Ook onze liefhebberij is slachtoffer van de maatregelen rond bestrijding van de pandemie. Vorig seizoen moest na de zettingen op zondag 8 maart 2020 al vroegtijdig worden afgesloten. Dit seizoen waren enkel nog zettingen in Bellem (6 sept), Wakken (13 sept), Ruiselede (19 sept, 11 okt), Olsene (20 – wo 23 - 30 sept, 7-14 okt), Kanegem (27 sept, 18 okt), Ardooie (27 sept), Kortemark (11 okt), Moere (18 okt).
Er zijn weinig vooruitzichten dat dit seizoen, waarvan slechts tot eind maart zettingen voorzien waren op de kalender, nog veel hanenzettingen kunnen doorgaan. Het seizoen 2020-2021 wordt dan wel het magerste sedert de Tweede Wereldoorlog. Zelfs tijdens de Tweede Wereldoorlog hadden nog heel wat hanenkraaiwedstrijden plaats. Het waren trouwens één van de weinige vrijetijds-activiteiten, die nog werden geduld door de Duitse bezetter. We hebben getuigenissen van zettingen met deelname van zelfs een groot aantal hanen. In het verleden kende de krielenierssport nog staking van zettingen wegens ziekte van Newcastle (vogelpest), ondermeer in het najaar van 1992 en maart 2003, najaar 2005.
Dit seizoen zijn er sedert de sluiting van de horeca na 18 oktober geen hanenzettingen meer kunnen doorgaan. Daar bovenop komt nog dat sinds 15 nov 2020 pluimvee omwille van de vogelgriep moet opgehokt worden of afgeschermd zijn met behulp van netten. De maatregel blijft trouwens nog voor onbeperkte duur van kracht. HTTP://www.afsca.be/consumenten/extra/vogelgriep
Hanenliefhebbers zijn zich al lang bewust dat niet iedereen gediend is met het vroege kraaien van hun haantjes. Ze proberen dan ook als sociale burgers hun buren zo weinig mogelijk last te bezorgen door hun liefhebberij. Ze nemen maatregelen om hun haan rustig te houden, hun hokken te isoleren en/of te verduisteren, enz. Het hanenzetten bestond al eind 19e eeuw en is erkend als Vlaams immaterieel cultureel erfgoed. Onverdraagzaamheid of gebrek aan goede afspraken is één van de redenen waarom de volkssport in Vlaanderen onder druk komt te staan.
De gerechtelijke aanklacht in Frankrijk tegen haan Maurice eerder deze maand bracht de problematiek ook in ons land in de actualiteit. Stadsmensen klaagden aan dat ze op hun buitenverblijf in het eiland d’Oléron al vier jaar ’s morgens wakker worden door het ‘kabaal’ van haan Maurice van hun buurvrouw Corinne Fesseau. Maurice is een roodkoper, zwart gevederd exemplaar. Enkele weken per jaar komen Jean-Louis Biron en Joëlle Andrieux op vakantie en dan willen ze rust. En laat dat woord net niet in het woordenboek te staan van haan Maurice. Elke ochtend zet hij met veel plezier zijn keel open.
Verschillende Franse burgemeesters mengen zich ondertussen in het debat. Zo staat de burgemeester van het dorpje waar Maurice woont volledig aan de kant van de haan én zijn eigenares. In de zomer van vorig jaar voerde hij een decreet in dat herinnert aan "het landelijke karakter" van Saint-Pierre d'Oléron. Uitspraak van de rechter volgt op 5 september.
Tips en tricks
Vorige week werden we gecontacteerd door Chris Snick van Mediahuis voor een krantenbijdrage over de inspanningen die hanenliefhebbers doen om de lieve vrede te bewaren met hun buren. Kon hem enkele adressen van hanenliefhebbers doorspelen, maar uit zijn artikel op 13 juli in het Nieuwsblad bleek dat hij gelukkig ook andere bronnen had. In de bijdrage heeft hij het over enkele burenruzies, die beslecht werden voor de vrederechter met wisselend succes voor de klagers en de hanen.
“Zo’n vaart loopt het hier helemaal niet”, zei Henk Hillewaere uit Zwevegem. “Hier spreken we gelukkig nog met elkaar in plaats van naar de rechter te stappen. Op een dag klampte mijn buurvrouw me aan: ‘Henk, ik slaap slecht. Alle raad van dokter haalt niet uit. Het is de haan’. Sindsdien heb ik een elektrisch deurtje aan het hok en blijft mijn haan ’s nachts binnen tot een uur of acht ’s morgens. Niet dat het een sluitende oplossing is. Hij heeft al eens door dat de zon opgekomen is en kraait dan in het hok. Buiten hoor je het evenwel nog amper. Ik ben blij dat we het zo hebben kunnen oplossen voor de buren. Dat beestje is als een huisdier voor me. Hij eet zelfs uit mijn hand. Ik mag er niet aan denken mocht hier plots de politie staan met de vraag hem weg te doen. Dan ben je echt wel vertrokken voor een lang en moeilijk verhaal.”
“Hanen en buren, het is niet altijd makkelijk”, zegt Catherine De Stoop uit Nazareth “Ik heb er altijd gehad. En mijn vader ook, zelfs in een woonwijk. Het was telkens wel zoeken naar de gulden middenweg. En die vonden we. Nooit hadden we problemen. Desnoods gebruikten we trucjes. Zo kun je een oude koelkast of diepvries ombouwen tot kippenhok. Zelfs met voldoende luchtgaten biedt dat nog altijd een zeer straffe geluidsisolatie. Steek daar ’s nachts de haan in en niemand hoort die nog. En wie dat maar lelijk vindt, kan nog altijd zijn hok aan de binnenkant bekleden met oude eierdozen. Ook dat helpt. Maar vervang ze wel geregeld, anders komen er bloedluizen.
De commercie heeft intussen ook in de gaten dat er vraag is naar middeltjes tegen kraaiende hanen. Er is zowaar een speciaal halsbandje te koop om het ergste gekraai te dempen : de No Crow Collar (kostprijs 20 euro). “Ik gebruik ze”, zegt Tamara Franken uit Pelt. “Ik heb Amerikaanse zijdehoenders en daarbij ook tien hanen. Met zo’n bandje kunnen ze veel minder kraaien. Niemand die hier klaagt.
Een beetje gekraai mag toch, vindt Annick Bryon. Zij heeft twee hanen die vrij en blij in haar tuin leven. Hier geen nachtelijke ophokplicht, kraaiverbod of speciale halsband, om de simpele reden dat de buren niet malen om het gekraai. “De onze kraaien zelfs de hele dag door en slapen ’s nachts in de bomen. Maar de buren storen zich er net zo min aan als wij. Leuk, want zo’n haan heeft zijn charmes.”
In de Kasteelstraat in Desselgem liepen tot dit voorjaar al jaren een 50-tal hanen vrij rond op een verlaten hoeve naast het bejaardenflat Coorenblomme. Het aantal groeide stelselmatig aan en het werd een verzamelplaats van hanen en andere hoenders, die elders niet meer welkom waren. Het liep uit de hand en na terechte klachten van vroeg wakker gekraaide flatbewoners liet het stadsbestuur de hanen uiteindelijk weghalen.
Chris Snick laat ook Hans Lenvain van ‘De Ark van Pollare’ aan het woord. Daar worden weidedieren opgevangen die mishandeld of niet langer welkom zijn. “Elk jaar worden zo’n 150 hanen aangeboden. Bij negen op de tien is dat na klachten. Voor dit jaar zitten we al aan zeventig stuks die hier nog allemaal zitten. We raken ze niet kwijt. Het zijn moeilijke tijden voor de haan. Het typische geluid van het platteland is almaar minder gewenst.
We noteren ook nog het verhaal van Jozef Van Hove uit Waregem. Hij is al 40 jaar liefhebber van het hanenzetten in Oost- en West-Vlaanderen. Hij heeft het geluk dat hij met zijn hanen nog landelijk terecht kan bij zijn ouderlijke thuis. Hij kweekt jaarlijks een tiental hanen voor hem en zijn vrienden. “Gelukkig zijn de hanenliefhebbers, die hun hanen nog vrij landelijk kunnen laten opgroeien. Wij proberen zoveel mogelijk te verhinderen dat we last zijn voor buren. De mensen zijn steeds minder verdraagzaam.”
Wat zegt de wet?
“Er is geen specifieke wet over hanengekraai”, zegt de gepensioneerde vrederechter Jan Nolf. “Wel een regelgeving die beschreven staat in het wetboek van Napoleon uit 1804 en waar je als vrederechter een beroep op kan doen. Daarin staat dat iedereen zijn eigendom mag gebruiken voor alles waar het voor hoort, tenzij die bezigheid een ander bovenmatig schaadt. Het gaat dus niet om alleen maar ‘hinderen’, maar over bovenmatige burenhinder. Het moet de grens van de normaliteit overschrijden.”
Uit een uitspraak van 15 juni 2016 (201506334) van de Raad van State blijkt dan geluidbelasting van hanengekraai onbegrensd is. Aan de geluidbelasting ten gevolge van hanengekraai binnen een niet-vergunningplichtige inrichting zitten geen grenzen voor zover het betreft het langtijdgemiddeld beoordelingsniveau.
“Hoe je dat in gevallen met hanen bepaalt? Het meest gebruikte criterium is zonevreemd. Als een haan kraait in een stedelijke omgeving, dan kun je dat eventueel als zonevreemd beschouwen. Kraait een haan op het platteland, dan is dat veeleer eigen aan dat gebied. Ik raad iedereen wel aan om eerst eens met elkaar te praten, in plaats van snel naar de rechter te stappen. Overleg zorgt nog altijd voor de beste oplossing. Zeker op de lange termijn.”
De verenigde Kraaihanenliefhebbers waren vorige zondag uitgenodigd voor een zetting op de stadsfeesten in Harelbeke. Er stonden 26 hanen in de rij in de Stationsstraat en de hanenzetting had veel bekijks bij zowel vroegere hanenspelers als kijklustigen, die voor het eerst met dit volkse spektakel konden kennismaken.
De hanenspelers werden vorig jaar al gecontacteerd om een hanenzetting te organiseren met de stadsfeesten. Het feestcomité wilde Harelbeke nog eens laten kennismaken met dit folkloristisch gebeuren, te vergelijken met vinkenzetten. Het hanenzetten is niet voor niets erkend als Vlaams immaterieel erfgoed. Zowel feestcomité als de hanenspelers kunnen met tevredenheid terugblikken op het geslaagd spektakel.
Een van de kijklustigen vertelde dat hij tijdens de oorlog nog zettingen doorgingen in Beveren-Leie, waar telkens meer dan honderd hanen in de rij stonden. Het volksgebruik werd als ontspanning voor de bevolking bij uitzondering toegestaan door de Duitsers en de liefhebbers maakten daar uitgebreid gebruik van. Anderen herinnerden zich zettingen tijdens de tweede helft van vorige eeuw op verschillende plaatsen en wijken van Harelbeke.
Er waren 18 drielettergrepige kraaiers en 8 vierlettergrepige hanen opgekomen. Vierlettergrepige kraaiers komen alleen nog voor in het verbond van de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers (Kanegem-Zingem), waarin nog een onderscheid wordt gemaakt in de uitslag tussen drie- en vierlettergrepige kraaiers. Dat onderscheid in reglementering tussen de West-Vlaamse bond en de andere was in het verleden één van de redenen naast de verplaatsingen, waarom elk verbond bij zijn eigen speelkalender blijft.
De liefhebbers moesten bij de inschrijving in de feesttent aangeven bij welke categorie hun haan behoorde en alle ingeschrevenen werden een vijftal minuten voor aanvang van de wedstrijd bij lottrekking een volgorde in de rij toegewezen, met de rappe kraaiers vooraan en de vierlettergrepige achteraan. Iedereen trok dan met bak en haan naar de zettingplaats, waar de hanen uit de zak werd gehaald om die dan een minuutje voor het startsein in de hanenbak te laten lopen.
Vanaf het startsein om 9.15 u. werd er gekraaid van jewelste. Het lijkt geen gemakkelijke opdracht om al die kraaien op de tekenlat te kunnen turven. Elke haan had verschillende regels nodig om al die ‘liedjes’ op te tekenen. Niemand die echter bezwaar maakte als de tekenaar van hun haan bij momenten wat minder geconcentreerd was, want de hanenliefhebbers zijn duidelijk een grote vriendengroep. Zij doen het voor het plezier van het hanenspel en de wekelijkse folkloristische beleving die daarbij komt kijken. Ook tijdens de week hebben ze hun bezigheid met het verzorgen van hun hanenstal.
De prijsuitreiking had plaats in café Symphonie op de hoek van de Stationsstraat met de Gentse steenweg. Bij de drielettergrepige kraaiers won Roland Vandycke uit Kortemark met 3058 kraaien in 1 uur. In dezelfde categorie ging een andere trofee naar Jacques Warniers, winnaar van de tweede reeks met 2658. Winnaar bij de vierlettergrepige kraaiers was het duo Naessens-Vanhove met 2058. Andere trofeeën gingen nog naar de verstkomende Jean Deckers uit Diepenbeek en de vrouwelijke winnaars in de verschillende reeksen Marina Vivey 2890, Monique Dieussaert en Martina Ryckaert. Oudste deelnemer was Antoine Demeyer (75 j.). Iedereen was tevreden en kon bij deze vriendenzetting naar huis gaan met een zak naturaprijzen. Volgende vriendenzetting werd aangekondigd door de Markovekraaiers op 30 december in Handzame, Vanaf nu tot maart zijn er wekelijks zettingen bij de Vla.Kra (Kanegem-Zingem) en de Ronde van Ardooie (met ook Kortemark en Ardooie). Volgende week 23 september zijn de krieleniers in Moere Molenhof en Zingem Paradijs.
Uitslag Harelbeke 16-09-2018
Nr Regel Ring Liefhebber Mij Kraaien
3 Ledige Reeks 1
1 6 18/257Vandycke Roland Kort 3057
2 10 18/213Degraeve Gerard Kort 2937
3 11 18/229Devroe Luc Ardo 2920
4 16 18/190Viveey Marina Ardo 2890
5 13 16/204Mommerency Rik Ardo 2850
6 4 17/090Vermeersch ChristineArdo 2800
7 7 18/194Van Belle Marc Moere 2740
8 14 18/184Knockaert Daniella Moere 2700
9 2 18/346Deckers Jean Zing 2680
3 Ledige Reeks 2
1 17 17/010Warniers Jacques Kane 2655
2 5 18/287Degrande Wilfried Kort 2570
3 9 17/083Verlinde ArnoKort 2250
4 3 18/212Dieussaert Monique Kort 2100
5 12 17/022Vandevoorde FreddyKort 2061
6 8 16/022Barra Myriam Kort 1635
7 15 17/019Callewaert Eddy Kane 1514
8 18 18/250Fraeyman Noël Ardo 240
9 1 18/127Deckers Jean Moere 0
4 Ledige
1 26 17/626Naesens-Vanhove Zing 2058
2 22 17/647Vanpoucke Germain Kane 2027
3 19 18/067Ghijselinck Irene Zing 851
4 20 17/629Demeyer Antoine Kane 850
5 23 17/649Ryckaert Martina Zing 760
6 24 18/261Cornette Johny Kort 280
7 25 18/098Naesens-Vanhove Zing 0
8 21 17/664Devlieger Arsene Kane 0
Jacques Waniers zorgt voor inschrijvingen samen met Jozef Vanhove, Raf Naessens en Monique Dieussart (trekken regelnummers). Regels al eerder gelegd door Jozef en Raf.
Op zondag 16 september 2018 zijn de kraaihanenliefhebbers uitgenodigd door het feestcomité om daar hun liefhebberij te demonstreren met een hanenzetting. Het wordt een vriendenzetting en de liefhebbers van de twee verbonden hebben die datum op aanvraag speciaal vrijgehouden op hun kalender.
Het feestcomité houdt voor de hanenliefhebbers parkeergelegenheid vrij aan de rand van de markt en zorgt voor een aantal prijspakketten in natura. Er wordt ingeschreven in de feesttent op de markt en de zetting heeft plaats in de aanpalende Stationsstraat. Prijsuitreiking gaat door in café Symphonie op de hoek van de Stationsstraat met de markt.
Het is al enkele tientallen jaren geleden dat er in Harelbeke nog een hanenzetting is doorgegaan, maar zoals een beetje overal in de provincie kent ook Harelbeke zijn oude traditie van kraaihanenspelers. Het volksgebruik, waarbij hanenliefhebbers hun haantje regelmatig in competitie brengen om zoveel mogelijk kraaien te laten optekenen in een uur, is in onze regio al zeker een eeuw oud. Het was één van de volkssporten, waarmee de herbergiers hun caféleven animeerden.
De eerste geschreven documenten daarover gaan bij ons momenteel terug tot 1892. Uit een overzicht van activiteiten bij herbergkermissen. In Pittem vinden we dat er op 1 mei 1892 een hanenkraaiwedstrijd doorging in café Hoefijzer op de wijk De Krieke. Er was 5 fr te winnen en de inleg bedroeg 25 centiemen. Wellicht gebeurden dergelijke hanenzettingen ook in Harelbeke, maar daar hebben we nog geen bevestiging van gevonden.
In elk geval konden we tal van getuigenissen optekenen van kraaihanenzettingen in onze regio tijdens het interbellum. We vonden in een uitslag van een zetting in Beveren-Leie ook Harelbekenaar Robert Demulder als deelnemer. Hij haalde in mei 1940 vlak voor de oorlog een 28e prijs ij met zijn haar Eva, die toen 148 kraaien liet optekenen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het hanenzetten toegelaten door de Duitse bezetter en waren er zettingen met meer dan 100 hanen in de rij. Na de laatste wereldoorlog ontwikkelde de krieleniersport (naamgeving afgeleid van de krielhaantjes waarmee men speelde) zich zodanig dat in de jaren 50 zowat in elke gemeente van onze provincie zettingen werden georganiseerd.
Bij de structurering tot Algemene Krieleniersbond A.KRI.BO in 1957 behoorde Harelbeke tot het vijfde gewest samen met Beveren-Leie, Desselgem, Kuurne, Stasegem, Sint-Lodewijk, Waregem en Zwevegem. Uit die periode kennen we de Harelbeekse hanenspeler Marcel Demets. De clubs in Harelbeke waren bekend onder de namen Leiekraaiers, Eilandkraaiers, Molkraaiers. Ze speelden in speellokalen als ondermeer in de Monteur, De mooie molen, Cuba bij Monica, Nieuw kwartier, De leeuw van Vlaanderen, Peter Benoit, Foubourg de Gand, …Er gingen ook wedstrijden door in Bavikhove (De Kroon bij Georges Herreman) en de Muizelkraaiers in Hulste (bij G. Vanhoutte in Germinal of Jacques Debonnez in De Villa). Harelbeke kende verschillende maatschappijen zoals de Eilandkraaiers, Leiekraaiers (bij Leon Delbecque in Cuba), Lustige kraaiers en Molkraaiers. Later tot de jaren 80 organiseerde de bond Verkrali (Verenigde Kraaihanenliefhebbers) verschillende kampioenschappen in De Leeuw van Vlaanderen in Stacegem en de stadsschool (vb op 27 maart 1988).
De kraaihanenzetting vandaag zaterdag 14 oktober 2017 was een succes. Er waren 20 deelnemers met verbroedering ook van liefhebbers uit het verbond van de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers met deze uit het verbond Ardooie-Koekelare. Er was ook een liefhebber uit Diepenbeek (Limburg). Bovendien kwam er veel volk kennismaken met dit oud volksgebruik. Een deel daarvan kwam uit nostalgie omdat ze zelf vroeger nog met de haantjes hebben gespeeld. We mochten ook Gerard Desmet verwelkomen. Hij was vorige eeuw gedurende een paar decennia de secretaris van de Algemene Krieleniersbond, de vzw. AKRIBO die enkele jaren geleden moest worden opgeheven.
De trofeeën van de stad Waregem gingen naar de winnaars van de twee klassen. Bij de vierlettergrepige kraaiers was de winnaar Germain Vanpoucke uit Bellem met 2125 kraaien. In die reeks speelden ook twee Waregemnaars voor het eerst onder de noemer van Waregemse kraaiers. Het waren Filip Vanluchene en Geert Lombaert, die met hun haantjes uit de stal Vanhove heel goed presteerden met respectievelijk 2000 en 2036 kraaien.
De winnaar bij de kortkraaiende hanen (drielettergrepige) was Eddy Callewaert uit Wakken met 3650 kraaien vóór een liefhebber uit Ardooie met 3636. Het was bovenal een gezellig gebeuren tijdens en na de zetting met broodjes in volkscafé Gaverke. Benevens de prijsuitreiking gingen alle liefhebbers met een prijsje van de tombola naar huis. Dank daarvoor aan alle sponsors.
De hanenkraaizetting op het Gaverke genoot ook de belangstelling van de pers, waarvoor dank. Er komt dus nog verslaggeving op WTV, Het Laatste Nieuws, Het Nieuwsblad en reportage in het Wekelijks Nieuws/KW.
Folklore
De Blijmoedige kraaiers, die als lokaal Het Leeuwke in Waregem hadden, namen al in jaren 30 deel aan wedstrijden in Waregem, waaronder op het Gaverke. In de jaren 1950 waren er een 6-tal krielhaantjesmaatschappijen in Waregem en er waren ook hanenzettingen in Beveren-Leie, Desselgem en Sint-Eloois-Vijve. Legendarisch waren kampioenschappen op de Waregemse hippodroom, wanneer de rij kraaiende hanen zo lang was dat deze de volledige omloop dekte. Momenteel gaan er nog wekelijks hanenzettingen door in het verbond van de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers (Kruishoutem, Zingem, Kanegem) en het verbond van Ardooie (met ook Ichtegem, Kortemark, Moere-Gistel,..). Momenteel heeft Waregem met het duo Naessens-Vanhove de Belgische kampioen onder zijn inwoners.
Na zeven jaar wordt nog eens een hanenkraaiwedstrijd georganiseerd in Waregem. De sport in leven houden, dat is het opzet van de hanenkraaiwedstrijd die bij café Gaverke in de 't Jollenstraat plaats vindt. Vroeger vonden in Waregem wekelijks zo'n wedstrijden plaats maar in onze regio is de sport zo goed als uitgestorven. “Door nog eens zo'n wedstrijd te organiseren in Waregem, willen we mensen warm maken voor de sport. We hopen nieuwe geïnteresseerden aan te trekken, zodat zij de sport gaan beoefenen en het volksgebruik blijft bestaan”, zegt Bernard Delange, die de hanenkraaiwedstrijd samen met het Zingems verbond De Bassiekraaiers organiseert.
Het verbond van Zingem is samen met dat van Ardooie een van de enige nog overblijvende verbonden in Vlaanderen. Het zijn dan ook zij die zaterdag een twintigtal deelnemers naar Waregem sturen. Een link tussen dat Zingems verbond en Waregem moet niet ver gezocht worden. “Waregem heeft twee kampioen-hanen. Die zijn samen met hun eigenaars lid van het verbond in Zingem. Zo ontstond het idee om hier ook eens opnieuw zo'n wedstrijd te organiseren”, zegt Delange. “We kiezen voor 't Gaverke omdat dat nog een echt volkscafé is, dat past binnen het hanenkraaien, dat ook een volkse traditie is.”
Hanenzetten lijkt op het veel beter bekende vinkenzetten. “De kraaiende hanen staan in bakken in een rij langs de straat en de haan die na een uur het meest aantal geldige kraaien kan laten optekenen, wint”, zegt Delange. Keurders doen hun ronde om te zien of de hanen goed kraaien, voor elke goede kraai wordt een streepje op een lat gezet. Niet alle hanen worden bovendien over dezelfde kam geschoren. “Er is een aparte wedstrijd voor hanen met drie- en vierlettergrepige kranen.”
De sport is nog niet uitgestorven. In Kruishoutem, Zingem en Kanegem vinden er net als in de streek rond Ardooie nog wekelijks zettingen plaats. In Waregem dateert de laatste zetting van 2011 op de hippodroom.
Uitslag van 14 oktober 2017 in Waregem cafe’t Gaverke
20 hanen waarvan 11 drie ledige (1 buiten ore) en 9 vier ledige
Dank aan allen en zeker voor onze West-Vlaamse vrienden
Bak bier op de regel nr 7 Degraeve Gerard
Iedereen een prijs op de regel en een bloem
Jean Dekkers kwam uit Diepenbeek Limburg met twee hanen, maar speelde maar met 1 omdat geen tweede tekenaar mee. Stond op nr 1 met drieledige haan en zijn tweede haan vooraan in rij zonder regel ter proef. Kraaide bij momenten goed met stille tussenpauzen.
Waregemnaars Geert Lombaerts en Filiep Vanluchene speelden voor de gelegenheid met een haan uit de stal Vanhove onder benaming Waregemse kraaiers.
Het verschijnen van het item ‘hanenzetten’ in het nieuws van vorige zaterdag 19 maart 2016 op VTM vervangt alle bureaucratie of het met documenten bewijzen van activiteit inzake het embleem van ‘Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed’. Het kabinet van cultuurminister Gatz wil vijf jaar na het toekennen van de titel ‘het hanenzetten’ al weer schrappen van de lijst. We moesten dat vernemen langs de pers, die blijkbaar zelf geen probleem had om ons te vinden en het nog bestaan van het oude volksgebruik te verifiëren. </br>
We werden twee weken geleden voor meer informatie over de oude Vlaamse volkssport gecontacteerd door een reporter van De Zondag. Pas uit zijn bijdrage op zondag 13 maart 2016 vernemen we wat het probleem is. Daar wordt Vlaams parlementslid Sabine Vermeulen (NVA) geciteerd : “Wie op die lijst staat, moet zelf maatregelen nemen om het behoud te verzekeren. Precies zoals de garnaalvissers in Koksijde doen. Maar helaas voelt niemand zich geroepen om de zorg voor het hanenzetten op zich te nemen.”
Dat het volksgebruik ondanks de soms moeilijke omstandigheden nog niet is uitgestorven is juist het bewijs dat een aantal figuren de zorg voor hun volkse liefhebberij op zich nemen. De zetting van vorige zondag in Kanegem kan al model staan. De Statiekraaiers in Kanegem is een betrekkelijk jonge vereniging in het officieel verbond van Vlaamse Kraaihanenliefhebbers. Die bond bestaat verder nog uit de Beekkraaiers Kruishoutem en de Cartouchekraaiers Zingem. Verder zijn er in West-Vlaanderen ondermeer nog de Molenkraaiers init Moere-Gistel, de Markhovekraaiers in Kortemark, enz. We zagen Willy Degryse de zetting leiden. Zo heeft elke vereniging heeft zijn organisatoren en trekkers, die ervoor zorgen dat de hanenliefhebbers tussen september en maart elke zondagvoormiddag kunnen samenkomen en hun haantje kunnen laten spelen. Catherine De Stoop gaf enkele jaren geleden de liefhebberij nog een nieuwe elan. Haar vader Prudent De Stoop speelde al met de kraaihaantjes in de jaren 50. Zij volgde ook het voorbeeld van het haar oom Dees De Stoop omstreeks 1970 met contacten tussen de krieleniers van Oost- en West-Vlaanderen en de kraaihanenliefhebbers in Limburg.
Zoals ook in de nieuwsreportage van VTM aan bod komt, biedt het Vlaams Gewest noch andere instantie geen enkele financiële ondersteuning voor dit stukje Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Toch toont het VTM-nieuws nogmaals duidelijk dat dit volksgebruik echt erfgoed is en waarom ‘het hanenzetten’ die titel verdient. Uit de bijdrage in De Zondag vernemen we nog van minister Gatz (Open VLD) : “Het beleidskader voorziet op dit moment niet dat een als erfgoed erkend volksgebruik terug wordt geschrapt van de lijst van Immaterieel Erfgoed. Maar bij het actualiseren ervan zal het dynamisch karakter van de inventaris centraal staan”. We begrijpen dat politici zich graag bezighouden met regulering, zelfs als dit naar Kafka leidt. Er is voor de hanenkraailiefhebberij geen enkele toelage of andere steun verbonden aan de titel. Zoeken de politici een stok om de eenvoudige volkse mensen, die hanenliefhebbers zijn, in hun fierheid te treffen? Het volksgebruik is al tientallen jaren aan het uitsterven, maar zal met enig begrip en misschien echte steun ook nog wel jaren kunnen blijven worden uitgeoefend.
Kunnen we nog even teruggaan naar de VTM-uitzending zelf. Voor de sfeer zelf van de hanenzetting langs het voetbalveld in Kanegem verwijzen we naar de beelden zelf van de nieuwsuitzending van vorige zaterdag. Zie http://nieuws.vtm.be/moet-je-zien/183328-hanenzetten-een-vergeten-volkssport Iedereen die ooit een hanenzetting heeft meegemaakt, voelt hierbij nostalgie en verbondenheid met dit stukje erfgoed.
Gedurende een uur tellen hoeveel keer de hanen kraaien: dat is in een notendop waar hanenzetten om gaat. Vroeger was het een populaire volkssport, maar nu is het bijna helemaal verdwenen. “Het gekraai van krielhanen tijdens een hanenzetting, dat is een geluid dat we misschien binnenkort niet meer zullen horen.”, aldus journalist Klaas Danneel, “De hobby is met uitsterven bedreigd. Streepjes zetten telkens de haan kraait, dat zet jongeren niet echt meer aan de zondagmorgen.”</p>
Rene Ghyselinck : “ Ze gaan uit tot 10 u s’morgens en ze gaan maar weg om 23 u.. Ze kunnen niet meer met de hanen spelen.”
Daarom dreigt de volkssport van de lijst van het immaterieel cultureel erfgoed geschrapt te worden. Om daarop te blijven staan moet je jaarlijks documenten invullen. Maar de krieleniers willen zich daar niet meer bezighouden omdat ze er te weinig voor terugkrijgen. Vraag aan Willy Degryse (Statiekraaiers Kanegem) : Erfgoed wil dat zeggen dat jullie gesteund worden? “ Financieel nergens, niets. We moeten rondkomen met tombola’s de zondagvoormiddag. We zijn een uitstervend ras aan het worden, denk ik… Latten op de grond. Ringcontrole voor alle hanen.”</p>
In de jaren 60 was hanenzetten wel nog populair met meer dan drieduizend leden. Daar blijven daar nu slechts 200 van over. Alleen in Limburg en een paar regio’s in West- en Oost-Vlaanderen bestaat het nog. Maar ook daar verdwijnt de traditie.
Voor een mooi slot zorgt Pedro Declercq en zijn haan: “Ik zou het heel spijtig vinden. Dat zou een hobby minder zijn. (haan kraait…) en hij ook. Hij zou het ook spijtig vinden.”
Hanenzettingen erkend als Vlaams immaterieel erfgoed
Vlaams minister van Cultuur Joke Schauvliege heeft in 2011 zeven nieuwe dossiers op de Vlaamse inventaris voor immaterieel cultureel erfgoed gezet. Het gaat om de zevenjaarlijkse Kroningsfeesten van Tongeren, de Last Post-plechtigheid in Ieper, het hanenzetten in Vlaanderen, de Belgische biercultuur, de Vlaamse beiaardcultuur, kant maken in Vlaanderen en de 25-jaarlijkse ommegang van de Hegge. De erkenning brengt financieel niets op, maar zorgt wel voor het nodige prestige. Waregem heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van dit volksgebruik.
De Vlaamse overheid hecht de jongste jaren meer en meer belang aan immaterieel erfgoed. Het gaat om bepaalde vaardigheden en tradities, die als waardevol worden beschouwd, en waarvan men het belangrijk vindt dat ze worden doorgegeven aan de volgende generaties. De Vlaamse gemeenschap riep in 2008 de inventaris voor immaterieel cultureel erfgoed in het leven. Dat gebeurde in het kader van de UNESCO-conventie uit 2003. Bedoeling is de kennis over tradities, gewoontes en gebruiken niet verloren te laten gaan en de zichtbaarheid ervan te vergroten. Opname in de lijst betekent vaak de erkenning van een jarenlange inzet van vele vrijwilligers.
De inventaris geeft niet alleen inzicht in de rijkdom aan immaterieel cultureel erfgoed in Vlaanderen. Ze is ook een springplank naar een mogelijke opname in de wereldvermaarde Unesco-lijst. Wie daarin wil worden opgenomen - via een voordracht van de Vlaamse regering - moet eerst op de Vlaamse lijst staan. Op de lijst staan al 19 voorbeelden van immaterieel cultureel erfgoed, zoals de Heilige Bloedprocessie in Brugge, Aalst carnaval, het Krakelingenfeest in Geraardsbergen of de Ros Beiaardommegang van Dendermonde. De volledige lijst is terug te vinden op www.kunstenerfgoed.be. Vorig jaar werd met krulbollen slechts één volksgebruik erkend. Dit jaar werden 14 nieuwe aanvragen ingediend. Zeven dossiers kregen van een ad hoc commissie een positief antwoord en worden nu aan de inventaris toegevoegd.
De beslissing om hanenzetten wordt gemotiveerd met deze uitleg : “De hanenzetting of hanenkraaiing is een volkssport die in Oost- en West-Vlaanderen wordt beoefend. Op zondagvoormiddag komen de liefhebbers met hun hanenbak naar de zetting waar de haan gedurende één uur op een rustige plaats kan kraaien. Keurders doen de ronde om te zien of de hanen goed kraaien. Voor elke goede kraai wordt een streepje op een lat gezet. De haan met de meeste kraaien wint.”
De aanvraag werd ingediend door de projectvereniging Platform Omgeving Leie Schelde Het hanenzetten is een volkssport, die vroeger vrij intensief werd beoefend, maar waarvan het voortbestaan bedreigd is. Er zijn in Oost- en West-Vlaanderen nog enkele tientallen beoefenaars, in de streek van Ardooie en in de omgeving van Kruishoutem en Zulte-Waregem. De Vlaamse liefhebbers komen (meestal) de zondagvoormiddag met hun hanenbak naar de zetting, waar de haan gedurende één uur op een rustige plaats kan kraaien. Keurders doen de ronde om te zien of de hanen goed kraaien. Voor elke goede kraai wordt een streepje op een lat gezet. De haan met de meeste kraaien wint. Het lijkt dus op vinkenzettingen. Maar ‘vinkenzetten’ komt vooralsnog niet voor op de lijst van immaterieel erfgoed.
Waregem stond in 1957 met voorzitter Albert Kerwyn uit Nieuwenhove aan de wieg van de structurering van de liefhebberij in de Algemene Krieleniersbond van België A.KRI.BO en eind dat jaar waren er al een honderdtal maatschappijen uit West-Vlaanderen aangesloten. Op dat ogenblik waren er hier in Waregem minstens een vijftal maatschappijen, waar regelmatig hanenzettingen werden georganiseerd. Voordien nog tijdens de twee wereldoorlogen bestonden hier ondermeer de Blijmoedige Kraaiers met lokaal in ’t Leeuwke. Op de hippodroom werden kampioenschappen georganiseerd waar een vijfhonderdtal hanen de volledige omloop van de piste vulden. Voor meer informatie verwijzen we hier naar een eerder verschenen bericht op http://blog.seniorennet.be/wareber2/archief.php?ID=520519
Op 2 juni 1957 werd het Waregemse hanenverbond gesticht met De Beekkraaiers in café Steeple Chase bij Richard Vercaemst, De Statiekraaiers in café Leopold bij Verleye Valère; De Ballingkraaiers in café Kantientje bij Peirens André, De Lustige kraaiers in Café De Sneppe bij Vercruyssen K en De Churchillkraaiers in café Royal bij Tronquoi Gilbert. In Nieuwenhove waren er de Verenigde Kraaiers in Huis van Commerce bij Wed. Alfons Vandeputte en liefdadigheidszetting in café Zonnestraal bij Aloïs Magherman. In Beveren-Leie kenden we de Ganzekraaiers in Sport Echo bij Haesebrouck en in Desselgem werden de Gildekraaiers opgericht in De Gilde. Later volgden in Sint-Eloois-Vijve de Leiekraaiers in café De Transvaal.
Wat is een hanenzetting?
Catherine De Stoop beantwoordde deze vraag een paar jaar geleden op haar website http://stoopkeskippen.webs.com/hanenhobby.htm als volgt :
De hanenzetting is een oude volkssport die ook nog in Oost- en West-Vlaanderen georganiseerd wordt. In Nederland noemt men het hanenkraaiwedstrijd, in Limburg spreekt men van zangwedstrijden.
De Vlaamse liefhebbers komen (meestal) de zondagvoormiddag met hun hanenbak naar de zetting waar de haan gedurende 1 uur (van 9u15' tot 10u15') op een rustige plaats kan kraaien. De hanen verhuizen van hun hanenzak naar de hanenbak. Als het startschot gegeven wordt, beginnen de liefhebbers te tekenen op de lat. Voor elke goede kraai komt er een streepje bij. De keurders doen de ronde om te zien of de hanen wel goed kraaien. Diegene die teveel slechte kraait (6 op 30 bij de vierledige of 8 op 30 bij de drieledige) wordt uitgesloten. Na een uur wordt geroepen: "latten op de grond". De haan met de meeste kraaien is gewonnen!
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen drie- en vierledige hanen. De vierledige hanen kunnen 2000 kraaien per uur halen en de drieledige zelfs meer dan 3000 kraaien per uur! Na de zetting worden de ringen van de hanen gecontroleerd. De nummers op de gesloten ringen moeten namelijk overeenkomen met de nummers op de inschrijvingsbriefjes. Als blijkt dat dit niet zo is, wordt de haan uitgesloten. De kraaien worden door de keurders op de inschrijvingsbriefjes vermeld om daarna gerangschikt te worden. Dan verhuizen de spelers naar het clublokaal waar de rangschikking bekend gemaakt wordt en de prijzen uitgereikt worden. De baasjes kunnen met een bloemetje en een kleine geldprijs naar huis.
Een leuke hobby waar je niet alleen de zondagvoormiddag kan van genieten maar waarvoor je elke dag opnieuw met je haan en zijn kippen moet bezig zijn. Deze krielen worden speciaal hiervoor gekweekt ( in de volksmond noemt men ze Engelse haantjes!) en door hun baasjes uitstekend verzorgd en vertroeteld.
Ook gewone rashanen of mixhanen kunnen meespelen. Die kraaien wel niet zo vlug maar tenslotte gaat het hier om het amusement en niet om te winnen. Een baardkriel en een serama zijn reeds lid! Voor deze hanen wordt een aparte reeks voorzien: "de vrijkraaiers". Deze reeks kraait maar een halfuur in plaats van een uur.
Een paar keer per jaar wordt er ook in open bakken gespeeld. Hier gaat het dan om de pronostiek en het meest aantal kraaien. Deze manier van spelen is overgewaaid vanuit Limburg. In de Limburg spreekt men van zanghaantjes in plaats van kraai- of krielhanen.
Lodewijk Deleu maakte filmdocument over de krieleniers
Lodewijk Deleu moeten we de hanenliefhebbers niet meer voorstellen. Hij is documentair fotograaf en archiveert en ontsluit tradities, erfgoed en kunst. Hij heeft daarbij bijzondere aandacht voor immaterieel erfgoed en vooral die gewoontes en gebruiken die dreigen te verdwijnen. De afgelopen twee jaren was hij met zijn camera en micro ook op bezoek bij zowat alle hanenclubs in West- en Oost-Vlaanderen.
We ontmoetten hem voor het eerst op zondag 21 mei 2017 in Deinze bij een feestzetting buiten seizoen in de tuin van het museum Fonds Gentiel De Smet n.a.v. de vijfjaarlijkse stoet van Canteclaer. Voor het Chinese jaar van de Haan had de erfgoedcel POLS de hanenkraailiefhebbers uitgenodigd om hun volkssport hier te demonstreren. De reportage van Lodewijk is nog steeds te zien op zijn website ikwashier.live . Sedertdien was Lodewijk op tientallen zettingen bij de verschillende nog actieve clubs aanwezig van Ardooie tot Zingem en zijn filmverslagen bieden een schat aan geïllustreerd erfgoedmateriaal over de volkssport, waarvan al sporen bekend zijn eind de 19e eeuw maar nu dreigt uit te sterven.
In zijn reeks ‘beginnen met erfgoed’ biedt Lodewijk een gevarieerd aanbod aan informele podcast-uitzendingen, die liefhebbers op weg helpen om zich zelf traditionele volksgebruiken en tradities eigen te maken. In deze uitzendingen vertellen mensen met ervaring wat je nodig hebt om de hanen uit de mouwen te steken. De podcast kan je beluisteren via diverse feeds op http://beginnenmeterfgoed.vlaanderen/luister-hier/ of ook op YouTube . Voor wie wenst aan te sluiten bij de Hanenliefhebbers verwijzen we naar de nummers 21, 22, 23 en 31.
Documentair filmmaker Lodewijk Deleu was bij de krieleniers
Lodewijk Deleu moeten we de hanenliefhebbers niet meer voorstellen. Hij is documentair fotograaf en archiveert en ontsluit tradities, erfgoed en kunst. Hij heeft daarbij bijzondere aandacht voor immaterieel erfgoed en vooral die gewoontes en gebruiken die dreigen te verdwijnen. De afgelopen twee jaren was hij met zijn camera en micro ook op bezoek bij zowat alle hanenclubs in West- en Oost-Vlaanderen.
Op zondag 21 mei waren de krieleniers op uitnodiging van erfgoedcel ScheldeLeie te gast in Deinze. Daar trok de vijfjaarlijkse Stoet van Canteclaer voor de 24ste keer door de straten van Deinze. De folkloristische optocht waarin zo'n 1.200 figuranten opstappen zet de stad al 55 jaar op de kaart als dé Europese pluimveestad. De feestdag start met de oude volkssport 'hanenzetten'. Typischer en origineler kan het niet: de dag dat Canteclaer en zijn gevolg door Deinze trekt, worden de inwoners van de pluimvee-stad, wakker gekraaid door Canteclaer zelf.
Enkel in Olsene, Zingem en Kruishoutem wordt daar nog af en toe een hanenzetting georganiseerd. Toch merkten we de jongste tijd opnieuw meer interesse voor deze bijzondere volkssport. Vandaar dus deze hanenzetting op de dag van Canteclaer. De zetting heeft plaats in samenwerking met Christiaan Dierick en de nog actieve kraaimaatschappijen van Kruishoutem, Kanegem en Zingem. Een nadeel was dat de datum volledig buiten het hanenseizoen valt. Het seizoen loopt immers van september tot eind maart.De best kraaiende haan en zijn baasje krijgen een passende Canteclaerprys uitgereikt.
De demonstratiezetting werd in de Kraaikrant van Christian Dierick aangekondigd als een ‘vriendenzetting’ of ‘Canteclaerzetting’. Het was een zetting voor drie- en vierledige hanen afzonderlijk, aangeboden aan alle liefhebbers van welke bond ze ook mogen zijn. Bloem voor iedere winnaar van de reeks en een speciale prijs voor ieder deelnemer geschonken door Canteclaer. Iedereen prijs op regelnummer. De zetting werd georganiseerd in samenwerking van de Erfgoedvereniging Pols, het Canteclaercomitee en de Vlaamse Kraaihanenliefhebbers De.Vla.Kra. Omdat het om een gewone vriendenzetting gaat, mogen niet-aangesloten liefhebbers ook deelnemen met niet-geringde hanen. De zetting heeft plaats in de achtertuin van het Museum Fonds Gentiel De Smet, Tolpoortstraat 79 te Deinze. Deze zetting gaat dus niet door in café, maar er wordt voor de gelegenheid wel gezorgd voor koffie en andere drank. Inleg is 1,5 euro per haan.
Bezoekers konden nog eens genieten van de speciale sfeer bij deze oude volkssport of volksgebruik, die veel gelijkenissen vertoond met het vinkenzetten. De geschiedenis van dit volksgebruik gaat terug tot de tweede helft van de 19de eeuw.Winnaars van de zetting in Deinze waren Vanhove-Naessens uit Waregem met ruim 2500 kraaien bij de drieledige kraaiers en Willy Degrijze bij de vierledige kraaiers. Aan de zetting namen liefhebbers deel van de maatschappijen uit Zingem, Kanegem en Kruishoutem. Afspraak werd gemaakt om te proberen om eind dit jaar ook een vriendenzeting te organiseren in Waregem.
Uitslag van 21 mei 2017 in Deinze ter gelegenheid van de Canteclaerstoet
8 hanen waarvan 4 drieledige en 4 vierledige
Drieledige
Prijs regelnummer Ringnummer Liefhebber Mij getal
1 3 16418 Naessens-Vanhove Zi 2695
2 2 16024 Ghijselinck Irene Zi 2455
3 1 16347 Deckers Jean Zi 2406
4 4 15040 Blieck- Dierick Kr 2205
Vierledige
1 6 16338 Degrijse Willy Ka 1500
2 8 10399 Peirens Fernand Kr 1463
3 7 16350 Naessens-Vanhove Zi 1454
4 5 16334 Vanpouke Germain Ka 1378
Dank aan alle liefhebbers en aan het bestuur van de Pols
Vrijdagavond (dec 2018) werd in Cultureel Centrum De Mastbloem in Kruishoutem het jaarboek van Heemkundige Kring Hultheim voorgesteld. Daarin staat ook een bijdrage over ‘Krieleniers in Kruisem’ en bij de voorstelling van het nieuwe jaarboek werd de filmopname getoond van een zetting van de Beekkraaiers Kruishoutem in café Rembrandt bij Patrick Dierick. Auteur Bernard Delange biedt met zijn bijdrage (blz. 197- 208) een inkijk in de volkse liefhebberij, die momenteel in de provincie Oost-Vlaanderen alleen nog wordt beoefend in Kruishoutem en Zingem, die vanaf 1 januari 2019 samensmelten tot Kruisem. Er waren dit jaar nog regelmatig zettingen in Café Rembrandt in Kruishoutem bij Patrick Dierick (waar in maart de beelden werden genomen en op 23 december nog een zetting doorgaat) en in Café Paradijs bij Bassie met de volgende zetting op 13 januari 2019.
Krieleniers zijn beoefenaars van het oude volksgebruik of volkssport ‘het hanenzetten’, dat in 2011 is opgenomen in de Inventaris van Vlaams Immaterieel Cultureel Erfgoed. Dat hanenzetten gebeurt bij ons met krielhaantjes, die in de rij worden gezet en waarbij de winnaar de haar is die het meest kraait. Elders in Vlaanderen en Nederland bestaat ook een speelwijze waarbij de speler vooraf het aantal kraaien opgeeft dat zijn haan gaat kraaien en de winnaar dan degene is die met zijn haan het dichtst dit gokcijfer benaderd.
Het volkse gebeuren, waarbij men hanen naast elkaar in een wedstrijd brengt om het meest aantal kraaien , bestaat zeker al meer dan honderd jaar. Dat gebeurde dan als attractie bij volksfeesten. In een gemeentelijk archief in Pittem hebben we bijvoorbeeld vermeldingen gevonden uit het jaar 1892. We hebben ook getuigenissen van hanenkraaiwedstrijden als attractie bij ornithologische congressen omstreeks 1900 in Brussel en Antwerpen. We zoeken nog verder naar geschreven vermeldingen over dergelijke kraaiwedstrijden in de regio Kruishoutem. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog bracht het tijdschrift de Vinkenier, dat toen in de wintermaanden berichtte over hanenzettingen, alvast al een artikel over kampioenenhaan Koning David van Georges Vandenhove uit Zingem. Het was een seizoenarbeider en dat is niet uitzonderlijk. Krieleniers zijn en waren altijd gewone volksmensen.
In de bijdrage is een poging gewaagd om een overzicht te maken van de plaatsen in het huidige Kruisem, waar er hanenkraaizettingen zijn doorgegaan. In Kruishoutem kenden we de Beekkraaiers, Hogekraaiers en Kasteelkraaiers. Voor 1968 kunnen we het aantal hanenliefhebbers bij ons ramen op een honderdtal. Daarvoor baseren we ons op het aantal abonnementen van het toenmalig bondsblad “De kraaier”. Dat waren er op 5 januari 1968 voor de Hogekraaiers 9, voor de Beekkraaiers 20 en voor de Kasteelkraaiers 11. Voor Zingem en andere deelgemeenten vonden we geen gegevens. We mogen aannemen dat slechts een deel van de liefhebbers zelf een abonnement had op het bondsblad. Bovendien waren er soms verschillende spelers per adres en speelden veel liefhebbers soms met meerdere hanen.
Elke maatschappij speelde meestal afwisselend in verschillende lokalen. De Hogekraaiers zijn ontstaan in café ’t Hoge bij Cyriel Lefevre. Maar we vonden ook aankondigingen van hanenzettingen van de Hogekraaiers in café Nova bij Gentiel Voet op de wijk Marolle (15-8-1969), in ’t Kelderke bij Leon Noterman (15-3-1959) en in Bouvier bij Prudent Lammertyn langs de Deinzesteenweg (jaren 1963 tot 1973). Wellicht hebben de Hogekraaiers omstreeks midden de jaren ’70 hun maatschappij opgedoekt. We vonden alvast nadien geen melding van hen meer terug. De Kasteelkraaiers organiseerden hanenzettingen in De Meire bij Jean Glorieux langs de Waregemse steenweg in Kruishoutem (1956-58).
De Beekkraaiers zijn wellicht iets later ontstaan en kunnen een lange staat van dienst voorleggen tot dit jaar 2018. Dat is vooral te danken aan de inzet van Christian Dierick, die de microbe overerfde van zijn vader. We vinden De Beekkraaiers al terug in de Platte Beurs bij Rene Dierick (vanaf 1963), in ’t Bunder bij dezelfde lokaalbaas (1966) en opvolger De Nieuwe Bunder bij Aloïs De Clercq (1967). De Beekkraaiers kregen nadien De Hoge Biest bij Vermeulen Andre, Steenweg op Waregem 114, als lokaal (maart 68). Maar we vonden ook aankondigingen van zettingen terug in café Sportief bij Herroelen Urbain in de Hoogstraat 10 (eind 1968). De Beekkraaiers waren nog actief in ’t Kantientje bij Sabine Cordier en Swa (1986), ’t Schoolke en uiteindelijk in café Rembrandt bij Patriek en Elske Dierick. De jaartallen tussen haakjes zijn hier en in de volgende alinea’s niet beperkend, maar geven alleen de perioden aan waarin we aankondigingen van zettingen vonden bij onze jarenlange speurtocht naar activiteit van het hanenzetten in een beperkt aantal exemplaren van hobbybondsbladen (Vinkenier, Krielenier, Kraaier, het Haantje, de Krielhaan).
In Nokere kenden we de Kasteelkraaiers met lokaal in ’t Schuttershof bij Octaaf Van de Velde en later Fernand Vaernewijck (1963 – 1989). We noteerden ook aankondigingen van zettingen in t Nieuw Gemeentehuis bij Jules Decraene en op 9 juli 1967 waren de kraaihanenliefhebbers te gast op het zomerfeest in het kasteelpark van baron Casier. Momenteel hebben we nog het raden naar het eventueel verband tussen de Kasteelkraaiers in café De Meire langs de Waregemse steenweg in Kruishoutem en de Kasteelkraaiers in Nokere. Mogelijks gaat het om dezelfde groep hanenliefhebbers, die een ander lokaal gevonden heeft in Nokere. Wannegem-Lede was eind de jaren 50 het terrein van de Vlugge kraaiers met wekelijkse zettingen in het Brouwershof bij Paul De Clercq (1957-58), ’t Kruiske bij Jozef Rombaut (1956-1959), De Hert bij Vanderckhove (1957-58) en bij Jan Glorieux (1957). Op 2 juli 1967 werd door de Beekkraaiers Kruishoutem nog een zetting georganiseerd in ’t Gemeentehuis in Wannegem-Lede. Voor Auwegem vonden we de Sint-Hubertuskraaiers met ondermeer de gebroeders Carlos, Danny en Michel Dhondt in St. Hubert aan de kerk bij Fernand en Annie Devrieze (1982-85). In 1986 vinden we in Lozer de Goedlevenkraaiers in café Goedleven, Nazarethse steenweg 68.
Op onze speurtocht naar informatie over het hanenzetten in Zingem kregen we dank zij een artikeltje uit 1939 in de Vinkenier over kampioenenhaantje ‘Koning David’ van hanenspeler Georges Vandenhove bevestiging van eerdere getuigenissen dat het kraaihanenspel hier al bestond vóór de Tweede Wereldoorlog. Er staan in die bijdrage uitslagen vermeld bij zettingen in Zingem op 2 en 23 juli, 13 en 24 augustus 1939. We konden nog niet vinden welke herbergier of maatschappij die wedstrijden organiseerden. Mogelijks werden die kraaiwedstrijden al ingericht door de Scheldekraaiers in de Blauwe Duif. In elk geval werden daar eind de jaren 50 maandelijks twee zettingen georganiseerd bij Astère Buckens (1957-59). Maar in diezelfde periode organiseerden de Scheldekraaiers ook zettingen in De Meerskant in de Wittestraat bij Georges Vergucht, in De Post bij Charles Bauters, in de Heirweg bij Emiel Meire, de Luchtbal bij Albert Vergucht, bij Maurice Buckens en bij Vancaeneghem. Enkele jaren geleden huisden de krieleniers nog als de Clubkraaiers in café de Club. Het werden nadien de Cartouchekraaiers in café Cartouche aan het station en momenteel spelen ze nog altijd als de Bassiekraaiers in café ’t Paradijs bij Bassie.
Dit volksgebruik is met uitsterven bedreigd. Dat zien we ook aan het aantal deelnemers bij de kampioenschappen. Zo zien we dat op het kampioenschap op 4 maart 2007 in Zingem nog 37 hanen in de rij stonden. Op 6 maart 2016, negen jaar later, was dat al maar 21 meer. Nu zijn er nog een tiental deelnemers per wedstrijd bij ons. Ook de maatschappijen verdwijnen. Kruishoutem heeft er dit seizoen mee opgehouden en er is sprake dat ook Zingem volgend jaar zou stoppen. Wie dus nog een hanenzetting wil meemaken zal zich moeten reppen. In West-Vlaanderen blijven nog verenigingen over in Kanegem, Ardooie, Kortemark en Moere-Gistel.
Kampioenschap van de Vlaamse Kraaiers in Kruishoutem
Vorige zondag 6 maart 2016 organiseerden de Vlaamse Kraaiers hun Kampioenschap van België in café Rembrandt bij Patriek en Elske in Kruishoutem. De bond is momenteel een samenwerkingsverband van de verenigingen in Kanegem, Zingem en Kruishoutem. Het kampioenschap is het sluitstuk van het seizoen, dat start in september. Wekelijks zijn er in deze regio afwisselend hanenzettingen, georganiseerd door één van deze verenigingen. Het is één van de gewesten waar in Vlaanderen nog kraaihanenzettingen worden ingericht.
De afgelopen weken waren er ondermeer ook nog zettingen in het Westvlaams verbond Ardooie-Kortemark-Gistel bij de Markhovekraaiers in Kortemark, de Molenkraaiers in Moere-Gistel, Woumen, Poeke, Lotenhulle, Ichtegem, ... Herinneren we er hier ook aan dat het hanenzetten ook wordt beoefend in Limburg, dan wel op een andere speelwijze. In Oost- en West-Vlaanderen komen de hanen in de rij in het straatbeeld in afzonderlijke bakken en wint de haan met het meest aantal kraaien over één uur (in bepaalde ongure omstandigheden 30 minuten). In Limburg wordt gespeeld in vooraf opgestelde hokken in een zaal of binnenplaats en wint de speler die het best het aantal kraaien kan voorspellen, die zijn haan zal kraaien over de vooraf vastgestelde betrekkelijk korte speelduur. Er wordt in Limburg ook gespeeld met andere minder kraaiende hanen dan de atletische krielhanen in het Westelijk Vlaanderen. In Nederland zijn beide speelwijzen bekend.
Het kampioenschap in de omgeving van café Rembrandt, Waregemsesteenweg 32 in de eiergemeente Kruishoutem ging door over twee categorieën, nl. voor de hanen met drieledige kraai en deze met minstens vierledige kraaien. Deze stonden afzonderlijk in de rij. Er waren 21 deelnemers en door ongure weersomstandigheden werd gespeeld over 30 minuten. Kampioen bij de drieledige kraaiers werd Jean Deckers van de club uit Zingem en dit met het fabelachtige 2038 kraaien in een half uur. Bij de vierledige won de haan van het duo Naessens-Vanhove, eveneens van Zingem, met 1155 kraaien. Het was dit jaar een bijzonder jaar voor de club uit Zingem, want met Pedro Declerck kwam ook de kleine kampioen, winnaar van de tweede reeks, uit hun midden.
UitslagKampioenschap van België 2016 : 21 hanen waarvan 6 drieledige en 15 vierledige 30 min gespeeld
Drieledige Plaats Regelnr Ringnr Liefhebber Mij getal 1 2 15043 Deckers Jean Zi 2038 2 5 15680 Naessens- Vanhove Zi 1615 3 3 15037 Callewaert Eddy Ka 1612 4 6 15045 Dhaenens Guiliomme Ka 1475 5 4 14063 Warniers Jacques Kr 880 6 1 15033 Van Belle Rita Ka 500 Vierledige
1e reeks 1 16 15672 Naessens- Vanhove Zi 1155 2 18 13628 Vanpoucke Germain Ka 1005 3 13 15725 Bossuyt Roland Ka 955 4 7 15712 Martens Julien Ka 916 5 17 15722 Degrijse Willy Ka 914 6 14 15704 De Meijer Antoine Ka 903 7 11 13630 Martens Julien Ka 900 2e reeks 1 10 15666 Declercq Pedro Zi 850 2 8 10399 Blieck- Dierick Kr 835 3 12 15720 Coussens Daniel Zi 829 4 20 15703 Bossuyt Melissa Ka 738 5 9 14058 Dhaenens Guiliomme Ka 718 6 19 15697 De Vos Bram Kr 645 7 21 15695 Blieck- Dierick Kr 600 8 15 15714 Bouckhout Sylvère Ka 370 Kanegem 12 hanen; Zingem 5 hanen en Kruishouthem 4 hanen Proficiat aan de kampioenen, Dank aan allen
Een oud krantenartikel in de Friese Koerier dd. 4 februari 1954 trok onze bijzondere interesse en wel in die mate dat we dit relevant vinden om hier de inhoud ervan te publiceren in dit blog. Het interessant artikel is afkomstig van het persbureau ANP en verscheen wellicht in tal van andere publicaties in Nederland. Het verscheen op blz 2 van de Koerier naast de verslaggeving van de Elfstedentocht van 1954. We laten u zelf oordelen over de letterlijke weergave van de inhoud…
Hanenzang : spannend en vermakelijk
De hanengevechten, die vroeger zo populair waren in 't Belgische. Vlaamse en Limburgse land, zijn thans vrijwel verdwenen. Hoewel verboden, kenden de hanengevechten tijdens en onmiddellijk na de laatste oorlog een opleving, doch sedertdien blijken zij zelfs niet meer clandestien te worden gehouden.
Deze hanengevechten zijn thans verdrongen door een geheel andere sport: de wedstrijden in hanenzang. ..Spannend en vermakelijk tegelijk, heeft dit spel het voordeel dat het niet wreed is. Aan sommige wedstrijden doen soms wel 40 tot 70 haantjes mee, die dan om de beurt voor een jury van deskundigen zo mooi mogelijk moeten kraaien. Liefhebbers en supporters volgen met spanning de zang van hun favoriet en degeen wiens haan het hoogste aantal punten behaalt, mag zelf ook victorie kraaien want hij sleept een aantal aardige prijzen in de wacht.
De hanen blijken vanaf Zaterdag uit het kippenhok te worden verwijderd — de wedstrijden worden 's Zondags gehouden— en te worden opgesloten op een donkere plaats. Zodra zij dan in het volle licht worden geplaatst kraaien zij er lustig op los. Men heeft kunnen vaststellen dat dit nieuwe vermaak zich in een grote belangstelling mag verheugen en zich steeds meer uitbreidt.
Ministerieel besluit betreffende de opname van een element van immaterieel
cultureel erfgoed in de Inventaris Vlaanderen van
Immaterieel Cultureel Erfgoed
DE VLAAMSE MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR,
Gelet op het Reglement 2011 “Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed”;
Gelet op de ratificatie door België van de Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (UNESCO, 2003) op 24 maart 2006;
Gelet op het besluit van de Vlaamse Regering van 13 juli 2009 tot bepaling van de bevoegdheden van de leden van de Vlaamse Regering, gewijzigd bij de besluiten van de Vlaamse Regering van 24 juli 2009, 4 december 2009, 6 juli 2010, 7 juli 2010, 24 september 2010 en 19 november 2010;
Gelet op het advies van de ad hoc commissie Immaterieel Cultureel Erfgoed, gegeven op 24 mei 2011;
Overwegende de motivering opgenomen in het advies van de ad hoc commissie Immaterieel Cultureel Erfgoed welke volledig wordt onderschreven en geacht wordt integraal deel uit te maken van deze beslissing,
BESLUIT:
Artikel 1. Het element immaterieel cultureel erfgoed “Hanenzetten” wordt opgenomen in de “Inventaris Vlaanderen voor Immaterieel Cultureel Erfgoed”.
Art 2. De aanvrager, projectvereniging Platform Omgeving Leie en Schelde (POLS),verbindt zich ertoe om zich blijvend in te zetten voor de erfgoedgerichte omgang met het element immaterieel cultureel erfgoed, hiertoe de gepaste acties te ondernemen die het bewustzijn verhogen en de samenwerking bevorderen, en hierover jaarlijks te rapporteren.
Brussel,
Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur,
VANDERCRUYSSEN André, wever, H. Lebbestraat, 47, Waregem
allen van Belgische nationaliteit, overeengekomen, overeenkomstig de bepalingen van de wet van 27 juni 1921, een vereniging zonder winstgevend doel te stichten.
1 - De benaming van de vereniging zonder winstgevend doel is « ALGEMENE KRIELENIERSBOND », verkort « A.KRI.BO.» en heeft zijn maatschappelijke zetel te Rumbeke (W.-Vl.).
Art. 2 - De vereniging heeft tot doel :
– De krieleniersmaatschappijen verenigen en hun belangen behartigen.
- Zorgen voor eenvormige speelwijze in alle maatschappijen.
- Zorgen voor gezonde onstpanning der spelende leden.
– Onderlinge orde en tucht teweegbrengen.
Art. 3 - De vereniging is gesticht voor onbepaalde tijd en kan te allen tijde ontbonden worden.
Art. 4 - Het ledenaantal is onbeperkt. Het minimum is bepaald op drie.
Alleen in België bestaande krieleniersmaatschappijen bestuurd door Belgen kunnen effektief lid worden van de vereniging.
Art. 5 - Worden aanzien als :
a. — Effektief lid : Krieleniersmaatschappijen met een minimum van negen spelende leden, waarvan minstens vijf een abonnement hebben op het weekblad « De Vinkenier ». Deze maatschappijen moeten telkenjare een aansluitingsformulier insturen naar de maatschappelijke zetel en zich hierdoor schriftelijk onderwerpen aan deze statuten en de reglementen van inwendige orde die zullen opgesteld worden door de Beheerraad. Daarbij gaan zij de verplichting aan een jaarbijdrage te betalen van 50 F, bijdrage die moet gestort worden binnen de termijn bepaald door de Beheerraad.
b. — Spelend lid : Leden der krieleniersmaatschappijen, drager van minstens één bondskaart van het lopend jaar.
c. — Beschermend lid : Krieleniersmaatschappijen die geen negen spelende leden tellen en derhalve onder toezicht en bescherming gesteld worden van een effektief lid. De Beheerraad aanvaard beschermende leden en duidt de effektieve leden aan belast met het toezicht op deze leden. Het lidgeld van de beschermende leden wordt telkenjare bepaald door de Beheerraad.
d. — Steunende leden : Personen- en of Handelsfirma's die door hun geldelijke steun — die minstens het dubbel is van de lidgelden van de et'lektieve leden — wensen mede te werken met de stichters tot het bereiken van het maatschappelijk doel.
e. — Ereleden : Liefhebbers, vooraanstaande personen en handels-firma's die bijzondere diensten bewezen hebben aan de vereniging. Alleen de beheerraad is bevoegd om ereleden te aanvaarden.
Art. 6. ONTSLAG.
a. — Effektieve en spelende leden worden aanzien als ontslaggevend door het nalaten de jaarlijkse bijdrage te betalen binnen de termijn bepaald door de Beheerraad en bekend gemaakt langs het weekblad « De Vinkenier ».
b. — Beschermende en steunende leden worden aanzien als ontslaggevend door het weigeren der lidkaart hen jaarlijks aan te bieden door de Beheerraad.
c. — Ereleden worden alleen op schriftelijk verzoek, of bij beslissing van de Beheerraad als ontslagnemer genoteerd.
Ontslagnemende leden hebben geen rechten op het maatschappelijk
kapitaal en kunnen ook de door hen betaalde lidgelden niet terugeisen.
Art. 7. SCHORSINGEN.
Tegen ecfektieve, spelende en beschermende leden wordt de voorlopige schorsing uitgesproken door de Beheerraad. Deze schorsing moet bekrachtigd worden door de eerstvolgende algemene vergadering der effektieve leden.
Redens tot schorsing : Overtreding statuten, reglementen inwendige orde en speelreglement.
Geschorste leden hebben geen rechten op het maatschappelijk kapitaal en kunnen ook de door hen betaalde lidgelden niet terugeisen.
Art. 8 BESTUUR.
We onderscheiden : Algemene vergadering der leden, Regionale komiteiten, Erekomiteiten, Adviserend komiteit, Beheerraad.
Art. 9 De algemene vergadering der leden, waarin ieder effektief lid één zetel en één stem heeft, is het opperste gezag en is alleen bevoegd om :
— wijzigingen te brengen aan de statuten
— schorsen effektieve, spelende en beschermende leden
— benoemen en ontslaan van de Beheerraad
— goedkeuren rekeningen en begrotingen
— ontbinden van de vereniging
Art. 10 Regionale Comiteiten :
Ieder aangesloten maatschappij duidt één bestuurslid aan die zitting heeft in het regionaal komiteit. Dit komiteit is de verbindingsschakel tussen de maatschappijen, spelende leden en Beheerraad. De bevoegdheden van deze komiteiten zullen bepaald worden door het reglement van inwendige orde op te stellen door de Beheerraad, die ook de indeling zal doen der maatschappijen in vast te omschrijven komiteiten.
Art. 11 Erekomiteiten :
Bestaat uit de voorzitter van het regionaal komiteit bijgestaan door twee leden van dit komitelt, aan te duiden door het regionaal komiteit. De erekomiteiten krijgen als opdracht uitvoering van art 2 Litt. D. Het behandelt dus alle betwistingen, overtredingen ontstaan in de maatschappijen, betracht steeds de verzoening en bij mislukking en overtreding spreekt de straffen uit die worden in eeti eenvormig reglement van inwendige beslissingen van dé Erekomiteiten blijft beroep Beheerraad.
Art.12 Adviserend Komiteit:
De voorzitters der regionale komiteiten vormen onderling dit komiteit, waarbij zowel de Beheerraad als de algemene vergadering der leden kunnen te rade te gaan
13 BEHEERRAAD.
Bestaat uit zeven leden en een sekretaris schatbewaarder, allen van Belgische nationaliteit.
De leden van de beheerraad worden verkozen door de Algemene vergadering der leden — voor een termijn van 6 jaar — bij de helft l te herkiezen om de drie jaar.
Bevoegdheid van de Beheerraad :
— Doet het nodige om het maatschappelijk doel te bereiken.
— Beslist over de aanvaarding van effektieve en beschermende leden, na advies ingewonnen te hebben bij de regionale komiteiten.
— Beslist over de voorlopige schorsing der effektieve, spelende en beschermende leden. i
— Is het beroepskomiteit van de vereniging. ^
— Bepaalt de jaarlijkse lidgelden.
— Beslist over het aanvaarden der Ereleden.
— Is verantwoordelijk voor het geldelijk beheer.
— Schrijft jaarlijkse kompetities uit.
— Maakt een reglement van inwendige orde op voor de vereniging en waakt over de stipte naleving van de voorschnften van dit
- Vormt het dagelijks bestuur.
Art. 14. — VERGADERINGEN.
a. Aangesloten maatschappijen : minstens één vergadering per jaar voor de vervulling der maatschappelijke verplichtingen
de vereniging
b Algemene vergadering der eftektieve leden : minstens eens per jaar, gedurende de maand juni. De voorzitter van de Beheerraad, die ook deze vergadering voorzit, plaatst de nodige uitnodiging en dagorde in het weekblad « De Vinkenier » en stuurt aan ieder maatschappij een schriftelijke uitnodiging en dagorde.
c. Regionale komiteiten : minstens eens per jaar op datum te bepalen in reglement inwendige orde.
d. Erekomiteiten : in alle gevallen te voorzien in reglement inwendige orde.
e. Adviserend komiteit : telkens het hiertoe verzocht wordt door de Beheerraad en de algemene vergadering der leden.
f. Beheerraad ; minstens 3 maal per jaar bij eenvoudige oproeping langs het weekblad « De Vinkenier ».
Deze vergaderingen kunnen geldige beslissingen nemen, elk in hun funktie welke ook het aantal aanwezige leden zij, mits de eenvoudige meerderheid der uitgebrachte stemmen te bekomen. Bij gelijkheid van stemmen is de stem van de voorzitter doorslaggevend.
In afwijking op deze bepalingen moet, voor het wijzigen van statuten, schorsen van één lid, of vroegtijdige ontbinding van de vereniging nota genomen worden van de speciale bepalingen dienaangaande verschenen in art. 8-12 & 20 van de wet van 27 juni 1921.
Art. 15. VERSLAGEN.
Van ieder vergadering, opgesomd onder art. 14, dient een verslag gemaakt en ingeschreven in een register, te ondertekenen door Voorzitter en sekretaris van deze vergaderingen. Deze verslagen dienen ook te verschijnen in het weekblad « De Vinkenier »
Art. 16. VERANTWOORDELIJKHEID.
De leden van de regionale. Ere- Adviserende Komiteiten alsmede de leden van de Beheerraad, zijn niet persoonlijk verantwoordelijk voor de beslissingen getroffen in de uitvoering van hun ambt. Hun verantwoordelijkheid is beperkt tot de uitvoering van het ontvangen mandaat.
Art. 17— De beheerraad mag voor een bepaalde termijn volmacht geven aan één lid van deze raad, om de lopende zaken af te handelen in zijn naam mits verslag en goedkeuring der werking op de eerstvolgende vergadering.
Art. 18— Alle rechtsgedingen als verweerder of aanklager worden gevoerd door de Beheerraad in naam van de vereniging.
Art. 19. — Alle akten en beslissingen waardoor de vereniging verplichtingen aangaat of ontvangt moeten getekend worden door door de voorzitter van de Beheerraad.
Art. 20. — Ieder jaar op l december, en voor het eerst op 31.12.1957, worden de rekeningen afgesloten en de begroting opgemaakt voor het volgende jaar. Beide worden aan de goedkeuring van de algemene vergaderihg der effektieve leden onderworpen.
Art. 21. — In geval van ontbinding benoemt de Algemene vergadering der effektieve leden de likwideerders, en maakt na vereffening der schulden het batig saldo over aan een liefdadig werk.
Art. 22. — De ontbinding en wetgeving van de vereniging worden geregeld door artikels 18 & 22 van de wet van 27 juni 1921.
Art. 23. — Alle gevallen niet voorzien door deze statuten worden geregeld overeenkomstig de wettelijke bepalingen.
Art. 24. — Wordt levenslang benoemd tot Erevoorzitter van de vereniging dhr. Verstraete Plorimond, Hoogstraat, 69, Rumbeke, uitgever-eigenaar van het weekblad « De Vinkenier ».
Art. 25. — Worden benoemd als eerste leden van de Beheerraad Voorzitter : Dhr. Albert Kerwijn, St. Margrietwijk, 33. Waregem ; Ondervoorzitter : Dhr Tansens Marcel, Driesstraat 33 Petegem-Deinze ; Sekretaris-Schatbewaarder : Dhr. Roger Van Oost, Kortrijkstr. 44, Ardooie ; Hulpsekretaris : Dhr. Citers Jozef, St. Margrietwijk 38, Nieuwenhove-Waregem.
Beheerders :
Dhr. Verscheure André, Rue du Couet, 17, Moeskroen
Na voorlezinp, in publieke vergadering, werd ondertekend door alle aanwezige in den beginne vermelde stichters.
De Sekrelaris, De Voorzitter
Roger VAN OOST A. KERWIJN
(Statuten verschenen in “De Krielenier – De Vinkenier” vrijdag 23 oogst 1957 blz. 4)
Het jaar 1957 werd afgesloten met 69 effektieve leden 22 beschermende leden en 1 voorlopig lid, dus 92 aangesloten maatschappijen. Dat werd een goed begin genoemd en voor 1958 was het ordewoord om dit aantal te verdubbelen. “Door onderlinge orde en vrijwillig aanvaarde tucht moet ge allen voorbeelden zijn voor dezen die nog in onze rangen niet staan. Lt Verstraete ter ere, de A.KRI.BO. ten bate, alle krieleniers in 't gelid ter aanwerving”, aldus nog een bijdrage bij de jaarwisseling 1957-8 in De Krielenier.
Ter info :
Veel Hanenliefhebbers combineerden aanvankelijk de vinkensport (zettingen april-augustus) en/of de duivensport met de hanensport (meer winterse activiteit in september-april),
Albert Kerwijn, de stichter van de Algemene Krieleniersbond
Het past hier even terug te blikken op Albert Kerwijn, die eind 2009 aan bod kwam in een uitgave over memorabele Waregemnaars. Hij was een volksfiguur als de zoon van een biervoerder in Nieuwenhove-Waregem. Als textielverver realiseerde hij in 1957 in voor hem moeilijke omstandigheden de structurering van zijn liefhebberij: de krielenierssport. Het gaf de volkssport een sterke stimulans doordat de liefhebbers nu gemakkelijker hun hobby konden beoefenen. Er kwamen nieuwe maatschappijen, beter overleg, rechtlijnige onbestwiste reglementen, goede speelverbonden, kampioenschappen en een vriendschappelijke sfeer kreeg bovenhand op discussie en naijver.
Albert Kerwijn was een volksfiguur uit Nieuwenhove, die in de jaren ’50 Waregem tot het centrum maakte van de krielenierssport. Hij gaf een structurering aan deze met de vinkenierssport verwante volkssport met kraaiende hanen en werd in 1957 ook de eerste voorzitter van de Algemene Krieleniersbond van België (AKRIBO), die pas onlangs na 50 jaar is ontbonden en is opgegaan in de Vlaamse Kraaiers. Zowat elke gemeente in de provincie telde toen minstens één maatschappij, die regelmatig hanenkraaizettingen organiseerde en in Waregem waren er ook een tiental cafés waar dergelijke wedstrijden werden georganiseerd. Albert Kerwijn klaarde die karwei samen met ‘luitenant’ Florimond Verstraete, chicoreifabrikant uit Rumbeke en die ook al in de jaren ’30 achter de oprichting stond van de Algemene Vinkeniersbond,
Toen Albert Kerwijn enkele jaren later het voorzitterschap doorgaf noemde Florimond Verstraete hem een ‘kranige opbouwer’ die zich als een missionaris opofferde in het belang van de toen talrijke krieleniers. Ondanks moeilijke omstandigheden slaagde hij als een soort apostel erin om de volkssport een structuur te geven met overal aanvaarde regels en actief verenigingsleven. Op het einde van het stichtingsjaar 1957 telde de bond al 92 aangesloten maatschappijen. Andere Waregemnaars in het stichtingscomité waren Bino Libbrecht en André Vandercruyssen. Hulpsecretaris in de eerste beheerraad was nog zijn gebuur Jozef Citers van de St. Margrietwijk in Nieuwenhove.
Op 2 juni 1957 werd het Waregemse hanenverbond gesticht met De Beekkraaiers in café Steeple Chase bij Richard Vercaemst, De Statiekraaiers in café Leopold bij Verleye Valère; De Ballingkraaiers in café Kantientje bij Peirens André, De Lustige kraaiers in Café De Sneppe bij Vercruyssen K en De Churchillkraaiers in café Royal bij Tronquoi Gilbert. In Nieuwenhove waren er de Verenigde Kraaiers in Huis van Commerce bij Wed. Alfons Vandeputte en liefdadigheidszetting in café Zonnestraal bij Aloïs Magherman. In Beveren-Leie kenden we de Ganzekraaiers in Sport Echobij Haesebrouck en in Desselgem werden de Gildekraaiers opgericht in De Gilde. Later volgden in Sint-Eloois-Vijve de Leiekraaiers in café De Transvaal.
Albert Kerwijn was de zoon van biervoerder Alberick Kerwijn op den Olm in Waregem en werd zelf textielverver bij de firma Nuyttens in Deerlijk. Van jongsaf trok hij mee op bevoorrading van de Waregemse cafés met de hondenkar, een job die hij nog een tijdlang alleen verder zette toen zijn vader overleden was. Daar leerde hij ook de vindingrijkheid van de cafébazen kennen, die hun herbergleven opfleurden met allerhande volkse activiteiten zoals de hanenzettingen. Albert was trouwens al van in zijn jeugd vertrouwd met deze volkssport, daar zijn vader ook regelmatig deelnam aan dergelijke wedstrijden. Albert Kerwijn was ook gekend als een gepassioneerd voetbalsupporter van SV Waregem, een passie die hij eveneens overerfde van zijn vader. Een laatste hoogtepunt, die hij nog als supporter kon meemaken was in 1973 op de Heyzel, toen Essevee de beker won tegen Tongeren.
Albert Kerwijn (°Waregem 30 augustus 1924 - † 4 juni 1975)
Echtgenoot van Madeleine Deleersnijder, Nieuwenhovestraat 13, 8790 Waregem
Vader van twee zonen en drie dochters. Vooral oudste zoon Luc Kerwijn is gekend bij hanenliefhebbers van toen hij als jonge gast al aanwezig was op de hanenzettingen. Hij werd later vinkenliefhebber en stond ook als bestuurslid op de bres voor het welzijn van deze volkssport, ondermeer ook bij de organisatie van het Kampioenschap van België in Waregem.
De krielenierssport kende eind de jaren ’50 een sterke opgang. In verschillende regio’s bestonden al afspraken, maar de structurering van de liefhebberij kreeg pas echt vorm met de oprichting van de kraaihanenbonden AKVB (Algemeen Kraaihanenverbond van België vzwd met zetel Eernegem) en AKRIBO (Algemene Krieleniersbond vzw met zetel in Rumbeke). Eerstgenoemde bond startte reeds in oktober 1956 met een eigen ledenblad “De Krielhaan”, dat werd verspreid over gans West-Vlaanderen en het aangrenzend deel van Oost-Vlaanderen. Voordien kwamen de hanenkraailiefhebbers al aan hun trekken in de Torhoutse Bode en ook het dagblad Het Volk had al vroeg aandacht voor de hanenkraailiefhebberij. De momenteel nog bestaande bond AKRIBO is pas opgericht in 1957 en voor zijn berichtgeving moest de bond aanvankelijk nog terecht in een afzonderlijke katern van ‘de Vinkenier’, het ledenblad van de vinkeniers.
Uit deze ‘Krielenier’ van het begin van het seizoen 1958-1959 vernamen we dat AKRIBO toen al ruim honderd maatschappijen telde. Als we ons kunnen baseren op de nummering van de nieuw aangesloten verenigingen bij de AKVB (De Krielhaan 1958) telde de concurrerende bond toen al meer dan 150 verenigingen. Eerstgenoemde bond zou uiteindelijk de bovenhand halen en begin de jaren ’60 werd ‘de Krielhaan’ opgedoekt.
In het verslag van de beheerraad van AKRIBO van 16 augustus 1958 vonden we ook een indeling terug in gewesten. Die gewesten zouden later ook worden gebruikt bij de organisatie een bepaald jaar van het kampioenschap van België. Dat vond toen plaats op hetzelfde tijdstip, maar telkens in één gemeente van elk gewest. Uit het verslag blijkt in 1958 ook bij de liefhebbers zelf nog verwarring te bestaan tussen de termen ‘gewest’ en ‘verbond’. Het was toen al een hele tijd gebruikelijk dat verschillende naburige maatschappijen in verbond speelden, wat wil zeggen dat ze een speelkalender opmaken om mekaar met hun wedstrijden niet te beconcurreren en de liefhebbers uit de streek afwisselend samen te brengen voor de wedstrijden in de verschillende lokalen van het verbond.
Met de term ‘gewesten’ zag de beheerraad van AKRIBO een bredere regio met hanenliefhebbers met als doel om ook nieuwe maatschappijen een plaats te gunnen in het krieleniersfront. “De afspraken in verbonden zijn heel prijzenswaardig”, aldus de beheerraad toen, “maar de maatschappijen denken nu ten onrechte dat ze een gewest vormen en heer en meester mogen spelen in hun omgeving, ook bij het aanvaarden van nieuwe maatschappijen, en ... We zijn tegen het verbrokkelen door scheurmakers van bestaande maatschappijen, maar moeten ook kunnen aannemen dat bij een aanwinst van liefhebbers nieuwe maatschappijen niet alleen wenselijk, maar ook noodzakelijk zijn.”
De beheerraad van AKRIBO ging bij het begin van het seizoen 1958-59 in op een voorstel van de heer Derweduwen om een proef wagen met volgende indeling in gewesten:
Nieuwe maatschappijn zullen aan het passende gewest toegevoegd worden.
Na een jaar ondervinding is het volstrekt niet uitgesloten dat nog andere maatschappijen naar een of ander gewest overgaan.
Het staat de maatschappijen natuurlijk vrij de samenstelling van het ‘verbond’ (opmaken van kalender. Inrichten van feestelijkheden, enz.) zelf te regelen ; ook trouwens met maatschappijen buiten het gewest.
Benaming : Gewest I kan ook vervangen worden door Gewest Zingem : Gewest VIII door Gewest Diksmuide. De maatschappijen regelen dat onder mekaar.
Wat zegt art. 10 van de Akribo statuten ?
… elke maatschappij moet afgevaardigde aanduiden voor gewest. Welke maatschappij roept alle maatschappijen bijeen om dit te regelen ? …
We vonden in het weekblad “De Krielhaan”, officieel orgaan van het Algemeen Kraaihanenverbond van België vzwd, op datum van vrijdag 20 september 1957 een verhelderend verslag van een gewestvergadering te Knesselare. Op die bijeenkomst werd het komende speelseizoen voorbereid en dat jaar kwam er de eerste afscheuring in het kraaihanenverbond voor het gewest Knesselare. Uit het verslag vernemen we dat de maatschappij de St.-Joseph-kraaiers uit Ruiselede zich voor het seizoen 1957-’58 had aangesloten bij een ander niet bij naam genoemd Kraaihanenverbond. Het gaat hier om AKRIBO.
De Algemene Krieleniers Bond was uiteindelijk de maand voordien opgericht en de statuten van deze Federatie zijn verschenen in het bijvoegsel van het Staatsblad van 14 september 1957. De akte draagt het nummer : 3251. Voordien had de AKVB enkel concurrentie van het Hanenverbond van Oost- en West-Vlaanderen (HANOWES), dat sedert eind 1955 de Vinkenier-Krielenier als bondsblad had. Voor deze HANOWES fungeerde Scherrens Bertrand als secretaris met als adres Oedelemstw 50, Sysele. Bij dit verbond speelden clubs uit Assebroek, Beernem, St Joris ten Distel, Knesselare, Oedelem, Beernem en Sijsele. Verbondssecretaris Bertrand Scherrens had eind 1955 een akkoord gesloten met de gekende voorman van de vinkenliefhebbers dhr Verstraete Florent, bijgenaamd Luitenant Verstraete. Hierbij kreeg hij de toelating dat alle uitslagen van de aangesloten clubs iedere week in “De Vinkenier” zouden verschijnen. Bijgevolg moesten de heren secretarissen van de clubs in Hanowes hun uitslagen en aankondigingen voortaan iedere zondag sturen naar de Heer Tanghe, Hoogstraat , Rumbeke...
Het verslag van het gewest Knesselare in “de Krielhaan” moeten we dus zien in bovengeschetste achtergrond. De Krielhaan zelf was een zeer verzorgd weekblad op formaat 43 – 22 cm over 4 blz of dubbel vouwblad recto verso. De abonnementsprijs tot 31-12-1957 was bepaald op 35 fr Te storten op PCR nr 174862 van A.K.V.B. dr De Torhoutse Bode Torhout. Het secretariaat van AKVB werd verzorgd door Andre D’Hulster, Aartrijkestraat in Eernegem. De Krielhaan van 20 september 1957 was het nummer 54 van de 1e jaargang, zodat we mogen aannemen dat De Krielhaan als onafhankelijk bondsblad gestart is met het seizoen 1956-’57. We nemen ook aan dat de uitslagen en aankondigingen van de hanenzang-activiteiten voordien werden gepubliceerd in De Torhoutse Bode. We hebben daar tot op heden echter nog geen tastbaar bewijs van.
GEWEST KNESSELARE (verslag in De Krielhaan)
“Verleden zaterdag hadden wij de grote gewestvergadering te Knesselare bij De Meyere Marcel, onder leiding van de heer Tierenteyn Edmond, ondervoorzitter van het A.K.V.B.
De heer Tierenteyn dankte de talrijk opgekomen afgevaardigden om samen de dagorde af te werken. Hij drukte zijn spijt uit dat de heer SAVAT Omer ziin ontslag als gewestleider had ingediend, daar hij een van de medestichters is geweest van de hanesport.
Vervolgens handelde spreker over de geruchten die de ronde doen dat de Cipriaankraaiers ons zouden verlaten (Zie de Vinkenier). Daarop kwam een geweldige reactie vanwege de heer S M, daar hij tegen deze persoon sedert 30 maart 1957 niet meer gesproken heeft. De ondervoorzitter gaf daarop een bondige uitleg hoe hij de zaken volgt. Volgens spreker is de Mij De St. Joseph-Kraaiers uit Ruiselede-Doomkerke nog maar enkele dagen aangesloten bij een ander kraaihanenbond daar zij zich niet wilde voegen naar de reglementen. Op deze verklaring steeg een uitbundig gelach op.
Spreker brak vervolgens een lans tot sportiviteit. Wij laten de vinkenier met rust en willen eveneens dat zij ons hanenliefbebbers met rust laten daar wij de na-oorlogse stichters van het kraaihanensport zijn. Zo er geen verandering komt in de gespannen toestand. kunnen wij even goed het vinkensport inschakelen in onze lokalen (spreker werd hierop onderbroken door luide toejuichingen). Wij moeten geen vinkenier meer hebben die ons verbond bekampt en ons tracht te ondermijnen (langdurig handgeklap).
Na een korte poos werd overgegaan tot het kiezen van de gewestleider en gewestraad. Werden verkozen :
Het uitsteken van de gewestzettingen liep vlot van stapel. Ieder zetting moet minstens 700 fr gewaarborgd zijn. Inleg 15 fr, begin te 9.15 uur uitgenomen de laatste die begint te 14.30 uur. Boven het getal wordt alles verspeeld. Iedereen die in regel is kan mededingen maar leden van buiten 't gewest kunnen geen kampioen zijn. ledere Mij stort 50 fr plus de giften van milde schenkers. Gezien wij vertrekken met verplichtend zesmaal acht (elke maatschappij moest minstens acht hanen zetten), is 48 hanen, stelde de heer Schepens voor 24 prijzen uit te loven in het klassement. Dit prachtig voorstel werd met algemeenheid aanvaard.
Tot slot dankte de heer ondervoorzitter alle aanwezigen voor hun medewerking tot het welslagen van deze vruchtbare vergadering. Hij drukte te wens uit dat het vertrouwen in de nieuwe gewestleider prachtige resultaten zal behalen ten voordele van ons sport. Voortaan zal hij de gewestvergaderingen voorzitten.
In tegenstelling met andere volkssporten met dieren en zelfs met hanen, die ook de meer gegoede volksklasse kon bekoren, is er over het volksgebruik van hanenzangwedstrijden weinig informatie te vinden in de gebruikelijke historische bronnen. Al is het niet denkbeeldig dat er al eeuwen terug hanenzangwedstrijden plaats hadden, dan kunnen we op basis van geregistreerde informatie toch stellen dat de liefhebberij al zeker honderd jaar bestaat in ons land. In Wallonië wordt in “Le Journal de Charleroi” in 1902 al melding gemaakt van een “grand concours des coqs anglais, au chant”. Niet geverifieerde bronnen situeren het ontstaan van deze wedstrijden in Wallonië omstreeks 1880, maar ook in PIttem was er op 1 mei 1892 al een hanenkraaiwedstrijd bij Richard Beernaert in ’t Hoefijzer. Ook voor Brussel en Antwerpen kregen we informatie over kraaihanenwedstrijden omstreeks 1900.
Het ontstaan en de ontwikkeling van deze hanenzangwedstrijden wordt wel eens in verband gebracht met het beknotten van de hanengevechten. Dat verband met de hanengevechten is niet zo verwonderlijk. Aanvankelijk ging het trouwens over dezelfde haantjes en we hebben oudere liefhebbers, die in de jaren vijftig met zanghanen speelden, nog horen vertellen dat hun vader ooit met vechthanen speelde en dat hun eerste kraaihanen nog nakomelingen waren van die kleine vechthanen. In het wedstrijdcircuit voor kraaihanen in de jaren dertig en veertig onderscheiden we ook een aantal herbergen, die bekend stonden voor het organiseren van hanengevechten.
We kunnen echter niet genoeg benadrukken dat de meeste krieleniers het nooit in hun hoofd zouden halen om hun krielhaantjes over te leveren aan een hanengevecht. In tegenstelling met de hanenkampen, waar veelal de gegoede burgerij aan deelnam en ontspanning vond, is de krielenierssport ook veeleer een volksvermaak die ingang vond bij de arbeidersklasse. Alleen al het feit dat de wedstrijden buiten doorgaan tijdens de wintermaanden en de liefhebbers er op zondagvoormiddag minstens een uur moeten doorbrengen in soms barre winterse omstandigheden zorgde voor een gehard publiek.
Rond 1900 zijn er al kraaihanenwedstrijden zijn georganiseerd in het kader van hoendertentoonstellingen in Brussel en Antwerpen. Wellicht was die volkse animatie bij deze ornithologische tentoonstellingen ingegeven door een meer bestendig volksgebruik op het platteland. Het verband met hoendertentoonstellingen ontkracht al enigszins de eventuele verwantschap met hanengevechten. Feit is dat de liefhebberij veeleer aansluit bij het vredelievende ornithologische tentoonstellingsgebeuren, dan wel bij het oude barbaarse volksgebruik.
Zo ging er een hanenzangwedstrijd door in november 1904 in de rand van de tweede tentoonstelling van ‘Les Jeunes Aviculteurs de Belgique’ in Brussel. De zangwedstrijd werd gehouden onder alle hanen der krielrassen. Enige tijd later werd met waar succes ook een wedstrijd gehouden in de “Laiterie de Bempt” te Vorst. De haan “Duc de Brabant” van de familie Jean-Pierre Muys , die thans in Koekelare woont, behaalde er de schaal Van Gelder voorbehouden aan ‘den besten kraaier van alle legrassen’. Die zangwedstrijden hebben er zeker veel toe bijgedragen om de kraai van den Bassette-haan te verbeteren. De besten hebben in 20 jaar hun zangvermogen verdubbeld. Op de wedstrijd van 1915-1917 waren ze bijna gelijk met de hanen der Antwerpsche Baardkrielen: op een half uur 60 tot 70 roepen. Op de wedstrijd van de “Botanique” in juli 1918 werd de prijs voor ‘de besten zanger’ behaald door een haan “Bassette”, die toebehoorde aan zoon Muys, met 82 slagen in 30 minuten. Op de wedstrijden, de laatste jaren ingericht door “Royal Club Avicole du Barbunain” brachten de Bassette-hanen het tot 120 en 150 slagen in 30 minuten.
Krieleniers verzorgen hun lievelingsdiertjes als echte huisdieren en vinden er een aangename ontspanning in naast hun soms jachtig bestaan op de fabriek. Hun dwerghoenders houden ze voor het plezier om er mee om te gaan, de haan bezig te zien met zijn hennen en met de haan deel te nemen aan de kraaiwedstrijden. Waar die wedstrijden wellicht al sedert omstreeks 1900 bij gelegenheid werden georganiseerd door herbergiers, die daar brood en ontspanning in zagen voor hun café, kreeg het volksgebruik later een meer gestructureerd verenigingsleven. Voor Waregem kennen we reeds in de jaren dertig een kraaihanenvereniging onder de benaming “De Blijmoedige Kraaiers”, die als lokaal café “het Leeuwke” hadden (foto).
Uit mondelinge overlevering weten we dat zeker al in het interbellum hanenkraaiwedstrijden doorgingen over heel Henegouwen, Oost- en West-Vlaanderen. Het was aanvankelijk nog een eerder sporadisch gebeuren als animatie bij kermissen of andere gelegenheden. Energieke herbergiers zagen er wellicht een bijkomende aantrekkingspool in en speelden daarmee in op de honger naar meer wedstrijden.van de liefhebbers. Elke wedstrijd kon ook steeds nieuwe liefhebbers en herbergiers verleiden om het circuit van hanenkraaiwedstrijden uit te breiden. Soms werd voor de organisatie van die wedstrijden verenigingen of maatschappijen in het leven geroepen, maar evengoed werden losse wedstrijden georganiseerd door een tijdelijk organisatiecomité rond de herbergier. In dat verband hebben we getuigenissen van Jerome Delannoy uit Marke, Prudent De Stoop uit Zulte, Georges Rigole uit Pittem, Roger Ostyn uit Kuurne, Frans Priels uit Sint-Lodewijk Deerlijk, André Delange uit Desselgem, Etienne Declercq uit Olsene, André Vercaemst uit Waregem en informatie uit “De Krielhaan” , “De Krielenier”, “De Kraaier”, “Het Haantje” en “De regionale koerier “ van Het Volk.
De structurering in een algemene bond kwam er pas in de jaren vijftig met het Algemeen Kraaihanenverbond van België vzwd, dat in oktober 1956 startte met een eigen weekblad “De Krielhaan”. Het was een verzorgd krantendrukwerk (formaat 43 – 22 cm over 4 blz of dubbel vouwblad recto verso). Het werd gedrukt in Torhout bij De Torhoutse Bode. Het secretariaat van A.K.V.B. werd waargenomen door Andre D’Hulster, Aartrijkestraat te Eernegem en na een jaar hadden zich al 120 aangesloten verenigingen aangesloten, hoofdzakelijk uit het noorden van de provincie West-Vlaanderen ( kust – Roeselare – Aalter). In 1958 stak deze hanenbond trouwens ook van wal met nevenbond VVB (Vinkeniers Verbond van België) voor vinkenliefhebbers, maar dat was geen onmiddellijk succes. Er kwamen in 1958 wel enkele aankondigingen en uitslagen van vinkenwedstrijden in “De Krielhaan”, net zoals de krieleniers van het latere A.Kri.Bo hun informatie over hun hanenzangwedstrijden een tijdlang konden laten verschijnen in “De Vinkenier”.
Een jaar later in 1957 zou onder impuls van Verstraete, die ook de vinkeniers had gestructureerd, een bond worden opgericht voor ‘krieleniers’, de Algemene Krieleniersbond of A.Kri.Bo. Daarbij vinden we aanvankelijk verenigingen uit Waregem, Tielt, Vlamertinge en de rest van Zuid-West-Vlaanderen. Eind de jaren ’50 was het aantal actieve onafhankelijke kraaihanenverenigingen wellicht zo goed als uitgestorven. De verenigingen waren bij één van de twee bonden aangesloten. We vermoeden dat de A.K.V.B van secretaris D’Hulster uit Eernegem uiteindelijk werd opgeslorpt door A.Kri.Bo van Luitenant Verstraete.
De kraaihanensport kende in elk geval in West-Vlaanderen een bloeiperiode in de jaren vijftig en zestig. Er waren trouwens ook wedstrijden het ganse jaar door, ook in de ruiperiode tijdens de zomermaanden. Rond 1965 wordt het aantal krieleniers bij AKRIBO in West- en Oost-Vlaanderen geraamd op een tweeduizendtal, maar de liefhebberij was toen al op de terugweg. De oorzaken van de teloorgang van de op en top volkssport is wellicht stof voor een diepgaander sociale studie.
Tot begin deze week kon u nog informatie over de krielenierssport of volksgebruiik 'Het hanenzetten' vernemen via bloggen.be. Maar dit medium is zonder verwittiging verdwenen. Om nog bereikbaar te blijven hebben we een nieuwe partner gevonden in het seniorennet, waarvoor dank. We proberen hier eerst nog enkele oude berichten in herinnering te brengen. Op bloggen hebben we dit blog op 20 maart 2007 opgestart met dit onderstaand bericht:
Als inleiding van dit blog over de "Krielenierssport" publiceren we hier de inleiding uit het artikel "Krieleniers uit Sint-Baafs-Vijve, Wielsbeke en Ooigem", verschenen in het heemkundig jaarboek Leiesprokkels 2002-2004 van de Juliaan Claerhoutkring Wielsbeke. (nvdr: de laatste jaren verschenen nog volkskundige bijdragen in het jaarboek van Hultheim Kruishoutem en Volkskunde West-Vlaanderen).
Ik kan mij indenken dat niet iedereen vetrouwd is met het woord “krielenier”. Het is ook (nog) niet opgenomen in de ‘Woordenlijst van de Nederlandse taal’ van de Nederlandse Taalunie. Dat is wel het geval voor het beter gekende “vinkenier”, een verwant volksvermaak waarvan het in de jaren vijftig is afgekeken. Een krielenier kunnen we dan omschrijven als iemand die krielhaantjes (dwerghoenders) houdt en ermee deelneemt aan zangwedstrijden. Tot een halve eeuw geleden werd hier ook met grotere hanen deelgenomen aan die wedstrijden, maar ondervinding leerde dat die kleinere soort hoender of krielhaan, ook “Engels haantje” genoemd, het beter deed als er werd gespeeld naar het hoogst aantal kraaien. Elders in België en Nederland gaat het om pronostiekwedstrijden, waarbij de winnaar degene is die het best het behaalde resultaat van zijn haan kan raden. Daarbij worden nog alle soorten kraaihanen in wedstrijd gebracht.
Het volksgebruik met wedstrijden voor kraaiende hanen kwam eind de structuren binnen de nog altijd bloeiende vinkenierssport. Reeds eind 1955 verschenen uitslagen van het zogenaamde “Hanenverbond van jaren vijftig, begin de jaren zestig hier aardig in het spoor van de vinkenierssport na de oprichting van het Algemeen Kraaihanenverbond van België vzwd (A.K.V.B.) met zetel te Eernegem en van de nog altijd bestaande Algemene Krieleniersbond A.KRI.BO met zetel te Rumbeke. A.KRI.BO werd opgericht op 15 augustus 1957 onder impuls van Lt. Florimond Verstraete, die in 1934 ook aan de wieg stond van de huidigeOost- en West-Vlaanderen - Hanowest” in zijn blad ‘De Vinkenier’.
Het verbond Hanowest was vooral geconcentreerd in de regio Ruiselede-Sijsele, maar uit de binnenkomende uitslagen bleek vlug dat er ook regelmatig wedstrijden doorgingen in de rest van beide provincies. Uiteindelijk leidde dat tot de oprichting van een afzonderlijk lijfblad, dat vanaf 1 oktober 1959 verscheen onder de toepasselijke benaming ‘De Krielenier’. Eind 1958 waren bij A.KRI.BO al een 120-tal maatschappijen aangesloten, verdeeld over 11 gewesten. Die lagen hoofdzakelijk in het zuidelijke gedeelte van de provincie. De verenigingen uit Sint-Baafs-Vijve en Wielsbeke waren hier ingedeeld in gewest IV met Dentergem, Kruishoutem, Meulebeke, Olsene, Oostrozekeke, Wakken en Zulte. Het noorderlijke gedeelte van West-Vlaanderen en de regio Maldegem-Aalter waren dan eerder het werkterrein van de A.K.V.B., dat al vanaf oktober 1956 was gestart met een eigen weekblad ‘De Krielhaan’ en een jaar later eveneens een 120-tal maatschappijen telde. Wekelijks werden er hier toen zowat 2000 haantjes in wedstrijd gebracht.
