We proberen de bronnen welke we gebruiken terug te geven bij elk onderwerp, mochten er opmerkingen zijn worden deze aangevuld op aanvraag of worden de publicaties verwijderd.
Marietje Dujardin (03.09.1904) stond meer dan 50 jaar met haar ijskarretje op de hoek van de Doorniksestraat en de Graanmarkt, aan de Post (zowel aan de oude als aan de nieuwe). De ijskar “François” was genoemd naar haar vader welke oorspronkelijk het ijs vervaardigde aan de St Antoniusstraat. Ze werd in juli 1969 met de opening van de braderie gehuldigd door het braderiecomité en het gemeentebestuur. Bij dit gouden jubileum werd ze in de bloemen gezet. Op het einde van de zomer 1969 verdween de ijskar uit het straatbeeld, wat zou er van de kar geworden zijn ?
VAN CAFE RUSSE TOT APPARTEMENTEN - HOEK GRAANMARKT & DOORNIKSESTRAAT.
VAN CAFE RUSSE TOT APPARTEMENTEN
Van rond de 16e eeuw stond er op die hoek het huis De Clavere , vanaf 1625 was het een graanhuis. In de 19e eeuw stond er het Café Restaurant RUSSE . Het werd afgebroken in 1904 samen met acht omliggende huizen voor de bouw van het Post en Telefoongebouw (Toen nog : Hotel des Postes et Theléphones).
(Bronnen : Archief Turbo - E. Vanhooonacker – Beeldbank – R. Huysentruyt.)
Foto : Links de bierleverancier met drie vaten, let op de hond onder de kar. Rechts was een kleine markt bezig. Ingekleurde foto beeldbank.
Vlnr :
Doorniksestraat nr. 24 Winkel Fourrures-Pelleteries Au Lion d’Afrique ♦ Doorniksestraat nr. 26 Winkel Savery-Noppe ♦ Doorniksestraat nr. 28 - Winkel ♦ Graanmarkt Hoek Doorniksestraat - Café Restaurant Russe ♦ Graanmarkt nr. 3 Winkel Jules Vandepitte ♦ Graanmarkt nr. .. Mercerie ♦ Graanmarkt nr. 5 Winkel Jacques Haller ♦ Graanmarkt nr. 7 Vandamme Boucher Beenhouderij)♦ Graanmarkt nr. 9 Au Grand Bon Marché ♦ Delhaize Frères & Cie
Op 05 augustus 1906 werd het neogotisch postgebouw (Van Architect S. Langherock ) plechtig geopend in aanwezigheid van de provinciegouverneur Baron de Bethune. Het werd samen ingehuldigd met het Groeningemonument. De puntgevel deed dienst als centrale mast voor telefonie en telegrafie. Het gebouw overleefde de eerste WO maar onherroepelijk beschadigd in het bombardement van 21 juli 1944. Een noodpostkantoor werd opgetrokken op het schouwburgplein en de telefoondiensten verhuisden naar de Tuinstraat. De lamentabele ruïnes bleven jarenlang onveranderd. Uiteindelijk besloten de stadsdiensten het prachtige gebouw niet te herstellen maar er een modern Stalinistisch gebouw neer te zetten. Hoewel de centrale toren nog te herstellen viel, werd alles afgebroken. In 1957 begon aannemer Cottyn de toren stukje bij beetje te slopen. Het geheel werd toen omvergetrokken met vrachtwagens en kabels.
Foto :
Het neogotische postgebouw met er voor een kiosk voor de verkoop van dagbladen (kant Graanmarkt) uitgebaat door Librairie Centrale van de familie Blanckaert uit de Doorniksestraat. Voor de post, kant Doorniksestraat stond tijdens de zomer de ijskar van 'Soitje'.
Detailfoto van het postgebouw.
In 1960 herrees op dezelfde plaats het nieuw robuust postgebouw naar een ontwerp van Gaston De Leye. Het werd ingewijd door Minister Seghers op 22.08.1960, enkele minuten voor de inwijding viel een werkman van een hoogte van 17 meter en werd zwaar gekwetst.
Postgebouw naar ontwerp van Gaston De Leye.
In 2009 verdwenen de postdiensten uit het gebouw en opdrachtgever Prio Estate wilde er luxueuze appartementen en winkels in onderbrengen. Er werd beslist de buitengevel in Parijse witte steen te behouden. De binnenzijde werd volledig afgebroken, de bouwput ging tot min vier voor garages. Het gebouw telt twintig appartementen en 36 parkeerplaatsen. Enkele winkels nemen het gelijkvloers van het oude postgebouw in. Tegen december 2010 was alles verkocht. De prijzen liepen op tot 1,3 miljoen euro voor een appartement. De prachtige appartementen worden omschreven als een jonge dame met een oud gezicht.
Nieuwe appartementen achter een oude opgelapte gevel.
ST AMANDSLAAN NR. 26 – DE WATERKLINIEK VAN DR. VALCKE (Deel 1/2)
In 1913 had de opening plaats van het "Institut Médical du Docteur Valcke” gelegen aan de St Amandslaan nr. 26. Gebouwd vanaf 1911 was het een ontwerp van architect Jules-Félix Carette. Jules Valcke, directeur van het Instituut voor Hydrotherapie (Tiegem °1848) vestigde zich na zijn studies geneeskunde in Avelgem. Hij huwde in 1881 met Léonie Vansteenbrugge uit Moorsele, ze kregen er samen acht kinderen. Rond 1900 begon hij een dokterspraktijk in Kortrijk en woonde achtereenvolgens in de Rijselsestraat, de Roeland Saverystraat, de Minister Vanden Peereboomlaan en de Sint-Amandslaan. Jules Valcke overleed in augustus 1920.
Foto : De waterkliniek met villa t' Onzent, in de diepte het St Amandscollege en achteraan de oude toren van het St Amandscollege, inmiddels afgebroken.
Foto : Villa t' Onzent naar een ontwerp van Joseph Decoene en de Waterkliniek.
Het instituut van dr. Valcke beschikte over een grote centrale hal, zestien ruime kamers voor patiënten, verschillende dienstlokalen, een volledige uitrusting voor het toepassen van lokale en algemene stoombaden, massage en mecanotherapie, een kapel, een tuin met vijver en een woning voor de geneesheer en zijn familie. Al naar gelang het comfort en de aard van de kamer schommelde de dagprijs voor een verblijf de tussen 6 en 10 frank. Voor stoombaden of een massage, alsook voor alle toegediende geneesmiddelen moest nog worden bijbetaald.
Foto : Affiche uit de jaren 1913 – 1914
Volgens een Jaarboek van Kortrijk uit 1910 bevond zich in dat jaar aan de Zuidlaan (de huidige Minister Tacklaan) nr. 151 ook een badhuis van dr. Valcke (Bains à vapeur du Dr. Valcke). Het was een zestal huizen van het kruispunt met de Aalbeeksesteenweg verwijderd.
Foto : Dr. Jules Henri Valcke (Tiegem ° 01.01.1848 – Kortrijk † 17.08.1920)
Foto : Dokter Jules Valcke, echtgenote Léonie Vansteenbrugge en vier van hun kinderen. Onder rechts de Principaal van het St Amandscollege.
ST AMANDSLAAN NR. 26 – DE WATERKLINIEK VAN DR. VALCKE (Deel 2/2)
Valcke was een pionier van hydrotherapie in Kortrijk. Hydrotherapie betreft de uitwendige behandeling van ziekten met water. De behandeling bestond er in veelvuldig water drinken, douchen, baden en behandelingen ondergaan met ijs en stoom. Bij de stoombaden voor vrouwen, die bij hem aan huis werden georganiseerd, konden religieuzen voor de nodige bijstand zorgden. Anderzijds konden mannen tijdens hun behandeling een beroep doen op de goede diensten van 'een vertrouwenspersoon'.
Foto : De centrale hal van de waterkliniek, de laatste jaren van het bestaan was deze indeling nog steeds aanwezig.
Op de wereld tentoonstelling van 1913 werd Valcke met een zilveren medaille vereerd. In vroegere jaren was hij met zijn wetenschappelijk werk ook al verschillende keren gelauwerd. Zo ontving hij een gouden medaille op een internationale bijeenkomst in Grenoble in 1902 en de hoogste onderscheiding op een internationale meeting die in 1903 in de zuid-Franse stad Biarritz plaatsvond.
Foto : Diverse toestellen voor het toepassen van lokale en algemene stoombaden, ontwikkeld door Dr. Valcke.
Het succes en de werking van de instelling aan de St Amandslaan was jammer genoeg van zeer korte duur. Het jaar na de plechtige opening brak de Eerste Wereldoorlog uit en werd het gebouw door de Duitsers bezet. Daarbij komt nog dat de stichter van het instituut amper twee jaar na het einde van de oorlog 14-18 overleed.
Foto : Panorama van het terrein waarop de waterkliniek lag. Gelegen tussen de St Amandslaan, de Kollegestraat en de Diksmuidekaai-Leie. Het wit gebouw op de hoek van het terrein (kant Leie) betreft de oude zuigtoren van de voeders Cloet (nu Appartementen).
Oudere Overleienaars kennen het statige gebouw van de voormalige waterkliniek als de bureaus van de gas- en stroomintercommunale Interleie en later Gaselwest die daar decennialang resideerde. Vervolgens huisde er een gedeelte van het politiehoofdkwartier van de Politiezone Vlas. In 2012 verliet de politie de gebouwen. Tussen 2013 en 2015 verbleven er verschillende organisaties en Vzw’s en werden de gebouwen gebruikt als zomerbar, mini shopping center, tentoonstellingsruimte enzomeer, dit om leegstand te voorkomen.
De site die bestaat uit de hoekvilla in Normandische stijl (Villa t' Onzent) , naar een ontwerp van Jozef De Coene, het vroegere instituut, achterliggende gebouwen, toegangspoort kant Leie Diksmuidekaai, polyvalente ruimtes kant Kollegestraat, is inmiddels verkocht aan ION uit Waregem, die als ontwikkelaar een project voor ogen heeft met een diverse invulling .
Bronnen : Archief Turbo - Kortrijkse bedrijven 1913 – Robert Huysentruyt – Beeldbank – SOK Kortrijk – ion.be – Onroerend erfgoed – Archief Van Canneyt.
Foto : Bovenste foto, toestand in 2020, het gebouw is volledig afgebroken, de gevel wordt behouden. Op de achtergrond de K Tower. Onderste foto, simulatie toekomstig uitzicht (foto ion.be), ze zijn wel vergeten de K Tower er bij te plaatsen.
Rijselsestraat nr. 42 op de hoek van de Louis Verweestraat. Was van voor 1900 een afspanning met stallingen met ingang aan de Verweestraat. In 1920 hing aan de gevel een groot bord met vermelding “Au Bon Coin - De Leersnijder Boone – Café Restaurant – Ecurie Auto Garage”.
Foto : Links in de versie van het restaurant "la Casbah" en rechts "Au Bon Coin". De kapel hangt er nu reeds meer dan 120 jaar
Tussen 1953 en 1960 was Taxi Marcel er gevestigd. Tussen 1963 en 2001 was het een bar met blauwe lichten, uitgebaat door Irma Delaere en haar dochter Nadine. Na 2001 was het een Algerijns restaurant “La Casbah “ bij Nes.
Foto : De gerestaureerde gevel in 2020.
Op de kop van de gevel prijkt een houten kapel in neogotische stijl met Onze Lieve Vrouwbeeld.
Foto : De Neogotische kapel vroeger en rechts na de restauratie.
Anekdote : In 1899 gebeurde er een paardendiefstal uit de afspanning en uit de gelagzaal verdween een vogelpik. De dief had het paard ingespannen en probeerde de dag erop paard en overdekte kar te verkopen in St Amandsberg. Hij vroeg 150 frank, daar waar de waarde 900 frank was. De koper kreeg argwaan en de dief werd opgepakt.
Foto : Links het gepolychromeerd Maria beeld op engelensokkel. Rechts de originele muurankers van toen de stadsverlichting nog boven de Rijselsestraat hing. (Nog een geluk dat Maria met haar rug naar de instelling stond in de tijd dat het bar was !)
Menu van rond 1920 toen het nog een spijshuis met logement was.
Bronnen : Archief Turbo – Foto Nat Bib Bxl – Van Hoonacker - M. Vanackere.
Grote Markt – Drie woningen gefotografeerd omstreeks 1935 en 2020. Rechts café Terminus geopend omstreeks 1930 en bestaande tot na WO2. Bovenaan de gevel stond een metalen sfeer, in de vorm van een wereldbol, tijdens de aardbeving van 1938 kwam deze naar beneden. De gevel is van 1755. Betrof het lokaal van de NSB, de “Nationale Strijdersbond van België” , een vaderlandslievende belangenvereniging opgericht in 1919. Later de leerwinkel Sandam, nu de Mozart.
De gevelconstitutie is in 85 jaar nog niet veel gewijzigd.
Links woning nr. 28 : 18de-eeuws diephuis onder leien schilddak. Bepleisterde en beschilderde lijstgevel bekroond door gebogen fronton met oculus.
Midden woning nr. 29 : Diephuis van drie traveeën en drie bouwlagen + een later toegevoegde bouwlaag onder schilddak. Bepleisterde en beschilderde bakstenen lijstgevel. Rechthoekige benedenvensters onder entablement en met balusterborstwering. Vernieuwd houtwerk. Volledig herbouwd in 1979. Was lang de lederwinkel van Gaston Sandam.
Rechts woning nr. 30 : Grote Markt nr. 30 : Diephuis van drie brede venstertraveeën en drie bouwlagen onder leien mansardedak met gekorniste kroonlijst. Klokgevel van blauwe hardsteen gedateerd: Anno 1755 cf. ijzeren vensterleuning op de bovenverdieping. Verticaal geaccentueerd parement door geblokte lisenen. Rechthoekige en getoogde vensters met T-kozijnen en borstwering met spiegels. Centraal venster van de tweede bouwlaag, gevat in schouderboogomlijsting onder druiplijst. Smeedijzeren borstwering met monogram. Beschermd als monument.
Dit oorspronkelijk mannenkoor werd op 20 februari 1927 boven de doopvont gehouden. Het meerstemmig koor met ongeveer 40 leden is nog steeds bestaande en verzorgt nog steeds eucharistievieringen in de St Maartenskerk, met actuele liturgische koormuziek. Treden ook op bij jubilea, huwelijken, uitvaarten, even-songs en concerten.
Achteraan de gebouwen :
Nr. 36 - Au Camelia – Vanseveren S.
Chapellerie Française
Muziek Pianos-Accords
Later Grand Bazar
A La Bobine – Mercerie Bonneterie
Soenen – Buyssens
Later Grand Bazar
Magazijn Der Beurs – Magazin de la Bourse.
The Exelsior Wine Co – Vins d’ Espagne & de Portugal
G. Dreesen
Later Grand Bazar
De Post
Neogotisch Postgebouw uit 1906, onherroepelijk beschadigd door de bombardementen in 1944. Nu appartementen.
Praalwagen met Lucky Luke, de Daltons en Rataplan de hond. De artistieke en geestelijke vader van de Amerikaanse held Lucky Luke, is de Kortrijkzaan Maurice De Bevere, alias Morris. Maurice De Bevere werd geboren in 1923 en bracht zijn jeugd door op Overleie en aan het Sint-Amandscollege. Na 41 jaar roken verbeterde de held zijn leven en verving de tekenaar Luke’s onafscheidelijke sigaret door een grassprietje wat hem een medaille opleverde van de Wereldgezondheidsorganisatie. Hier staat hij nog met de sigaret in de mond. Het beeld van Lucky Luke staat nu in de Stedelijke Bibliotheek in de Leiestraat te Kortrijk. Morris stierf in 2001.
De stripserie draait om de rondzwervende cowboy Lucky Luke, die overal waar hij komt, helpt om onrecht en misdaad te bestrijden. Hij staat vooral bekend om het feit dat hij sneller schiet dan zijn schaduw. De overige hoofdpersonages zijn Lukes trouwe paard Jolly Jumper, de domste hond ter wereld Rataplan en de boevenbende De Daltons.
GROTE MARKT - GRAANMARKT IN 1858 - 1899 EN VANDAAG
1858
Rechtsonder de oude of kleine lakenhalle (1411) gebouwd omheen het Belfort (1307). Omstreeks 1550 omgebouwd tot een 22 tal huizen met gezamenlijke binnenkoer, herbouwd in 1717 naar merendeel winkels.
Linksonder de huizen op Grote Markt Met in de laatste eeuwen benamingen :
16e eeuw Het Ketelken - 1913 Café Central – Café De La Paix – De Mussche -
De Peckepint - Den Cleynen Ovaere – Vanaf eeuwwisseling 1800-1900 Magazijn Der Beurs – Later Grand Bazar.
Midden rechts Grote Markt met Hoekhuis met Graanmarkt Jaren 1900 – Au Grand Bazar National – Gudul - Fotowinkel - Lindo en Etam in 2020 Frituur Pita…
Graanmarkt – Winkel De Goede Vrouwe – Restaurant en café De Zon. Andere zaken door de jaren heen waren : herberg De Hesp, na de oorlog winkel, dan Famibank, nu Asap.be interimkantoor - Center Broel Hotel gebouwd na WO2 door samenvoegen van twee percelen :17e eeuw ’t Kasteel van de Mooren – Van 1968 tot na WO1 café Rubens - 17e eeuw huis De Wingaerd .
Nr. 18 – 16-18e eeuw huis De Drye Leeuwen.
Hoekhuis Jan Persijnstraat 18 e eeuw paardensmederij, begin 1900 tabakswinkel en sedert 1919 bloemenwinkel D’Haene - Aan het einde van de Graanmark lag de herberg De Stuykmande, het gerucht deed de ronde dat er in een van de muren een schat was verborgen, soms hoorde men rare geluiden als van zuchten. Bij het afbreken in 1841 werd …niets gevonden.
In de achtergrond de streek van Bissegem en de Leie.
Bronnen
Beeldbank – Nat BIB Bxl – Archief turbo
1899 - De Kleine Hallen zijn in volle afbraak, enkel het Belfort zal blijven staan. In de diepte ziet men dat inmiddels meer bebouwing is (onder).
Oude of Kleine Lakenhalle gebouwd omstreeks 1411 , Lakenhalle , winkels en woningen omheen het Belfort, afgebroken in 1899.
In het Belfort
Woning nr.52.
1633 – 1698 - 1707 - 2 huizen De Cleene Drake - Den Rooden Hoet.
De Apotheek Verrue moet er nog geweest zijn.
1890 – Café Het Belfort.
A La Tête d’Or
Woning nr. 53.
Hoekhuis Rijselsestraat
1400 - Den Cop
1630-1714 - Den Gouden kop
1775 - Den Grooten kop
1780 - Den Cop
1900 - Estaminet – A La Tête D’Or
1953 - Heropgebouwd als Hotel Belfort en Bistro Kopke
2020 - Nieuwbouwappartementen.
Rijselsestraat nr. 4
19e eeuw – In de Paternoster.
Winkel van messen en Paternosters.
Geboortehuis van Julien Liebaert (Minister Liebaertlaan)
1930 – Sportwinkel Tigris (uitgebreid met naaste woning nr. 2)
Later diverse handelszaken waaronder ’t Vierspit en nu een winkel voor kunstnagels.
Leiestraat nr.1
De Raadskelder, vroeger Het Kelderke en Café Des Voisins. Was toen alleen toegankelijk via de Leiestraat. Gerestaureerd en vergroot in 1981 en terug geopend met toegangsdeur aan de Grote Markt.
Deur Lantaarnaanstekers
Deur waar de Kortrijkse lantaarnaanstekers (gasverlichting) hun gerief en ladders in onder brachten.
Leiestraat nr.3
17-18e eeuw – Twee huizen De Gouden Helm en Het Boergoens Kruis.
Drukkerij en boekhandel Blanchet (1774-1855)
Juwelier Vandeputte
1962- Medicura
Nu 2020 veranderingswerken.
Kasselrijhuis
Grote Markt nr. 3 en 4. (Vroeger gelegen tussen café Français en café Belge)
Van de 16de tot de 18de eeuw vormden de woningen het Kasselrijhuis.
1585 - Het gebouw wordt uitgebreid met de aankoop van het huis "Hoog Bourgondië".
1606 -1607 - Werken aan gevels en bekapping, het wagenhuis en de paardenstallen.
1806 - Openbaar verkocht.
1807 - Gevel wordt gedecapeerd en men maakt er een modern huis van.
1937 - Opsplitsen in twee handelszaken.
Nu Café Leffe en de Muze.
Café Belge
Nu de Nata
In de Coeyere
Lits et Matelas De Coeyere
Nu ongeveer Nata.
Roose-Verstraete
Winkel in verfwaren
Nu ongeveer Crocodile
(Bronnen : Turbo - Nat. Bib - Van Hoonacker - Vermelde jaartallen niet uiterst precies)
GOUDEN MINIATUUR VAN GERESTAUREERDE STADHUIS (1962)
Tegen 1962 was ons stadhuis terug gerestaureerd. Op 08 juli 1962 werd het Koningspaar Boudewijn en Fabiola uitgenodigd voor de opening van het stadhuis. Voor die gelegenheid werd hun een maquette van het stadhuis aangeboden in goud.
Koning Boudewijn en Koningin Fabiola op de Grote Markt op weg naar het stadhuis.Rechts de Kortrijkse Burgemeester Lambrecht.
Deze werd vervaardigd in opdracht van de syndicale kamer van juweelfabrikanten van Kortrijk en werd gemaakt door de firma Beheyt uit de Bloemistenstraat. Het ontwerp en de leiding lag bij Bernard Pospisil. Kortrijk was in die periode erkend als de juwelenhoofdstad van België met uiterst bekwame juweliers. Een tiental specialisten vervaardigden de maquette in een 2000 tal werkuren. Alle aspecten van het vak waren vertegenwoordigd, goudsmederij, graveerkunst, boetseerkunst, polijsten, vergulden en kleuren.
Het ontwerp is in 18 karaat geel goud. De dikte van de plaat bedraagt 0,5 mm, kleinere onderdelen zijn massief. In het geheeld is 1260 gram goud in bewerkt (gehalte 0.750 duizendste – 18 kt). Voor de steunen en spanbogen binnen het gebouw werd 480 gram zilver aangewend. Om de gevels levendig te maken werd achter de ramen Lapis Lazulli aangebracht, terwijl de dakkapellen van ivoor zijn. Het kunstwerk zit in de verzameling van het Koninklijk Paleis. Afmetingen 27 x 11 cm, hoogte 13 cm zonder toren.
Het vorstenpaar krijgen het geschenk in ontvangst.
Jonker Denys de Schinckele (1664-1727) was drager van een oude adellijke titel en hij vorderde van Kortrijkse schepen tot populaire Burgemeester van Kortrijk. Hij was burgemeester in diverse perioden tussen 1702 en 1724.
Hij zette zich in om het lot van de pestlijders te verbeteren en hij :
- verhoogde het loon van de stadambtenaren (300 florijnen)
- legde de Reepkaai aan
- plaveide straatwegen naar Menen, Gent en Doornik.
- liet het Mercurius beeld plaatsen op de Halletoren (1712)
Daarentegen voerde hij ook belastingen in.
Foto : Burgemeester Schinkel met de St Jansput op de achtergrond. De reus droeg een traditionele haarvlecht, een lange zwarte jas, een korte broek met witte kousen en pastoorsschoenen met zilveren gespen.
Overleie volkse maar armoedige buurt.
Er heerste tijdens zijn bewind ferme armoede, om de bewoners hun miserie te laten vergeten creëerde hij een kermis op Overleie. Ieder jaar tijdens oktober (eerste zondag na de 18e) werd het feest uitbundig gevierd. De “Schinkelzonen” droegen toen een kartonnen reuzenbeeld (drie meter hoog) van de burgemeester door de straten. Tijdens het jaar werd de reus opgeborgen aan de zijkant van de St Elooiskerk in de gebouwen van de Broeders van Liefde (Broederschool).
Foto : De kermisstanden op de koer van de Broederschool (Broeders van liefde). Op de achtergrond de huizen van de Kapelstraat. Let op het kind onderaan rechts in de “luxe-kindervoiture”.
Om klanten te trekken naar de kermis plaatse men in herberg “De Velodroom “ aan de Menenpoort een borstbeeld van de populaire burgemeester.
Foto : 1926 - Reuzenstoet of Cortège de Géants - Schinkel op de Graanmarkt met zijn jonkers en in zijn kielzog Manten en Kalle die hij zopas in de echt had verbonden.
In 1896 was het kartonnen reuzenbeeld zo versleten van gebruiken dat de plaatselijke handelaars besloten om de burgemeester te begraven. Doodsberichten werden rondgestuurd en er ontstond een lijkstoet met een enorme volkstoeloop. Op die manier kon Overleie met de giften een nieuw beeld bekostigen. Het beeld werd in 1926 nog eens vernieuwd.
Foto : 1926 - Reuzenstoet of Cortège de Géants - Schinkel met zijn jonkers op de Grote Markt, drie meter hoog en getrokken door twee paarden.
Het beeld werd tijdens de kermis aanvankelijk opgesteld aan de St Jansput en later aan het St Amandsplein. Na de eerste wereldoorlog werd ‘s morgens een mis opgedragen voor de oorlogsslachtoffers in de St Elooiskerk. Op het St Amandsplein, de Kapelstraat en in de broederschool stonden eetkramen en kermisattracties. ’s Avonds was er vuurwerk. De kermis ging de laatste maal door in 1961.
Foto : Rond 1900 - Brugsestraat "Estaminet In Schinkel” met links "In den Lokenaere" van Th. Dedeyne was tevens afspanning en men voorzag er in logement. Er was ook een magazijn van koorden en wit zand ondergebracht. Uiterst links zien we tevens "Allins Vischhandel”.
In de 19de en 20ste eeuw werd de Overleise gilde 'De Vereenigde Vrienden' ook 'De Schinckelheeren' genoemd naar Denis de Schinkel. Schinkel wordt ook vermeld in een gedicht (nagelaten dichtwerk VD5) van de Vlaamse dichter Guido Gezelle. Er zijn vier verenigingen gekend die de naam van de burgemeester overnamen: de maatschappij “De Schinckelbroers" die reeds bestond van 1712 en na haar ontbinding in 1896 ontstaan gaf aan de maatschappij “De Schinkelzonen”, De “Schinkelbolders” en de “Schinkel–heren”.
Foto : Interbellum - Voetbalmatch De Schinkel tegen de St Antoniusstraat. Let op de mooie vlag van “De Schinkel – Overleie” en rechts de meer volkse vlag van “Voetbal-Club St Antoniusvrienden”.
1926 : Reuzenstoet of Cortège de Géants
Stoet georganiseerd door Kortrijk Vooruit. Tijdens deze reuzenstoet in 1926 huwden de reuzen Manten en Kalle (Ontworpen door Victor Acke). De reus Manten trok van aan de Gentsepoort met zijn gevolg naar de Doorniksewijk, waar hij Kalle ten huwelijk vroeg. De verloofden trokken toen naar Overleie om het huwelijk te laten registreren door reus Schinkel. Dan trokken ze allen samen naar het stadhuis.
Foto : De Schinkelbolders in 1927.
Burgemeester Schinkelstraat
Noemde aanvankelijk de Boutrystraat, naar de schenker van de grond. In 1902 veranderde de naam naar de Schinkelstraat, in 1968 werd het de Burgemeester Schinkelstraat.
GILDENHOF DER BUSSENIERS “DE BOSSE” – WIJNGAARDSTRAAT
De Bossetoren was gelegen tussen de driehoek van de Wijngaardstraat , Vlamingenstraat en de St Janslaan. Recenter was er vele jaren de herberg De Gilde met boven de feestzaal De Bosse. Nu zijn het de gebouwen van de Christelijke mutualiteiten in de Wijngaardstraat.
Het “Gildenhof der busseniers” aan de Bossetoren opgericht in 1616 waar de bosseniers of busschieters hun munitie bewaarden. De bewapende schuttersgilden zijn als zodanig gesticht of bevestigd door een grondheer. Het zijn mannengezelschappen. De bedoeling was meestal bewaken en verdedigen van eigen volk, eigen milieu en eigen "cultuur outer en herd, altaar en haardstede". Gilden werden hechte organisaties, waarin het heel maatschappelijke was gebundeld. Voor alle activiteiten kwamen er gilden. Vele huidige schuttersgilden zijn nog uitlopers van de aanvankelijke.
Foto onder: St janslaan met achter het gebouw de Wijngaardstraat. Toren waar de “Busschutters” kwamen oefenen. Op het voorplan de vesten in 1863 waar de St Janslaan werd aangelegd.
Foto onder : Zypteland met achteraan de Bossetoren. Zypteland was een binnenplaats met arbeiderswoningen tussen de St Janslaan en de Vlamingenstraat, 82 huisjes gesloopt in 1895 om plaats te maken voor de beroepsschool, nu is er de vervallen woongelegenheid terug Zypteland genoemd.
Foto onder : Drukwerk van een foto genomen door Albéric Goethals anno 1863.
August Reynaert, geboren in 1833, was burgemeester van Kortrijk van 1884 tot aan zijn dood in 1915. Afgestudeerd als doctor in de Rechten, werd hij in 1864 volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Kortrijk. Hij zetelde maar liefst 46 jaar lang onafgebroken in het Parlement.
Men kan gerust stellen dat August Reynaert voor een groot stuk de basis gelegd heeft voor de welvaart van Kortrijk en dat hij duidelijk zijn stempel gedrukt heeft op het stadsbeeld.
Hij realiseerde belangrijke stadsuitbreidingen, trad op tegen de erbarmelijke huisvesting in sommige wijken en liet lanen en groenzones aanleggen. Zo werd onder zijn bewind werk gemaakt van een nieuw rioleringssysteem. Alles wat de vooruitgang bevorderde, kreeg zijn aandacht: spoorweg, telefoon, onderwijs , handel en industrie kenden een geweldige bloei onder zijn beleid.
14 juni 1931 - Onthulling van het standbeeld, Burgemeester Gillon houdt een gelegenheidsrede. Het gebouw rechtsachter is het Waaihof.
Er werden nieuwe belangrijke gebouwen ingehuldigd waaronder het centrale postkantoor op de hoek van de Graanmarkt en de Grote Markt. Daarnaast liet Reynaert ook de “Petite ceinture” (zie uitleg onderaan) en de boulevards aanleggen , de latere kleine stadsring R36, en liet hij tal van ongezonde beluiken slopen. In de wijk Overleie gaf dit laatste aanleiding tot de aanleg van het Volkspark, later het Koningin Astridpark gedoopt. In dat park werd het monument ter ere van Reynaert ingehuldigd. De Kleine Hallenstraat werd later herdoopt tot de huidige Burgemeester Reynaertstraat.
Er werden in vorige decennia vele postkaarten uitgegeven van het standbeeld.
Tijdens zijn mandaat liet hij tevens volgende standbeelden plaatsen, de borstbeelden van Guido Gezelle en Louis Robbe, het Palfijnmonument, het Groeningemonument.
Grote Markt, tijdens de eerste WO, de begrafenis van August Reynaert.
HUIDGE DAM AANSLUITEND AAN DE DAMKAAI - BROELKAAI & DE KLEINE LEIE
Cercle Musical of het Kalotepark
Lusthof van de Cercle Musical et Choral gesticht in 1868.
Kalotepark genoemd omdat katholieken er samen kwamen. Ook nog Klein Park genoemd.
Later terrein van de Ijsfabriek.
Nu appartementsgebouw.
Damstraat & Kleine Leie
1815 – Vormde de Dam met de Damkaai samen, de Damstraat.
1846 – Quai de la Digue of Damkaai
1884 – Voor het eerst geplaveid
1913 – Dempen Kleine Leie, tot dan vloeide ze op deze plaats, en werd gegraven in 1398.
1925 – Damstraat veranderd naar gesplitste benaming Dam & Damkaai
Brugje
Geplaatst in 1854 om de Damkaai met de Broekaai te verbinden.
De reling langs de kleine Leie werd geplaatst in 1858.
Afgebroken bij demping in 1913.
Refuge van Wevelgem
Aan de overzijde van de grote Leie.
In de 16de eeuw stond daar het huis La Motie
Sedert 1833 de kloostergemeenschap van de H. Vincentius a Paulo, in de volksmond de Paulientjes en sedert 1964 het Instituut ten Broele. Nu opbouw van appartementen.
Olieslagerij van Devos
Het Oliekot genoemd. Later meubelfabriek van Degezelle en Broel hotel.
2019 bij afbraak van het Broel Hotel, vindplaats van de vroegere Trompetterstoren.
2020 bouw van appartementen.
Broeltorens
Deze middeleeuwse torens zijn de enige overblijfselen van de oudste stadsvestingen. De zuidelijke toren, de ‘Speyetoren' (± 1385), was een deel van de versterkte omheining van het grafelijk kasteel. De noordelijke toren, de ‘Ingelborchtoren' (± 1413), werd gebouwd voor de verdediging met primitief artilleriegeschut.
Tayaertstraat
Genoemd naar burgemeester Boudewijn Tayaert (Kortrijk, 1585 - 1667). Deze straat heette aanvankelijk het Tayaertsgat naar het gat in de nabijgelegen stadsmuur waar schepen konden laden en lossen aan de Kleine Leie. Met het verdwijnen van deze stadsmuur, die rechtstreeks aansloot op de Broeltorens, werd de straat later hernoemd tot Burgemeester Tayaertstraat.
De Leiebrug en café Au Pont de La Lys. In de diepte de Broeltorens. Daarachter de school van de Paulientjes met fabrieken langs de Leie. Links van de torens, de Olieslagerij Devos, later meubelen Degezelle. Het aangebouwd huisje is het begin van Tayaerts gat (Nu Tayaertstraat). Op het groene pleintje staat nog het beeld van Nepomucenus (Staat nu op de Broelbrug). Daarachter de woning Delplancke, later het Museum. Links aan het schip de zuigtoren van de molens van Kortrijk (Devos). Een gedeelte van de Broelkaai noemde toen nog Gentsche Kaai. Vooraan een openbaar toilet, waar Wartje Fluut regelmatig stond met zijn kraam met pannenkoeken. Rechts de Handboogstraat nu nog bestaande. Café Au Pont de la Lys en de achterliggende huizenrij zijn verdwenen en vormen nu de Verzetskaai.
Brugsesteenweg 33 - Café Des Cyclistes of het Cyclistje tussen 1920 tot in de jaren 1960 volksherberg met tafelvoetbal, de uitbater Karel Lannoye was fietshersteller. Dan De Vlasbloem, nog uitgebaat door de gekende Martin Bolle die later café Schild en Vriend had aan de Houtmarkt. Het herberg kreeg dan meerdere namen, waaronder Tip top – Cupido, Soulteam, Troubadour, Elvis Pub uitgebaat door Marnix Deraeve, waar radio Magic nog huisde. Vanaf 1986 eetcafé Square en in 1983 restaurant Cantarel, ook nog restaurant L’ Artichaut. Halverwege 1960 stikten er twee mensen op de eerste verdieping door een verwarming. De herberg kreeg gegeven moment de bijnaam in de Veertien Billekes omdat er zeven dochters waren.
Café Madrid, een zaak waar soms een dienster was en gekend was als een bar, ze gaven er ook kamers aan koppels. Was ook een logementshuis waar strippers verbleven die op de streek werkten. Tijdens een ontstane brand werd een baby door het venster gegooid die de val niet overleefde.
Ijzerhandel Gobin, zeer gekende winkel waar men alle ijzerwaren in groot en klein kon vinden. In de winkel waren er vele kasten met meerdere onderverdelingen voor detailhandel van vijzen, moeren enz…
Novalux – Brugsesteenweg 77 – Eenmanszaak van Maurice Byttebier gestart in 1931. Vanaf 1945 aan de spits van haar specialiteit. Doorgaans ongeveer 100 werknemers in die tijd. Beschouwd als een van de belangrijkste metaalverwerkende firma’s van het gewest. Verchroomde buismeubelen – Kookhaarden – Kachels (stoven) . In de jaren 1960 kwam er aan de Brugsesteenweg een nieuwe gevel met de afbeelding van een vliegend paard en mooie gevelverlichting. Firma in andere takken nog steeds bestaande.
Brugsesteenweg nr. 30. Den Biermarchand of Au Marchand de bière, aangekocht in 1895 door brouwerij Malfait uit Kuurne. Vanaf 1920 De Kemmelberg, later uitgebaat door Nelly, alleenstaande stille vrouw. Sedert 1996 Het Ornament.
Brugsesteenweg nr.12 bestaande sedert 1892 als Au Pavillon belge, sedert 1944 Het Paviljoentje, korte tijd later gesloten wegens ontucht. In de jaren 1970 café Frituur Lugano uitgebaat door Raoul Duhamel gehuwd met Yvette Teyrlinck. Sedert 1979 restaurant Het Jachthuis. Later nog enkele restaurantuitbaters, laatste zaak de noemde Bon Appetit. In mei 2017 vatte het leegstaande restaurant vuur door een geparkeerde wagen voor het restaurant die in brand stond. De woning brandde volledig uit. Heden 2020 staat de zaak er nog steeds in uitgebrande staat.
Bakkerij Vanzieleghem, gekende bakker met groot aanbod van brood en patisserie, had reuze-boterkoeken.
Onderaan de foto een gedeelte van een politievoertuig, van waarop de foto werd genomen.
Koning Leopold 3 Laan, aangelegd in 1939-1940. De plechtige opening van de straat was voorzien op 12 mei 1940, wat niet doorging door het uitbreken van de oorlog.
De villa was aanvankelijk bewoond door de Familie van industrieel Millecam Jozef (Zoon Millecam Jacky (+) uitbater van café Lunapark aan de Gasstraat), daarna door Delmotte directeur van de kredietbank en door dokter André Dequae.
( Bron Inventaris onroerend erfgoed – Van Hoonacker - Archief Turbo)
Was de eerste en praktisch enige woning in die tijd. Dubbele rijlaan, met er rechtover nog een rij bomen, nu alles bebouwd.
Woning nr. 9 naar ontwerp van architect G. Albers van 1941. Albers was een interbellum architect welke meerdere woningen ontwierp in het Kortrijkse. (Zie https://inventaris.onroerenderfgoed.be/personen/71)
Samenstelling van verschillende volumes, o.m. ronde volumes van woonplaats en bureel, onder complex leipannen dakenspel. Gevels heden beraapt en wit beschilderd.
