwerpen, O.L.V.-kathedraal, met : X.729.- - OPDEBEECK Anna Marie (ook OPBEKE) ° Lier (A) in 1758
- - - + Antwerpen, VR 27.8.1830, in haar waoning gelegen S4/1805 = Muntstraat 6 (OA nr 1366, dd. 28.7.1830, Antwerpen) - - - - - - - - - - - - 4 kinderen uit dit huwelijk :
X.728.1.- - VAN HERBRUGGEN Joannes Baptista = Antwerpen, St.-Andrieskerk, op donderdag 30.9.1784 Doopgetuigen : - Op de Beeck Joannes, en - Van Herbruggen Maria Anna - - - - - - X.728.2.- - VAN HERBRUGGEN Pierre Josephus = Antwerpen, St.-Andrieskerk op MA 9.10.1786 Doopgetuigen : - Petrus Lauwers, en - Christina Joanna Van Herck - zie IX.364.- - OUDBETOVERGROOTVADER - - - - - - - X.728.3.- - VAN HERBRUGGEN Joannes Franciscus = Antwerpen, St.-Andrieskerk, op ZA 20.6.1789 Doopgetuigen : - Joannes Franciscus De Wever, en - Anna Maria Mariën - - - - - - X.728.4.- - VAN HERBRUGGEN Anna Maria = Antwerpen, St.-Andrieskerk, op ZO 3.1.1790 Doopgetuigen : - Ludovicus Hendrickx, en - Anna Maria Moortgat
X.726.- - MERTENS Philippe Jean, behanger ° Antwerpen in 1768 Zoon van : - Joannes Franciscus MERTENS - zie XI.1452 -, en - Barbara Maria Catharina TIMMERMAN - zie XI.1453 - - - - + Antwerpen, ZO 10.3.1839, om 6.00 uur in het Burgerlijk Gasthuis. Hij was 79 jaar en 1 dag oud. Adres bij overlijden : - S5/190 : Carnotstraat 67 - - - 1° x gehuwd met : X.727.*.- - MORREL Catherine Jeanne Françoise - geen verdere gegevens gekend - - - - - - - - - - - - Kind uit dit gezin : X.726.1.*.- - MERTENS Catherine Barbe ° Antwerpen, ZA 24.5.1788 - zie IX.363 - - OUDBETOVERBROOTMOEDER - - - - - - 2° x gehuwd met : X.727.**.- - KLEYN Maria Isabella
Sint-Andries (W-16) Geen wijk in Antwerpen heeft zoveel namen als het Sint Andrieskwartier: de Vierde Wijk, de Parochie van Miserie, de Luizenmarkt, de Rode Burcht. Ze is de wijk van volkse figuren zoals Mie Citroen, Zotte Rik en Lange Sander. Maar ook van grote namen zoals Hendrik Conscience, Door Van Rijswijck, de volksschrijver John Wilms en Lode Zielens.
Via een zoektocht kan u op eigen tempo het Sint Andries ontdekken. Het was een typische arbeidersbuurt en uitsluitend bevolkt door de armsten der armen. In de ontelbare gangen en stegen en smalle straatjes, in de dikwijls bekrompen huisjes, woonden een bonte mengeling van leurders, dokwerkers, koffieboonraapsters, zakkenmaaksters, zwervers en bedelaars.
Vandaag is het nog steeds een levendige buurt, waar het aangenaam is om te wonen. De misérie is gelukkig verdwenen, maar enkele mooie pareltjes zoals de Paardekensgang en de Sint Andrieskerk nog niet.
Sint-Andrieskerk
ANTWERPEN - Als je door de straten van Sint-Andries kuiert, stap je van het ene mini-straatje in het andere. Het geeft een beetje een vakantiegevoel. Tussen de smalle huisjes ontdek je vaak mooie verrassingen. Via de Willem Lepelstraat kom je zo in het Paardenpoortje of Paardekensgang. Het piepkleine steegje is in 1997 verkocht voor 5,6 miljoen frank (bijna 140.000 euro) omdat de eigenaars het niet eens waren over de bestemming. Het ultra kleine straatje telt zes huisjes aan elke kant en is iets meer dan twee meter breed. Om te tonen hoe erg ze aan hun stekje verknocht zijn, versieren ze het elke zomer met kleurrijke bloemen. Het is maar enkele decennia geleden dat de bewoners er nog één douche en één toilet deelden. Ze leefden heel primitief, maar ze bleven steeds super opgewekt
.jpg)
.jpg)
%20groot%20model.jpg){kind=small}
.jpg){kind=small}
